장음표시 사용
111쪽
thematica, et metaphysica , nec non mei ipsius existentia , prout Sum ens cogitans. Ipsi met ergo , rerum ἱntelligibilium definitionem nobis suppeditant, in qua ipsi no-hISCum Conveniunt , et convenire debent S. 35s. ὶ . sed haec hy thesis est, utique ς at hypollusis certa , quae nulla indiget probatione , tum quia ae Vocabulorum desinitione litigandum non est tum quia ab Accademicis ipsis usurpatur. Ex . quo itaque honiis pothesibus utimur in Veritatibus metaphysicis pervestigandis, concludi nequit, de rebus metaphysicis nullam scientiam homines ha
s. sos . Contra. Atqui cx quo in rebus metaphysicis pervestigaudis hypotheses adhibetis, nullam de illis
scientiam homines hahere, ostenditis; Ergo n. r. Prob. sutam. Ac demicorum vos hypotheses adhibentes, vel aliquid pro certo supponitis, vel nihil. Si primum ; ergo
falso supposito laboratis, quia nempe supponitis quod est in quaestione ς hic namque quaeritur , num aliquid certi apud homines habeatur. Si veto nihil certi a vobis sup- Ponitur , sed omne dubium esse Teputatur; ergo nullaveritas a vobis inveniri potest; quia ex dubio non nisi
dubium consequitur ; quemadmodum ex vero non Sequitur, nisi verum ; Adeoq. Ete. . .
S 366. R. Non possumus magis rigor a philosophandi methodo contra Accademicos procedere, quam si eadem adhibeamus principia , quibus ipsi utuntur. Nominales rerum definitiones Accademici usurpant, et nos ipsi eas usurpamus; de omnibus dubitant Accademici, dubitamus et nos ipsi; Si ergo haec duo principia, nominales nempe rerum definitiones, universalemque dubitationem proceriis supponimus , falso supposito non laboramus, quia nee ipsi Accademici de illis dubitant, nec dubitare pussunt, nisi sibimetipsis manifeste contradicant. Quod si quis Ac Cademicus emet, qui de ipsa quoque universali dubitatione dubitaret, is certe ad Anticyram esset relegandus; non enim illius metis , sed cerebrum curatione indigeret. At inquiunt, ex semul constituta universali Accademi Corum dubitatione , nulla veritas derivari potest ; ex dubio enim , nonnisi dubium inferri potest , quemadmodum ex vero, non inscrtur nisi verum. Sed distinguo Propositionem: ex dubio Donnisi dubium inferri potest,
112쪽
si de ii,so quoque dubio dubitetur , concedo propositionem ; si dubium pro certo habeatur , nego Propositionem. Nam si certum est me dubitare , certum quoque erit , quod cogito , quod operor ; et consequenter , quod ex sto
56 . Contra. Atqui licet eadem cum Accademicis principia supponatis, adhuc fateri debetis , nullam de retius metaphysicis assequi posse veritatem; Ergo n. r. Pr sub m. Ut certi esse Possetis , de rebus metaphysicis Haliquam asseeutos fuisse veritatem, deberetis quoque certios e de aliquo signo Vel criterio , quo verum a salso distinguitur ; Atqui de tali signo certi non estis ἔ ergo nec certi estis , aliquam de rebus metaphγsicis adquisi- isse veritatum. Prob. min. In assignando veritatis eriterio digladiantur intor se Philosophi : Ergo etc. S. 368. R. dist. anq. la assignando quoes sit veritatis
criterium digladiantur inter se Philosophi, nego ans ; in
mente captos Seepticos solum excipiamus , Philosophi om-ries mirificu consentiunt in aliquo veritatis criterio admittendo, Iipet in asiis nando quale sit, digladientur inter Su. Et sane, tanLa urget necessitas , criterium aliquod admittendi , ut ne ipsi quidem Meademici , hoc possint i dubium refocare. Nam , si fieri potest , dubitent Accademici du. Icrivmi existentia ; ergo debent de propria existetitia etiam dubitare. Nam ubi deest criterium, deest veritus , dubium adest. Sed Accademici nequcunt de propria existentia vel 1eviter dubitare g. 36 a. ); Ergo velint , nisi int , existentiam alicujus crituria nobiscum lateri debent ; Adeoque etc. g. 569. Objc. u. Intellectus humanus est finitus et saltibilis ; orgo nulla rerum intelligibilium apud homines
extat scietati a. i R. 37o. R. . dist. an s. Intellectus humanus est sallibilis Circa omnia. , . . aris. , circa aliqua , subdist. Circa aliqua obscura, ut quae mentis capacitatem fugiunt, concicirca etiam clara , perspicua , quac xel unico intuitu , vel legitima , et rite itistituta demonstratione Cognoscuntur , ti. ans. ; Ergo etc. ii. consm. Cum intellectus humanus sit finitus , certe salii potest atque errave. Multa naui
113쪽
que sunt in rerum natura, de quibus nexum nec per i-pimus , nuc di Stincte percipere Possumus : quare dum praecipitanter de bis judicare volumus , Prosecto sal Iimur. At non ita est de multis aliis rebus , quarum veritas ita menti nostrae assu get , ut etiamsi velimus, assensum denegare non POSSumus.
