장음표시 사용
151쪽
esse ormata dicuntur: igitur, σc. In oppositumst habet in textu Magister, propterea ad hanc terminandam veritatem, velim uos scire: materiam duobus intel i posse modis creata esse informem: uno modo per carentiam cuiuscunq; forma: alio modo per caremtiam formae completiva, oedistinctiuae quosupposito ad argumeta formata duo, dico: intelligenda fore, de materia infirmi Mecundo modo, no primo modo: ideo ad argumentum primu est dicendum, quod licet per crium intelligatur tantum Empireum, σper terra materia primae ob id dici non debet, quὀd magis tunc temporis esset sub forma terrae, quam sub forma aliorum, cum careres omnibus formis d incitis, sed quia terra plus dicitur conditionem materi
participare, cu 2βιieritiua maxime .Alterum argumentum CO- ceditur , loquendo deforma incompleta, de ultima uero minimcloe ita paucis, quid de mareria creata, num informis, velformasa tenendum sit, habetis. Nunc inquirendum venit. Virum omnium corporum. inferiorum ilicet, oesuperiorum, corruptibilium , incorruptibilium eadem mageria fit. Declinantes quidam adjam tem assirmativam, sic ratiocinantur primo. Materia totius natura fundamentum dicitur esse: ergo eadem hic, m ibi: consequentia patet, quia hςc composita ex materia, crma, superiora compora illa: quare per commentatorem, in o7bus ex hoc, in hoc c
positis, cum indistin lamst fundamentum, quod eo materia: eadeer o horum,o operiorum ponenda. 'perea: Porsim qi quid H, idem dicitur esse, in ipsis Lbet poni eadem materiae at hςc inferiora illas; perior ine habent: quare in illis Oae materia cum bis inferioribus di eda. Minor patet, quia in corruptibilibra
152쪽
materia illa dicitur ex qua aliquid sit, cuin sit, aut bore Aristotile libro primo Aiscultat lanis p scae, ita in superioribus; eade ergo ratio, atq; mitio materia res ectu horum in friorum, supera rum; Ex alio latere, corruptibile, m incorruptibile quia iusseru plus quam genere, quo er o modo erit possibile eandem bis, illis
materiam a gnare es in Uer, in his annexam habet materiapriuationem, insuperioribus vero minime: non igitur debet dici ean. Circa negotium hoc, triplicem inuenio Liri opinionem : prima ea ponetium aliam, oes aliam corruptibilium incorruptibibumq; miteriam. Altera opinio dicentium,quod sit eadem materia. Ter tia, ultima, quod nec eadem, neq, alia; fundamentum primae opianionis est, quia cςli materia est ad Lata, non ub priuatione posita, ut generabilium, cir corrupi. materia. Fundamentu secundae opianionis, dicitur esse non repugnantia, nam licet generaliliaper m reriam corruptibilioni, γ cςlum incorruptibile, nullum tamen midetur equi incommodum,s materia cςb, m corruptibilium p natur eadem. Fundamentum opinionis tertiae dicitur esse tale, quia in cςlo non ponitur materia, per consiquens nec eadem, nec alia cum materiarerygeneralilium, conruptibilium, nec id dictum dissonum apparet , quia crium est natura simplex. Pro determin tione huius dis cultatis, 07bus quae dicuntur ab alijs omissis , velim sciatis: materiam unam omnium corporum esse,tripliciter intelli p lse: uno modo penes communem rationem, secundum quam sibi
conuenit formae ibi, i substantiali. Abo modusecundum flectatem rationem, secundum quam sibi cAcrii si biici formae subst. ntiali,
ac etiam qua. itari: tertio modosecundam Jeciem specialismam,
153쪽
secundum qua couenit sibi ubjciforma substantiali,quantitati,
contrarietati, a priuationi. Primo modo Una es olam creatur rum . Secundo una est matri ia clam corporum, o hoc ad dis μ rentiam coram, quae diximus in primo modo,secundum quem una dicebatur materia otam creaturaru, t am stiritualia , quam comporalium.Tertio modo una est materia omnium generabilium,
cormptibilium. His ita prςmi sis, modo coclusio ponenda; deindear umenta soluenda. Coclusio sit talis. Una est materia corporumcςlestium, oe inferiorum, secundum rationem communem, atque 'ecialem siverius diritam, licet nonstrandum rationem Jecialis Aima. Patet hoc, quia ubi enforma unius rationis, ibi est materia et znius rationis; sed corporeitati orma dicitur esse eiusdem rati nis in corporibus cςlonibus, m inferioribus e igitur , c. Nunc ad argumenta diluenda accedo,oe una re 'onsione satisfacio: cossiendo in cςlo reperiri materiam cum his inferioribus eande ubilusensiu a me in tertio notando dicito; ad argumenta in opposi uquid tenendum edi di filis patet; bis tertio loco addenda venit qu Ilio tertia: silet enim quςri. Num Deus materiam primam absq; omni formaproducere potuerit, vel produ iam conseruare. Mihi' sane videtur , δμ ; nam Deus potest facere accidens sine sibi
cito, ut patet in altarissacrameto: ergo potuit producere materiam absq; qVacunque forma; quoniam m nus dependet mal eria a fomma, quam accidens asubiector at Deus primum pol est: igitur, fecundum.Ῥrperea: quicquid Deuspotes mediantibus crasis scundis, nonne id totum poteriisne lis' at Deus inesse materiam construat medianteforma, tanquam causasicanda: igitur, σοῦ.
