장음표시 사용
51쪽
ope litterarum communicatoriarum coInubio,
quae in eius domo est e cessam. Cumque lecta fuerit apud vos epistola, facile , ut etiam in Laodicensium eccina legatur, itemque ut Laod, censem epistolam vos quoque legatis. Cramben apponerem semel at. que iterum recoctam, si falsa in quorundam Romanensium persualiOnem, qua epistola ad Laudicenses data fingitur , indeque a purpurato BELLΛRMINO t scriptura sacra novi foederis pro mutila &imper fecta reputatur, fusius diluerem. Ingens propemodum theologorum numerus prostat, qui hanc imaginariam ct praepeditam Romanensium infirmarunt opinionem, ex quibus Il. BALDUINUM uM JOAN
ficier. Non magnae esset molis, huic inveteratae apud nonnullos RomanensisS sententiae arietem movere. Sed devicta iamiam eii haee inanis huius ui Η interpretatio, ex ipso PAVLLl stilo, ex quo ap. Parer . scriptam esse epistolam ex urbe Laodicea, εκ λαοδικωας, & ad Paulliam millam, de rebus agendis, quam ignorare Colossenses noluit divus Paullus. Adoptavit THEODORETVS Cyrensis hanc interpretationem ita scribens : quidam exissimarum, ipsum etiam struetsisse ad Laodicenses. Itaque Uam etiam epistolam praesensuvt. DLvus autem Apostolus non ilixit eum, quae est ad Laodicenses sed eam, quae e si ex Laodicea. Illi erim de aliquibus ad eum scripserint. Verisimile es autem, eos vel ea accusate, o ae Colossis fasea fuerant , vel eodem eum his morbo laborasse. Et ideo dixit, hane quoque epistolam eis esse legendam b . CAESAR BARONIVS e The. odoreto ardem haud cle trahit, hoc inprimis suffultus argumento: Nullam hiae tabeliario datam esse ad L Arodicenses epistolam indepintescit, quia haec epistola ad Colossisses data , mittenda erat Laodbeenis. Si vero ad Laodicenos 'ipsisset, opus non erat , Colusen Lbus inculcare , ut hanc ad Laodicenses mitterent epistolam. THEO. DOR O annuit OECUMEN IVS d , qui non legit προς , sed εκ
a vid Q. Dissert. de Epistola Paulli ad Laodiems. Edit. Ista. a vid. d. Meletem. Leidelis Sect. XIV. de Script. Paulli suppositis p. b vid. 6. Commentat. ad h. Coloss. loe p. m. 164. e vid. d. op. Tom. I. ad ann. Pristi LX. Num. XIII. p. 6. .dὶ vid. H. Op.Conimentari Tom. n. ad h. l. p. I 46. Εdit. Paris.
52쪽
1o De stabili primitivae Ecclesiae
ο-προς παῖλον : non eam, qHae a Paullo ais Lao.fice sesso ipto sit , sed quae a Laodicensibus ad Pisidium. Quae lectio δειλαοδικέαι tanta re commendat veritatis specie, ut illam plerique viri in re critica versatissimi adoptarint, quos inter non infimi loci sit ni
sonem Syriacam , quae voculam ex addidit. Pro ut hae duae urbes in Phrygia admodum vicinae, & ad Lycum amnem sitae fuerunt; ita mutua epistolae lectio & COIusemibus & Laodicenis tanto enixius erat commendanda. Perte Xerem ulterius hoc argumentum, nisii haec opera ab instituto meo esset aliena, praesertim, quum acrioris ingenii Romanenses, quos inter est AVGVSTlNVS CALMETUS, detritam hanc monachorum opinionem ad nauseam DSque consutatam, repulerint. Certe CALMETVS h his illam. res it rationi. bus: Proxima ea at Colosi s , ta non abhor ret a fide , Pseud Apostolos, qui Cololsis Praedicaveravi, qui novum suae doctrinae ferruentum ibi a sci gere conati fueraΠt , Laodiceae etiam praed, easse. Apostolus ne citra voce tatem epistolas multiplicet, praecipit, ut haec ipsa Laodicenis etiam insci viat , qui in eIsdem circumstantiis eademque necessitate vosabantur. Suffragium proinde nobis . dat acutus CALMETUS, Senonensium