S. 3 ρ. Conua. Atqui etiam in rebus clari simis , et perspicuis intellectus humanus su Ili bilis est, sallitur- . que; Ergo n. r. Prob. Suhsm. per multu Saccula tamquam clarissimae, atque inconcussae Veritates habitae sunt non-Dullorum Philosophorum propositi Cnes , quae liodie Putidissimae salsitates patefactae. sunt ; Ergo ut iam etc.
S. 372. R. dist. ans. Per multa SueCula etc., et ta-Ies Philosophorum propositiones erant Veritates tantum Subjectivae , .conc. uni. ; Erant quoque Objectivae, nego Bris, ut Consm. Cum veritas objectiva in consermitate consistat cogitationum nostrarum Cum obieeti , schiper aC r Iis ista , et non sucata consormitas est inter nostras cogitationes , et objecta , salsitas non timetur ; quia talis veritas a mente non pendet. At si veritas illa est objecti va ; hoc est conformitas cogitationum cum objectis , non est vera , et realis , Sub apparens , et qualis a mente subjecti cogitantis , non qualis in se revera est, percipitur , tunc accedente majori attentione , et ucritatis luce ansul gente , dctogitur salsitas. Ita suerunt nonnulla se propositiones Philosophorum , subjective notii pe 'tant tau verae , Don vero obj clxive, quaru tractu ti mporis, pqtiori BCu- .mino , t diligentia od examen revbeatae . falsitatςs suisse, ad Inventae sunt s. s I. Contra. Atqui veritatos ipsae clarissimae , objectivae, et inconcussaς , salsae observantur ; Ergo n. r. Prob. sui Sm. Si qua ost veritas objectiva clarissima , ct inconcussa, illa Prosecto est hujus axiomalis : Qtiae sunt catacin uni tertio , sunt eavim inter se i Atqui hoc Axioma salsum ostenditur ; Ergo veritatus uto. Prob. mira. In divinis , ut tenent Catholici , ii orsonae sunt cacdUmuni tortio , scilicut naturae Divinae , ct tamen non sunt caedom inter se i quia alia est Persona Patris , alia Fi
lii , alia Spiritus Sanci; ; Urgo . Cic.
i. 374. R. Ita personis etc. , 'di St. ans. in Divinis
114쪽
olo. p i Sonae sunt caedem quoad esse absolutum , si vo Divinum , et lamen non sunt eaedem inter se, quoad esser lativum sivst Personale , Conc. aris I SecuS , nego ans .
et conqui. Ut axioma illud verisicetur , debet aliqua prae-s, serro , quae hic explicabimus , ut Omnis tollatur aequi-' 'candi occasio. Axioma itaque illud quaedam hypothctice supponit , quaedam vero absolute pronuntiat. Quae
supponit , tria Runt. .Primo scilicet supponit tres termi-HO, , Sive tria extrema , quorum duo conserri debent cum alio tertio , et des inde conseruntur inter so ; secundo quod ipsa tria extrema , quae comparari debent, conscrRntur u eadem linea , sive considerentur Penes eundem Sensum, eamdemque r tioncm : Tertio tandem, quod in terti a cxtremo reperiatur totum id , quod non desideratur in aliis duobus , ct sccandum quod inter ipsos comparatio facta fuit. Verbo : at illa duo extrema cnm tertio
Conveniant , cum quo comparari debent. Unum Vero a
Solute pronuntiant a quod scilicet , prae habitis illis conditionibus , eadem duo citrcina , reipsa inter se Conveniant in eadem tirica , socundum quam sit comparatio Cum tertio, sive habcant revera totum id , quod habet tertium , et secundum quod comparatio fuit instituta. Uisee ad rectam Axiomatis illius intelligentiam praesuppo sitis , ad rem deveniamus. Si Divinae Personae , quoad osse absolutam inspiciantur ; sicque tantummodo inspecta Divina Natura , est cadem inter Se , cum unum , idemqne sit in tribus Personis esse absolutum , sive Natura Divina ; adeoque habetur veritas illius axiomatis pa-lcntissima. Quod si conserantur cum Divina Natura, quoad
osse relativum sive personale , non sunt caedem inter
Se , quia , ex Praedictis , tertia deficit conditio ; nempe Don habet ar id totum in extremisP, quod requiritur ut in eadem linea recta sit comparatio instituta , sive quia
in ratione subsistentiae, Divinae Personae non conveniunt
inter sc ; Nam Pater subsistit subsistentia Patris, Filius sabsistentia Filii , ct Spiritus Sanctus subsistentia Spiri- . tus Sancti. Illud itaque Axioma, non ideo salsum est in Divinis , quia reipsa tale est , sed quia conditiones d sunt, quac ad illud requiruntur. Fallitur ergo Meliuscujus, est supradictum argumentum, dum mnatur Osten
115쪽
dere, illud Axioma aut subverti per Trinitatis My levium, aut Trinitatis Mysterium subvertere.
