장음표시 사용
251쪽
rumsecundum grauitatem, C. g. quando comparatur furitim h micidio. Alio modo comparando peccata diuersa ei dem I=ccidi, V.g sum inurio, homicidium homicidio, me. Nunc dicendum: peccatum primorum parentum collatum ad peccata 'eciei ,VMussimum minimesiuise: at ad peccata comparas u eiusdem flectet, quo ad aliquid fuissegrauissimum; Primum dilucidum apparet, satanto rauiusfecundum peccati Jeciem, quanto actus cadit super materiam magis indebita, sicut homicidiumfurtograuius dicitur, secundum L=eciem peccati: plus enim diligenda proximi per nas, min q; lς lenaa, quam res extrinseca: at multorum peccata cadum supcr indobitam materiam magis, quam primorum parenta peccatum, ut est Idolatriae, vel bLθbemiae peccatum: igitur,mo. Secundum non secus apparet, quia secundum D. Aug. de ciuitate Dei habetur, v bi maior est in non peccando facilitas, ibi maior in peccando iniquitas: at in primis parentibus fuit maxima in non peccando facilitas,tum quia maxime in eis ratio vigebat; tum quia nil intrinsecum erat, quod eos ad praue concupiscendum impelleret, sicut in nobis: quantum ergo ad Megrauis is dici debet fulse
illorum peccatum. His ita positis, nunc ad argumenta illa duo fommata de facili re pondendum,σprimo ad primum, sidixerimus: D. Aug. authoritatem intelligendam esse, quod peccatum prim rum parentum plus de bono ademerit per accidens, non aut persi, ne formaliter formaliter enim perse peccatum non adimit, nisi*um oppositum, C.g. bumilitatem ,si sitsuperbia peccatum,m ita paucis in hunc modum patet argumentum primum verbis.
Ad fecundi prmissa distinctione de duplicippia me erit rei
252쪽
dere: duplex ergo daturpς , a damni,altera enses p a damni quantitati culpa minime proportionatur, quis etenim pro modica culpa sie alteri ingratu reddere potest, re indignu bono collato, vel conferendo; sed bene ripς sensusproportionatur.Peccatum aut primorum parentum punitum est maxima pςna damni, in quitumst,m totam posteritatem reddidit indignam dono iustitia originali sper illud, nec ob id dicitur fuissepunitus maxima pςnasensus. Expedito iam dubio primo: alteruyubsequitur, dum qu ritur. An homo inflatu primo, veni Auerpotuerit peccare. γ parte affirmativa sic arguitur: potuit mortaliter peccare: ergo, . --nialiter, consequentia patet, g a peccare morialiter plus integritari opponitur primi flatus, quam veniale peccatum: ergo. Pr terea. infidelitatis motus ibisuit: ergo potuit inesse veniale peccatum amtecede's patet ; quia Eua de verbis domini dubitauit, ut patet per illud, ql dixit: Ne forte moriamur, o c.Pro dilucidatione huius quopi, primo quid sit veniale peccatum videndum; est enim PDdam anima Rritudo, m mortale mors eius; deinde e ciendum: hanc quoionem duplic posse habere sensum quoruprimus est an durante innocentiae flatu potuerit venialiter peccare Ab quo sensu constat liquido, quod non. Alter sensius i. primu pe catum primi hominis, per quod caderet a flatu innocentia, veniale potuerit esse, vel necessario fuerit mortale. Primo modo, quibusdavisium cst, quod non, quia veniale hominis flat si non mutato igitur non videtur, quod potuerit esse veniale; dicatis vos ad hoc, quod
veniale licet non mutet statum gratiae, nihilominus dicitur mutare flatum innocenti cum quo stare mutiquam pol est: propterea vi i
253쪽
detur, quod primi hominis peccatum veniale non potuerit esse, ex quibussolutis primi accipi argu eti pol, plus enim peccatum momtale opponitur integritati primi flatus, quam veniale: isti etenim subieritioni opponitur, quam primus hamo bubebat ad Deum μηχαmum bonum: ex qua tota ordinatio hominis dependebat qua existente nulla inordinatio contingere poterat: quare impossibile suis inordinationem peccati venialis contingere, nisi ublata bieritione prςdi Iaper peccatum mortale. Adsecundum dicitur , se Euae illa dubitatio, siue fuerit veniale pecca um, siue mortale, non fit primum peccatu, sed quςdam elatio, quae prso sit in eius memte , 'Vaefuit peccatum mortale: quare, σc. Et hoc magis Detebit insequenti distinctione.
