장음표시 사용
161쪽
eo vero quod est accidens corporis illaminati per accidens, debet locari in tertiallecie qualitatis: mbςcsatis.
Lectio XL VIII. I uper circa lucem in generali ratio diserentiae cosideranda
venit, disserunt etenim ista qnatuor: lux: lumen : radius; σθlendor. Cuius ratio ast natur, quia lux dicitur sicundam quod est in aliquo corpore lucido in aEL, ut in sole a quo alia illuminantur. Lumen aut dicitur, secundum quod est receptum in com pore draphano illuminato. Radius aut fecundum directam lineam ad lucidum corpus, m ideo ubicunq; est radius, ibi lumen est: arnon conuertitur; contingit enim lumen ese in domo ex Folis resi Mone radiorum, quamuis non ex diredia oppositione, propter aliquod corpus interiacens. Splendor aut est ex ri flexione radij ad aliquod corpus tersium, oe politum, ut ad aquam, vel ad argenta, vel ad quid aliud huiusmodi. U 1 perea: circa lucem csideranda venit distinIlio inhςrentia; lux enim siue lumen, mi dicit Dionysius in iiii. Cap. de lain. nom. in diuersis recipitur corporibus diuersimode udum ipsorum capacitatem. Unde aliqua tribus illuminantur modis, quςdam enim in perficie tantu,ut corpora op ca qosdam alia in profundo, ut diaphana,quae lucem habent, non tamen retincnt, quia imperfecte lumen recipiunt. Unde oportet, quod lumen in eis cesset absente illuminate. Tertiosunt aliqua, uae
162쪽
perse Zius lumen recipiunt,m lamen retinent,ut carbunculus, σhuiusmodi. Quarto circa lucem conmeranda venit prafectio excellentiae; nam inter ιι ensibilia lux certe est nobilissima, o hoc ostendunt quatuor quae producit, sicilicet actio; alteratio Venera tio ; esse stirituabs collatio. Quantum ad primum, virtute lucis fit a superioribus antio. Unde Avicena dicit, quod nulla actio essa corporibus siverioribus, nisi mediante luce,sicut re ignis agit mediante calore. Secundo ex hoc sequitur ex luce alterario; nam a teratio has, quae est in inferioribus perfici habet per virtutem luminis, suesit alterario secundum esse naturale, mesecundumstensum. Tertiosequitur ex luce generatio, cuius est ratio; quia ex eo, quod lux ali erat, sequitur,quod lux onus conporibus generationem conferat. Drt o siquitur ex hoc θiritualis coloris quo ad es collatio, scilicet,quod lux coloribus esse 'irituale confert. Unde m ipsium lumen virtutem 'iritualem habet; inde est, quod et secundum Aug. lamen dicatur medium in omni siense sed in visu primo, mimmediate, quia qualitates visibiles ceterissent priores, pro viseecundum est eformale sunt inuentae in corporibus inferioribus,secto dum qi conueniunt cu corpore crisis ut habetur hb.ii. de anima,m degeneratione apud Aristotilem Completo sermone de luce in generali, nunc de luce in Isteriali dicendum: circa quod quatuor confideranda occurrunt: lucis productisprimo; approbatio secundo a distinctio tertio expressis, vel nominatio quarto. Quantum
ad primum: Dixit Deus. Fiat lux facta est lux.In quo verbo tria c deratione digna tanguntur ocilicet aeterna Dei dis sitio; reiproductio; mproducti conditio.Primum ibi, Dixit Deus. i.
