장음표시 사용
101쪽
g. M3. Animad. Superet , ut inventam veritatem alios edoccre sciamus, quod ot syntlietica Methodo perscitur. Quod autem veritatem alios edocere debeamuS. id sit ex societatis legibus , quibus ut singulorum utilitatem singuli proeuremus, obligamur. Non enim nobiaetantum niati sumtia , sed et amicta ,. M Pruriae. QS. M.. MAM. Quicumque Methodo sγuthutica vult uti , atque alios edocendi , in se onus suscipere , se
a) Axiomatum nomine, hoc Ioco , non venIunt tantum PDOP-sitiones intuitivo-evidentes , scilicet indemonstrabiles t s. IM. ὶ, εea et propositiones quoque demonstrabiles, quavum veritas ultria agn tritur ab eo, cum quo res agitur , quae idcirco Aaismata revectiva dici possunt, vel datorum etiam nomine appellari.
102쪽
X. Si quid ex thesibus consequatur , quod ai/ magni momenti, vel dius is lucem amrae , instar Coro carii stibnectendum. Si quis mare in ρνοροoctionibua, aliquibus e lioandum supererit, Scholia subjciantur. XI. Srmus sit si lex , facilia , et concinnus. Ni-Bil namque dicatur, quod ait α re , quao agitur , alis
num I ubiq- autem aemetur perviouitas , set soliditas eo namque duo, faciunt Uerias pretium. Styli sim-Plicitate doctores veritatis delectantur; Nam ἔρδα Ger ω3 aimρ α est: praestigiosus autem stylua , magia cιρο
Culatorum deci eruium proprius aia , inquit Bergieri Praef. -οως. Roug. s. m. - . . '' Atque haec satis de Μethodo Synthetica , seu Ma--. thematica , cui quantum .possumus , in his Institution bus accedere conabimur. Sitque etiam hic. Logicae theo reticae finis.
104쪽
Togicias Practicae nccessitas, atque Disitio.
. LIo rca E theoreticae , quantum Instituti praehixa brevitas tulit , explicaetis praeceptis , opere Pre tum est, ad aliam Logicae partem petractandam , quae Hactica 'Est, transeamus. Haec sane adeo necessaria videtur, ut nihil aut valde parum profecisse putandus erit quicumque eam n glexerit. Nam sicuti in qualibet arte, et saeultate, regulas sesum , quibus illae constant, didi-CISSO non sussicit , ut quis . in ea peritus habeatur , Sed omnino necesse est , ut regulas illas in praxim reducat, B tque exercitatione , quae repetitis actibus fit , habitum acquirat, ita neque solae regulae Logicae theoreticae sine Praxi, atque exercitatione persectum Logicum , et multo minus verum Philosophum, Hessicient. Ultra quamquod τ, Omnis Hsciuetina, ut ait Quintilianus Lib. III. ), m moria carastat, frustram 'Hocemur, si oci uid au- αι sumis praeterriguit ;'in'sfitie , tantum scimus , quan turi raelabria tritiemu quis authm ignorat, ingenium si- me exertilita ei torpere , atque t memoriam sicuti exerinaugeri plurimumque periici, ita si ne exercitio minui , et ita aliquoties, ut eorum , quae didicimus penitus obliviseamur 7 Frustra itaque dicendi erimus Iaboras-- in tradhudis Logicae theoreticae praeceptis, si in Pra- Ni ea Mn roduxerimus , atque usu , et exercitatione habitum in iis non acquisiverimus. Hanc proinde Logicae partem , ut utiliter , et recto ordine pertractemus, in quatuor Exercitationes eam dividemus. In prima, Selen-
105쪽
e existentiam examinabimus. In secunda , scientiae, se Veritatis cxiterium.. In tertia, scientiae originem. In gvgr Actus Seientiae, Fidei, et Opinionis expendemus.
