장음표시 사용
131쪽
dem rite concluditur. Tandem quarta regula salsitatis convincitur hoc concludentissimo syllogismo ;
o. Linea A est Perpendicularis lineae B. I. Tima C. est ye Pendicularis eidem f. s. Iliaque linea A. non est perpendicularis lineae C. In quo ex praemissis assirmativis conclusio ducitur. Ergo etc. sa). negativa dc-
Regul e Tvicae non sunt omnino necessariae ad 'oeritatem inveniendam.
S. 4 S. Demonst. Nam ex consensione Omnium Ptii Iosophorum, in evidenti experientia sui data, Logicae arti sicialis S. 32. ὶ regulae, non sunt simpliciter necessariae, Saltem ad aliquas scientias acquirendas; Ergo ad omnes Verit tes non Se extendunt; adeoque etc. Praeterea Logi Cae regulae sunt quaedam propositiones , quae sicuti et alia o omnes propositi Oves, veritatum, aut salsitatem continent , sed eam vcritatem , aut salsitatem noscimus, atque internoscimus sine ulla ope Logicarum regularum ;Eego etc. Q. E. D. l . : rita Cum haec ita se habeant, placere utique omnino non Potest Clariss. P. Iosephi Tumagua Propositio ita exposita in Onωιί Art. I. Regulae logicales sunt Ῥtimum Meritatis criterium ad detegen- a eaS Meritates, suae primo intuitu Pervicuae non Sunt. Diuiti Coral
132쪽
. Regulae Logicas non sunι veritatis geneniae criterium. S. nemorest. Regulae Logicae non sunt semper Cum veritate conjunctae, quippe ex illis praecipuae sunt fulsae S. 4Ia. in. Deinde non sunt simpliciter neceSSariae ad veritatem inveuhendam S. 613. J. Tandem sunt sicut et aliae omnes propositiones , de quibus quauri Potest an sint verae vel falsae; quare indigent Potius criturio , quam sint ipsae veritatis criterium et Erilo eis. .
Ventiatis onerata criterium statuimr g. 5. Animad. r. Ut ea quae in hoc capite da veritatis criterio dicturi erimus , ut par est , intelligantur memori Re tenenda sunt, quae superioribus capitibus de evidentia i S. 348. ); De veritatis criterio S. 4ou. MI. ὶ ἱejusque necessariis requisitis F.w6. , dicta sunt. I. Animad. I. Evidentia licet sit clarissima, atque Perspicua re, manifestatio menti secta S. 348. non
omniS tamen evidentia talis, est vera; sed aliquando est deceptrix et falsa , quac pro veritatis cri erio Statui nequit , quippe eam aliquando secuti non pauci Philosophi, nedum veritatem non invenerunt , sed horribilibus Cra Ovum tenebris se obvolucrunt. Quare ut vera ab apparenti et falsa ovidentia soceruatur, Sequentes Conditiones in evidentia , ut vera dici possit, Philosophi requirunt. Prima , ut oriatur a mente super Omnis, quae in re Sunt, attendente, ac reflectente, Seriumque Examen Su Pra id, de quo agitur, instituente. Secunda, ut sit conjun Lia cum conscientia pacata, atque ab omni asscitu, Vol
133쪽
