장음표시 사용
61쪽
quibus iudieibus si non potius credidissem, etiamsi illi quiuieti sunt innocentes e S Sent, ego innocenS eSSe non poSSem. magno enim delicto impliearemur, Si, cum corda humana non cerneremus, nee di Sciplinam eccle Sia Sticam teneremus, cum eis
5 nollemus iudicantibus credere, ultra quos non potuit causa transire et per quos potuit ad nos fama percurrere . ab istis innocentibus impia diremptione discindens te innoeentem dieis quod utique Si es Ses, cum uideres in Scripturis Sanctis mes Sem domini fui ante ultimam segregationem et uentilationem aro gigantis et palea non posse Separari, eligeres potius fortis esse in tolerandis malis quam impius in deserendis bonis . - quot enim ecclesiarum per orbem longe remotarum putamuS eSSei Stas et quam iustissimas uoees, quas in Philadelphia figurauit VIII. Id. Quin etiam conqueri audet Parmeniana1S, quod eo Si 5 Constantinus ad campum id est ad supplicium duci iussit, qui uicti aput euelesiasticos iudices nec aput ipsum quae dicebant probare posuerunt of adhue in sanetae eoclesiae praecisiones Sacrilego furore ferebantur, et hoc eum tamquam immaniter iussisse IIispano Ossio suggerente criminatur, suspieionibu Seto uidelicet suis, sicut semper, damnando inauditos. qua Si uero non humanius et probabilius alius crediderit Ossio tamquam episeopo suggerente potius factum, ut in leniorem cohercitionem quamuis immanissimi sceleris, id est sacrilegi sellismatis, sententiam flecteret imperator. quid enim non isti iuste pati-25 untur, cum ex altissimo dei praesidentis et ad cauendum ignem
62쪽
aeternum flagellis talibus ammonentis iudicio patiantur et merito eriminum et ordine potestatum P prius enim probent non esse se haereticos uel schismaticos; tum demum de indignis poenis suis emittant liberam uocem, tum demum Sege audeant, cum talo aliquid patiuntur, ueritatis martyres dicere. alioquin Si, bquisquis ab imperatore uel a iudicibus ab eo missis poenas
luit, continuo martyr eSt, omnes carceres martyribus pleni Sunt, omnes catenae iudiciariae martyres trahunt, in omnibus metallis martyres aerumnosi sunt, in omnes insulas martyres
deportantur, in omnibus poenalibus locis iuridico gladio mar- 1otyres feriuntur, omnes ad bestias martyres subriguntur aut iussionibus iudicum uiui ignibus concremantur. Si autem, Sicut dicit apostolus, non est potestas nisi a deo et minister dei vindex est in ira ei qui male agit, non Sine causa gladium porta f. uis non timere potestatem p is bonum fac et habebis laudem ex illa. bonus enim quisquis passus fuerit, laus illi prouenit ex potestate facientis, malus uero quod merito patitur iniquitatis non deputet saeuitiae potestatis.
ii. Et tamen quid tale isti patiuntur quale faciunt, nisi ad
quia hominum multitudo non in corde cor habet, sed in oculis nam si sanguis exit de carne mortali, quisquis aspicit exhorrescit; si a pace Christi praecisae animae atque separatae inhaeresis uel sehismatis sacrilegio moriuntur, quia non uidetur, non plangitur, immo uero mors taetrior atquo luetuosior et 25 ut plane dixerim uerior iure consuetudinis et ridetur, cum
63쪽
auctores tantarum mortium publice insultant et nee ueritatis
manifestandae causa sermonem nobiscum conferre dignantur.
et si quid temporalis molestiae passi fuerint per certissimum atque rectissimum ordinem poteStatum, cum ipsi priuatis 5 furiosorum agminibus multo grauiora passim atque cotidie
nulla regia, nulla ecclesiastica lege committant, nos corporum persecutores uocant, se animarum interfectores non uocant, cum priuata licentia nec corporibu S pareant. Sed quia permansuetudinem christianam multo seuerius uindicatur oculusio evulsus in lite quam animus excaecatus in schismate, elocuntur et aduersus nos locuntur et nobiscum non locuntur, et cum eos ommutescere compellat ueritas, silere non permittit iniquitaS.
