장음표시 사용
301쪽
x g IO. PAULI PALANTER lIDE QUID DITATE LIBERI ARBITRII.
Lectio LXXXXIX. Irca liberum arbitrium versaturi, quid fit di itine o
siderabimus primo : In oper, cuiussit subicctiae: seu 1 si vero sit tertio obiective: Tandem quale sit informative, vel anesue. Quantu ad primum. D. Aug. in lib. de gratia,c de libero arbitrio, di ii liberum arbitrium sic.Liberam arbitrium est facultas voluntatis,m rationisqua bonu eligitur,gratia flete, malum gratia desi lente Qua in in itione tria Aug.
tangit potentiam Ut principium: materiam ut obiectum: causam ut auxilium. Quantum ad primum, vocat liberum arbitrium .
luntatem , non ab olute sed in ordine ad actum proprium, qui en eligere: ubi duo importari videntur; quorum unum restitit iudicium distretionis, m hoc est rationis: alterum vero dsiderium consec utionis, m hoc est voluntatis; nam eligere, est aberct alteri peroptare. Ubi notandum est, quod potentia, quae facit iudicare a ratio est, qua uero libere facit iudicare, voluntas: ita ut iudicium sit rationis, m iudicandi uoluntas immediate fit uoluntatis. Vnde voluntas dicitur rationem mouere, a iam eius imperando, qui est iudicare; ratio aut mouet uoluntatem,ei obiediaproponendo tuum, quod est finis. Fons vero, o origo liberi arbitri, uoluntas; quae,sa in nobis est, iccirco siubiecitae manet in nobis. Num uero una, vel plures, sit libersi ambitrium potentia, inferius apparebit; cuius materia ,siue obiectum tangitur ab Aug. ibi: qua scilicet facultate voluntatis,Wrationis bonsieligitur, me. Sed hic notetis velim;
302쪽
quod quamuis libersi arbitriumst potestas, qua bonum,m malum eligitur: non tamen posse peccare, debet dici de ratione 5beri ambitrii; nec pars eius,ut dicit Anselmus. Cuius ratio asinatur,quia si posse peccare esset pars, sc. Tunc Deus, s Angeli liberum arbitrium non baberent; at hoc ab ser inum est: igitur, oeprimu dicere velle:posse igitur eligere malum, oesi peccare, consiquiatur liberum arbitrium secudum quod est in natura creatapo bili, ad defecitum. Nunc explicando venit δ' nitio tradita ab Aug. dicente; quod Liberum arb.trium est facultas, c. duplex enim
datur facultas ut nostis: naturalis una ad bonum tantum determinata , quae non conuertitur cum libero arbitrio, nee idem est cum
illo. Altera uero est uoluntaria, vel electiva, quasi babct ad opposita, σ identificatur cum libero arbitrio, de qua loquimur in proposito. Prperea, ad euidentiam illius particulae, gratia a flente: in ordine quatuor notanda occurrunt: primare est, quoa liberum arbitrium, Aegratia De bonum minime facere potest condum est, quo ine Dei gratia homo non valet se adgrariam di ponere. Tertium es, quod homo ch gratia, mortale peccatum pol euitare. Quartum,quod existens in peccato, pol est homo per liberum arbitrium mortale peccatum vitare. Quantu ad primu ic ait Paulus ad Rom. Ui. Velle mihi adiacet , perficere aut bonum no inuenio.
Isdem Apostolus dicit, Non enim, quod uolo bonum,iacficio; sed
nδ nolo odi, vel malu odio, hoc ago: quare licet homo naturaliter bonum velit; voluntas nihilominus hoc effectu semper caret ; nisi gratia Dei si um telle ei addiderit. At dicetis: videtur, quod homo omne bonam valeat explere per liberum arbitrium, nam ait
303쪽
D. Aug. quod homo per liberum arbitrium, potest agros colere, domos ςdificare, alia plura bonafine gratia facere: R θondeatis ad hoc, aestinguentes de duplici bono: qucrum unum humana natura est proportionatum ; Alterum vero improportionarum. Si primo modo, conceditur instantia, quod homo illudposit, gro. Sine Dei gratia operante. i. gratum faciente; atsi secundo modo, negatur, non enim bonum meritorium sine Dei gratia pol operari; immo nec exire ad naturalem operationem sine Deo ; nam causa secunda non agit, nisi per virtutem prima causa, ut dicitur in libro de causis; m hoc veru est, tam in agentibus naturalibus,quam in voluntarijs. Alia insequenti audietis: hςc interim saris.
