장음표시 사용
41쪽
Ita tu hac propositione : Meus Est
42쪽
propositione S. Ioannis s cap. I. Deus erat Verbum. Subjectum , nempe Verbum , de quo asscritur , quod
sit Deus , ultimo loco reperitur. S. I 3o. Animad. a. Observandum insuper est , subjecta, ut attributa in Propositionibus es8e, non rarta, nomina verbalia , aut infinita , quae sunt saepissime ΠΟ-mina quaedam substantiva , aut participia , qua u adjectiva. Ita in hac propositione e Sibi non capere , eι ciliis consilium Gre , stultum est; i Phaed. lib. I. Fab. 9. );
ct in hae alia r Amare , et avere , inx Deo Conciaitur ἰ moere , et amare vicos subjecti sustinent. Non raro
etiam accidit , ut verbum , seu copula suppleri debeat ;vel uti in ista Horatii. Mors ultima linea rerum. Supplendum, ea . Propositionis praedicatum semper exprimitur ; at copula, et aliquando etiam ipsum subjectum , in praedicato Continetur ; veIuti in his propositionibus et Terra mOυetur , Plurit: quae his acqui valent: Terra sst mota ἰ aqua est
Pluvia. Verum quando id evenit , propositio dicitur imperfecta , ' vel errat a. S. 33I. Schol. Quoniam iudicium est duarum idearum comparat S. Iuo. ; atque propositio nihil aliud est, quam ipsum judicium verbis expressum S. 126.
Cumque in omni idearum comparatione sex potissimum considerari possint ; nempe a. Materia, sive idcae. Com- Parandae I u' Forma , seu comparatio ipsa ; S. Quasidias comparationis , scu extremorum combinatio , vel separatio , 4. ejusdem quantitus , scri terminorum extensio, et
latitudo ; 5. Objectum; et 6. mictentia relationis, hine sub totidem aspectibus propositiones spectabimus. I. Scilicet ratione maremiae; I. formae ; s. quasiluua ; 4. quon-ritatis : 5. Objecti , ει 6. Eoi entiae.
43쪽
πε propositionsius radians materiae inve eis. S. III. Animad. Materiam propositionis hio terminos intelligimus , sice voces , quibus idcae , quae Com-rrantur Dxprimuntur , et ex quibus. propositio ipsa malescit. Ratione materias , propositio vel est si lex, Vel
S. II. DEC. 1. ProNositio se lex eae tua , quae unico Consωι subjecm, unicoque auribulo ut istaci Ciacem itiit orator. . S. 654. Deri x. Propositio complexa illa dicitur quae praeter propositionem principalem , aliam PrOPO sitionem complectitur , quae incidens appellatur , quae que Per Pronomen relativum qui, quas, νω, alterutri termino subnectitur. Τatis est ista Deus qui eae san-CαSδι mus , Oael iniquitarem , in qua , propositio illa adjuncta et qui est sanctissimua , est incidensa Nou semper tamen propositio complexa expresse continet propositi nem incidentem , ut iri allato exemplo , sed Mem Saepius implicite t uti haec : Iussi h , mulier fuit insignis
Lartilutane , inretire setns in mulieribus admirabilis , quae huic aequivalet e GHM Luia mulier insignis forti rariue , Fuas est Dinus sane admirasilis in mialieribus. S. IIS. Animad. Propositio incidens aliquando- explicat solummodo terminum propositionis , et tunc adornatum illius tantum pertinet , ut ista et Cicero , qui Aguentissimus oramν ita , Orationem δε uia in Verrem; aliquando vero determinat terminum propositionis principalis , et tunc intime illam assicit ut isthaec : Qui μFerei aolio nunc sedet, prudentia esst Oere vectiabilis.
S. 136. DV. S. Lua demum proPositis composita dicitur , quae mullis x habet Oel subjeceram , vel auri-bratum. Estque vel e licita, si propositionis compositio clare patui ; vel in licitu , et evotabilis , si compositio est obscura , et implicita. Explicitae propositionis specios Sex numerantur , videlicet 1. copulativa di sectiua,.