. De existentia scientiae Physicae. S. 3 5. Def. f. Comitio certa , et e dens de re-ἷtis Physicis, et sensibus f dicitur scientia physica ct . in .
s. 376. Def. s. Rerum autem sensibilium nomine , ,eniunt illa omnia , quae sensibus Percipiuntur , r nempe corporeae , sive corpora. S. 377. Def. 3. Per corpora hic intelligimus, Philosophis omnibus consensientibus, substantias partibus constantes , extensas , divisibiles , ponderosas , figu-xabiles etc , quae augeri possunt , atque minui , quaeque Propterea contingentes sunt , factae , 'et in Ente necessario , et persectissimo rationem habent sussicientem propriae existentiae. f. 378. Coroll. Si ergo ostendatur existere substantiam extensam , inlidam , divisibilem , resistentem etc., ostensum quoque manebit, res Corporeas, seu corpora existere , ac de illorum existentia tios scientiam habere. At fieri ne id potest λ Id est quod in praesentiarum O tinere satagimus. Interea hac super re videamus quaenam Sint . Philosophorum sententiae. S. 349. Praeter Scopticos, qui nihil certo se scir assirmabant; sensuum fallaciam decantabant, neque Corpora existere , essutiebant; primus omnium , qui corporum existentiam negare visus suil , non immerito putatur Plato cum quibusdam Indis. Hic namque discipulis suis dicere non dubitavit, nos opinione solum complecti posse, quae per sensus hal mus , non autem certo salve. Verum haec controversia merito per tot saecula oblivioni tradita ν temporitius Cartosii reviviscere coepit.
116쪽
IIic siquidoni, postquam dubitationem iis omnibus in-Stituit , et sui existentiam ex cogitatione d 'prehendit , in id vires intendit suas, ut corporum, sui, et aliorum Probaret existentiam. Ex hoc ansam arripuit P. Malchra nclitus Praesbyter Oratorii Jesu in Gallia, assii mandi , nullas esse rationes, quibus ostendatur C rporum existentia. Nec desuerunt ei sectatores. Eamdem nam si e Caussam ProPugnare satagerunt Michael Angelus Fardella, Siculus Drepanensis , Prosessor Pata inus, Petrus Bablu , Gallus, et p. Franciscus Lamius , quibus Cal Culum Suum
addidit Georgius Bel Lelei, liomo Itybernus sub Domine Filonoi , quem illa , tribus Dialogis hac de re colloquentem inducit. Haec laudati Philosophi ; quid nos , Ex mox dicendis patebit. Et ut clarius , qua neri Potest , Sit. I. SM. Axioma st. Existo GO , Prout Sum ens cogitans y at se er non extiti. Hoc namque est metaphysice certum , nec in dubium revocari potest. g. 333. Coroll. Existit ergo caussa illa , quac me de nihilo eduxit. , et me existentia donavit , quae dicitur Deus ; alius ego essem caussa, ct essectus , quod re
g. a. Axioma I. Deus, et narum nihil frustra moliuntur. Repugnat nempe Deo enti necessurio , ct infinitu sapicnti, ut aliquid sine ratione , ut cousilio moliatur , et essetat. Ecquis non videt t383. Coroll. Omnia itaque , quae Deus facit , ad sinum suum ordinat, atque dirigit. dat finis , tanto nobilior rase comprobatur, quo majus est opus, quod ad sinem illum dirigit. f. IM. Axιoma S. Deus , qui summa pollet Rem ieci ne , nec falli , nec Dissere ρotest. Falli enim ignorantiam in Deo arguit ; fallere vero malitiam , quae duoenti ne essario, nempe Deo , quam repugnent , qui Sque vel primo intuitu, comprehendit. S. 335. PostuI . Sensus hominis g. M. miro atque prorsus stuPendo arti cio ab isi e Deo elaborati sunt. Nihil in promptu , est Observa tu facilius. g. 3μ. Postvl. I. Qui sensu alistio a natisi caccomnino caruit , ideas illarum reriam , quae 3M SUH-.