QUOD HOMO PER LIBERUM ARBITRlVM
VT ' mi p missis, δεο alia hodierna die perpendemus.
Quorum primum, iam propositum. Alterum vero, ql sens ingratia, mortale quis peccatum ualeat uitare. Circa primum. Ioan.vi. aut boritas nobis facere videtur, nam diacitur: Nemo potes venire ad me, nisi pateriqui misit me, traurit eum. Insuper,s homo aliquid de nouo velit incipere, nonne dii thabere aliquid, qJ moueat ipsium ' tale, vel fit Critudo, vel a Luexterior Vel interior,erit a Deo operante: igitur e lo ad gratiam habendam non videtvrse posse pr*arare. Pr erea ,sicuti qualiscunq;
304쪽
elinq; motus uoluntatis non ca Uciens varatio ad gratiam e ita nec quali cunq; dolor cit aὰ peccati remi nemo igitur uia detur, quὸd d beat dari aliquis determinatus modus, qui soli Deo notus e no ergo homo sis potest, σc. At dicetis vos : preparare se ad gratiam, euacere, quod inse est at homo, qui facit, quod inse est, Deus illi dat gratiam: ergo. R Jondetur ad hoc, quod quamuis homo faciat, ql in se est, non ob id per liberum ambitrium se ad gratiam prvarat,sine aliqua habituali gratia: ita v ad gratiam prvaratio nequeat esse, sitne aliqua gratia prmia, ut puta Dei prouid ntia, aὰ gratiam grat facientem ,siue ad habitualedonum acquirendum, qua duo gratiam denotant, licet diuersimo-de; π ,ut paucis me expediam, dico, ql homo licet posset ex parte sua si pr*arare ad gratiam, non tamen sine gratia, ut dixi, id
hocienterposset. Deus ergo orandus, ut nos dirigat, oenos conuertat, quia convertemur. Et hπ de primo puncto. In si queri, quo modo existens ingratia ualeat morta e peccatum vitare, quia rendum e extat enim primo, Pauli authoritas ad Cor. Suscit tibi
gratia mea; quia te de i deli fidelem feci; quodsi mortale peccatum vitare non posset, certe gratia illi non ccret. Insuper, habens gratiam non uidetur habere inclinationem ad peccatum: igitur, circ. Deinde qui in gratia est,fortior dicitur existente in
peccato ; at in mortali peccato existens mortale comittendum non
commissum vitarepotest: igitur afortiori babens gratiam id potetarit. His tamen sciendum est: aliud esse posse apeccato abstinere, posse perseuerare inq; adfinem uitae in abstinentia a culpa uea peccato. Primum enim cum dicitur, tunc potentia sertui sivernegationem
305쪽
Metationem tantum. essensius; quod aliquis possit nonpeccare, quod qu si bet pol si ingratia existens. At secundo modo, potentia fertur super ab se offirmativum ut si aliquis ponat se, in tali flatu, quod peccatum ulterius in eo esse non posis, m talis, quisi es nerat in bono, impeccabilem sescit. At quia hoc non est ex libero arbitrio,se peccabilemfacere; quia virtus motiua ad hoc nonse extendit, cum hoc facere su supra natura facultatem: ideo homo diu nequit persieuerare in abstinentia apeccato, nisi diuino auxilio assi lente: Ei bς proprsenti lectione.
EXISTENS, SINE DEI GRATIA peccatum mortale vitare possit.