44쪽
Vix ea nostra UOCO ;ςeI negativas nec, non; ut hace Tullii: Rerum omnitim nec vitias quidquam ad Uea tuendas, ac tenendas, quam Augi; nec alienius quam timeri. f. M. Canon. ω haec proPositio Oerilate Daudeat , requirimr ut omnes ejus parrea verae δωι, aecus erit facia. f. σ39. Def. 5. Pro auio auranofisa est illa , cψω mctmbra coFulantur Per Particulcis disiunctipas , aut , vel : talis est haec : Momimi recm rations Munuout Resipioni C Molicae inhaerendiam est, aut Omnis relido revuenda. g. goo. Canon. Vt haec Pr Positio oena sis, nullum inter suas partes admitum taebet medium, alias inepta erit. s. σήν. Def. 6. Propositio conduionalia , seu Ly-mthetica est illa , quas hahet praescarum su9ecω tria luna sub aliqua conditione: Vpluti sequens Ovidii. Si fortiana Peria, nullus amicus eris. S. e. a. Cones . Duabus igitur partibus constat haec Propositio ; quarum , quae conditione assicitur , vocaturiame dens , altera Consequens. 'S. σ43. Canon. Veritas hujus promusionis posita
est maecise in connexione anωcerinus cum Conse2M-- ω , et GPendemia consequentis ab antecedeme. Hinc Vera est sequens propositio et si existum contingentia , Eia stit Ens neuessarium ; salsa autem haec alia. Si existit ma necessarium, extatum entia contingentis. Nam Ens necessarium existere potest sine contigentibus, sicut ab aeterno extitit priusquam hunc mundum Couderet. Est enim libςrrimus , et a nullo dependens.
S. νή4. Def. r. Premsitio caussatis illa est, igua ratio a itur cur Praedicatum subecto tribuatur
45쪽
ut illa Ieremiae Prophctae s cap. x Ir. V. D.): Deso latione desoLM Est omnia serra, quia nullus es , qui pecogitet cortae. Ad hujus Promia Ouis νevsarem regiai-ritiar , ut rana ejus Pars sit -na caussa allerius.
S. ν es Def. 8. Prmositio relatiora , vel relata illa dicitur, cujus una Pars ab alteria mim sumis, ut illa S. Joannis Apncul. Cap. 18. v. 7. ) : Ouantum glori- fearit se , et in deliciis itiis, tantum tacite illi tormen
S. 1 7. Def. o. P ropositio discretisa, vel discreta est illa , quos sis, is e Um subjecm j icia contines , Ptialitate diversa ; veluti haec Senecae : Omnes Fares naεcimur, sola ) in tute distinguimur; aut illa Nasonis. Obsequium amicos, Ueritas Mium Parit. Verisas hujus proseositionis ex Veritiale Peniat ambartim ipsius partium. I. ρήδ. Schol. Implicitae , seu exponibilis propositionis septem sunt species. I. Excliactim ἔ u. excuti-νa I s. CO aram; 4. restri tisa; 5. inceρα- ; si desiα--; et p. redulicatisa. f. 149. Def. go. Exclurim enunciatio est GH , in qua sensua dulicatur Per Rarticulas exclusisas solum , oumtaxat, tantum ; et duplex est'; vel nempe exclusi subjecti ; ut r solus Deus est Omnipotens ; vel exclusi praedicati ; ut oculus lanium Di set. S. ν59. Def. G. Ex γά- Armositio illa est, in qua paniculae excutisae praeter , nisi , sensum mulu-ylicani ; sic ista et Nullum era Nerum bonum , Praeter
gias geminus inaes emerme sensus ;. uti haec. Vilius amentum est auro , Dirtutibias aurum paut illa Senecae: Miseritis est rescere , quam lao G. S. 1 . Def. s. Restrictisa enunciatio est illa, quas mutuplicem conminet sensum , per Particulas rescricctoas quantenus, in quantum, quoad, etc. geminatum p ut istarmmo, qualenus rationalis, caetera animalia Praeriae.
S. 153. Def. 14. Pryositio incutiυa eει illa , quae actionem aliquam in princiFio enunciat ; ut i A Christi
46쪽
Homini in Caeliam ascensu , justis Parassisi jrenua cuia erra. Desitiυa vero est tua , quae ejus cessationem , et innem enuncias; uti funuia a Christi Ecclesia, Iudaeorum Sina o Git reρrobialia. Re Hicatioa tandem Proρο- silio illa est, in qua subiectum , altata judicitim mcisum sub se conlinet ; vel uti ista : Homo, qua homo est, es rari ab AveL. S. M. COMMI. Reduplicativa itaque enunciatio, optime reduci potest ad caussala ni 344. ; atque eadem est cum restrictiva S. 15 a. 3.
De Prosotitionctus rasione formae invectis. S. σω. Def. - Forma prvositionis est deiam extremorum , subjecti scilicet, et Praedicati connexio
S. I 56. Schol. Quemadmodum Vero praedicatum vel necessario , Vel contingenter, vel Possibiliser subjecto coniungitur , vel coniungi omnino non potest , ita pro-t,ositio , ratione formae inspecta , quadruplex est; scii et I . necessaria ἰ u. Iungens, Vel fortuisa ; S. possibilis i 4. i ossibilis.