episcopus, ct illam a MARCIONE agnitam epistolam Laodicenam cum THEODORETO, HIERONYMO, & aliis patribus, stipposititiis & fictitiis annumerat scriptis i quum a PAVLLI stilo S ingenii acie plane sit diversa, sterilis, ct fine nervo, & nunquam pro genuina a primitivis Christianis admissa. In apricu qucque est, hanc epistolam ex variis epistolis Paullinis esse consarcinatam. Quid inde mirum, patres Nicaenos kὶ illam suo privasse Rffagio, id quod ex antiquissimis documentis prolixius evictum dedit JOANNES ALBERTUS FA-CRICIVS lj, qui hoc in argumento, si a B. JO. ANDR. SCHMl- Dio ma recesseris, omne sere sert punctum. f. XXIlI.e vid. Sermons upon the vhole Episti e to the Colois Serm. me Focly Sixth. acth. l. p. 172. vid. Criti eat Notes on the New Testainent ad h. l. p. rus. g) vid. H. Disscitat. Historie. & Geograph. de septerra ecclesiis Asiae in div. Apoca. lypsi memorat. U. XXXVII. p. Edir. Hal. 17 1. h) vid. d. Comment. Op. Toin. III. ad h. l. p. 43a. Edit. Venet. i vid. l. e. y κὶ vid. Labh. Concit. Tom. VII, p. q7s.l) vid. 6. Codie. Apocryph. N. T. p. fra seq.m vid. H. Pseudo-Nqv. Testanient. de Pleud Epistol. p. 96. seq.
53쪽
Deficit, quod plerumque Romanensibus maximo in pretio est, ecclesiae testimonium, quo haec epistiua Paulli ad Latalice nos data, prorsus destituitur. Patres concilii Laodiceni, si fictitiam hanc . de qua disceptatur, epistolam , calculo suffragioque suo adornassent, haberent forsitan Ruinanenses aliquod sententiae suae firmamentum, sed laudati patres illam epistolam ex Paullinarum litterarum albo pror. sus expunxerunt. nὶ Nalla sane fingi producique potest ratio, ob quam Laodiceni proceres hanc Paulli epistolam, si firmus constansque fuisset, de illius auctoritate, consensus, in serie librorum canonicorum praeteriissent. Laudi Laodicenis haec ipsa Paulli epistola cedere poterat, praesertim, quum totum epistolae argumentum Laodicentium fidem & virtutem commendet. Male proinde egissent huius concilii seniores, si Laodicenses hac privassent glotia. At meliora edocti hanc vanam ct falsam gloriolam venari noluerunt. Caret proinde haecepistola & internis & externis testimoniis, quae in n. bilienda & affirmanda librorum canonicorum auctoritate merito exposcuntate, quod integro, eoque pervenusto satis & solido, demonstravit libello, & adversus omnes; qui in libros Novi Testamenti moventur, in sultus cavilla.
Quae quum certo stent talo, neque meo indigeant demonstra. sonis subsidio; id saltem inde tuto colligitur, in moribus fuisse ec. clesiae primitivae proceribus positum, litteras ab apostolis receptas ad alias transmittere ecclesias, ut de doctrina rebusque controversis, sed per apostolos decisis, & aliis institutis in ecclesia observandis redderentur certiores. Quot enim fuerunt quaeso ecclesiae, quas, divus Paullus laeto evangelii nuntio plantavit, & quas sua praesentia illustravit, ad quas tamen nullas emisit litterast Quid Z quod a vero non abludere videtur, neque COLOSSENSES neque LAODl CENSES, ut ex Culomi. v. i. colligitur, Paulli faciem vidisse, nec eius praesentia esse exhilaratos. Ita enim scribit: Volo enim vos scire, quantum
n vid. Harduin. Acta Concit. Tom. I. p. 79 . o) vid. The Canon of the New Teuament vindicated a Lond 37o I. eons. Jo. MILLII Historia Canon. N. T. in Prol Om. N. Test. Graec. sedulo tradita, &postea a CHRISTOPH. LANGHANSIO Theologo Regiomontano nonnullis Disiuit ictus non male illustrata θ adauita. II 37.