163쪽
toltiit. Unde B situs, vocem Dei intelligimus uoluntatem Dei, quod verbum sicilicet, Dixit Deus, tribus accipi pose modis vid tur, vel personaliter ; vel essentialiter ; vel actualiter. Si primo modo, ecce sensius: Dixit Deus ,scilicetpater : Fiat lux. Ides Deus pater genuit verbu, in quo, σper que OA dt 'suit. Vnde Val. οἴa in sapientia fecisti; cum itaq; audimus hoc, quod Demdixit, Fiat lux: intelligimus ola in verbo ese, ut fierent. Secundo modo Deus accipitur essentialiter , cenenses: Dixit Deus. idest ab ςterno disto siuit, ut Loeret in tempore. Tertio modo tenetur virtualiter ; oesic est sienses: Dixit Deus, oec. Idest fecit
mi in productione adluali creatura eius celerrima .cognosceretur virtus. Secundo rei tangitur productio, ibi, Fiat lux. Quod verbu
iribus exponitur modis: primo fiat lux, idest nubes lucida, quae in principio fuit creata: fecundum Aug. lux istas uit. Secund9 emponitur fiat lux, ides natura Angelica, Dei visone illustrata. Tertio modo exponitu c. Fiat lux, idest Dei sapientia cilicet Christus, te quo Ioannes. Ego sum lux mundi, σc. Insiper, tangitur tertio produciti coditio, ibi, σfacta est luxscincet lis; pri
ma dissicta. Primo ratione communitatis; lux enim inter omnes corporis qualitates communior,& utilior ex-N tat. Secundo, quia in agendo nobiliore tertio
quia in manifestando utilior : quarto quia in constituendo necessaria. Prima ergo die, quia
dies sine luce non poterat esse: γbicsupersedeo.
164쪽
LECTIONES LIB. SECUNDI. I x DE DIE, ET NOCTE, ET C
Lectio XLIX. DE tribus hodierna die sum loquuturus vobis: primo ge
Diei ignificatis; secundo nolas ; tertio, oes vltimo de natura lolis producti. Quo ad primum,solet dies diu mi ode accipi, vel pro ipsa luce, quae in illo triduo tenebras illuminabat s vel pro ipsa aeris illuminatione ; vel pro viginti horarum, quatuor statio. Sab alijs verbis notatur Dies a Iacobo de Valen tra P al. ι.temporaliterprimoo ; sic Dies nil aliud est, quaslis prsentia super terram secundo sumitur moraliter; oesic pro*eritas vocatur Dies; tertio allegorice sic noua lex dicta est Dies. Primo modo loquibatur Magister sent. non alijs modis. Nunc de noctissignificatis quid dicitarus sim, audite: nam nox quandoqAesolet capi temporaliter, oe tunc nil aliud est, quam solis absentiae
secundo moralis ,σsic aduersitas nox dicitur: tertio asse orice, quo modo lex vetus nox nuncupatur per comparationem ad legem nouam gratiae. Secundum vero Brutifer. Solet quadrupliciter nox capi, uno modo pro lsisdmonibus, ut vult Aug. super Genes secundo modo pro peccato, ut dicitur a noceo noces, quia peccatum plus omnibus nocet ; tertio modo arcipitur nox pro absentia illuminationis per h 4'hςrium nostrum,m hoc modo dupliciter cipitur e uno modo pro solis absintia, alio modo pro absentia luminiscatisti a lucida nube, quae prima die facta fuit, quo modo Magia ser loquebatur in textu. Quarto capitur modo nox pro tribulatione,vel aduersitate, Unde Psal.c in lege eius meditabitur ine, ac
165쪽
nocte. Solet is seper, nox sumi pro errore conscientiae e creaturata; OA videtur nox diciposse, quia est vanitati subie la, ut este apud D Paulum Rom. o tauo. Solus ergo creator lux est. His tertio addenda erunt loco quesa de Lole, qui ut Flare corpus,
de illa luce, de qua Aperius formatum dicitur fuisse, vel eam sibi
inseparabiliter coniuncitam habere, m est unus de planetis decies maior terra, oesecundu Ptolomeum est clx. vicibus maior terra: calidus, m luminosius; eclipsim par itur; communis est onus; nabe celatur, solus per se lucet; quod nulli Ideri magis competit; undem nomen accepit; Stellas illuminat, m tamen eas per suam pr sentiam apparentia siui luminis priuat. Medius est planetarum ris odiosius oculis , sed amabilis puris. Tempora distinguis; locis immundis non inquinatur a gelida resoluit fores aperit; stafius maturat s diophana corpora penetrat; non quies t s visum retundit; vapores eleuat; h 4'bςria vicissim perlustrat; appropinquas nobis satem facit; recedens vero hiremem escit; oculus mundi est. In quolibet signo moratur 3 o. diebus, . t O. horis; cursum
per annum facit proprio motu sed diem perficit primi m bilis motu. Benedictus itaq; sit semper Deus, quii: : diem, nostem, oe solem ita produxit, dum dixit,Fiat lux, facta est lux. Insequenti ad alia, oe altiora, i
166쪽
LECTIONES LIB. SECUNDI. I 3NVM LUMEN CORPUS SIT, ET C.
