장음표시 사용
341쪽
eurrit, quia Deus sui mistretur. Hinc quarto infertur illatum
loco de voluntatis descriptione ex uoto D. Aug. dicentis, quod voluntas est animi motus nullo cogente ad aliquid non admittemdum et adipiscendum.'o aut, ut non admittat mala mad
pistatur bonum,prmenitur, σ Dei gratia prvaratur. Post pun- Ium quartum in ordine sequitur quintum; ubi propositisponitur talis. Gratia operans, quae e des cum dilectione, bonam voluntatem non tempore sed natura, oe causaliter prςcedens, ab ipsi voluntate merito non acquiritur aliquo. Ad cuius intelle tum sexto ita dicendum, quod uoluntas, ut proertur per gratiam prς- uenientem , seu operantem ad bonum mota, dignior sit, non ob id gratiam prςcedit, sed ipsa equitur; nullum enim voluntatis meritu gratiam prςcedit; at bene ordine causalitati ipsam gratiam sequitur; qμα quidem gratia operans fides est cum dilectione, hςc non est a voluntate,sed Dei donum, ideo a Deo. In uoluntate tamen dicitur esse, quia nemo credit, nisi lens, ut silio magis abunde loco dicetur. His septimo conclusio talis addenda uenit loco. Gratia operans, m cooperans una est essentialiter; at secundum essestus diuersos aliter,m aliter dicitur. Ad qua δbanda octauo qu itur loco.Nu operans, m cooperans gratia diues nigrarinvel diuersis tamen uocabulissignficata. Dubio Pp trirelinquitur solui io nono.Naresolute una, et eade dici debet gratia, ideque donu, pter tamen diuersos essedius nominibus est nuncupata
diuerss; quatenus enim a malo liberat, voluntas operans dicitur: in quarum vero adiuvat ad bonum ulterius faciendum, cooperans
appellatur; Et bπ de tota distine bone, . de pollicitis setis.
342쪽
LECTIONES LIB. SECUNDI. 3o AN GRATIA SIT HABITUS, ETC.
Via in prςdeclamata distinctione erat sermo de gratia
operante, cooperante,quae duo maxima videntur esse
- consideratione digna: propterea de his antequam agamus, quoa duo proponemus primo p rentes: Num gratia fit habitus necne es Insivere Numgratia debeat dici virtus. Quoad primum, videtur esse dicendum, quod non sit halitus creatus, nam homo homini fit graeussolo a Jectu, nec dat aliquid homini, cum suscipit illum ingratiam suam a non ergo pari ratione quid creatum debet poni, ut homo Asicipiatur in gratiam Dei: quare gratia no videtur esse habitus. Insuper,ab sterno dilexit nos Deus, cuius dilectio mhil de nouo ponit: Ergo gratia non est habitus, quia tunc Deus aliquid nouum poneret,quod non est dicendum. Tertio sic. Deusse creat: ergo σβ ipso recreat ;gratia ergo habitus dici non debet. Pro intellectu huius quoi velimsciatis, gratiam tribus accipi olere modis, ut colligitur exsanctorum dictis, ultra
gratIam ιncreatam: Primo mori communissime;secundo modo comuniter; tertio modo proprie. Exemplum primi, dicitur omne donum nobis a Deo collatum ; quo modo etiam natura dona, ut ingenium, cir mentispersticaritas gratia dicuntur; σgeneraliter
quicquid habemus. Unde Paulus ad Or. . Quid habes, quod noaccepistis exemplum secundi dicitur,quodlibet donumsuperadditum natuma, ut dicit Apostolus, Diuisiones gratiarum sunt, me. ubi nomina dem, mim. Et his duobus modis dicitur gratia
343쪽