54쪽
eertamen habeam pro vobis, re iis, qui tu Laodicea, D' quotquo t v viderunt faciem meam in carne. Rege si pollet clii biolum: Laodicenses forio postea Paullum vidisse in carne, quum manuscriptum Alexandrinum in subscriptione prioris epistolae ad Timotheurn Ro. mae datae legat άπὸ λαοδι ιας, & Versiones Aethiopica & Coptica
α,ο λαοδικι ιας διὰ 'oνησιμου, ut MILLIVS observat pl. Plana quo. que eit subscriptio prioris epistolae ad Timotheum datae, quae ita sese habet: προς Tuu όΘam πρωτη-άπο λαοδικέιας, ητις λι μηροτιοπολις φρυγίας τῆς πακατιανης. Sed leVe est argumentum hoc a subscriptione petitum, quum epistolarum subscriptiones viris acrioris ingenii iure recentioris videantur esse aetatis. Si indubitata fide huius epistolae calci foret adhaerendum, & lis omnis ex illa decidenda, vereor, ne huic epistolae, quod olini HOMERO, de cuius natalibus Graeciae decertarunt urbes, quarum quae Vis hunc poetarum ante signa. num sibi vindicavit, accidit, usu quoque eveniat, quia, teste M lLLIO q), ARABS ERPENIANVS.Atlinus, & alii codices εκ μακεδο ας ieeunt. Cum sale iudicasse mihi videtur LUDOVlCVS CAPPELLVS r in hoc argumento admodum perplexo, quand adserit, subscriptionem prioris ad Timotheum epistolae Laodiceae Phrygiae datae, prorsus esse falsam, quia Coloss. II. V. l. ct tota apostolica historia satis luculenter confirmat, Paullum illo, quo haoc con. cinnavit tempore epistolam, Laodiceam nondum vidisse, quin immo huic insigni critico haud levis est dubitatio, an Paullus hanc urbem unquam appulerir. Mavult Arabis lectionem, quae Athenis habet, seligere. O si nunc adesset Palaemon, qui omnia componeret dissidiat Duae inprimis sunt dissidentium partes, quarum altera constanter insistit verbis supra excitatis ad Coloss. IL i. ex quibus apparer, Paullum Colossenses S Laodicenses sua praesentia non salutasse, altera
contendit, Paullum procul dubio post conscriptam hanc ad Colos. senses epistolam has illustrissimas in Phrygia urbes adiisse. Mea, si quid valet, sententia, dissentientium rationes facile, & ita quidem, conciliari possunt, ut nihilominus salva, de supposititia ad Laodicem ses epistola, maneat persuasio. Stat sententia : Colossienses & Laodicenses, quod legimus in epistola ad Coloss. II. r. non vidisse Paulli faciem, nec ex ipsius scholis prodii M. Paullus ipse huic gloriae non, inhiat,
55쪽
saphra, dilecto conservo nostro , qui est fidelis tro vobis minister cor, sti. Qui etiam declaravis vobis dilectionem vestrom in Birim. EPAPHRAS Colosseniis, aut saltem Phryx, ubi puriorem de Deo a Paullo hauserat duetrinam, suis concivibus & sociis annunciavit evangelium, S ipsis non solum auctor statorque fuit ad recJpiendam Christianam fidem, sed & doctor & apostolus extitit. quod ex
utat vos Epaphiras , qui ex vobis servus CGripi semper decertans Iro vobis in orati nibus, ut fletis serjecti es pleni is omni voluntate Dei. Testor enim illi , quod habet resum multum Iro vobis ta iis , qui Laodiceae qui Hierapoli. Temperamus nobis a tam curiosa rerum abstrusarum investiPtione, neque haec salebrosa rimari intendimus,
qua conditione hic EPAPHRAS in ecclesiis Colossiensium & Laodicensium sit functus. Id nobis susticit, hunc assiduum Paulli socium, ubi fidem Christianam procul dubio a Paullo, qui in Phrygia haud semel fuerat. didicit, illam suis conterraneis fideliter propinaste. Inde addit apostolus , ο υνοῦν, EPAPHRAS, qui ex vobis. Magnificentius autem, quam verius, sentiunt BARONIUS. ADO,
PETRUSE ILINUS, & SCIPIO GENTILIS, qui EPAPHRAM,
si res apud solos illos staret, Colossensium episcopum a Paullo constitutum esse mallent. Nos media incedimus via, & EPAPHRAM insignem harum ecclesiarum Conditorem, doctoremque, neutiquam vero Episcopum fuisse, firmiter statuimus s .
q. XXV. Pereximius igitur Paulli conservus & Jesu Christi minister
PAPHRAS, quou luce non indiget, primus suit, qui doctrinam de Christo Colossensibus & Laodicenis, qui citato versu I3 coniungun-G 3 tur,
, vid. sis Cl. Jo. David StrobachiiDiss de aphra Colossens s. VIII. p. r1. seq.