Lectio L. NS breuitatis gratia super sidere videar his, quae circa
prςdeclarata dflinctionem occurrunt, ordine duo propona, m primo de lumine quidsentiendum sit, an compus inquiram; deinde; Num illius esse in modio sit reale, vel inie-tiionale. Circa primum, prςter ea, qua dicta siunt a nobis verius. quibusam vijs uideturpo seprobari, lumen est corpus, nam dixit Deus Fiat lux, oes ta es lux: at ibi oesper luce intelligunt sole, se lect corpus: igitur, m lumen erit corpus. In oppositumsthmbent isti grauissimi Viri, ut Philosophus fecundo de anima; σAuicen emo naturalium; in ver, Damascenus; nam Philose-ybus uocat lucem actum lucidioecundum quod lucidum; m inde lux qualitas ima corporis luminosi,sicut calor, igni uocatur.Proressi onsione arbitror, non multum insiudandum esse, nam qu sis icta magnam non habet discultatem, a Doctoribus nihilominus exquisii epertractaturpropter errores antiquoru, de lumine varia dicentium; nam quidam opinabantur lumen esse defluxum corporusubtibum uole ; quidam alij volcbans lucem in sole forma ub-nantialem esse, lumen in aere accidens. Quid aut de his tenendum sit opinionibus, ex dictis siverioribus patet: iccirco ad argumentum firmatum paucis re ' deo, m dico: aliud csse Aqui, detumine ut quod, o aliud de lumine ut quo primo modo conceditur ratior at secundo modo negatur. Explanato primo quesito: a rerum in ordine sicandum accedit, ubi quςritur. Num lumen in medio
167쪽
med o reale, vel intentionale habeat esse. Mibi uidetur, at talear se intentionale ; quia attingens immediate pupillam, a visu percipitur tergo. Prςterea: alteri puta colori dat esse intentionale iumedio: ergo, me. Tertio sic ire latur, non remanet inia entia ne minaris: igitur habet e se intentionale, oenon reale in medio. In
contrariumse habet illud, quod vulgo dici solet, V.g. quod nulla forma intentionalis uidetur,uum donominare Aedium in quo est: at lumen inominat medium: quare, me. Pro determinatione clisciendum a esse intentionale duobus accipi posse modis : primo prout distinguitur eontra esse reale, quo modo secundo intellecta, se inteηtionale habere dicuntur, quia per solam operationem intelle tus, ut genera, m L cies producuntur: siob quo flensiι esse intentionales umatur, lumen, nequaqua in medio tale habet ese. Alio modo aliquid intentionale esse large loquedo dicitur, quatenus essedi bile habere nominatur; hoc tripliciter capitur; Uno modo lbabente e lesuccessuum, o non permanens, ut motus, m te rasecundum numerum: alio modo simitur pro esse debili, quatenus aliqua adfui existentiam exigunt ,sese requirunt suae casis nati ratis proximae prsentiam: tertio modo dicitur aliquid habere esse debile, non flum per comparationem ad cassam proximam naturalem ,sed quia deficit a propria perfectione propria Ap cici: ita lumen, pecus in medio habent esse debile, qJ aliquo etiam modo dici potest intentionale . Ac Ad argumenta ormata a C do, π Ad primu dico: antecedens nullum esse; nim licet sensibilis qualitas censet immediate stupponatur, non ob id est e intention decas faxo iacitur e Pare ratio non conclatat. Adsecundum negatur
168쪽
primapropositio, nam colori intentionale dat esse minime lumen. Ad tertium dicitur, quod in subiecto remanere ad absentiam camsae producentis, non est de ratione qualitatis realis, nec existere vi
detur,prsentiam causefacere aliquid intentionale esse: Me de sollicitis satis.
: DE OPERE SECUNDAE DIEI., Distinctio XIIII.