154쪽
Circa Psionem hanc,duplice inuenio opinionem, prima partem sustinet a limatio, quod Deus potueri acere, nec non materiam coseruare absiq; quacunq;forma, hoc virtute diuina, qua prius a suo videtur posse ab Lipseriori. Altera opinio declinat ad negationem, hoc ex parte repugnantiae , nam videtur repugnare ipsi materiae utpars compositi quod neforma inueniatur. His prmissis,Ad argumenta venio adprimum dico, depossibili ex parte Dei, esse hoc concedendum, licet quidam ali militudinem sibterfugere videantur, de materia re pectu formae, de accia dente reJemsubiecti ; nam secundum istos dicitur , pluspendere materia a forma secundum a Dalem existentiam, quam accidensa biecito, g a materia est in potentia, accidens vero actus: quare nulla videtur ilitudo. Ad secundum argumentum dicitur,quod in causis est ientibus hocst verum, sicilicet De possescere sine his, quicqui acit mediantibus ipsis: negant tamen hoc quidam de causis me ij formalibus, eo quia non post acere album sineas dine, nec animai absit; corpore, ut loquamur de causis materialiabus : huius autem causa est, quia materia, oeforma principia rebus intrinsecasiunt: quare ab his excludi non potes.
QVAE FUERIT PRIMA DISTINCTIONII
Distinctio XIII. Lectio XL VI. NE a mea videar consuetudine recedere velle Nobilissimi
Auditores capitis mei corona: circa decimam tertiam di-
155쪽
ninctioncm versaturus, primo ob oculos continuationem pi sentis cum iterioribus ponam vestros. Deinde ad diuisioncm accedam. Ubi ergo verba scit Magister sint. de creationis opere, qδ antecem diem dicitu actu uisse: co quenter nunc pertractandum
erit, de distinctionis opere, quod factum suis prima die, id st de
lucis prodiictione: circa quam masci iam ,sex vobis ex voto M
Istri sent . pro ono: conclosioncm, cum pi obationeprimo. Tres questiones secundo; concitis nem tertio; pro probatione que situmqγarto; coclusionem quinto; ad qua probandam dubitarursexto; suo ad primum, conclusio hςc est. Deus prima diem lucemfecit, di inguendo tempus in diem, . nocilem: ad quam probandam Magister ipse proponit, quod primum, a quo rerum olam princia pium incepit luouit, oe congrue quidem, propterea quod, lux c terea mansectare babet. Circa quod tres excitantur quoiones ut est videre in siectos cundo: quarum primasio si habet. Nam lux ista prima dieprodatia, corporalis, vel spiritualtssuerit: q/ quς- situm g a duplicem retinet partem, iccirco P solutione dicendum: utroq; accipi modoposcinam sipro lucellurituali accipiatur, tunc formationem Angelica natura, pergratiam tumfacientem dia mussignificare; quae ut supra est dictum, quodammodo sub nomine cZi ,producta bive creatafuit. Si vcro pro luce corpi rati; tunc suppona pro nubecula quadam lucida, de pr pacenti materia a Deo creata. Quςritvrsecundo, ubi lux illa fueri arita: ad qldicuois , quod ibi, ubi iam ol cietur: immo lux illa solis licem in tribus pr-is diebus tenens, motu Jos diem, noctemq; pro isecebat : nec ab aquis impediri poterat, ne lucereti propicr aquarum
156쪽
raritatem tunc. Unde, tunc quando per olei imissionem, aqua rarificatur, quodammodo illustrari dicitur. Hinc nauta in maris profundo se immergentes, cosueuerunt ex ore suo oleum ad centriι, seu maris profundum ut aqua clariores fiant, mittere. His duobus
qustis apponitur tertium, dum qu ritur. Cur quarto sol fetus est die, cum uisiceret lux illa, prima die produciti, ad die aciendum es discultate AEposita, nunc his verbis diluenda,quod lux illa
tantum veriores illuminabat partes, non tamen ita clare sculpo
propterea congruum fuit is eri ad lucis clarioris di sionem, oe bςc de partibus duabus desex propositis. Accedit tertia, hac propositione contenta. Deus non vocis temporali no , d verbo, sic ab aeterno dixit .su esciendo. Pro huius probatione quςritur quarto: qualiter a Deost dictu fiat lux: An hoc temporali sono