Distinctio XXII. Lectio LXXXIII.
EM puri distinctionem vigesimam secundam huius libri,
nexum ante ola contemplabimur, insuper,ad distinctionis diuisione estinabimus.Quo ad primum,mirabili equideord ne, in harum d linetionumsitu, procedit Magister sient. qui postquam loquutus fuit, de tentatione ex parte tentatuis; hinc fit, quod nunc, de eadem ex parte tentati verba facturus. Hispaucumerbis, habito nexu distinctionisprsentis nunc ad diuisionem J-perandum: diuidi enim potest in siecta si tem In propositionem primo ; In instantiam secundo In unu notandum tertio; In com clusionem
254쪽
clusionem quarto , In tres instantias quinto; In ignorantia distis, Elionem sexto In dubia duo septimo. Quo ad primum, hπρr militar propositio. Non Adam, sed Eua in tanta elatione fuiυμ ducia; ut per ligni sum vetiti,se similem fieri Deo existimarit. Hanc probaturi, originem, σ radicem primi peccati rogemus dicentes, in primis fuisse parentibus proumptionem, ac elationem quandam, ex qua diaboli suggestione consensierunt, mulier primo, postea vir; at contra hoc, inJantia loco secundo solet adduci talis. Si ita esset, ut iam diei sui quod mulier primo, postea vir pe rasset: igitur homo seu gestione alterius minimepeccasset edpropna verbia, ut Angelus, Cy' ex consiquenti ut talis ipsi corruisset, ius tamen contrarium in prpeaenti distin tione declaratum
fuit. Ad Me dici via facili potest, i cum dicebat elationem quamdam in parentibuspimces e nostris, non ita intelligebat,quod illa elatio si gestisneprςcesserit ,sed ut peccati opus; nam in illo pe catinuit iste processus, m ordo; quia primo diaboli prςcessit tenta. tio lex qua deinde siequuta est elatio; qua postea sequutum est operis
peccatum; deinceps p a peccati post bπ tertio apponitur notandum de elatione loco; Namsit talis elatio aliter in muliere,quam in viro; quia mulier existimauis se Dei sidere posse similitudine, putans id ose verum, quod diabolus si duas: Vir autem minime credebat, nec verum esse, quod diabolus suadi bat; ipse putabat; nihilominus aliqua extitit elario in mente eius p tentarione. Vnde vir aliter seductus, quam mulier; quod diuersis sanctorum patra aut horitatibus confirmatur, ut in textu Magistra patet.Sic tribus iam enodatis punctis, quartum accedit, uti b c conclusio ponit r.
255쪽
Grauius Eua, quam Adam dicitur peccasse in paradisio, dismum transgrediendoprςceptum. An booit verum, tres quso, audite rationes, quarum prima foe habet: credidit ipsa id verum esse, quod diabolus siuadebat: at Vir non: ergo. Altera ratio: mulier xumis elata credebat e De eri Hualem p se, at Vir nequaqua. Tertio mulier in Deum, in se, in proximum peccauit: Vir aut solum in Deum, oe in se ipsum: quare, σα Verum quia contra illud objcipotest, hinc tripliciter instatur in quinto segmento, primo authoritate D.Aug.dicentis, quod viriosiq; par era aritus, ς qualiter ergo videtur peccose. Ad hoc dicipotest; quod quamuis erat utriusiq;parfacilus in peccati excusatione, quoniam Virem fuit se par muliere, oe mulier perserpentem a in muliere tamen multo maior factus eras, quo ad tria prςdicta. Secundo obycitur testimonio Aug.Acentis; quod ei Vir Deo voluit ς qualis e se. Ad hoc risondetur ql quidam hoc opinati ni, ponentes tamen virunon tanta ambitione exarsi se ad hoc, ut mulier. . Tertio videtur
contra idem objci posse,supposito, quod tribus committipossit peccatum modis, videlicet ex ignorantia; ex infirmitare; m ex indvimia. Gracitus est tamen peccatum, quod committitur ex infirmitare , quam illud, quia ex ignorantia patratur; Insuper ,grauius illud, quod ex industria committitur, quam illud, quod ex infimmitate e cum itaq; mulier videatur peccasse ex ignorantia, g afuit seducta; Adam vero ex industria,quia eductus nonfueratsecundum Apostolum: vir ergo videtur grauisu peccasse ipsa muliere. Ad hoc tamen dicipotest, quod licet mulier, quo ad hoc, ex in rantia peccauerit, quia per adola educta credidit esse verum.