Lectio CI. HVT e medio tollamus ea,qua nobis difficultatem aliquam parere possent; hodierna die duo perpendemus. Primo. Num homo in mortali culpa existens ab Dei gratia
valeat mortale peccasum vitare. Prςterea, oia intellectualia liaberum arbitrium habere,oe quare. Circa primum, uia resoluti ut procedamus, ita dicimus: vitare peccatum mortale bifariam
considerari posse: aut iam comisum: aut comittendum. Si primo modo, fateor ne Dei vatia illud uitare nopos μυῖ secundo m do, concedo, nam homo quantumcunq; in mortalipeccato existat, et sine Dei pratia vitare mortale peccatumPot, ne scilicet ipsium commis lat. At dicetis: cur primo modo non potest Respondetur, dupliciter:
306쪽
dupliciter: primo, quia nullus si ipsum absoluerepol, oesea pendereatu liberare, nec a culpa, sine Dei gratia. Secundo, quantum ad conuersionem e nullus enim in mortali existens, ad Deum potest conuerti, ipsique Unira, nisii per charitalem, at charitas non es eae
libero arbitrio: igitur fine gratia Dei quis non potest se a mortali eximere culpa, loquendo de culpa iam commissa - de committenda vero abs re dici pol, per aut horitates beari Greg. Aug. π Hier. Nam primo ait beatus Greg. Debilis es hostis,qui nos vi vincere, nisi uolentem: ar id quod e T per uoluntatem, non est per necessitatem: in mortali ergo peccato homo existens ab alio peccato non necessario separatur sed illud vincere, superarepotes. Insuper,
D.Aug. in Ib. de bb. arbitrio ita fatur. Nullus peccat in eo, quod vitare non potes, quia hoc iam nec sariam esset: θ re existens quis in mortali peccato, si vitare non posset, tunc peccatom committendo nonpeccaret,ql est absurdum inccre: ergo primam com cedendum, quodpossit vitare. Tertio D.Hieri ad beatam Dama- sum se dicebat. Nos dicimus, hominem semper peccare, oe non peccare posse: quare incere velle, quod homo in peccati flatu exissens, peccatum vitare no possit, liberi arbitri, isset potestatem negare , quod hςreticum est: ergo, me. At forte ingenio pollentes, arguetis dicentes: non videri possibile,quod homo inpeccato mortali existens me Dei gratia peccatum possis vitare, inquit enim beatus Greg. Peccatum, quodperp nitentiam non deletur, mox -suo pondere ad aliud trahit, at nisiper gratiam peccat uno deletur; sine Dei gratia ergo peccator peccatum vitare non potest. Di lumvero Greg. debet intelligi inclinando: non necissitando. Vnde
307쪽
peccatum, quodperpenitentiam non deletur, bene ad aliud trahit inclinando, non tamcn cogendo: non enim necesse es, qJ talibet per liberu arbitrium obediat inclinationi.Rursus authoritate Aug.
dicetis: Liberum arbitrium est, quo bonu eligitur gratia a flente, oe malum gratia desi flente: igitur liberum arbitrium, sine Dei gratia, semper malum eligit; . ita nonpotest, .c. Restondetur ad hoc, liberum arbitrium quidem sne Dei gratia per se maeam eligere posse ; non tamen dicitur esse necesse, quod absque gratia gratumfaciente emper existens in peccato, eligat malum. PrΠ terea, s ne Dei gratia, homo peccator mortale peccatum posset
vitare: sine Dei gratia coronam videretur mereri, as hoc quid ab urdius es non ergo, oec.Resiondetur ad hoc e mereri coronam,
duobus posse accipi modis, vel flmpliciter, vel secundu quid primo
modo, illi corona debetur, qui totum vincit peccatum, mundum,m diabolum; π tatis Οιno est ab omni peccato immanis. Atqui unum peccatum vitat, in alio perserueros, cum sit seruus illius peccati, non erit victor, nisi secundum quia: ideo talis coronam, ut dixi, non meretur. Ulterius dicetis: per peccatum in aliquo libertas est mutata : videtur ergo, ql in mortali peccato existens, per liberum arbitrium uitare nequeat. R 'ondetur, quod est immutata; sed non ablata.Rursus habens, habitum necessario dicitur agere secundum illum, at existens in peccato,babitum habete ergo agendo secundum illum, peccatum euitare non poterit. Re tondetur, quod liberum arbitriumpol mi habitu, vel non uti. Vnde non oportet, quod quis sempei secundum habitum agat ; immo et
aliquandopotest coira babitum agere, licet cum dissicultatiemur necessitas
308쪽
escestas moriciat nonne squitur ad nece larem peccandi homo in hoc flara mortem vitare non potest : ergo nec peccatum, quin peccet. Re pondeo, quod necessitatem moriendi concomitatur quidem nec sitas aliquo modo peccandι , v elaeni aliter . Delmortaliter, apersonis tamen priuilegiatis, cir gratiam habentibu Inulla ob id coactionis necessitas in uiatoribus ponenda: Et hec de primo studi Iasint puncto. In altero peculandum uenit, quomodo in omnibus intellectuatibus liberumsit ibitrium, oe Pare inueniatur. Quanta ad hoc dici pol, quod si in Deo, in Angelis, caer hominibus. Ad quod videndum utar communi rationes P. Liates Eualia Ara liberum habent ar trium, as Deus, Angeli, o homines sunt huiusmodi: ergo. Quia aut ubicunq; sit intelleritus, ibist liberam arbitrium c doceo libertas enim arbitri, in duobus consistit, ut putam libertate discretionis, ut possit iudicar mlibertate et Bonis, utpossit. Elcre: at melletilualia iudentur sies habere: igitur, σc. Et per oppositum aliqua dicuntur itidi j libertare o ere dupliciter, uel quia nullam habent iudicium,sicut qua cognitione carent, ut lapides, plantae, . huiusmodi; vel
γia habent iudicium a natura ad untim determinarum: ut ire . non ta animalia,quae naturali instinctu, uel imatione iudicant. V. oris naturaliter iudicat sima bi lupa nocivum;
ideo naturaliter fugit ipsum. Expr ictis erra m genere patet omnia intellectualia libertim ut ις arbitrium habere. Et bπ de pulicitisse ii propromisermone. ' mari et num in re in L is oram
309쪽
H6 IO. PAVIM PALANTE MIQUOD DEUS LIBERUM ARBITIUUM HABET Lectio C I L .