ARbitror Nobilis. Auditores, satis abunde, admodumq; scite, hactenus de lucis productione dictu uisse, quae
prima die producta a causarum olum prima, utpote a Deo benedicto. Consiquenter nunc agendum desubsequentium dierum operibus ,scilicet de corporisfirmamentiproductione de aquarum super crisium congregatione, tandem ise solis, lunae, in stellarum aliarum collocatione. His ita prmi sis: prsntem, oe hodiernam distinctionem in ordine xiiii. expositurus, quinq; vobis aperiam. Primo conclusionem cum probatione; quotionem ex dictis originem trahentem secundo;propositionem cum eius dia lucidatione tertio; dubium quarto;postremo, ultimopositione eum probatione. Quo adprimum ,sthςc conclusio. DeusFmmus
opifex, die secunda Ormamentum, idest cς,mydereum, in medio supercdestrum, siubcdestium aquarum fecit Quod crium secum dum Bedamydereum dicitur, fusellatumsuprasi in rase, aquas habens, nec id mirum vobis videri debet,virtute diuina esse
169쪽
factum; m maxime,cum aquas videamus vaporabiliter in oelos eleuari. Vnde super firmamentum glaciei ob datae aquae seu pe duntur, ne labantur, π hςc de primo figmento. Insiti quentiscia licet fecundo, proponitur breui talis quoio. Utrum cnum' vel moueatur si moueri dixerimus: ergo minime firmamentum: si F-mibter per naret, tunc t eporis sydera fixa in eo no motui siubj-cerentur, quod esse um. Pro determinatione dissultatis proposta velim uos hoc unum potissimum sitire; videlicet natura omnes orbes, ex epto fresi reo, moueri; nam hocsolum quietum est. Quo prorepposito: Ad argumcntum re tondeo, quid tenendum, δε- or i ςlam ergo Idereum, Hefirmamentu licet moueatur, adhuc Ermamcntum runcupatur ob ut sibi stat m,firmitatemue in βλsalia; mita diffsitas est nulla. NAnc pro tertia parte nostri ρ - monis, concluso ponenda talis.Tertia die Deus per aquaru ope costam adunationem aerem illuminauit,acserenavit, σ terram ad arborum, oe herbarum produLlionem secundauit. Hanc ut veritatem esse cognoscatissupponendum illud eri quod Magister seni. ipfesipponit, quod scilicet, in tertia Diei fit aquarum com gregatio, quaesub cςAsiunt in locum unum, ex qua deinde congregatione , terra, o aer clariora diuina virtute apparuere. Unde
in eodem die herbae virorem, nafructum fecere. At video vos hac in parte ingeniostlendentes, quarto loco, ex pr ictu is emerito in hunc modum dubitare; ubi nam fini congregatae aqur, qua totum, usiq; ad crium, Jacium texerunt. Ad quod defacili poedici; talempossibilem fieri congregationem fuisse; tum, quia ' s
concauitate Abintrauerunt terrae. tum et, quia, quae prius rari crerant
170쪽
erant aquae,terra per nebati modum tangentes, inspissataefuerunt, GP in unum congregata dicuntur locum, licet in mollis habeant esse locis )σhoc propter earsiadinvicem contiguitatem ; quo iam ora lumina, nec non m maria omnia in mari magno, m profundo ad minus occultis meatibus iungunrur. Explanatis hucusiq; quatuor punctis, ad quintum tandem accedo,oe hancpropositionedo vobis dono. Deus quarta die ,sole, m luna, m stellis firmamentum ornauit, ut bot arum, σ temporum signaserent, nam prima producita lux die fuit, qua uniuersa illustrat. Secunda vero die, fimmamentum. Tertia die, distinctio fetasuit superiorispartis mundi, videlicet natura elementalis. Unde tressiquentes dies ad eora ornasum, quae in tribus primis diebussiunt distincta, filectare via dentur , quoniam quarta dies ad cni ornatum, idestfirmamentillectate quinta vero ad aeris,m aquae ornamentu : sexta ad terra ornamentum.Cςlum autem ante alia, quarta dicitur ornatum die, eo quia dignius onus est elementis: cui sunt imposita ad ornamentus m luna, m odera ad inferiorispartis mundi illuminationem; G ad animalium etiam, si u hominum utilitatem; noctis, diei decorem tandem, nec ob id subter fugiendum, insigna, σ tempora non fulse producitae insigna quidem, propterea quod aeris qualit iem, vel aereae qualitatis vicissitudinem. I .g. viserenitatem, aut tempestate ignificant: in tempora prperea,quia temporis partesdstinguunt, ut pute veris, actatis, autumni, π Demis, qua annisuxi lepora quatuor: vel aetatis esstproducta insigna, m tepora, idest ad horarii, m teporu dstinctione, quia ante motu ipsorum, nullis in ictys temporis ordo notis cabatur: σ bμ satis.