praejudicio spoliata. Tortia , ut Cum senSU, seu Consensu Dominum optimorum communi, concordet. Quarta tandem , ut quod cognitum est, ita percellat intellectum, ut meta non solum ei adcquiescat magna cum Pace , et tranquillitate , sed etiam ut cogatur ad judicanduin ita esse. g. 41 . Schol. Evidentia huiusmodi vel est de rebus metaphysicis , vel Physicis ; et utraque vel simplicia intuitlania, vel demonstrationis. S. 4fS. Def. I. Amidemia metaphysica est illa summa ac miOidissima Aervicuitas, qua cernit mens, ita -- tum auributum duo subecto conoenire , aut disconoeniare , tit esea mePugnantia, nec invecta Diointa poten , sit Possibilis. Haec autem obtinet in rebus intelligibiliabus ; hoc est illis , quae pura intellectione , a sentibus , et phantasmatibus abstracta , animo concipiuntur. S. ψ 9. Def. I. Eoidentia Physica e4t illa summa , GO viri fissima serapicui as, qua Peremit mons, attributum ita subiecto conoenire , ut ejus omositum, i Pecu3 tantum naturae te ibus, sit Prorsus impossibile. Atque , 'ec Per Sensus integros , et valentes habetur, et in rebus dumtaxat physicis obtinet. g. 4m. Def. 3. Eoidentia simplicis intuitionis , sive ymmesata , est illa ; quae Primo oetati. intuitu ostendit menti necessariam inter ideas connexionem, aut rνα- sinantiam ; Cujusmodi esset, in intelligibilibus, evidentia Axiomatum , eorumque omnium , quae intima Con-FLientia percipiuntur, ut nos esse, cogitare , assectibus imιππι etc. ; in physicis autem, et sensibilibus evident tu MOrum, quae Clara Oxterna sensatione cognoSCuntur ,
VDluti onmora existere , Solem splendescere ; ignem div-Pam comburere ; corpus non sussultum cadere. S. . ' Def. 4. Eoidentia taemonstrationis, Oet mct- ἀισω, est iura, guae necessariam connexionem, Vel m-
Pugnantiam infer ideas detegit, ope idearum , metarum εω , taemonstriagione S. 3oa. ); . talis est evidentia ,
qua veritates geometricas cognoscimus.
g. Ia. Schol. Fidei quoque sua inest evidcntia , no quidem intrinseca, et qua mens videt relationem inter6ubjectum , et attributum propositionis , quam Credimus, cujusmodi est evidentia physica S. 4Is.. , vel metaphyr
134쪽
8ic I. 4I8. ὶ, sed extrinseca , et moralis ; qua scilicet intuetur mens, propositionem aliquam niti tostimonio, quod aut sallere nequeat , aut non satiat S' Sui. ); ac proinde
Credendam csse ; ita evidens est extitisse Olim Caesarem, et Pompejum, et Alexandrum, et Darium etc., non tamen e Videntia intritiseca , quasi.connexionem videamus interideas Caesaris , Pompej, Alexandri , Darii etc., Sed extrin-εeca , et morali, quatcnus scilicet , perspicue cognosci- mu , Perpetua , atque constanti traditione, nemine Ie-fragante , Caesaris , Pompei, et Darii existentiam. g. 423. Animad. Fidei moralem evidentiam , moralis. certitudo S. Iso. consequitur. Et quidem quae certitu- ido oritur ex evidentia Fidei di inae , metaphysica est, et Summa; quae vcro nascitur ex evidentia Fidei humanae , physicae acqui valet. Nimirum , quod Dei testimonio constat, fieri Omnino non potcst, ut verum nou Sit S. 5ao.ὶ; quod autem plurimorum hominum ut sapientum , et Pr horum testimonio innititur , videtur , falsue reddi non
identia ad omnes pertingit veritares. s. 424. Demonst. Omnes veritates vel sunt rerum mere intelligibilium , vel rerum sensibilium ; vel moralium , Sive historicarum ; Atqui in veritatibus Primi generis locum habot ovidentia metaphysica g. 4 8. , Vel 1 tellectus ; in veritatibus secundi generis locum habet eVI- dentia physica, Sivo sensuum S. 619. ; in veritatibus V TO tertii generis evidentia moralis , seu auctoritatis , t 3. 622. in . Ergo etc. Q. E. D.