O t se, π iam probato in generali, oia intellectualal
berum arbitrium habere e nunc idem in speciali dilacia dandum primo, qJ Deus taleat IberuarbitriumpD Am En bb.de Trin.se dicit: Spiritus sandius diuisit, o ut vult. i. pro libera uoluntatis arbitrio, non necessitaris sequio ;ar Spiritas sanctus ea Deus: ergo libera arbitrium in Deo. Insuper Deus nec serio vult suam bonitatem, etelis ultimumsua dissime voluntatis; alia uero, ut ordinata ad summem, scilicet ad suum bonitatem: in Deo ergo liberum arbitrium. At dicetis vos: libera arbitrium in Gran se ii potest partem,scilicet in bomum, σmalum, at ut dicit. D. Hier. in Homeliadesilio prodigo, Sol Deus ectis quem peccatum non cadit, nec cadere potest: igitur, σe. Adhoc quatuor possum respondere modis: primo, se Deus licet malum culpae non uelit, oppostam tamen uelle test, scilice in quant potest boeuelle se , uel non esse. Re pondeo secundo: argumentum delibero arbitrio in nobis currere. At n de Deo, - quo liberum arbitrium perfectissimu est ,ideo in malum tender non potest. Tertio dico, quod hisin Deo liberum ambitri non sit determinatum ad unumsecundum numerum: attamen ea determinatum ad unum, ecundumgenus, ut puta ad bonum, mnon ad malum. Quarto dico e libertim ambitrium se habere ad P. I ta, tribas inte bigi debere modisprimo quo possit uelle bonum, in malum; σ boc modo Deo minime conuenit. Secundo intc
310쪽
dici, stad opposita habere; ut aliquid primo αὐt, deinde illud
aeolit; nec hoc modo Deo conuenit. Tertio modo, intelligi potest, quia possis velle hoc, m non uelle, in hanc modum Deo a cribitur: ipsi etenim liberam haber electionem volcndi aliquid, vel nolendi; quoniam multa ita libere vult, quod potest ea aede, is non uelle alsique omnimoda eius d ectibilitare, tuditate. Nunc secundo videndam uenit loco, quo modo Angeli liberum arbitrium habeant Hoc enim presiti sunt, quia intellectu non e rente ergo liberum arbitrium habent. onfirmatur,quia discretio,
eis cribitur: ergo liberum inbitrium. Prpere τ pectu inferioris angeli uoluntatem indeterminatam habere di- ηtur , quia possunt uelle, non uelle, eligere, oe non eligere, liberi ergo sunt arbitri . Dorycenas militer in di nitione, qua tradit de Angelo,aperiefatetur, in Angelis liberum inueniri arbitrium ; Alensis nonsecus in Angelis liberum concedit arbitrium. Postremo Anteius licet, quo adesse, dicatur non vertibilis, quia immortalis est; tamen vertibilis, quantu ad electionem, at hπ d notat liberu arbitrium: igitur, me. Hic video vos maximopere dabitare graphice quidem ; quodin Angelis aris , m damnatis liberum arbitrium minime sit concedendam ; nam electio ea eorum,quae uni adfinem. Vnde aduenient nefarim cessare diacitur elicitio; sed Angeli beati sunt ultimo fini coniun ti, ετ damnari similitoe: non ergo meis, me. Ad hanc dis cultatem doceo vos re tondere perpulchra distinctione prς- se, quae talis Illud, quod est ad finem ordinatum duplex se unum ut distans asine, tale habito fine excluditur: alterum es, at coni cithm sinis