VIIII. I 5. An forte de religione fas non est ut iudie et 15 imperator uel quos miserit imperator cur ergo ad imperatorem uestri uenere legati cur eum fecerunt causae suae iudicem, non secuturi quod ille iudicaret sed quorsum ista dicuntur numquidnam, etiamsi optineant non pertinere ad imperatorem aduersus eos aliquid statuere qui praua in religione Seetantur,2o propterea, Si fecerit eosque puniuerit, martyres erunt 8 hoc enim modo ista haereticis omnibus vox patebit, in quo S exoceulto imperio dei per manifestum hominum imperium multa
quibus cohercerentur seuerissime constituta sunt, nec Solum
haereticis quoquo modo saltem e tristiano nomine dealbatis, 25 Sed etiam ipsis paganis . nam utique et ipsi falsa religione Sunt impii, quorum simulacra euerti atque confringi iussa sunt recentibus legibus, inhiberi etiam saerificia sub terrore capitali. Si quis ergo eorum damnatus in tali crimine fuerit, martyr habendus est, quia pro superstitione, quam piam religionem
5 passi M s iudieatur FGV om. EI oeulus iudicatur B Io elocuntur Om. m. ii aduersum non om. ii 12 ueritas uentas DI iudicet Dumnis dicat Fo dicatur Ein Gm I6 uestrum uenerunt M IT corsum DP I8 optineant aio DEI Is in om. M2b inferfecerit me eosque P eos quos cet. B punierit Mocili quomodo Dinet saltim M 25 ef ipsi utique M 26 iusta D
64쪽
putabas, poenas legibus luit nullus certe quoquo modo christianus audet hoc dicere. non ergo, qui S quis in aliqua religionis quaestione fuerit ab imperatore punitus, martyr efficitur. neque enim uidens qui talia sentiunt in eum locum se progredi, ut ipsos etiam daemones martyrum gloriam Sibi uindieare posse contendant, quia istam patiuntur perSeeutionem per imperatores christianos, ut paene toto orbe terrarum eorum templa eueriantur, idola comminuantur, Sacrificia subtrahantur, qui eos honorant, si deprehensi fuerint, puniantur. quod si dementissimum est dicere, non ergo ex passione certa iustitia, sed ex iustitia passio gloriosa est. ideoque dominus, ne quisquam in hac re nebulas obtenderet imperitis et in suorum damnatione meritorum laudem quaereret martyrum, non generaliter ait: beati qui persecutionem patiuntur', sed addidit magnam disserentiam, quauere a sacrilegio pietas secernatur. ait enim: beati qui per se cutionem patiuntur propter iustitiam. nullo modo autem propter iustitiam patiuntur, qui Christi ecelesiam diui. Serunt et, cum eam Simulata iustitia quasi conantur ante tempus a palea Separare ac frumenta eius falsis criminationibus insectantur, ipsi ab ea potius tamquam leuissima palea uariis rumorum flatibus separati sunt. 'sed', inquiunt, non hoc fecimus'. uideant ergo ex hac quaestione se primitus liberare debere et tune audere, si quid molestiarum siue poenarum a christianis imperatoribus patiuntur, uel deponere in querimoniam uel assumere in gloriam. de qua re, id est ipsius schismatis quaestione, si nihil aliud dicerem, ea quae superius sunt dicta Sufficerent. X. I 6. An forte dicent, etiamsi conuincuntur in sacrilega dissensione, ut pro ea dementia si quid passi fuerint martyres
non sint, non tamen ad imperatorum potestatem haec coherib Matth. 5, iob gloria M sibi gloriam o 2 quid M 12 ostenderet Etam offunderet B Isi uera m ii patiuntur om. j I 8 quasi αnte simulata re. M2 I hoc haec o 22 liberari EI 28 audire M 2. αἰf. uelJ aut j2T etsi M 28 discessione F si etiam si 62 2s ab imperatorum potestate M
65쪽
eenda uel punienda pertinere debere qua in re quaero quid dieant: an quia de religione uitiosa uel falsa nihil curandum est talibus potestatibus P sed multa iam etiam de paganis diximus et de ipsis daemonibus, quod persecutio nos ab impe-5 ratoribus patiantur. an et hoc displicet cur ergo ipsi ubi possunt templa subuertunt et per furores circumcellionum salia facere aut uindicare non cessant 8 an iustior est priuata uiolentia quam regia diligentia P sed haee omitto. illud quaero,
cum manifesta enumeret apo Stolus opera earniS - quae