117쪽
illa cadum, sibi numquam procudere poterit. Gude essiti omisiuae caecus uon judicat de coloribus, Duc surda, . M ,cius.
.αγνα existere adaeersus Sce 'ricos , atque Meciliatas, elarissime demonstratur. g. M'. Demonst. Constanti, vivida, uniformi, atque irrefragabili claritate, omnes ubique locorum, ct gentium
obSerVant, extra nos esse substa uti aS Extensas, quae munΝΗ-
Tantur ; solidas , ct impenetrabiles , quae resistentiam sa- Ciunt ; graves, quae pondere premunt, siguratas, viabnas, ParVas, etc., ad quarum aspectum, sensus, modo finiat Sint, et debitis conditionibus ad rite sensiendum vi muti S. 314 ὶ, nequeunt non recipere impressioties , quae Spirituum a nimalium ope, per organa ipsorum sensoria, ad Ccrubi umusque, animae sedem perducuntur. Atqui substantiae hujusmodi non sunt, Disi corpora 37'. ; Ergo cordor
existere etc. s 3 8 ). Prob. consa. Vivida illa, constari , atque uniformis talium substantiarum observatio, cum sircommunis omnibus, est procul dubio ab ipsa Natura quue ubique invariata existit; Ergo fallax Esse non potest. ΑGUC-que etc. Prob. cons. Si talis observatio soret sallax, Deus nostri erroris auctor esset, quippe qui talis naturae nos sc-cissct , qui nccessario , utpote naturaliter , ducit oremur, Atqui Deus sicut non falli, ita nec fallere potest g. 384. ); Ergo est. Deinde Deus, miro atque stupendo ars sicio lici minis sensus construxit. S. 385. ); et ita quidem ut essentii Strumenta apta, quacis anima uteretur ad rus cxtra se positas pereipiendas ; Si ergo vera Corpora non E Atarent, frustra nos sensus Deus homini dedissct ; Atqui Deus, et natura nihil frustra moliuntur S. 332. ; Ergo utc. Ulterius : Si vera corpora non extareui, Dorum Vel raCSCH-tationes, quas experrimur vul a mente ipsa Producere utar, Vel a Deo , vel ab uti iaci creato Genio. At Iai non Prodii Cumur a mente, quia si hoc esset , tum qui listbut Scribum aliquem, quam qui non habui, eodem modo sibi respe-
118쪽
Otiva objectu repracsentaret , quod est nisum s S. 346. ὶ, et contra experientiam ; Non producuntur a Deo, et quia in tali casu frustra sensus nobis dedisset; et quia nos deciperet , quod esse ricquit ; Non tandem a Genio aliquo producuntur ; quippe cum Genius iste, nec Ah oh-joctis cxternis , nec a s 'nsibus penderet , Imsset huju*modi repraescntationes, etiam in illis producure, qui vel punitus aliquo sensu privantur, vel male affectum habent, quod est falsum; Ergo etc. Ultra quamquod si Dcus , mcdiante aliquo Genio, voluisset repraesentationes Corporca. in nobis fieri , quin revcra existerent corpora, DuStra nobis sensus contulisset; Atqui hoc est absurdum. Ergo etc. Q. E. D.
Plurium rerum PDsicarum extat apud homines. Scientia.
388. Demonia. Corpora existcre clarissime demonstratum est f. 387. ) ; sed corpora sunt substantiae extensae, solidae, figuratae etc. S. ergo praeter scientium de corporum cxistentia , plura alia certo CognoscimuS , nempe extensionem , soliditatem ; figuram , motum , quantitatem , etc. Quae omnia ignorari nequeunt; admissa reali corporum existetitia , quia ipsorum na-turam ita constituunt , ut sine illis corpora intelligi . Dequeant. Ergo etc. Q. E. D. Ar menM ORPosita MDunsum
I. 889. Obsic. ρ. cum Scepticis. Praeter rerum προ--rentias nihil aliud affirmare possumus existere qum Persensus nobis repradsentetur ; Ergo falsa propositio. Prob.