256쪽
quod ipse suad bat, non tamen quo ad hoc, quod Dei mundatum non mouerit, curus oppositum diabolus μι suasit: quare per ignorantiam excusari minime potest; cum ibi unorantia tollatur, ubi mandatum non ignoratur, m peccatum esse contra ipsum mandatum, agere non dubitatur. His quinto loco expositis, distinctio de ignorantia sexto venit addenda loco verbis. Ignorantia duplex est, una vincibilis, altera inuincibibs: vincibilis, s t eorum, qua
studio nostra iri posunt,m homine cire nolint, licet scire teneantur ; tune illa a peccato non excusat, immo peccatum aggrauar,ra in nostra habet esse uoluntate. Altera inuincibios dicitur igno
rantia , quae studio minime nostro superari potest, oe est eorum, quocire homines volunt, m. non possunt: unde talis peccatu diciaeon potest; quia in nostra minime habet esse voluntate ; sedpotius excuset :ppia tamen peccati videtur, sec defexsterentis. In ultimo, ut se ad dubia duo proponenda prvaret Magister, propositionem hanc prmittit, dicendo. Madus hominis consensus nasuma bonam habentis, ex proprio libero processit arbitrio, nec non si gestione diaboli suadentis. Ad quoὰ videndum, P ponitursu, hae verboru forma tale dubium; si hominis narura sine vitio erat, de nudus iste processit confessus ' Ad hoe restondetur, cli ex libero suae uoluntatis arbitrio; dum vero deterior fiebas, hoc a diabolo suadente habuit, a uoluntate consentiente: quare licet de se uoluntas bona Upet, mala tamen potuit ese per malum consensium. IUuper, quςritur sicundo'; Num illud peccatum voluntas pr resserit, ad quod distinctione de duplici confideratione voluntaris, foti erit re stondere: uoluntas enim aliquando pro potentia
257쪽
capi pose,videtur, aliquando uero pro malo actu voluntatis sprimo modo, uoluntas ut potentia, tale peccat uprςcessit: at secundo modo nequaquam prςcessit, quoniam ante primam mala lumtatem hominis primi, alia hominis mala nonfuit voluntas. Et c
A Mequam accedam ad Psiones ordinarias, circa δε- claratam distinctionem contingentes; aritumo tria pro- ponenda esse, Nprimo. Num Adam Eua, vel E Adamgrauius peccauerit. Insiper, ignficata diuersa ignorantis Tertio mali cotisienses naturam. Quantum ad primum; existimo vos si re, plus quem alio, multis peccare modis: scilicet peiori nisintentione ; sic mulier dicitur plus peccaste, saper hoc sicut Deus fieri intendebat, . vir minus ;securi maiori tumore: sic mulier. Item in plures, σ ita mulier, quia in se in Deum, proximum peccauit. Rursus damnosius , sic mulier, quia plus ibi nouit, quam Adam sibi, quod in maledictionibus patet. Insiper, quia pluribus nocuit, ruebi, e Ir Viro;plus itaq; peceauit. Deinceps pluribus peccatis, ideo plus, oegra ius, quia auaritia ;gula, siverbia; .melsic: superbia primo, inobedientia sicundo, infidelitate tertio, grauius σν. Credidit enim Deum inuidum DUuper, mentiri quando di,t, quacunq; bora comed. Petterea, exmmauit Deu
258쪽
de bono alieno posse tiorqueri, ideo inuidu credidit esse DeT: quare grauius V ro peccatiit. Si vero gr auitatem peccati confiderare voluerimus, regrauiori origine, vel ratione perfidi ionis; tunc diacemus : Adam grauius peccasse,quia ex tera cientiapeccauit: illa vero quodammodo ex ignorantia. Insuper, ratione perfectionis Vir, quia erat caput sminae ut puta Euae. Quantum aut ad geno peccati, Hualefitpeccatum; qui cundum D. Aug.peccatoμ- perbiae peccarunt: at quantu a 'eciem superbia, tunc magis Eua, grauius peccauit,quia in illa quis maior elatior deinde ga Viro
suggessit, tande quia semoniis gestionibus credidit; o sic quid
circa hoc in ordine primum tenendum, patet.Nunc ad ignorantiae
significata accedo; Multipliciter enim solet distingui: Primo se cundu oppositione adscientiam, oesic capitur tripliciter scilicet positive, m dupliciter negative. Positive idem est, qs error, idest penses fisi, vel dissensius veri; igno= at enim quis quis errat , se