1o sunt, inquit, fornicationes, immunditiae, luxuria, idolorum seruitus, ueneficia, inimicitiae, contentiones, aemulationes, animositate S, dis Sensiones, haereses, inuidiae, ebrietates, comisationes et his similia -, quid istis uideatur, ut crimen idolatriae putenta 5 iuste ab imperatoribus uindicari, aut si nec hoc uolunt, cur in ueneficos uigorem legum exeri iuste fateantur, in haereticos autem atque impias dissensiones nolint fateri, cum in eisdem iniquitatis fruetibus auctoritate apostolica numerentur P an forte nec talia potestates istas humanae constitutionis curare per-2s mittunt propter quid ergo gladium portat, qui dictus est minister dei vindex in iram eis qui male agunt 8 nisi forte,
quemadmodum nonnulli eorum sane imperitissimi hoc intellegere solent, de honoribus ecclesiasticis dictum est, ut gladius intellegatur uindicta spiritalis quae excommunicationem operatur,25 eum prouidentissimus apostolus consequenti contextione te etionis
satis aperiat quid loquatur. illic quippe addidit: propter hoc
enim et tributa praestatis ac deinde subiunxit: reddito omnibus debita: cui tributum tributum, eui uecti
istas M permittuntur curare o permittuntur Fri 2o quidi quod M28 esse MFGI 2 qui it 22 subiunexit NI
66쪽
gal uectigal, cui honorem honorem, cui timorem timorem. hoc ergo iam restat, ut istis disputationibus suis prohibeant christianos tributa persoluere, cum et dominus talia Sentientibus Pharisaeis, quos imitantur isti, nummo inspectore sponderit: reddito Caesari quod Caesaris est et deo 5 quod dei est. hi uero in utroque inoboedientes atque impii nec deo reddunt christianum amorem nec regibus humanum timorem, ita caeci et insani, ut, cum Sehismaticos suos Maximianistas per potestates a catholi eis imperatoribus missas de basilicis exeluserint et ui magna iussionum et auxiliorum cedere ad Sibi compulerint, arguant catholicam, si pro ea catholici principes tale aliquid fieri praeceperint. ipsi uero Maximianistae, antequam essent Maximianistae, id est cum adhue uno simul Donatistarum consortio tenerentur, quae ab eis Rogatus ille Maurus per regem barbarum Firmum quam Saeva quam acerba Is perpeSSUS Sit, recolant et taceant nec conqueri audeant, si quid huiusmodi uel a Primianistis propter suum schisma uel cum Primianistis propter Donatistarum schisma non pro religione Saera, Sed pro animo Sitate Sacrilega patiuntur. XI. IT. Fortassis enim dicunt grauiora se perpessos a catho- 2dlieis imperatoribus quam isti fecerunt uel per reges barbarorum Bogatistis uel per iudices catholicorum imperatorum Maximianistis uel etiam faciunt per furorem circumcellionum quibuS-
eumque potuerint. quasi uero inde quaestio est, utrum grauiora patiantur quam faciunt, quod quidem nullo modo conceSSerim. 2b multa enim eorum saeuissima et acerbissima numerantur, immo numerari non possunt, quae Si pauciora eSSens uel eos in quos admittuntur minus affligerent, eo ipso eSsent certe grauiora, quod 5 Maith. 22, 2Ib responderit om. β reddite, ait m caesari est D est cesaris M6 hii M T redditur M Id donatistarum om. M i5 et quam Seuaquam F et quam soni. G) acerba j I8 donatistas EGI schisma Om. β 2I uel Om. α rege barbaru P corr. barbarum D, O. P. Sct, 26 2 possunt m. est sit Met. 26 eorum Om. M et acer-uis3ima D, Om. α 28 ammittuntur D, item infrα ipse D
67쪽
non ab ordinatis potestatibus iubentur, sed extraordinariis furoribus admittuntur. non enim tam multa Sunt quae aduergus Maximianistas per iudides humanae constitutionis egerunt. in eo genere actionum ponant, Si uolunt, quae etiam ad perse-5 quendum Rogatum Maurum ab eis per Firmum barbarum gesta sunt, et illum lieet hostem immanissimum Romanorum in legitimis potestatibus numerent. sed haec non tam multa Sunt, quam multa eotidie per furiosos ebriosorum iuuenum greges quibus principes constituunt, qui primum fantummodo fustibus, nuncro etiam ferro se armare coeperunt, qui circumcellionum notissimon omitis per totam Africam uagantur et saeuiunt, contra omnem ordinem legum potestatumque committunt. quorum Scelera eum ad eos deferuntur, fingunt se ignorare tale hominum genus uel omnino ad se non pertinere contra quam omnes homines 15 norunt ore impudentissimo affirmant; neque hanc saltem uocem