gratis data.Tertio flumitur Inrie gratiam dicitur ratu faciens: sic finiri flet. Gratia esserma a Deo nobis gratis data, sine mearitis gratum faciens habentem, m eius opus bonu reddens.Securis notandum: disserentiam inueniri inter gratiam Dei, hominis e bonum enim creatura prouenit ex voluηtate diuina, ideo ex dilectioncide qua V ult bonum creaturae, profluit aliquod bonam in creatura; uoluntas uero hominis ex bono prςexistentem rcbus mouetur; inde est, quod hominis dilectio totaliter rei dilectae bonita tem pi supponat, uel in toto, uel in parte. His impositis, nunc framata rationes diluendae; m primo prima, ga similitudo adducitide Deo, π bomine est nulla, na quando homo de non acceptante, fit acceptans, mutatur, at non sic Deus. Insiper, Deus acceptandono allitur, at homo quandoq; sic; ratio propterea nulla,quoniam quatuor non currit pedibus allata similitudo. Ad sicundam rationem conceditur, quod nos Deus diligat dilectione perna, attamen ratificatio ad prsens se extendit,ut dicit S.Bonaventura; gratia igitur habitus. Ad tertiam dicitur, quod recreatis a solo Deo est, ut a principio est emuo; tamen quia recreatio est rei iam existentis per aliquam di 'ositione reformatio, ideo habet principium refommatiuum; non sic aut est de creatione, qua simpliciter est de non ente: quare gratia habitus nuncupanda: Et bπ de prima qusione. Nunc videndum ea; Num gratia virtus sit dicenda. Mihi primastonte,quod non videtur; na naturale lumen non es virtus: ergo nec gratia; consequentia clara, quia est lumensupernaturale. Insii per si uirtus,quae uirtus ' non fides, no sies, nec charitas, qreae dicitur perso lio simplicitcr: igitur non uirtus. Verum quia dis-
344쪽
nitio uirtutisgrin competit, ipsa enim bonum facit habentem, eius opus bono reddit, rarius itaq; erit. Pro huius quesiti dilucia datione An FG Iurijs circa materiam hanc opinionibus, sustine musgratiam,m virintem realiter identificari; sed formaliter diastingui. Prςserea, dicimus virtute tripliciter capi:primo modo, ut se extendit etiam ad virtutes naturales, quo modo dicit Philosophus, ii virtus est di postio perfecti ad optimu ecundo modo,
complectitur virtutem moralem politicam; m si nitur a Phil pho. Virtus est habitus electuus in mediocritate comens, aratione determinatus, pro ut sapiens determinabit. Tertio modo sola virtus Theologica, vel Theologicis a sociata dicitur virtus a sic ab Aug. itur. Virtus est bona qualitas mentis, qua recte
vinitur, qua nullus male utitur, quam 'Deus in nobis sine nobis, scilicet agentibus, at n6n sine nobis consentientibus, ac diristonentibus operatur. Unde clare patet,quod loquitur de virtute insiti ad
PrincipaliFima eut virtus infusa charitas est. His ita dinpositis,
ad rationes accedo, m ad primam breuibus dico: lumen naturale perficere in ordine ad aliud , sicut siunt naturales Virtutes, quae ad prudentiam ordinantur, quae tamen virtus est; ita inproposito sim per naturales virtutes dicuntur perficere in ordine ad virtutem, quae claritas est, oe illa ulterius in ordine adfinesupernaturalem: gratia ergo est realiter virtus charitatis, si et ab ea formalia r di- singuatur. Vtergo naturale lumen ail aliud confert; ita σ -- per naturale, o nobiliori modo, ut diximuscunda Scotum. Ad secundam rationem, qua dicebatur, quod gratia, nec e des, nec charitas: ergo no virtus: Rissiondetur,quod eo modo, qvi charitu
345쪽
dicitur, qua habens eam habet Deum clarum, ita gratia dicitur, qua Deus aliquem gratum habet, oe ut charitas Deum in rari ne diligibilis re sticit; σgratia Deum re sticit, mi Almentem: quare virtus, oe ipsa charitas re idem, licetformalitate asingum tur. Et hπ de qu6tionibuspropostis, m iam absolutis duabus .