56쪽
1 flabili primitivae Getesiaetur, annuntiavit, inde ipsorum Apostolus merito est appellandus. Planum nunc est, Paullum eo tempore, quo in Phrygiae terminis &locis finiti in is est versatus, neque Colossenses neque Laodicenses adi. ii se, ct fi lem Christianam inter illos propagasse, quia forte de ipχ-ruin accelsa ad Christianorum 'familiam fruit certior factus, aut aliis negotiis retentus, quo minus ad has urbes proficisceretur, quod silentio in a lis Apollolorum non praeteriisset Lucas. At sit a capite usque ad calcem perlegeris Apollulqrum acta, altum est de Paullite itis apud Colossenses & Laodicenses silentium. Hactenus bene. ta nulla vis verbis infertur Paullinis, nullumque inde elicitur argu.
mentum, quod caussae nostrae noceat. Illustriorum commentato
bemus suffragia. Firmum ratumque est, COLOSSENSES & LAO. DICENSES, Paulli faciem eo tempore non vidisse, neque ab ipso ad fidem fuisse conversos. Disquiritur autem, cur Paullus ad Colossienses, qui ipsum non viderant, scripserit 8 In promtu caussa est: scripserant nimirum Colossienses & Laodicenses ad Paullum. Ubi enim EPAPHRAS Romam se contulit, & cum Paullo in vincula fuit coniectus, diripiebant falsii doctores has ecclesias, & virus suum ipsis apponebant. Ne itaque in rebus tam ambiguis & fluctuosis tituba.
rent LAODICENI & COLOS SENSES, uoctore suo EPAPHRA
orbati, litteras ad Paullum miserunt, rerumque perplexarum desiderarunt enodationem, cuius in hac epistola ad Colossienses data, facti sunt participes. Summam quoque habet Veritatis speciem, Paul. Ium hanc provinciam, suasu precibusque EPAPHRAE, lubenter in se suscepisse, ut laudatos cives in veritate fidei. quam ab EPAPHRAacceperant, solide confirmaret, & EPAPHRAE eau Iam strenue geret. Inde plus una vice mentionem facit EPAPHRAE, eiusque em & assiduum in Colossenses ct Laodicenos commendat studium.
Putaverim, me multum opis lucisque huic concertationi esse allaturum, si paucis rei tunc temporis in ecclesiis & Coloffensium &
Laodicenorum controversae enodavero caput. - Statum Uero eccleis
siarum ab apostolis conditarum penitius consideraturi, unum in emte; nam , alterum autem oculum in intervam ecclesiae cuiusvis condi. tionem
l vid. H. philolog. Hebr. Gree. Dissertati XXII. RE . I. p. I 78. v vid. M. Commentari Op. Tom. VIII. ad Cap. L Epistos ad Coloss. p. 4iε.
57쪽
' ope litterarum commmcatorismum connubis. 33
tinnem coniicere debent , recte admonente JO. FRANCISCOBUD DEO x . Attenta mente si hanc, quam ad Colossenses emisit Paullus epistolam, contemplaris , primo deprehendes obtutu, id agere apostolum, ut Colossensibus haud levem eximat scrupulum, quem ipsis desidiosi & perniciosi in vinea domini iniecerant operarii. Am. bigunt commentatores, quinam illi fuerint doctores, qui Colossensium Laodicenorumque turbarunt ecclesias. JO. BRAVNiVS y Judaeos determinat, HENRICVS autem HAMMONDVS ga, qui
in omnibus scripturae sacrae novi foederis locis praepedito animo Gnosticos venatus est, hos ipsos, quos dixi, Gnosticos intelligit. Vero tamen similior mihi videtur illorum 'men' ,. qui doctores, gente Judaeos, sed Platonicorum
subscriberem, eὶ & denuo ipsis su agarer. Res nunc in tuto est. Unus idemque & Cdlossenses S Laodicenses male divexabat scrupulus, qui a Paullo erat dispellendus, cui desiderio in hac epistola . propense annuit. Sed non opus erat, ut in dubio ab utraque e clesia proposito, litteras suas duplicaret, quia una epistola hoc in argumento theologico apostoli instituto sustieere poterat. Corroborat meam sententiam consuetudo, ususque, quem in suis epistolis o servasse video Paullum. Ubi enim animum ad scribendum appulit, eam sibi metam abuit in concinnandis litteris praefixam, ut illa
semper stilo persequeretur, & nervose e Xasciaret argumenta, quae in illa, in quam scribebat, ecclesia Potillimum erant controversa,
dubia, &a talsis doctoribus ad concertationem propc sita. Me nihil fingere, ex omnibus Paulli epistolis eorumque argumentis, si illa at tentius percontaris, facile offendes. Di Versitas enim argumentorum,
quae x vid. 6. Dissertat. Theologie. dς statu Ecclesar. Apostolie. S. III. p. ar . Misceb
y vid. 6. Selec . Sacr. Cap. VIII. p. 93. E vid. 6. Annotat. in Epistol. ad Colost . ad h. l. p. 23 I. a vid. e, Not. ad loca tu. X. ad Colosi . IL p. I 77. - h vid. 6. Semnons cir. ad h. l. p. 287. e) vid. d. Eccles. per Platonic. turbat. .ss. XLVII. p. 43. d vid. ej. Observat. Sacr. in N. F. Libr. Pari. I. Observ. XIV. ad Colossi. IL v. l. de philosophia Christiati. homini b. nocitura p. se'. e) via. Exercitat. Mu-Trombell. . Tom. I. Pare. I. Exercitat. lV. p. 369.