totius orbis aceipiunt, multo probabilius ueriusque dicentis nescire se quid in Africa gestum sit siue a parte Donati siue eontra partem Donati, si licet in ipsa Afrida Donatistis epi-
Scopis Donatistarum circumeellionum uel laeta nescire uel diceredio ad Se non pertinere. 18. Sed, ut dicere coeperam, non hoc modo quaeritur, utrum patiantur grauiora quam faeiunt, sed utrum aduersus haereticos
et schismaticos fieri tale aliquid liceat. si enim dicunt non lidere, cur ipsi faciunt si autem licere fatentur, etiamsi osten-25 dant, quod nullo modo possunt, grauiora se perpeti a catholicis imperatoribus quam ipsi per iudiees eorum uel per reges
barbarorum schismaticis suis fecerunt uel per insaniam circumcellionum omni generi hominum faciunt, neque hoc mirandum quae MP quod D quaeque In quam quae GΗ quam quod EI 6 efletsi α T potestatibus Om. α 8 peri agunt per oe quibusJ quos F II saeuiuntJ saeua m Id contra quamJ cum M quam Om. visi norunt Om. α IT Donati om. α I 8 si licet quam squando ED scilicet Mα Donatissis om. M Donatistis episcopis Om. et Is Donatistarum episcopos α cereicellionum D 2l caeperant M hoc non quaeritur modo ci 28 tale aliquid fieri si dicent NI 2d etiam sic B 26 regem et, cf. I. SS, 2I 22 eorum barbarorum NI
68쪽
est, si plus possunt principes quam missi a principibus iudices, si plus possunt Romani imperatores quam barbari reges, etsi merito grauiora legibus patitur latro quam contra leges ipse
committit. unde merito constitutionibus iustis grauiora patiuntur circumcellionum mancipes quam faciunt circumcelliones. et tamen tanta est mansuetudo christiana, ut poenas eorum incomparabiliter superent facinora eorum. sed ecce damnauerunt
in concilio suo Maximianistas frecenti et decem episcopi Donatissae, illi autem pertinacia peruersitatis suae basilicis cedere nolebant. aditi sunt iudices, concilium eorum proconsularibus gestis inditum est. deinde iussum est, ut illi qui tanto episcoporum numero damnati sunt cederent locis. qui facile cesserunt non multa passi sunt, qui autem resistere temptauerunt quemadmodum afflicti sint quis ignoras P sed tamen si tanta fuisset immanitas resistentium, ut ad iniurias iudicum peruenires, nonne multo acerbiora Romanis legibus paterentur sic effulae, cum post terminum eausae, in qua se isti a catholica praeciderunt, consequenter agi coepisset, ut basilicas non fenerent, et tenerent imperialibus resistendo iussionibus et sieresistendo, ut uis illa circumcellionum notissima praeualeret, addendo etiam insuper, ut cum donis ecclesiae quos miserat imperator per Africam euntes turbulentissimis et saeuissimis seditionibus agitarent, sales in eos leges proferebantur, ut ne ipsas quidem basilicas quae non erant unitatis, sed a separatis atque in suo iam schismate constitutis fuerant fabricatae, refi-
Z patiuntur latrones M ipsi eommittunt M 5 cereicellionum et cercicelliones D 6 est tanta v christianorum Mα 8 et Om. βs suis Mn Io additi M II indietum EGm inductum Mue,ef. II S, T visum est EGNI IZ temtauerunt D Id sunt MI6 aceruiora D regibus P IT cum om. Ding 18 cepissent DmIut uidetur Is et fenerent om. DM et sic resistendo ita α 2o ullus ita M notissima circumeellionum 3 2I insuper etiam ci 22 tribulentissimis M 28 proferebantur geristi proferrentur DPma profe
69쪽
nere sinerentur. qua in re iam Suas iniurias potestas regia