De Solantiae existentia. I. rist. Def. vi Scientia , hic nobri, e cunia gena , et sindens de objecm aliquo S. S. J. f. M . Animad. Scientiam itaque fricto Sen- , et quidem objective consideramus hoc loc4. Eteni' datur quoque scientia , quae dicitur late sumpi cognitio quaelibet , sive certa, sive incerta is. 189.. . : sive dubia p. sive obscura f. 17a. ὶ ; probabilis , Vex improbabilis i S. 173. ; quae scientiae Species meIae
ignorantiae opponitur , statui. nempe meutis , cogi itione destitutae: quatenus nempe qui aliquid Ee0ixus, non ignorat , illud scire dicatur. S. I.S. Def. Evidentia est clara , diStiuota , algus PenFicuuι objecti alicujus manifestatio. Et identi enim, est vel uti quodit m spirituale lumen , q- cIaa'e, di Stin te; et Purspieue objecta menti repraesentantua ., ut me sPQuitus acquiescat, nec de eoxum veritate Vel minimum:
S. S.9. Coroli. Ad scientiam stricte summam ne-eemario praerequiruntur Oertitudo S. 289ὶ , . tque e
dentia i I. 348. ὶ ; certitudo quidem, ut secernatur ab opinione, quae includit formidinem de opposito S. B5 Loidentia , ut seceruatur a fide, quae est de rebM RQ apparentibus s s. 3is. J.
S. 35O. Schol. Quoniam scientia est cognitio certanes evidens de objecto aliquo ; objecta autem de Wibus. cognitionem certam, atque evidentem habere PoMunhus duplicis sunt generis, vel nempe 1. IIctapissica ; et intelligibilia ; .vel x. Physica et sensibilia ;., Hluc sciuntia
alia est Metapissica alia Phrsica ; haec eat de objectis.
106쪽
physicis , et sensibilit,us , illa vero de objectis Metaphysicis, ct tutolligibilibus. Et illita insuper datur certitudo moralis S. 29O. ), quam evidentia quaedam comitatur,
licci non intrinseca , sed extrinseca et auctoritatis , hinc et aliam scientiam recognoscunt Eruditi; nempe scientiam moralem , quae est de objectis historicis et credi bilutius. Primam itaque hujus nostrae Logicae Practicae Exercitutionem , duobus Capitibus absolvemus. In primo de existentia sci cntiae metaphysicae ; in v. de existentia scientiae physicae pertractabimus ; de existentia autem scientiae moralis , non est hic disputandi Ioeus.
ne existentia acientiae mela hysicae.. S. 353. Def. Scientia metaphysica alia dicitur aciensetia simplicis intuitionis . seli intelligentiae , et est cognitio certa , et evidens , quae sola collatione idearum, et primo intuitu , sine ratiocinationis ope habetur ; uti est scientia primorum principiorum ; axiomatum , et eorum , quae Per se clara sunt , atque conspicua alia dicitur scientia demonstrationis, et est cognitio certa , et evidens , quae per demonstrationem. I. ω3. obtinetur ; talis est scientia theorematum , et eorum, quae non intelliguntur , nisi fuerint demonstrata. S. 'S5 a SMol. De hac scientia metaphysica I. asI. sive inti tionis ea sit , sive demonstrationis investigare debemus , an revera detur in homine. An scilicet homo revera polleat de aliquibus rebus a sensu remotis , et mere intelligibilibus cognitione certa , atque evidenti.