135쪽
Midentia metaphysica si licis intuitionia esι aemper
S. 4 25. Demonst. Evidentia metaphysica intuitum is tertinet ad judicia immediata , quae a nobis fiunt de r iis pure intelligibilibus, seu de puris ideis 4ao. ) ; sed judicia immediata , et evidentia , quae a nobis 1iunt
de puris ideis nostris, sunt necessavio vera , Veritate sor-
mali S. 43. , cui milla unquam correspondere Potinin I sitas formalis; igitur evidentia eic: Q. E. D. a
sa) In rebus itaque intelligibilibus , quae veI id ales sunt, vel cum ideatibus nerusario connexae, error dari niniquam Potest, modis evidentiam intellectualem sive metaphysicam sequamur. Quare si v quia dormiat, sive vigilet, si evidenter sibi videatur dolore assici, . Te ipsa assicitur in animo. Sive quis mente sit sanus, sive insanus, Tecta procedit in judiciis , et ratiociniis suis ideatibus, modo ab evidentia ducatur. Ideae in insano capite diatoriae esse poterunt: at juxta eas ideas optima erunt judicia, et ratiocinia si fuerint evide Ua. Hinc scientiae mathematicae, nulla unquam in Parte, errorem admittere possunt; versantur enim circa ideas puras, neque de ita atatuunt, nisi quod in ideis esaris clare p rcipitur. Eadem est ratio disciplinarum meta phrsicarum. Si in iis datur error, est quia Pr nuntiare volumus cie iis, ad quae evidentia non extenditur. Ita farulitur, qui pronunciat haerere colorem in digito. Se dolore craciari, Certum est, quia evidens efit per internam Aensationem, qua animus immediate percipit in se dolorem, at Ii aerere dolorem in digito, non est similiter evidens , cum digitus per internam .ensationem Percipi non Possit; nam per sensum intimum percipiuntur tantum, quactin anima ipsa immediate contingunt. Similiter si judicem me cogitare, eSse in me cogitandi principium ; hoc principium diversissimum
e5se a Corpore debere, et concludam, mentem meam incorpoream Esse tum et corruptionis expertem, Veritatem ubi quo Bssequor, et cel tisSamam , quoniam ab ovidentia ducor. Verum .si determinare
deinde velim, quomodo mens corpori copuletur, illud moveat, et regat, tum saei te fallor, quia ab evidentia destituor. Generatim ergo Omnia iudicia, quae de robus intelligibilibus seruntur, verissi , Ina sunt, fit relatio inter ideas intercedens clarissime percipiatur; omma quo Pariter ratiocinia necessario vera concludam, si ex judicias evidentibus id tantum deducatur , quod cum iis evidenter Per. capitur nnexum. Di ila by
136쪽
Evidentia metaphysica demonetrationis est se er cum veritata conjuncta. S. 426. Demonst. Evidentia metaphysica dem strationis , seu mediata pertinet ad iudicia , quae a n bis fiunt de rebus per solam necessariam earumdem Connexiotiem evidenter perceptam eum ' ideis puris. Sed quaecumque Connexio necessaria evidenter percipitur inter ideas puras , necessario talis est , qualis percipitur , cum sit ipsa connexio percepta , quae nequitesse a seipsa diversa. Ergo etc. Q. E. D.
midentia Hysica , seu sensuum immediata. ae ercum Oeritate conjungitur.
g. 4a . Demonst. Si aliquando salsum esset id , cui necessario cogit immediata sensuum evidentia , iam necessario falleremur. Sed si necessario salleremur , e Pur in Deum nostrae naturae auctorem refundi deberet ; quod abhorret quammaxime ab idea Dei , Entis nempe persectissimi , qui in nobis decipiendis dele etari non potest S. 384. J; Ergo etc. Q. E. D.
Midentia sensuum mediam , semper cum oerimis objectiva conjungitur. S 4M. Demonst. Evidentia sensuum mediata , Seu demonstrationis tota continetur in ratiocinio evidenti super ideis sensuum evidontibus. Sed ratiocinium , si est cui deus, semper ructu procedit in iduis S. 626. in N. a. ὶ: Diuit Coral
137쪽
aliunde vero ideae ipsae , quia Per evidentem externam Sensationem partae , congruunt rebus eoi porcis in uni
Eviantia auctUruatis , seu moralia cum veritare Se ex conjuvotur. S. O . Demonst. Ex identia moralis , seu auctoritatis tunc habetur , quando evidens est I. , factum aliquod , aut generatim propositionem aliquam niti testimonio ; et x. testimonium ipsum aut fallere non POSSe,
aut non fallere S. cua. ); Sed evidens est evidentia intellectuali , atque adeo certjssimum S. 425. J , Verum esse quidquid nititur testimonio , quod deficere non P sit , aut non deficiat; Ergo etc. Q. E. D.