uindieauit. quid enim ualent iuste possidere inimici iustitiae pXII. I s. Nee pro eis aliquid promulgasse inuenitur nisi apostata Iulianus, cui pax et unitas christiana nimium displi-5 cebat, quandoquidem ipsa ei unde impie ceciderat religio displiceret. cui quidem isti Donatistae, sicut iudicum gesta festantur quibus id quod impetrauerant allegarunt, talibus uerbis supplicauerunt, ut ei fortasse mitius ad idolorum cultum quidam timore consenserint quam eum isti furore laudauerint. dixeruntio enim, quod aput eum sola iustitia locum haberes. quid ergo aliud dixisse repperiuntur nisi uel eliristianam sanctitatem non esse iustitiam, quae aput illum nullum haberet locum, aufhonorem daemonum esse iustitiam, qui aput illum primum haberet locum P aliorum autem imperatorum leges quam uehe- 15 mentes aduersus eos latae sint quis ignorat in quibus una generalis aduersus omnes, qui se christianos diei uolunt et ecclesiae catholicae non communicant, sed Suis Separatis con- uenficulis congregantur, id continet, ut uel ordinator clerici uel ipse ordinatus denis libris auri multentur, locus uero ipse 2b quo impia separatio congregatur redigatur in fiscum. sunt et aliae iussiones generales, quibus eis uel faciendi testamenta uel per donationes aliquid conferendi facultas adimitur uel ex donationibus aut festamentis aliquid eapiendi. nam in quadam causa cum homo nobilis imperatoribus supplicasset, quod Soror 25 eius, quae de parte Donati fuerit, cum defungeretur, tu negcio quos communionis suae et maxime in quendam Augustinum epiScopum eorum plurima contulisset, ex illa generali lege
Id cf. eod. Theodos. XVI 5. Uictor Uit. III 8 sqq.d promulgasse quis Mα 5 displidereti displidens M T id hii Fhi j impetrauerunt EFf s furiosi laudauerunt ta io solum codd.Praeter DP, cf. Petil. II O2, 2O εqq. II repperiuntur sie IDMPEGuel Om. v Id qui-locum om. Mα quia P primum Iomanullum Dmet nullum non P Id quam quae EmIGID uehementer 2FGm 15 sunt re ignoret NI I 6 christianos se α IT in suis 3 separatim m. om. G Is ipsi M mulsetur M 22 uel αnte per Om. M 25 fuerat m nescio in α in quos nescio M
70쪽
praeceptum e St, ut omnia fratri restituerentur: ubi etiam circumcellionum mentio facta est, si more suo uiolenter obsi-Sferens, quo genere auXiliorum et amminiculis repellerentur. Sic enim noti, sic multis proeliis probati sunt, ut de his ei supplex imperatoris et imperator facere non poSSet. XIII. 26. Quae cum ita sint, cum et diuinis et humanis legibus ita damnentur, tanta est tamen mansuetudo christiana, ut non solum teneant basilicas quas iam praecisi aedis earunt, sed nec eas omnes reddiderint unitati quas ab exordio unitas tenuit. et cum ipsi Maximianis fas de basilicis ad partem Donati pertinentibus per iudices a catholicis imperatoribus missos in Stanter excluserint, tamen a multis locis, quos catholica ante unitas retinebat, nec ipsorum catholicorum imperatorum legibus excluduntur. postremo, si quid forte aliquando immodoratius in eos factum est, ut christianam excederet lenitatem, displices omnibus frumentis messis dominicae, id est in Christo laudabilibus christianis, qui siue centenario Sive Sexagenario siue tricenario fructu in catholica ecclesia toto orbe Succrescunt.
XIIII. 21. Quapropter giganta uel paleam catholicae segetis
nobiscum copiosissime aceu sent, sed nobiscum ferre patientis-Sime non recusent. qui enim noluit ante tempus eradicare giganta et a frumentorum permixtione Separare, Sinite, inquit,
utraque cre Scere usque ad mes Sem. et cum inuolucrum
eiusdem similitudinis quaerentibus discipulis explicaret, non ait: ager est Africa , sed ait: ager autem est hie mundu S. per totum ergo mundum seges ista geminata est, per totum
IT cf. Matth. I 3, 28 23 Matth. 13, 36 26 Matth. 13, 38 2 est saeta H 3 amminiculis sie DMNIFGH 5 supplex suplex D) imperatoris DP supplieatio imperatori fieret (f. i. M) m8 aedificauerunt ij I 2 instantes M i5 utJ quod Grit ii siue sexagenario siue tricenario oon. M 2o giganiam M 22 qui enim noluit qui noluit (nolunt M) enim MP noluit enim dominus ci 28 gigauiam MpermixtioneJ permaxime M inquid D 2s inuolutum E (mp. uel inuoluerum , MEI 26 autem (δε)om. β est autem M