g. ζ53. Circa scientiae existentiam , ad quatuor classes reducuntur hominum placita. Volunt aliqui , a no- his nihil prorsus sciri , inuuo Omnia adeo eme In m
107쪽
prelieti sibilia , ut ne id quidem certo sciri possit, quo Inihil sciatur. Atque homines hujusmodi dicti fuerunt Α- eatlia Ieptici , hoc est incomprehensibiles ; atque rigorosi Scopirci quoque Vocantur; quippe qui nulla hahcnt principia certa , et explorata ; luter quos recensentur ArCesilaus , Carneades , et omnium primus Pyxro Eleus Anaxarchi discipulus. Volntit alii , nullam veritatem posse a nobis comprehendi , sed omnia occulta , omnia dubia esse, atque obsCura ; Atque, hi sucrunt Accademici, sic dicti a loco Dcidam nemoroso in suburbio Athenarum . Sito , cui nomen Accademus, in quo convenire solebant ad Philosophicas Concertationes habendas ; Inter quo, irimus , ex Laertio , Xenophanes extitit , cui adstipuatus suit Democritus , a quo illud essatum profluit :Veritatem Prosiando metiat in Puteo latitare; nec non Socrates ipse Apollinis oraculo , Omnium sapientissimus, qui teste Tullio Lib. IV. Accad. Quaest. Cap. 23.),. Oc untina Iranium ocire se , dixit , hoc est , GHI asscire , nihiI amplius. Volunt alii , ex opposito , non. solum omnia.se scire posse , scd superbe nimis jactitant , Se revera Dinnia scire , et hi quidcm Dogmatici dicti suerunt. Volunt tandem alii, non Pauca esSe ini- comprehensibilia ; at esse etiam virilia , quae a nobis Scientia , stricte sumpta , sciuntur 1 si Ve Per έ;mplicem intuitionem , sive per demonstrationem. Quibus vero nos adhaerebimus , infra patuhit. Interim sit. S. IM. Axioma s. impossibile est idem simul es-
g. 555. Axioma I. Nepugnat ut es crus sit sina
Caussia sua espiciente. Si namquc res aliter se haberet, idem Simul esset , et non esset. Siquidem essectus esset essectus, ut supponitur , et non esset c cctus , quia Caussam sui etauctricem non haberet.
g. Q. Axioma S. Quisquis operatur, existis ;
empe, ut inquiunL SchoIastici: vstra se sequitur Era dam Operatio , seu actio est essectus ; ergo ne CSSario Supponit caussam sui ossicientem , a qua Produc tur alias daretur essectus sinc ca sa ciliciente , quod ι--
108쪽
Dd num prorsus est Oiro Phil ορδεω , M.ti rimori roso aisaerem. S. M . Demon. Nihil tam est prorsus Philosopho indignum , quam illi adhaerere , qui omnem tollit , atque penitus extulit Philosophiam ; Atqui Scepticismus rigorosus omnen tollit, atque evertit Philosophiam ; Εrga adhaerere Scepticismo rigoroso est prorsus viro Philosopho indignum. Prob. min. Philosophia est rerum divinarum , atque humis arum scientia g. 5. ); Sed rigorosus Scep- eticismus nullam admittit scientiam g. IM. ; Ergo ri-SOPUSuS etc. Adeoque etc. Q. E. D.
S. . S. Demon. Scepticismus rigorosus repugnat rationi ; Ergo nequit sustineri. Prob. ans. Ratio est facultas nexum rerum, et Veritatum distincte perspiciendi S. ;Atqui Scepticismo rigoroso nullae vovitates admittuntur , . et multo minuS nexus, qui sunt inter eas pers*ci posse assirmatur S. 353. J V Ergo etc. Deinde, ut rigorOS Scopticismus posset sustineri , ejus subsistentia deberct I et per se manifeste patere, aut sirmis demonstratiotii bus fulciri; atqui nc utrum dici .potest; Ergo rigorosus Scepti--cismus nequit Sustineri. Prob. min. quoad secundam Partum ; nam quoad primam , unusquisque primo inuitu vi det subsistentiam Scopticismi rigo si uequaquam Claro palere. Demonstratio 1 irina tunc habetur, cum in Princi-a3iis certis superstruitur; atque ex principiis id deducatur,
109쪽
ticismi rigore i subsistentia firmis domonstrationibus sulciri posset, deberent Sceptici principia certa admittere ;Atqui ipsi nulla principia certa habent, sed nec habere posse fatentur I. 353. ; Ergo etc. Q. E. D. S. 859. Corou. Rigorosum ergo Scepticismum velle
impugnare , est verberare aerem. Disputantes namque debent in aliquo dato noto, atque certo invicem convenires s. 341. ); quis autem in principiis certis cum Scepticis hujusmodi convenire poterit , quibus nihil est tumὶ Quare. S. Moc Coroll. 2. Aut nulli unquam extiterunt hujus generis Sceptici, qui ex animo uixerint, nihil omnino sciri , nihil comprehendi Rosae ; atat si qui faerint, eos
oretenus id dixisse fatendum , veI Phreneticos aisolute , ebriosque fuisse , dum talia circitirent. Ebrios namque neque mentis, Deque ComoriS eSse Compotis , notum est. S. με. Coroll. 3 Contra Scepticos itaque hujusmodi disputationem hic nos non instituimus. Τempus enim n his non est , quod fustra insumamus ; potius Accedemicos aggredimur. Itaque sit.