prolatum, vel aliquo modo alio. hic D. Aug. dicit, quod non temporaliter, quia dato , quod sic: tunc mutabiliter Deus loquutus fuisset, nec et no vocis corporaliter,cum Dcus instrumcntis naim ratibus,1bussonus talis causari dicitur, ipse careat: in vel bo ergo
Abi coςterno, ideis in ipso filio dixit at lux. Idest vel bum intemporaliter genuit, in quo erat di ' tum ab ςterno, ut feret lux in tempore, uti iam in e actus. Post hςc, quinto, proponitur talis proposito loco. Quamuis Deus secundum scripturam Γacram op ratust per filium, non tamen ut per ministrum,sedper illum,que genuit ibi coςqualem otam opificem: ad quam cognsendam itaritatem qu ritur sexto loco. Quo modo pater dicatur operari per lium, vel in filio .Dimittentes erroneumsensum, mad catholica
157쪽
prςmissam propositionem. Primus est, quod quando operari dicitur persitumsu etiam per θι ritum Lanctum, tunesignificatur m=parabilis operat io usiue astio personarum cum authoritate. Inde prouetiit, quod pater per filium operari dicatur, m non e contra. Alter siensius est, quod pater operetur per filium, quia genuit opimcc lium: . hςc de tota distinctione.
DE L V CELectio XL VII. DE lucesuente Dei gratia, hodierna die intendo loqui
duobus modis, videlicet in generali, π in Jeciali. Si primo modo,quatuor copderanda erunt: scilicet naturaeonditis: disserentiae ratio: distin tio inbςrentiae,mperfeZlios excellentiae. Quantum ad primum,de luce: conditio naturae, vel
sentiasicilicet, qui it videndum; nam inuenio circa lucem tres opiniones: quidam enim dixerunt, quod lux est corpus a quidam aut quod est intentio; quidam alij, quod est accidens, vel qualitas aestiua corporis lucidi,ut potestis. Qui lucem ponebant esse corpus, videbantur nisi Beati Aug. authoritate in lib. de libero arbi.dic tis , quod lux in corporibus locum obtinet primum oed hoc penitustis falsum doceo dupliciter:propter situm, oe motum: quantum adsitum primo, quia corpora duo in eori orent ut loco, quode Ualsum: ar lumcn simul dicitur esse cum aereo igitur lumen fine lux no est corpus ; altera ratio in ordine secunda a motu est desumpta, nam nullus corporis motus in instanti spepotest: at illuminatio
158쪽
LECTIONES LIB. SE C UNDI. 133 D in instanti, quia in eodem instanti, quo sol est in puncto orientis,
illuminatur totum h iθberium nostrum: erra, oec. Ratio aut
quare dicatur esse in instanti bςc est, quia insubiecto, re inse ipso
lumen, vel lux contrarium minime habet. Ad authoritatem vero Beari Aug. dicentis, quod lux in corporibusprimu obtinet locum, res ondeo, m dico, quod Aug. accipiebat luce pro corpore lucido, idest pro corpor olis, quodsuper ola corpora nobilius dicitur; vel pro corpore ignis, quod inter esia elementa nobilius, quia actualius. Secunda opinio accedit dicentium, lucem non habere esse firmum, Sin ratum in natura, sid tantum intentionem esse, m dare esses' rituale coloribus in medio. Procuius opinionis probatione extant rationes duae, quarum prima est, ql nihil alteri dare potest, quod non babet: at lumen in aere dicitur dare Apeciei coloris ese intentionale, nam 'ecies coloris per aerem ad pupillam delata in aere, minime habet esse naturale, si is irituale, quod patet ; ga per eamdem aeris parte, flectes albedinis, m nigredinis deferuntur: ergo, Gripsum lumen in medio est D da intentio. Altera ratio ad idem talis cn.Sensibile reale suprasensium possum,velsiupra siensitivam potentiam, non facit siensium, quia non sientitur, m it ensem d Eruere dicitur, sed lumen, vel lux in aere contingens, velpositum supra pupillam sentitur: ego lumen in aere ect quedam intentio non habens esse naturale, sed stirituale. Sed hςc opinio falsa vid tur ; quod enim habet esse intentionale tantum ad illius esse intentionis essectus aliquis realis minime sequi videtur, nisi secundum