58쪽
o flabili In imitivae Ecclesiae
q iae in quavis epistola pertractat Paullus, quaestionesque discussae. me ite veritate huius rei Gubitare non patiuntur. Ex his, quas adduxi, rationibus, nunc tutus colligo, Opinionem meam extra dubi tationem esse politam, epistolam ad Colossensis S Laodicenae ecclesiae usum esse emissam, quia in cap. II. v. I. coniunguntur, & in fine capitis IV. I 3.16. denti O Laodicenorum nomina adferuntur. Sed
quid fiet, dixeris, de Paulli salutatione, quam alii Colossensibus &Laodicenis non denegant Θ
Audiatur nunc altera pars: quidni, regerent alii, viderit Paullus deinceps post prima Romae vincula Colos senses & Laodicenses ΤPromiserat enim Paullus Hebr. XIlI. a 3. se Hebraeos esse visurum. Facile id concedere possumus, Paullum, ubi in libertatem erat vin. dicatus, complures talutasse ecclesias, uti Philippensibus cap. I. V. 2F. pollicetur. illis propterea litem non moveo, qui arbitrantur, Paul. tum in longo anfractu itineris , quod post vincula prima suscepe.rat, sua praesentia exhilarasse Colossensus D Laodicenos; nullum
tamen inde ad confirmandam epistolae Laodicenae auctoritatem profluit argumentum. Ingens enim inde cmergeret epistolarum Paullinarum numerus, si omnes, quas vel . condidit, Vel salutavit, ecclesias hoc mactasset apostolus honore. Ne tamen aliae ecclesiae his Paullinis, quae fidem iamiam traditam ulterius confirmabant, & lites in ecclesia a falsiis apostolis motas componebant , aestaudarentur epi. stolis, ipsisque in cloctrina christiana proficientii aut meretur occasio, dubium est nullum, quin epistolae Paulli ad certas ecclesias datae, aliis quoque ad confirmandam ct propagandam fidem sint transmissae. Perdissicile enim suit, Christianis vix primis quandoque doctrinae christianae rudimentis imbutis, qui Iac ceu infantes desiderabant, Hebr. U. I a se adversus falsorum apostolorum susurrationes, impo- sturas, sinistras scripturae sacrae interpretationes, ct in suos doctorcs opinationes frivole estuas, tueri, quod Galatis accidit, ut in epistola ad Galatas cap. IlI. S IV. legimus relatum. Quo igitur fidelium sublevaretur ignorantia, & syrmata a falsis apostolis ipsis proposita dis secarentur, summa suasit necessitas, has apostolorum litteras cum aliis communicare ecclesiis, ut unam fidei rituumque observarent ratio. nem, & dulce unionis alerent commercium. Inde in I. epist. ad Thestu. cap. V. com. 17. maximo cum pondere haec addit Paullus: Obu-
59쪽
oste litterarum eommunicatoriarum ecinnubis. 17 obtestor vos per Dominum , ut hare legatum epistola ab omnibus sanctis fratribus. Recte proinde ad effatum Paulli in epistola ad Colossen. ses emissum monet laudatus DALLAEVS, illud esse caritatis &communionis testimonium longe certissimum f). Rem iudicio in rebus ecclesiasticis acutissimo confirmat S. V. CHR IS TOPHO.