Plurium rerum intelligibilium ex me apud
Romines acientia. Sesa. Domonae. Accademici, nobiscum conVeniunt, et convenire debent, nisi velint cum Acathalepticis insanire, existentiam sui ipsius, prout res cogitans quisque est, axio
mata, entia geometrica et metaphysica, esse res intelligibiles; Atqui de his pluribus extat apud homines scientia ;Ergo vera propOSitio. Proh min. Accademici cogitant, et putant se nihil certo scire, nec non dubitant de omnibus ἔErgo plura et ipsi scrunt. Proh consa. Nescire, dubitare, incertum esse, Sunt essectus; et quidem entis viventis, ut optime quisque observat cum S. Augustino dicente siti Enchir.); Non solum scire, aed etiam nescire, et Fatii, G λ
110쪽
bilare oloeniis est. Atqui repugnat , ut quod operatur , non existat S. 356. ) , et ut effectus sint sine caussa ipsorum efficiente f. 355. ); Ergo Acca domici negare
non Possunt propriam existentiam , Prout saltem si ut res cogitatis, et activa. Quod si sciunt se existere, sciunt quoque Se non posse non existere, dum existunt ; adeoque sciunt insallibile esse hoc axioma : In ossibile est luem
Eimul esse, et non esse ; et consequenter verum sciunt hoc aliud axioma : Totum est sua Marte majus ; nam si hoc verum non esset, idem simul esset, et non esset , ne in Petotum esset quidem totum, ut Sup Ponitur, non eSSUt. autem , quia majus Sua Parte non esset. Idem dic de aliis ; Ergo etc. Aiadtantur Accademici.
S' S63. Obi . 6 Si qua apud homines rerum intelligibilium scientia extaret, maxime esset de rebus , quae in
Ilutaphysica jactantur; Atqui nulla est in Metaphysica
certa , atque inconcussa veritas; Ergo falsa exposita pro-Positio. Prob. min. Omnes veritates, quae in Metaphysica iactantur , ex constitutis antea principiis , definitioni hus nempe, utque axiomatibus , derivantur ; sed praevia ista principia nullam certam , atque iuconcusum habent veritatem ; Igitur etc. Prob. min. Praevia ista principia , noti sunt, nisi merae hypotheses; supponuntur nim , autequam cognOSCantur ; sed merae hypotheses nullam habent certam atque inconcussam veritatem; Ergo
praevia ista principia etc. g. 364. R. ad argum. In investiganda, atque stabilienda aliqua veritate metaphysica, nos quidem hypothesibus utimur, sed quibus J Illis profecto, quas Accademici ipsi se
surpant ; nobisque suppeditant. Agite euim , et cum Acca-clemicis ad conflictandum progrediamur r Num scilicet apud homines sit aliqua rerum tutelligibilium scientia. Et ne verbis aerem verberemus , sciscitamur ab ipsis , quidnam rerum intelligibilium nomine ipsi intelliganti Pr secto nisi ludere velint, reponere debent, rerum intelli-
Lilitiaii nomi ue, nihil aliud significari, ni si axiomata, entia i