장음표시 사용
381쪽
334 IO. PAVLI PALANTERII AN QVODCUNQUE MORTALE PECCATUM
HOMO SINE GRATIA PossIT VITARE
tactio CXX LP R declaratis duabus questionibus tres aliae addenda erutin proenti: quarum prima. Utrum quodcunq; mortale peccatum sine gratia possit homo Titare. Altera, Vinum sine gratia diuina quis taleat implere prςcepta. Demum, Utrum ad gratiam si preparare sine dono theciali, ac motione Spiritus sancti. Quo ad primam, audeo partem bis vijs tueri negatiuam; a pede enim defectuoso ac ius desedis in prouenit, at voluntas fine gras ta deseclusa: ergo actus issus,ut defeetuosius,peccatum erit: quaresine gratia quodcunq; mortale vitare minime poterit. In- si per se statur sic: necesse est mori: igitur ibi necessitas peccandi ηon ergo sine gratia homo mortale quodcunq;pot vitare. Ani cedens, quia orsitan μ'etitum vobis apparet, propterea authoritate Apostob ad Rom. o. probatur, ibi enim dicitur, quod mors apeccato ea consequula. Pro intelligentia imitis di cultatis scire di betis: nos de homine verba duobus modis posse facere: uno modo, fa udum Itala suae naturae integrae, in quo potuit carere gratia, oe culpa. Alio modo, sicundum flatum natura corruptae, pro quo fine gratia existens homo inuenietur in culpa.Si primo modo, nulli dubium, quin homo sine gratia quodcunque non potuerit mortale peccatum doeitare, ratio huius ast natur, quia tunc plene actus deliberationis, in quo solo mortalis culpa existere pol, in la
dominio crat:Poluis itaq; in tali statu nasura integra homo circa hanc
382쪽
i nictu non exorbitare, σ' ita non peccare mortaliter. Inflatu vero mitura corruplae, τι puta post peccatum pareni sim, ncccsse est ingratia, vel inpeccato esse: quod duobus intelligi habet moinis, vel de peccato comisso, uel comittendo: siprimo modo, 'egratia pol homo vitare peccatum, cu nequeat de peccato sati facere fine ratia.Si vero loqui uoluerimus de peccato committendo,tunc distinctione opus erit,uel enim peccatum erit contra prςcepta iuris naturalis, vel contra prςcepta diuina rimo modo potest concedi Iars affirmativa, at siecundo modo minime. His ita prςmissis, rariones modo soluendae, deinde erit finis primae νsionis: dicitur ergo ad primam, quod voluntas defectuosa dupliciter diripol, vel
quantum ad actum, vel quanIam ad reatum. Primo innitendo,σangrendo malo fini, tunc illius actus d fectuosus, m peccatum; l at quantum ad reatum, non inconuenit, quod voyntas possit opust bonum eligere,oe quodcunq; malum euitare. uia licet defectuosast, quantum ad actum, min eo, quod nititur malo, non propter hoc tolliror ratio, quin ei possit inniti, oe ita malumsuturum d uitare; conceditur ergo, quod voluntas defcctuosa actum P durat deficitusum,qui sit peccatum,quam si ad actum, a scibore malo
adhςrendor negatur nihilominus,quod malum, quantum ad reviu, ut diximus, nequeat euitare, hςc de prima ratione. Ad ecundare stondetur: moriendi necessitatem ex originali culpa quide esse consequutam, at non ex adluabpeccato, qδ ces committunt e ratio ergo primo modo conceditur; at fecundo modo negatur, oe sic
quotio prima finitur. Alter obsequitur, dum quςritur. Nam seme Dei gratia diuina quis valeat adimplere prscepta. Homo, ut primo
383쪽
primo a 'ectu mihi videtur, in gloria fine paria esse non potentigitur nec diuina prςcepta sine gratia implere, alioquin malum nunquam committeret, ex consequenti damnationem se ipso geret, at hoc dici no debet, neq; primum tenendum erit: quare fine gratia diuina homo non ualet adimplere prςcepta. In luper, inqu:t Aug. deho esibus, hoc pertinere ad hςres P elagianorum credentium pertinaciter, naturaliter hominem fine gratia adim. plere diuina posse prςcepta,ad qua malam pestem euitandam,pars hilari vultu hςc tenenda, qt homo nequeat tam modi sine Dei gratia, No. In oppositum dicetis vos: cur ergo ad Rom. ita Jatur Apostolus: Gentes, quae legem non habent, naturaliter, qua legissiunt, faciunt ' videtur itaque, ql legis prςcepta fine gratia possint