f. 57. Def. a. P Positio necessaria , si Ve in ma- feria necessaria est illa, ira qua su ectum , et altrihu-gum ita coniunxiantur, ut aliter esse sit impossibi Ut : Circulus est rotundus. Continetens Vero, sive in ma- feria conti enti ilia , ctous temini ita conne transtar, ut aliter esse possint: uti : filius erit Patri obe iens. g. DeL. S. P Posilio Possilitis, illa dicitur ' in qua attribracum subjecto non rePugnat: uti : paries erit albus. Impossibilis vero est illa , cuius termini simul mistere nequeunt: uti : Deus est inoisis. ν59. Animad. Ηujusmodi propositioncs vel ita esseruntur . ut non exprimatur modus , quo praedic' tum subjecto convenit: ut in adductis exemplis S. I 57. 358 ), et dicuntur absolutae, vel modus exprimitur, et appellantur modalea , cujusmodi sunt : circulus esi necessarioremn s ς contingens est quoes filias Patri obsequatur,
47쪽
S. I . Schol. Ita vulgo Dialectici. Sed tamen faei lepatct , Praeter modo S. i5q. ὶ recensita , alia quoque
esse genera propositionum modalium. Nam propositionum aifirmatio, aut negatio, non tantum modificari potest uno ex dictis modis , nempe nacessitram, continoratia , μο3- sibili are , in Osiabilimis , sed aliis quoque modis , ac praesertim animi Aersuasions, qua allii matur , vel negatur. Potest enim quis uilii marc certo , eoictenter , ρrO-ὀabiliter , ex Armria sententia, ex aliorum placitis. Modificatur quoque a iiii latio , vel Degatio a circumstantii qextrinsecis loci , ω oris , etc. Quod euim de una reailii matur pro uno tempore , vhi loco, saepe negatur Pr alio loco, et tempore. Itaque modales habendae sutit hae omnes Propositiones : Ego aio ; vel cer iam esι, Vel epi-Henrer constat. vel revelatione e locemiar , mentem humanam esse immorsalem. Eridenter falsum est, Deum res humanas minime ciarare. Hannibal Romanos Proni Oil ad Cannas, etc. Patet cuim vero , attributum de subjecto anti mari, vel negari modificatione quadam,
S. 16 a. Animad. I. Propositio In alis esse potest tum in mareris, cum in forma. Itaque haec et Verbum cam fac iam eat, utique ahsoluta est, attamen pluribuS modis modificari potest; 1. in subjecto: ut si dicam: Ve hum, quod est filius Dei, caro factum est; 2. in praedicato ; ut si dicam : Verhiam caro factum est in utero Virginis Mariae; 3. in verbo , seu copula ; ut Si dicam et Verbiam, Procialdubio, est caro lacrum ; 4. tandem in subjuto simul , et attributo ; ut si dicam : Verbo incarnato gloriosissimum fuit a mor uis regiar re. s. ficta. Animad. I. In mia tali propositionc, modus qui additur, potest esse vel e sicans, vel deferminanct , Seu res ringens , vel otiam a lians. E licaras est ,
cum dictio , vel propositio , quae additur , id significat, quod reipsa in idea , per terminum modificatum signifi- 'cata continetur ; veluti cum dico: Dens, qui Omnia Fo test, Virginem post lapsum rePaniare non μο&εL diam Propositio illa incidens : Qui omnia Molesl, id significat, quod in idea Dei reipsa implicite continetur ; neque Deus esse potest, quin sit omnipotens. Modus determinana
48쪽
addit tarmino modificato novam qualitatent, quae in illiu idea non continetur , et Per quam termini ipsius significatio limitatur; veluti cum dico : Nomιnea, qui Ooliane pie oloem in Chriam Jesu , Persequutionem Rauemur. Novis an lians extendit ideam termini modificati; v luti cum dico : Iusti, non ii modo, qui te ore mangelii υi-nι, aed et qui in interoauo Mosaico , et Putriae hali noruerunt, per sdem Christi justitiam consequuti sunt. s. ι63. Graia. Cum in qualibet propositione in dati apponatur assirmationi , et negationi limitatio , et modificatio i 159. ) ; cumque ea nequeat uyponi, nisi additione alicujus propositionis, patet, propositionem modalem , saltem in duas propositiones resolvi ; quarum cum uua principalis esse debeat, altera minus principalis , seu inridens, recte insertur , Propositionem modalem ad complexam c. s. 133. in reduci.
Da propositionibus ratione qualitatis.
s. 364. An ad. Per qualitatem propositionis hie intelligitur ejus as matto , vel ne DO ; Demitas , vel falsuus. Quare ratione qualitatis , dividitur propositio
a in a Irmati m. Sive aientem, et ne Limm, sive neganum I a. in Uerum , et falsam , I. in ceriam , et hium; 4..in Evidentem, et obscuram; 4. tandem inprobabilem, et i robabilem. ..i s . Def. ν. Pro sitis α=rmal a , seu aiens est illa , in qua attributum subjecfo conoenire assem Lur ; ut et mmo est mortalis. Negati , Seu negans peroilia , in qua attributum subjecto ascrvare diei ur ; ut: Anima hominis non Me mortalis.