anima operationem, ut patet in videndo, audiendo: at per illuminat ionem videmussensibiliter naturales, σ reales transimula-
159쪽
tiones fieri per caliditatem ex radijs solis consequentem, propterea si non potest, quod lumcn, vel illuminatio habeat esse intcntionis tantum; Ad primum vero argumentum qrando dicebatur, nihiluat a teri, quod non habet; rcnstondeo tribus modis: primosiciqi non simper oportet, quod quis quid alteri det eo modo quo habet, V. si dat calorom formaliter istis inferioribus inbςrendo, nec tamen isto modo folformaliter dicitur calorem habere,fid virtua liter tantum Himiliter lumen in diaphano habet esse intcntionis: hoc aut esse virtualiter, vel formaliter dicitur. Securi rellondeo, ω dico, quod nil dat alteri, quod non habet principaliter infernihilominus instrumentabier, σ virtute principalis agentissio, verbi gratia. Sicut serra, vel dolabra dat esse domui virtute primcipalis agentis, tamen huiusimodi instrumentum non habet esse domus . sed agens principale sic, licet no eodem modo Ged intemtionaliter, stirituale ese domus. Asimili luminosim corpus dicitur habere esse reale, quale dat lumen. Tertio modo restondeo,cν dico, qd tria ista, color sicilicet; lumen; aer, vel aqua generarit similitudonem uam in medio, sed disserenter quia color dat esse imtentionale per modum escientis lumen vero per modum formalis;
aer aut, vel aquaper modum materialis. Ad illud argumentumdesensibiliposito pra siensem, O c. tribus modis respondeo, primo dico, secundum philosophum insecudo de anima, quod siensibile
positum, O c. non semper sentitur, m ratio est, quia oportet esse medium inter sientiens, m sensibile e lumen aut non requirit m dium, si i medij rationem habet: quare, mo. Dicitur ecundo,qs
philosophi verbum babeat intellai, de sensibili terminato, quodpivillam
160쪽
pupilla obumbrat, non aut, deperuio, V. g.siquis immediate arva pupillam tangit, no impeditur eius visio: tale aut peruium, lumen est. Tertio r/Jondetur secundum philosophum, quod coloratum vi ut stuppositum, no videtur, quia lumen quod es in diaphano d. tesse formale colori, s fine eo non est actu et bilis color : at qhia lumin existens in diapbano est id, quo acii potentia visibile,rctum sibile, ideo suppositum visui videtur, quia est id, qucd per s est
visibile ,sicut p speciem intentionalem cognosto aliquid reale, unpeciem p se ipsam. Verior ideo opinio tertia apparet Hilosiophi, cui absentio, ql lux non est corpus, nec forma substantialis alicuius corporis, nec intentis,ut ex prςmissis dictis patet; sed est accidens,
vel forma accidentalis, habens est ratum, σfirmum in natura; σ hoc primo Damascini aut boritate ii ii patet, ibi enim dicitur, quod lux est quςdam qualitas accidentalis lis. Secundo idem a simili detegitur; ut enim calor qualitas activa, formam ignis consequens dicitur esse: ita lux erit qualitas consequens formam solis sobstantialem,vel cuiuscunq; alterius corporis ase lucentis. Tertio idem confirmatur di indilone; cum enim Lot accidens: dupleae aut, ut patet dicitur esse accidens ,scilicet perse,m accidens per accidens; dico quod lux est accidens perste corporis, per si luc idi, σ vocatur accidens p accidens corporis illuminati, oesicut calores per se accirins ignis, m accidens per accidens corporis cales,
cti: ita lux est qualitas pse activa inue accidens perse fusolis, O in alijs est secundum quod magis cum sile communicant; qui totius luminis fons est: ubi notandum, quod lux in eo,quod dicitur accidensperse coet oris lucidi, est infecunda qualitatis 'erier in