impleri. Pro determinatione huius difficultatis duo fiunt prςmittenda: qliorum primum in , quod in omni prςcepto duo considerantur,scilicet prςcepti materia, s sis. Matcria prςcepti ,stibobbeatione cadit, est emm illud, quodprςcipitur. Finis aut prς Gpti sib intentione cadit, naprςcipiens intendit, it mediante pr cepto ad illud perueniatur. V .g. legistitorprςcipit nonpercutere ciuem, oe intendit per hoc inter ciues fouere amicitiam :sic Deus dando fidelibus prςcepta, intendit summum bonum. Alterum in ordine secundum memoriae tradendum, distinctioner thyicit primcipiorum , idest prςceptorum; quςdam enim sunt iuris naturalis, quςdam alia iuris sit per naturalis. His prςmissis, dua ponendae siunt coclusiones, dein da rationessoluendae. Prima coclusio talis. Homo sine f=eciali gratia valet implere iuris naturalis prπepta; nec
mirum, quia Potentia ducitur posse in actu bi proportionatum,
384쪽
ut in proposito est. Altera conclusio. Homo sine Dei gratia imis diuini, mesupernae urabis, adimplere minime pol prςcepta, cuius ratio est duplex : primo, quia potentia non est proportionata in
talem actum: quare, Ut proportionetur, e et gratia, no ergo iuris
supernaturabs homo diuina Begratia, pol adimplere prςcepta: quibus actus virtus prςcipiuntur, oe a ius vicissiprohibentur per prςcepta negativa, ut illi per a firmativa. Altera rario a gnatur, m est, quod habere gratiam sub poepto cadit: materia itaq; prςcepti., me prςceptum ne gratia potest impleri. Nunc ad ritionem prima adduci paucis dicendum, quod homo sine gratia prmia qualitercunq; data non potest esse in gloria, sic nec diuina seruare, σ adimplere prςcepta sine diuina gratia. Ad illud Aug. de facili dicitur argumentum, quod habet intelligi de mandatorsi impletione cum peruentione ad finem a legisatore intentum: illo etenim modo sine Dei gratia impleri nequeunt. Et hςe de duobus punctiis. In tertio quςritur. Num sine dono Jeciali homos adgragiam valeat pr arare : mibi, quod non, videtur, nam homo mortuus corporaliter se ad vitam corporalem recuperandam pr
parare non pote igitur nec mortuus f piritualiter poterit se pr*m rare ad vitam stiritualem, quae est per gratiam. Insuper, qui trihitur ab alio, perse ipsum ad gratiam prvarare non pol, at nemo
trahitur , nisia Deo: igitur. Hoc Ioan. authoritate declaratur ita dicentis. Nemo pol venire ad me,ni later, qui me misit, traxerit illum : quare, σc. At dicetis vos: cur ergo Prouerbiorum MLCap.dicitur: Hominis est animum pr*arares sita homo hoc per sielsium potest, ita oe ex consiquenti poterit ad aliquam se pr*
385쪽
rare gratiam. Pro determinatione huius qusti, dimis tam varias in medium adducere hic opiniones s illud tamen flemio minims inuoluam, cli od videtur ad nostram pertinere utilitatem . Dico ersto, qDod gratia,ut alias tacitμmfuit, quandoq; sumiturpro dono habituadi in seso animae rationali, quandoque et pro dono naturali.
Tertio pro Dei proludentia. Si primo modo de gratia loquamur, homo dicitur posse sie pr*arare ad gratiam; ut alijs duobus modis neq quam, nec et fine gratia primo modo capta dicitur possessis.
cienter sied leuiterae r in cienter, quia non escaciter jic ergo, non,Ut ex dictis patet. Nunc rationes e medio tollendae, leinde erit finis. Ad prima de morte corporali, π Lyritualis militudo, sue coparatio negatur, σ ratio is, quia in morte corporali alleu-duntur duo e ilicet priuatio aritus vita,'potentias at in mortet irituan icet tollatur actus remanet tamen pol elia, et aptitudo ad vita gratiae recuperassa; no aut naturae. Secudu argumetu dicitur currere de gratia pro dono habituali infuso a Deo , fine quo nullus pol ad Desi ire. In attingendo itaq; e Ultimu,graria exigettur, at
in pparadose ad tale fine, hoc ue θeciali dono, de quo u futa nobis non est negandil. Primo ergo modo ne gratia non pol homo , at secundo modosios adgrat:am pr*arare. Et hςc satis.