ans. Tanta, et tam diversa sunt nominum temperamentω ut rerum solummodo apparentias cognoscere POSSumus,
quid autem rcs sint , nequaquam. Nam quae uni sunt utilia alio sunt noxia ; quae alicui ituuntur dulcia,
119쪽
39o. R. Dist. ans. Tanta , et tam etc., sed mutas Caussam agnoscit cur eaedem res, in di Versis temporamentis , diversos essectus producant , conC. , Seeus , n goans, et consm. Nulli dubium est, rem eamdem , Uni uno modo, alii diverso videri. Verum cum hoc accidit, mens humana illius caussam generalem cognoscit ; Videlicet id provenire ex diversa dispositione facultatum
exicipientium , non autem quia res ipsae revera non existant. Sane lautissimae mensae, sunt quidum gratissimae, at si aegroto, aut stomacho laboranti apponantur et ingratae , et noxiae erunt. Assur vili nautae sano , .aut Tustico lectum mediocrem, cubabit super illum laetanter,
melius ac si esset in Eliogabali lecto, et altum dormiet , offer eumdem homini delicatulo , et mollibus uti solito , aut doloribus laboranti , erit illi paenale supplicium. Idipsum dic de aliis. i. 59s. Contra. Atqui mens, generalem illam caussam,
iversae illae apparentiae, respectu ei Versorum tem- Peramentorum , producuntur nec Scit, nec Scire Potest ;Ergo nulla responsio. Prob. subfm. Eacdem apparentiae , Tespecta earumdem facultatum excipientium , adco sunt
inconstantes , ut nullam proinde , cum de ipsis appa- Tentiis , tum de sacultatibus excipientibus ferri queat iudicium. Ergo etc. Positiones, intervalla, loca , admi-ationes , quantitates , et constitutiones objectorum cx-Mrnorum , ita ipsas apparentias reddunt dissormes , ut totidem nosse caussas oporteret , quot Sunt apparentiae , quod idem dixeris de facultatibus excipientibus. Atqui hoc est impossibile ; Ergo etc.
g. 39a. R. argm. Vere quidem satemur positionem , intervallum etc. in argumento numerata , varm in xchus iisdem creare apparentias ; at haec tamen , et qua C- cumque hujusmodi sunt, non obstant, quominus res ipsa ,
Sint in se revera res aliquae existentes , et necessitate
quadam physica has in illis, illas in istis producant ap- Parentias. Quae quidem necessitas ignorari poterit , et
Caussae cur haec , alia ve sic appareant , corto CognosCi. Verum dato etiam , quod certo non cognoscantur , quid
indet Numquid negabimus rerum existentiam, quia qui
120쪽
121 modo diversae apparentiae rerum per diversas positio oes , intervalla cic. in rebus iisdem Producantur , agnoramus Quidquid sit de apparentis , Per Sensuum
idam , constantem atquc um formem relationem SCimus existere extra nos Substantias corporeas , extensas nempe , solidas saguratas ; eas oculis 1idemus , manilius contrectamus , corumque enectus si e bonCS , et utilos , sive malos , et DOXiOS EXPCTImur. .
I. Contra. Atqui praeter rerum apparentias, Nes Dulla revera existit ; Ergo redit argm. Prob. Subsin. Somniantes , plura nobis tamquam realiter existentia Ie-Dracsentantur ; veluti magnifica palatia , Ecclesiae , nemora , animalia; hostes qui Xolunt nos rei dere, amici, criti nobiscum collactantur etc., quae interim nulli LI EXI-stunt, et nillil aliud praetcrea sunt, quam Purae aPParcutiae. Igitur fieri potcst, ut quae 'igilantes nobis videntur re cxa existere , non sitit, nisi purae appBrentiae. S 3 4 R. Quae in somniis spectanda DOLIS Ptiantasia Osicut, nillil profecto sunt, nisi repraesentationes illarum rerum , licet informium , quae vigilantes aut VI-dimus , expertique nos Sumus , aut audivimus : Siculictiam illarum actionum, quibus assueti sumus in Statu igiliae. Quare supponunt necessario rerum illarum cram existentiam ; Si enim illae revera non existe-Γcut , nec eae repraesentationes serent , sicuti in illis
uota fiunt, qui sensu aliquo a nativitate carent S. 386. . Auciatur hic Claudianus Pracs. 4. IIO. ), qui hanc rem ,
Sequentibus mirifice absolvit veribus. O Urnia quae sensu vomuntur vota Gurno Tempore nocturno reduit amica quies.. Venator infessa thoro cum membra rePonrt , Mens tante/ι au sylvias , et sua lustra redit. ilicibus diles , surigae Somnia currus ,
Et Oixit elapsas quaerit avarua πω. R iandaque lamitur frustra silientibus curra I riguus gelius Pocula fonte ενυr et est.