NUM GRATIAE DIVISIO IN OPERANTEM,
Lectio CXII. A Dbuc duo alia examinanda supersunt questa, quorum
primum diuisionem gratia operantis, o cooperantis re 'icit: alterum vero subiecitum gratia. cognscendi gratia, in quo ponenda; an in essentia animae,aut in potentia ua tum ad primum allata gratiae diuisio irridenda uidetur, nam omne operamis secundarium videtur esse agens, m non principale; at Deus nunquam tale agens fecundarium dicitur; non ergo nobis per gratiam cooperatur: nulla itaq; gratia cooperans es' dicetur. Ex alio latere D. Aug. in Ib. de gratia, o M. arb. ita fatur. Deus cooperando in nobis perficit, quod operando incipit; quia ipse, ut velimus operatur incipiens,qui uoluntatibus cooperatur perficiens. At operationes, quibus Deus benedi tus nos monet ad bonum, ad gratiam attinent ; conuenienter igitur gratia dicitur diuidi in operantem, oe cooperantem. Pro determinatione itaq; questipropo-sti sitire debetis: diuisionem gratiae allatam in operantem, cooperantem minime esse in diuersa diuisonem per essentiam at
346쪽
per diuersasolum ossicia,'quotante, quid ad formatu argumentum dicendum sit, primum queso audite: cooperari etenim bifariam*mitur: uno modo, addiuuante e alio modo prosecundario agem te : argumentu currit hocsecundo modo 'nos loquimur primo modo; Deas enim adiuuat primario, non ut secundarium agens:
Et bςc de primo quoito . Alterum in ordine secundum accedit, dum qαςritur, in quo,ut in Fbiecto,sit poneta gratia, an in anima lentia, aut in eius potentia. Zidam siunt opinati, quod in animae essentia bifice et ijs; primo, ga gratia est anima visae ergo in essentia anima ponenda. Secundo generatio ad forma e flentiam videtur terminari primo; In seper adpotentias: igitur gratia, per quast regeneratio animae, essentiam res=icit primo. In ver anima dicitur gratificari; stri; in esseratia eiusdem gratia, ut in quo, non inpotentia ponenda. In oppositum se habet ueritas, qua est , quod gratia est donum supervaditum naturalibus: non ergo in essentia animaeponendagrat ia; alioqtiis non esset siuperadditu naturalibus. Pro dilucidationescientam est, quod D. Thomas possit ratiam
in ebsemia animae, cuius motivum origine traxit ex uerbis D. AN.
dicentis,quod gratia est radix, vita οἴum bonorum. Ibidem de laude charitatis dicit, ql charitas est vita morientium; sid vita,m mors ad essentiam pertinent: igitur,mo. Confirmari hoc idem
posse videtur; nam gratia est/upernaturale quid dans smiliter esse
supernaturale, at hoc attinet ad esentiam: ergo. Versi si intimius velitis rem perscrutari, aliter esse dicendum intelligetis: quando enim aliqua forma indeterminata est sicundum virtutem activam ad plura, id, quodpr cise unam resticit actionem determinatam,
347쪽
luet merito1 tum Tu est subus voluntatis sic: dum Aselma, ergopei fit prςcise anἰmam, inquant: m ist uolun tas; hoc idem cosi marι pot; quia .s animam pei si ero, vi ibentia s, proculdubio redundare posset in actum prioris pol entiae, ilicet intellectus, ita actus intelle lus, ut uoluntatis actum prςcedit, gratificabilis,
σ meritorius i oe posset; immo si olus intellcctus esset sine uoluntatem essentia, in illo meritum est. posset; at, c. Igitur. Hispi ς- mssis , duaponendae siunt conclusones, quarum primas . Gratias buctum mediatum est animae essentia, inquantum potentia sunt
in sentia. Altera concluso. Gratiae stibiicitum immediatam in ipsa uoluntas,quod exsecundo notando patet. Nunc ormata rati nes e medio tollantur; deinde erit nis. Ad primam de vita concedιtur, quo π in vutentibus vita naturae essint iam anima res iaciat, . in Utuentibus tuta hi trituali; at immediatius operatio uitae r/ J icit potentias, est ergo gratia uita anima mediale, non Imm drai e. Ad secundam rationem nexatur, quod quamuisgeneratio terminetur adformam, oe gratia sit qMςdam animae regeneratIo, quod habeat ob id ad elentiam terminari, π Tnum esse in altero; gratia enim est superadditum natura: quare ratio nulla. Ad tertiam dicitur, quod anima gratificatur quidem ,sed mediate, non immediare : Eι b c propresenti lectione.
348쪽
LECTIONE SILIB. SECUNDI. 333, DE VIRTUTE, VLD SlT, ET C.