v TRVM HOMO ANTE PECCATUM, ET QDistinctio XXIX.Lcctio CXX l LMA O s assii lio vitesima ηοηa k ordine halax LI secuniadi : circa quam uersaturi contimatimem pruno loco tan-
386쪽
gemus, deinceps ad diuisionem accedemus. Quantum ad primum. ex quo determinati est siverius de gratia absolute, nunc de cadeper comparationem adflatum primi hominis agendum. Habita in hunc modum continuatione, una cum intentione, diuidi modopothge distinctio in puncta novem. In quorum primo ponitur una conclusio; In altero duae clusiones; In tertio re ponsiones a In quarto noua coclusio; In quintὸ insinuatio ; In sexto selusio cuiusdam authoritatis Genes. In septimopropositio; dabium in octauo a solutio in nono. Quo adpunctum primum, conclusio talis est. Inflatu innocentiae primus homo gratia non videtur indiguisse ad malis iam expellenda, at bene gratia, m charitate ad exercendum iustitiam. Hanc manifestaturus Magistersent. in altero pundio
duas inquirit qusiones, quarum prima fosthabet. An primus
homo in flatu naturae institutae gratia tam operante, qzam cooperante indiguit ' altera questio est. An primus parens habuerit et virtutes ' Pp iis dis ultatibus ,supersiunt rellionsiones in tertio apponendae loco. Quantum ad primam, dicitur utraq; gratia indiguisse, licetgratia operante subus modis,idest sicundu oem modum operandi non eguerit: illa enim Vatia duobus dicitur operari m dis :primo liberum arbitrium a malo liberando, oeseruitutepe cati ; secundum que operandi modum gratia operante non indiguit primus homo, satunc temporis in illo suo primo stat ine peccato erate alio modo talis gratia operari dicitur, hominis voluntatem
ad bonum pr*arador siub quo siensiu indiguit graria primus homo
in illo innocentia Meu, m huius ratio assignatur, quia eius uolim-tal escaciter perse in bonum moueri nopoterat. Nam bona ab a
387쪽
gratIa mereri minime poterat, ut aperte testatur D. Aug. in Enchi. Accedo nunc ad secundam quoionem de virtutibus iam propositam,vbipro re ponsione,quidsenserint quidam, non omittendum : sunt enim opinati nonnulli , primum parentem virtutes minime habuisse, quoniam Dei prςceptum contempsit, ideo iustitiam non habuit, nec prudentiam, quia bi non prouidebat: non temperantiam, quia aliena petiyt: no fortitudinem,quia prauaefigestioni non restitit.Huicper uasoni volens rsondere Magister, ita ait. Licet Adam, quando actualiter peccauit, tunc temporis virtutes illas non habuerit: ante nihilominus eius peccatum eas habuisse dicitur,qδ multis san floriι testimonijs aformatur: ait enim DAN. in quadam Homelia; Adam perdita charitate malus inuentus est. D. Am .de hoc eodem ad Sabinum ait.Quando Adam solus erat non spr aricatus, quia mcns eius Deo adhςrebat. Non est ergo dubitandum, hominem ante peccatu no habuisse virtutes sed bene
illis per peccatum expoliatumfulse ; Et hςc de tertio si mento. In quarto ponitur hςc Ppositio,furcoclusio. Primus parcns propter peccati indignitatem ae paradisio est expulsus,m de ligno vite comedere prohibitus: propter quodpoterat ,sperstitisset, vivere insternum: hanc uolens in qMnto membro in uare Magister ita dicit: Primum hominem influi peccati pςnam a paradiso loco uoluptatis ete tum, nec non ab esu ligni ,per cuius sum viserepoteratin ςternu: nosic post peccatu,sed ante m h cde quinta parte. In sexta sioluenda uenit authoritas Gen. qua innui vi letur, ql et post peccatum ,side ligno uita comedisset in ςternum vixsset ergo talis auiboritas Videte Ine forte manum siuam mittat ad lignum uita,
388쪽
etratat in aeternum. Quaeso glosanda e l. Videte vos Angeli, ne comedat de ligno alta, quo indignus est, ἀe quo tamen, si perstitisset,c comedisset, procul dubio in aeternum viveret. His sieptimo loco venit addenda talis propositio. Licet probabile sit, Adam in illo innocentiae flatu de ligno uitae comedisse,attamen, quia requenter
eius usum minime habuit, iccirco immortalitas e non obtinuit. Proculus probatione octauo dubitatur loco. Utrum de ligno uitae ante
peccat um comederit.Sisic, cur non sit factus immortalis 'post dubium nono sequitur restonsio loco, dum dicitur, quod Adamante peccatum de ligno uisa comedi, quia sibi ad usum oi uerat ligna concessa pr ervnum , de quo Irequenter quia non gustauit, ideo lignum illud immortalitatem ibi conferre non potuit: quare immortalis carens v v frequenti illius ligni essici non potuit. Quae ola per belle inprsenti habemur distinctione. Et bςinatis.