RVS MATTHAEUS PFAFFIVS, g qui ex mutuo litterarum commercio primitivae ecclesiae communionem excellenter illustratis, XXVIII. Novum harum communicatoriarum litterarum deprehendo in II. epistola Petri cap. III. com . i6. argumentum. En verba Petri: In omnibus em sirius frater Pausius episolis de hisce rebus loquietum, in quibus insevi obscvra quaedum. Maiiaecunque demum intelligantur clivi Paulli epistolae, planum est, de pluribus Petro esse sermonem. Esto: Petrum inprimis respexisse epistolam Paulli ad Ebraeos, post prima statim vincula Romae datam, non tamen reli. quae litterae Paulli , quae variis eriphis videntur obnoxiae, excluduntur, quia de omnibus scribit Petrus epistolis. Perapte proinde
iudicat CALMETUS: me significat, M. Paulli epistolas iam
tum sitisse in ecclesia celeberrimas. h -Volitarunt omnes per ecωHesias hae Paulli epistolae; ut omnes in doctrina Christiana confidimarentur. Nec sola epistola ad Ebraeos intelligi potest, licet illa in serie omnium epistolarum Paullinarum, praeter posteriorem epist am ad Timotheum , ex iudicio JO ANNIS LEUS DENI
i), ultimum occupet locum ; meminit enim Petrus omnium epistolarum. Potuit haec epistula ad Ebraeos emilia ad Petri, qui in. primis in Judaea & finitimis diu haesit locis, pervenire Iectionem. At nullus nobis residet scrupulus, quin reliquas Paulli litteras antea emissas quoque legerit Petrus, quod utraque huius Apostoli epistola haud obscure exprimit. Ast hic pedem figo, quum haec sacri m.
dicis oracula nullo alio adduxerim fine & scopo, quam ut demon strarem , harum litterarum communicatoriarum usum antiquissima. Apostolorum redolere tempora.
60쪽
8m stabili primitivae Delesiaeg. XXIX.
His itaque litteris legatorum Iesu communicatoriis usa, maxi mis in omnibus terrarum oris teriItinisque adaucta est accessionibus ecclesia, quam appellare amamus a suo conditore, christiana. Et viva voce & litteris a Spiritu sancto traditis religio erat propaganda, quam provinciam suae veritatis praeconibus inculcaverat Christus his Verbis: πορευθεντες ὐν μαθητίυσατε πάντα τά Matth. XXVIII.
iq. Si enim sola voce fidei tradenda Apostolis fuissent capita, dubitatio est nulla, quin purioiis doctrinae forma ab Apostolis evulgata
sat cito evanuerit. Multae obstant caussae, quo minus Apostoli omnes terrarum plagas peragrare, & doctrinam de Christo undique disseminare potuerint. Perexiguus duodecim Apostolorum, qui a suo magistro hanc receperant uocendi copiam , numerus toti, qu patet, orbi non sussicere poterat. Praeter varia migrationum in remotissimas provincias suscipiendarum impedimenta obstat angustus Vitae terminus, qui tam arduo, cui vix Nestorei lassicerent anni,
negotio posuit limites. Porro , si Apostolorum in subsidium vocaveris successores, qui generali ad docendum instructi sunt mandato, concedes, illos Apostolis longe inferiores csse, nisi omnes divina reis
velatione gavisos esse, dixeris. En quantus inde emergeret Virorum divina inspiratione praeditorum numerust Insurgerent nostrae aetatis apostoli a Deo non misi, sed sua sponte currentes, suamque iactitarent Vocationem, nobisque obtruderent sui ingenii monstra longe foedissima. Praeter igitur, quam quod inspirationis donum ad nostra usque durare debuisset tempora, dubia omnia, Vaga, - ct lubrica hac sola orati traditione relicta fuissent fidei capita, neque ulla certa doctrinae christianae unquam extitisset norma. Sola porro traditio oretenus ad posteritatem propaganda, neque satis puram,
neque claram effecisset rerum credendarum agendarumque formam.
Homines quidem antediluviani, & Abrahami posteri ad Mosis usque
tempora lege caruerunt litteris consignata; & orali tantum traditione a Patriarchis accepta, & privatos inter parietes repetita, sunt ga Visi. At perpendas, Velim, exiguam hoc primo temporis tractu fuisse piorum familiam, & largiorem deinceps propaginem nactam, unam 'tantum constituisse Hebraeorum gentem. Facilis itaque fuit, Verit tes divinas in hac Abrahami similia multis deinceps incrementis adaucta conservandi, modus, quia patriarchae longaevam satis consecuti