Distinctio XXVll. Lectio CXii I. atis abunde a, bis ror hactenus actum fise de liberi arbiti qefficacia in genere e consiquenter nunc in prς sienti siet mone loquenda erit de virtutis ιβ ac iam θecie. Dundatar itaq; prsens lentiρ nostra in decem puncta: in coclusionem una primo; In probationem sicundo a In contradictionem unam tertio ; In contradi Aies is siolutionem quarto; in illatum quinto; in propositionem sexto In Magistersint .malc ententiam si primo In
nouum illatum octavo; In propositionem noro. Pro cuius probatione opiniones si Idam recitantur decimo. Quantum ad primum, fit bςc caclusio. V .rtus,quae bona mentis quatitas est, nec a ius,nec animi motus vere dicenda : ad quam pri bandam ita dicit Migister, dura quesani bona minima,ut siunt temporalia; rursus clu dam alta media,ut anima potentiae quibus minimis,m medij, b nis, dicuntur homines, tam bene, quam male ut ipsiste ex quibus tertio apponenda uenit cotradicitio in verbis D. Aug. loco ; Nam fretur D. Aug. interprςnominata media ιberum esse ponendum
arbitrium, cuius usium, ali bi uirtutis opus nominat; alibi vero
virtutem: quarobi contrarius. Ad hanc contradictionem si uenadam quarto loco Magister sient. rationem quandam adducit, qua probat, uirtutem minime esse alitum ed potuis qualitatem: in nobis
ergo causa virtutis Deus est, nos es fumus cum I bet actus nostri, os ex consequcnti usis liberi arbiti j, qui es acitus nocter,
349쪽
non est virtus, oe gratia cum sit virtus, vel virtutisimilis, actis non dicetur noster: huius aut rationis minorem siopponendo M gister maiorem nititur δbare multipliciter, uidelicet, quod Deus in nobisit causa virtutis quod virtus sit bona mentis qualitas. qua nullus male utitur. Primo ergo in communi per uirtutis Almnitionem, qua beatus Aug. ponit 2icens, quod Deus in nobis me
nobis operatur virtutem,qua recte vivitur, m nullus male et titur;
Deus ergo, sc. Instuper inllecie de virtute iustitia, de qua beatus Aug. ait, qJ eam nullus escit, nisi Deus: ergo. Tertio hoc idem magis in Jecie, sicilicet de fide manifestatur, quam Deus infundit secundum Apostolum. Hi subdipotest, quod Ois motus, m esse-
Elus mentis ex libero arbitrio est; at bonus quidem ex gratia, σlibero arbitrio simul. Motus aut , m essedlas malus ex libero ambitrio, ut est uidere in textu, ubi authoritas beati Aug.pro consi matione adducitur, ex qua loco quinto illatum tale infertur ; qi virtus no est motus Jue animi a fidius; at bene qualitas animam
informans; id quod ei degratia censet Magister esse a firmandum:
nam cinis videtur dici posse virtus. Hissexto apponitur talis propositio locor quamuis absiq; libero arbiIris mereri non possemus, gratia tamen ut norunt inchii viri 2 principale merendi erit principium. Ad quam videndam Magistersent . itaprocedit diacendo, quod, quamuis in homine nullumst meritum, quod non ex libero procedat arbitrio: attamen gratia principalis merendi est causa,non ors gratia,sed gratum faciens non gratis data, , donum est Dei, qua sanatur, σ iuuatur hominis uoluntas, ut si lona, bonas troducat operatiolita s . ita ex gratia, . libero arbitrio,
350쪽
quod est animae potentia, procedit primus bonus motus mentis, cui corre pondet primu hominis meritum: Et byc dictoni o finali sententia Magistri ad dilucidationem propositionis prmisse in sexto puncto, m ita ex decem propositis iamseptem clara tenet v. Accedit o lauum, sibi ponitur illatum tale, quod gratia est illa, pus virtutes mereri dicuntur, inquantum scilicet per actus ipsa mer tur. Vnde ex actibus virtutum deducipotest,quo simus boni, iuste iuvimus. Quando uerὸ D. Aug. in initio huius distinctionis dixit, usium liberi arbitrij esse virtutem, ibis sit uirtutemproactu uirtutis, alioquin sibi cotradiceret, bςc de octo particulis.
Subsequitur nona bacpropositi ione contenta. Fides, oe charitas non uni motus Jue mentis a fictus; at bene uirtutes mentem mouentes. Ad quam probandam decimo suorundam recitat opinionem loco; quidam enim ex uerbis D. Aug.superius allatis de Uuliberi arbitrij,quod esset uirtus, mous uirtutis, sunt opinati, uim tutes proprie loquendo inseper ese actuspotentiarum naturalium,
no tamen ces, at tantummodo interiores in mente: quas licet Deus
faceret, nihilominus liberi arbitrij dicerentur esse. Actus uerὸ emteriores , V.g. Tt illi, aut per corpus geruntur, dixerunt proprie virmetum esse actus, m non uirtutes. Vnde D. g. dieium o-sare uolentes, diccbant, ita intelligendum esse usum liberi sicilicet arbitri, esse uirtutem, loquendo de motu,siue de actu interiori, que sit uirtutem censebant: m banc Ham opinionem uidebantur confirmare per illud, quod dicebat A super Ioannem,quὸdsides est
credere, qIa non κides: cum ergo credere fit mentis motus interior : propterea uidetur, qJfidei uirtus si interior mentis motuι.