AN IN ST AT U NATURAE INSTITUTAE,
. Lectio CXXIII. EXammaturi distinctionem siveriorem iam declaratam
tria nobis inquirenda erunt, π primo. Num gratia in primo flatu exuerit homo. Insuper, Num tunc temporis Adam oes habui et v irtutes. Tandem, Num opera magis meritoria Dissent, quam modo. Circa primum ad partem negativam declinantes quidam ita argusint: Araria supponit culpam, at in illo flatu non πα culpa: ergo nec indigi bat gratia: In contrariumst
389쪽
habet Apostolus ad Rom. 6. Gratia Dei vita aeterna; in quolibet ergo statu videtur fuisse necessaria gratia ad vitam aeternam co siquendam. Pro determinatione quoiti velim uos ire: hominem primum in gratia fise conditum, eaque egu:se ad meritum vitae ςternae, si flante ad rationem adductam de faciti m it restodere,
distinctione pmissa de duplicistatu, ante peccatu,qpost. Gratia pro hoc satu si ponit peccatum, at pro illo fiatu non, sic ruit
ratio formata: non ergo eguit gratia, quo ad culpam, qua ibi non erat, nec quo ad illum conseruandumstatum; at bene ad vita Gemnam consequendam. Explanato paucis, m enodato uerbis primo puncto, accedit alterum in ordine fecundum,ubi inquiritur. Num oes habu pei virtutes primus homo. Mihi certe, quodsic, videtur esse dicendum; nam fuisset maxime perfectus: ergo oes habuisset virtutes: Issuper,si caruisset virtutibus pro illosatu, cui spe
catum eas acquirat, de incommodo,oe peccato commodum rcporraset, at hoc inconueniens est: ergo. Pro intelligentia determinitioneste huius quoioniscire debetis: virtutes in triplici gradu re-l eriri, quςdam enim unt Theologicae; νςda intellectuales; quaedam uero morales. De illis primo, oe fecundo modo captis nulli dubium Unsent enim in primostatu, quia melius est esse, qua non esse. De moralibus uero dubitarunt quidam, quia ibi pessiones moderandas non pon bant, cum ola rationi essent Abiecta ; at pro u ritat e rei velim uos sicire: virtutum moralium quasdam ese circa operationes,ut est iustitia, liberalitas, tu odi; alias u rocircapassiones moderandas.Deprimis dicendum, sicuti di usit de intellectuabbus; ibi eni v et rationesuper allata De alijs
390쪽
vero pol dici, quod ibi e uissent, ut pertinentes ad rationem originalis iustitia, vel ormaliter, ut quidam putant, vel virtualiter; c sic acquisita nosuissent ,sed innatae, vel infuse. Nunc ad rationes duas formatas quid dicendum, audite; nam prima currit de perfectione innata,m infusa, node acquisita. Unde tunc nonfui sent habitus acquisiti, G modo. Secunda ratio currit de commodo ex peccato, quia nullum in hoc commodum reportare dicitur, nam perfectionem, quam nunc habet tracta temporis, m dissicultate acquirendo, tunc habuisset a principio plenius altiori modo, quoad illa passiones appetitus sensitivi respicientia. His tertio quςrendum venit loco. Numpro tunc opera meritoria magis, qua tuncfuissent , mihi videtur, ql non; quia nunc dissicilius est bene operari, quam prius: ergo. In oppositum dicetis uos: nonne quato aliquid est purius,melius eIT ' at inflatu innocentiae merit uissent puriora: igitur, oec. Pro dilucidatione huius difficultatis quςdam prςnotanda sunt, oe primo, quod meritum duplex est, essentiale, accidentale: insisser, quod comparatisfieri pol status adflatum , m hinc inde aquale meritum re 'ectu pr ij sentialis. antum uero adprςmitim accidentale flue meritum, q4 ex disyate operis , uenit,ut in mari ris, m virginitate nulli dubium, quin merita moderna excedant, qua tunc fuissent. Si verosiat c paratio meritorsipersonarum fingularium statuspristini, o moderni,dicentam est,ql tantum possunt homines mereri nunc, qu tum tune, sed non ita facile. His ita prςmissis, nunc ad rationem adductam resspondeo, π dico, quod meritum in presenti ex dis
cultate geris non augetur, nec ex eius natura, pue conditione, at