Generale Oeriliatis criterium est Mentia ; et quidem mclvissica in oeritatibus melaphysicis, Physica in Physicis , moralis in moralibus. g. 4IO. Demonst. Evidentia habet omnes vcri criterii conditioncs 4o6. ) ; ergo etc. Prob. ans. ΕVidentia cst I. per se clarissima '. 444. ὶ ; u. ad omnes omnino veritates se extendit S. 424. ὶ; et 3. est Sem Por cum kcritate conjuncta , S. 425. ct seq. J ; g
138쪽
S. 43i. Obi . i. Criterium debet se extendere ad omnes vcritatos ; Sed multae sunt veritates , quae non subjacent ovidentiae ; Ergo falsa propositio. S. 43a. R. dist. min. Multae et . , quae non Subjacent evidontiae , immediatac , sive intuitionis, cone. ἔ
Non omnis evidentia ost immediata , et intuitionis , qualis est in iis, quae intima conscientia percipiuntur, in axiomatibus intelligibilibus , et illa , quae clara externa Sensatione cognoscuntur f. 4uo. ); sed est etiam evidentia media is , seu domori strationis , quae locum habet in iis , quae patent demonstratione instituta veluti super principiis, et super iis, quae per intuitivo-intellectualem , . ot intuitivo ensualem evidentiam cognita sunt. Quare si multae sunt Veritates , quae intuitivae ovidentiae non subsunt , nullae tamen sunt , quae saltem mediatae ovidentiae non subi jciantur. 435. Contra. Atqui multae sunt veritates quae nequidcm evidentiae meditatae subiiciuntur; Ergo n I. Prob. subm. Veritates de existetitia spirituum animalium in corporibus hominum , atque brutorum et de absoluta corporum caelestium magnitudinc , et aliae innumerae , nedum ovidentiae intuitionis , sed et demonstrationis , non subijciuntur ; Ergo multae etc. S. 634. R. Dist. ans. Et veritates illac sunt veritates probabiles , conc. ans ; Sunt Veritates certae , negoans. Ergo multae etc. , dist. pariter Cons. Multae sunt Veritates probabiles , quae etc. , Cone. ConSm, VeritateSCertae , n. Consm. Cum nOS criterium veritatis statuimus in evidentia sive immediata, et intuitonis , sive mediata si demonstrationis , non de veritate probabili , scd de veritate certa loquimur. Dum enim veritas aliqua limites prohabilitatis non exccdit, ab ea utique exulat evidentia ; si namque in ea, Evidentia affulgeret , probabilis
ultra non foret, sed curta , et evidens. Cum ergo laudatae in argumento non sint , nisi veritates tantum proba-hilos , mirari non debemus , si desit eis cuidcntia.