sum credendo,aut vero dissentiendo. Sic ignarus est errans. Vnde ignorantia dicitur e reor in anima. Errare vero fecundum Aux .in Enchirid. Cap. xvi. nil aliud est, quam veri putare, q/falsumes ; falsimq; quod et erum cst, vel certum habere pro incerto. Incertum vero pro certo ,siue falsumsit siue verum. Hanc ignorantiam positivam, quidam vocant ignorantiam praua digniti nis, quatenus malam dissipstionem ponit, scilicet ignorantia errorem. Alij clarius nominant ignorantiam erroneam. Negat me dum bis accipitur modis: uno modo ut includit negationem infinitam
1 , dum scilicet simpliciter negat in siubiecto apto nato, siue non nato habere scientiam; quo modo infans dicitur ignorans tam e
259쪽
lapis ignorans, quia non sciens. Alio modo sumitur ut includit negationem priuantem ,scilicet quae negat scientiam in subiecto apto nato: Negatio enim priuatiua, non solum priuat qualitatem Umbiecto sed cum hoc ponit aptitudine ad ipsam, quo modo G s dicitur non videns, natus tamen videre. Negatio autem infinitans totum negat, sic sola rationalis creatura dicitur ignorans pro impore , quo apta natura est scire: P infantes non sunt ignari, nee creatura insensebilis. Primo modo opponitur scientia contrarie, fecundo modo contradictorie quolibet prς lictorum modorum
ignorantia accepta, potest distingui in ordine ad obiectum, idest ad id, quod ignorarum, tunc di tinguitur in ignorantiam iuris, Crfacti, ut audietis in Abstequenti.
Lectio LXXXV. . BReuitatis amaetor, quae insuperiori me remone proposiuraram, complere minime potuit: quare is presenti iter inceptum prosequendo meum, de ignorantia iuris; de ignoranti acti; de assectata, σ crassa verbafaciam; m in Fubsequeti huic materiae finem imponam. Quotu attinet ad primum. Ignorantia iuris videtur posse distingui penes distinctionem iurium: quorum aliud naturale est; diuinum aliud ; humanam tande aliud saeps iuum Et illud, vel est canonicum,uel legati; σfic qu dam aicitur esse ignoraria iuris necessarij ad salutem; Gr est in orantia iust is non necessarij ad salutem. Cognitio aut iuris nec serjad
260쪽
a Valutem non eadem est apud ces, at variatur ecundum diues hominsim status: qu am enim necessaria sunt iri Prdato, quae
Amplici sciri subdito nequaquam nec saria fiunt: ignorantia similia te, faciti solet distingui , nam quςdam est fadti inse, qu amcircunstantiae: IUuper, quςda alia ignorantia sequella ad facitu. Illa ignorantia fanti dupliciter contingere potest: aut adlibita dia
entia; γ hςc excuset a toto, Tipatet de concubitu Iacob cum Lia primogenita filia Laban, quem cocubitum ignorantia talis encusauit. Aut facti ignorantia contingit,sive accidit non adhibita debita diligentia; hπ excuset a tanto ,sed non a toto, ut patet de facto Lamech, dum Caim occidit, cum tamen feram putaret occidere: Quod se tu talis ignorantia non dicitur excusare a toto, sed bene a tanto. Hπ Gerson parte secunda de natura, m qualia. tate conficientiae. Ignorantia vero tertio modo videtur posse distingui in ordine ad voluntatem, tanquam ad causam; m sic ignoratiarum, ques m est asseritata, qu am crassa, o supina, oe inuincibilis; de quibus hic Magister sub alijs tamen uerbis. norantia igitur a seElata nobilismi Auditores illa est, qua voluntas vult nscire ,sime a tu vulscire positio cui de quibusdam dicitur : Noluit intelligere, ut bene ageret, oe alibi: Recede a nobis, scientiam uiarum tuarum nolumus. Talis ignoratalia ut refert Gersion duobus contingerepotest modis, sicilicet directe, m india res te. Directe, quando actus uoluntatis fertur in ipsam ignorantiam , V.g. cum aliquis vult ignorare , vipeccati excusationem habeat, vel ut a peccando non retrahatur: indirecte uero iterum dupliciter : uno modo, cum aliquis adiu non confiderat, qu)uot,