O , I, c. imaae Ut propositio sit negativa , par- cula negans debet esse copulae praeposita. Nam si non ad copulam , sed vel ad subjectam, vel attributum reseratur, P Positio non negativ , sed vel affirmativa, vel infinita evadeι: Quare has pro sitiones: non Arobi sun mi
49쪽
seri : non pareo labore t Prius aequishar, si ni adscinnativae'; particula enim negativa non, in prima est subjecto pracposita, Praedicato nutem in Socundo; a qoiva lorat Proinde itis: improbi fiant miseri; ab alto tribore virtus a quiari ur. Haec autem proposifica Filius Dei yclerar in Mun- iam non Oenire , quia liferrimus , infinita est : negatis
quippe particula , est praedicato praeposita. li. 167. Def. O. Propositio oora i ta scitur, quae
firmas de subjecto , quod ipsi non conoenia; 'vel contra nexat, quod in Neriit. Line salsae sunt se ira ritos pro-' positiones : Post haec erinius famquam ridin f erimus: iritus smundetur tamquam mollis aer : Deus nostra
qua uicitur vera el I. materialiter; u. formaluer; vel 3. λ sensu literali; vel 4. in sensu Ille rico ; vol b. in sensu con Osim; vel λ in sensu Hiviso. Propositio dicitur vera materialiter , quando attributuni non colix nit subjecto ratione ispius naturae ; s ob imminis ;ut hac Petrus est nomen substantivum , .el dua Us vlIahis eonstans. For, ilifer vera , si Prbodicat um es sentiae 'subjecti tribuitur ; ui : Petrus est fomo. . f. 69. Des 3. 'Propositio vera in soli u lit pali illa dicitur , qtia res ita ' acdipiuntur, uti litorali ter delicitati t Oces , quibus exprimuntur : talis est illa I ac dis Psal. X. v. 6. ): Otιiailior iniquiliatem, odit Inimrem suam. Vera aulem propositio 'id sensu 'llcgorit vili metu'korico dicitur , fio qua voces ipsae ad n liquid aliud , per quamdam sinitIitudinetii, significandunt trutisseruntur: talis est haec Christi Driiiiiiii apud Joanneni Cap. XV.
I. νγ. Def. .. Tandem propositio vehi in seraqucomposito est illa , qua enundiatur, attributim subjecto Convenire i codmulto mi sorse, et rinthi si re miliarioDE : veluti si diceretur : Qui mast esto tum 'SeHhs in Pensem, inule est ac si diceretur : Peccator, quamostu est 'ecca-
50쪽
tor, semus est peccati. Joau. Cap. VIII. v. 34. ). Propositio autem vera in sensu diviso est illa, in qua attributum subjecto convenire enunciatur , non Pro tempore praesenti , sed de tempore suturo , et sacta in eo mutatione ; ita : Nomo Aeccalor est semus Dei ; hoc platio significat et Hominem serotini Dei esse , statim ac reli- Puerit. ex . corde iniquitates, et fecerit justitiam. s. fg . Def. I. Prν uia certa est illa, a cratus Oeritiale nequit mens sibi are. Dubia ωeto; δε qua mens
S. 52. D . 6. Proρosili eoidens est illa , cnjus Ueritas permicti e assul e menti. Et si ejus veritas ex ipsis ejus terminis manueste patet, vocatur otiam perae nota, axioma , Princiρium. Obs ura Vero, cujus Deritas pervicue menti non Q lget. s. 173. Def. r. Propositio Probabilis illa gestur, Crotis oeritas ita amaret, ut tamen relinquae formidianem de omosito. Lmyro hilis vero, cujus veritas amminum in mis iundamentis innititur.
Ds propositionibus ratione quansimus. S. L . Antimad. Quantitas' propositionis est extenia io, et 'amplitudos quam obtinet subjectum. Quia regasubjectum el' nullani , Vel aliquam, vel omnem, Vertandem indeterminatam habere potest extensionem; hinc, quae ad hoc caput propositiones attinent, sunt vol singulares , Vel particulares, vel unioenales , vel inde
S. IN. Din. g. Pro osisto singularis est illa, in qua individuum subjecto exprimitur , ut isthaec et S. Paulus mytius futi aes tertium Coelum II. Corinth. XII. V. Ω- ).' Signum hujus propositionis est: hic, ille , hoc, iamd es . S. ν76. Def. I. Prvositio particularia est illa, quaσad aliquas tantum vocias , aut indiri a in subsct notione contenta exieniatur ; ut ; quiuiam ex octia PA