139쪽
S. 435. Contra. Atqui in veritati hiis etiam certissimis neque immediata, neque media in reperitur eviden tia ; Ergo n. r. Prob. subgm. Veiritates, quae Divinao auctoritati innituntur , sunt proeul dubio certissimae; Sed in iis neque immediata , neque mediata evideutiureperitur ; Ergo etc. S. 656. R. dist. min. ; sed etc. neque immediata ,
neque mediata intellectus, et serisus reperitur evidentia , conc. min. , evidentia auctoritatis , n. min. . ergo etC. , n. Cransam. Statuentes nos veritatis criterium ita
evidentia , non intelligimus, Dec intelligere possumus omnem , et cujuslibet generis evidentiam , ad omnes omnino Veritates , eodem modo , se extendere , easque complecti,
sed evidentiam metaphysicam pro intelligibilibus , phy-
Sicam pro sensibilibus , moralem vero Pro histori eis , et credibilibus, criterium veritatis statuimus. Hinc fatemur et nos , veritates , quae auctoritati innituntur , Evidentiae metaphysicae, et physice non subiici, sed evidentiae morali. Siquidem fidei quoque etc. siau. 7. s. 637. oblico I. Veritatis criterium debet esse Semper cum veritate conjunctum ; Atqui talis non est evidentia ; Ergo evidentia etc. S. 638. R. conc. maj. , dist. min. Atqui talis nota
est evidentia fucata, et apparens, Caracteribus verae evidentiae destituta , conc. ; evidentia vera, mentisque attendentis , utque reflectentis, n. min. Ergo etc. , n. Consm. Non raro evenit nobis videri tanta luce intellectum nostrum in aliqua re perfundi , ut per caput nostrum juirassemus ita esse, cum interim illa falsa prorsus existat. At hoc in casu , error nobis tribuendus est ,
qui vel affectibus agitati , vel praejudiciis occupati nubem , ut ajunt , pro Junone accepimus , apparentem
nempe evidentiam , non autem Veram sequuti fuimus Hoc autem nostram sententiam non infirmat, gui in evidentia vera , mentisque attendontis , atque reflectentis , veritatis criterium reponimus. S. 439. Contra. Atqui etiam evidistia Vera , mentisque attendontis , et reflectentis nou semper Cum Veritate conjungitur; Ergo n. r. Si quod est Principium, in quo maxima Pelucet cui dentia, cevte est illud , quod
140쪽
etiam primum cognit tomum nostrarum Principium appellunt ; nempe in ossibile est idem simul CAss, et non Esse. Atqui posita divinarum personarum pluralitate in uni tate naturae , 'sulsum dignoscitur tale principium , et vel isicatur , idem posse simul cssc , et non uine ; Ergo etc. Prob. min. Posita divinarum personarum pluralitate in unitate naturae , Divina natura incommunicabilis simul foret , et communicabilis r incommunicabilis, quia numerice essentialiter una ; communica Lilis vero; quia pluribus communicatur personi : ita personae essent aequales , et non aequales ; illarum quippe una gon arct , minime vero alia; Atqui commutat cari , et non Commu-Hicari , psse aequale , et non aequale , idem est ac Verificari idem posse esse, et non esse simul ; Ergo Posita etc. f. 44O. R. Huic argumento, cui tam sidunt ad
venarii , respondero possumus, humanam rationem Caecutirc , ubi agitur de fidei nostrae mysteriis, et Prao sertim de illo SS. Trinitati; r quare erit Verum contradictionis principium , quin SS. Mysterium Corruat', Et econtra ; modum autem ,si quo ea invicem concilientur , nOS ignorare. Vorum ne putent, nos argumenti Ponderint'ressos , Velle tergi versare , et impune abire, R. I. Dist. min. Communicari etc. ei rei secundum eamdem formalitatem inspectae , idem est , etc. , Conc. min. , SecuS , D. m. , et Consam. Quam longe a vero
eant adversarii tali argumentandi genero , is tantum ignorat, quem latet quoque id , quod requiritur , ut Crisicari possint contradictoriae , cujusinodi est illa in argumento allata. Ut igitur por veram cVidentiam , quae relucet in illo principio. Non potest idem simul
Ss , et non esse , decipiamur , opus est , ut idem simul sit , et non sit de eodem , peucs idum, secundum eamdem formalitatem. Quod si una , aut altera ex iis conditionibus deficiat , nulla prorsos ratione salsum existimari debet. Ad rem itaque. Divina natura egi utique communicabilis , sed talis est per incxistentiam , idest sine numerica sui multiplicatione, seu sine divisione sui , quae communicatio non tollit a natura divinaideantitatem numericam ; incommunicabilis vero per indisserentiam , id est cum numerica sui multi Plicatione ,