장음표시 사용
431쪽
terior, quam exterior, ostenditur esse peccatum. At per secundam taxitim interior actus declaratur esse peccatum, ut in hoc sicundo videi e is piscito. Post q equitur conclusio tertio tests.Quamvis
peccatum mulsit, tam in actu interiori, quam exteriori, princia palius tamen in actu interiori locatur. Pro cuius intellectu nam rantur quarto loco diuerse opiniones: quidam enim existimarunt in actu interiori tantum inueniri peccatum, Ali' vero, qVod nec in voluntate interiori, nec exteriori actu con stat: quorΠm m
tiuum, ac fundamentum tale, quia voluntas, m actus eius habententitatem; cir ergo peccatu nihil fit, ex voto D. A super Ioan. propterea Tidetur, quod nec voluntas,nec actus eius, proprie dici queat peccatam. At hise opinionibus dimissis,una cum Magistro dicendum, quod peccatum consistat tam in actu interiori, quam exteriori, si 'dprincipalius in actu interiori, eo quod J Uuctus ex arbore proccdunt e mala voluntas illa est, eα qua mala etateriora P ccdunt. Dilucidatis itaq; bactenus quatuor fictis, accedit quintum bacpropositione contentum. Humana Toluntas, eius actus, inquantum unt,bona quςdam sunt. At, quatenus cotra Dei legem, procul labio nihil unt. Huius probationem siexto, quesio, audite Ioco omne enim, quod a Deo est, bonum est, quia Deus ssumme bonus; cum ergo volantas, m eius actus a Deo snt, fatem dum propterea est, ii tam voluntas, quam eius actus, inquatum sunt, bonasiunt,ma Deo. At cotrahoc septimo tres instantia sunt
adducendae loco. Quarum prima sic. Si bas actus a Deo foret ,s queretur, quod actus fornicationis, homicidij, m huiusmodi actus
alij, qui messunt, oe a voluntate, essent a Deo, at hoc gd absum
432쪽
dius ' opinio itaq; adducta non bona. Ad hanc velim vos req5ns dere in tantium dicentes of lauo loco, ql aliud est loqui de actu σaliud de deformitate actus ; primo modo,actus, in eo quod actus, a Deo dicuntur, at,ut deformes,nonsiunt a Deo,sed a mala Volumtate malum eliciente. Altera instanti. cformatur, omissonis pe cata priuationes, oenegationes important, atqui huismodi a Deo minimesunt, non igitur tales actus a Deo.R 'onderi pol ad bane instantiam, i in actu omissionis duo intel enda occurrunt: unuquorum dicit actum,alterum defectam. Primo modo, talis actis a Deo est, as sicundo modo, non. V.g. declinare a bono actus ea positivus, m consimiles actus nonsant omo nihil, Ut obiectio prςdicta intendit , sed dicunt quandam realitatem positivam, ad diserentiam defectuum, actuumq; cum deformitate, qui priuatiui sunt, oe a mala voluntate, non a Deo causaliter. Prςterea dicetus tertio: peccatum, inquantum peccat si, nonne est corruptio pς alis 'Vc,pςna nonne a Deo est ' ergo, m peccatu a Deo. Respondetur ad hoc, ql duplex datur corruptio: activa Una, adtera passiva. Peccatum ut satisfaciamformae dubitationis inquantum peccatum est, corruptio palsiua non dicitur, cuiusimodi est pςua sed ea corruptio activa, qua a Deo non est, ga nihil est, oesi quis talem a Deo esse ponere vellet, tunc idem e et, ac si diceret: Deu mali
huius distinctionis per simile intentum continere videtur, qJ fedilucidatur. Veluti si habet abstinentia cibi,q nihil est, . tamen
corpus corrumpit, asimili, peccatum nihil es, m tamen animam corrumpitFab hocsensu, quatenus eam gratuitis Lloliat donis, B vulnerat
433쪽
lnerat eandem in naturalibus, m hoc tam quo ad anima, quam a Deo elongar, quom quoad corpus, qdimm talitate 'rruat. Eae his appar et,corrupitiinem adtiuam esse peccati essentiam : posticiam
aut em peccat i essectum, σξς m. Et bse satis pro prsemi. DE MALO MULTIPLICI, ET C. Lectio CXXXIX.
ctionis, arbitror de multiplici malo esse loquendum ingratiam eorum, quae in textu a Magistro tacita fuerunt. malum ergo triplex dicitur esse, sicilicet natur ae , pςna,'culpa. tuma malum, ut ait Bi uiser. nil aliud est, quam di formitas, vel monstruositas in aliquo ente naturati existens, Pumiens ex simpe fluitate, vel d minutione naturae, sicut cςcisas, vel claudicatio, vel alia ind β sitio. Malum vero pςnaesi pςna. Et malum culpae, peccatum,qs malum culpae dicitur, quia committitur male agendo,
quale est homicidium, furtum, tali modi. Malum pςnae illud, qJ Deus ob mala commissa immittit, iuxta illud Ppheticum. Ego
dominus creans malum. Maxima vero mala sunt mala culpae , se tundum Gabr. mala verὸ medιa siunt peccatorum occasiones, qua inducunt ac prςcipitant in mala culpa, qualessent tentationes δε- moris, mundi, vel carnis. Tertiasunt mala pςnae corporis, ant-mab υt dolor, tristitia, cir alia huiusimodi a pictua. Secundsm Gersone parte ii. de seps epetitionibus Dominicae orationis: madum
esse quadruplex dicitur: originale: actuale, quod es duplex, nam aliud
434쪽
aliud mortale est, aliud veniale. Quartum dicitur pma peccatumi consequens. Primum aut malum innatum, duo vero sequenti uni malum additum, quartum est malum infidiam, oe ab onus his, petimus liberari, d; in perfna EccleVia orante,σloquentes diximus ,sed libera nos amata. Insiper malum culpa dupliciter accipi potest , vsriptis prodidit Gabr. uno modo concretiae, alio modo abstra hue.Concretiue duo concernit, substraritum scilicet,
quod res illa est, quae a malitia denominatur,pata homo malus, Vel anima mala, aut aetio mala, connotat hoc est malitiam, a qua homo peccator dicitar malus. Alio modo abstractive,ut V .g.con- notatum importat, a quo peccator dicitur malus, σ hoc modo,
malum idem est, quod malitia, σμ habet ad, malitiosus ,sicut
peccatum addi peccator. Hic tamen animaduertendum est, dum de peccatis loquimur, ne in errorem incurramus, nam licet unum
maius, O grauius dicatur, oest peccatum altero, illa tamens tentia, quae vulgo solet adduci in proposto, quod inter duo mala minus Νt eligendum, intelligi habet de malis pςna; dum enim necessitas compellit duarum pςnarum alteram incurrere, eligenda est minor,vel maius malum e umendil, sed nunat a malum culpae seligendum,cum non cadat siub electionepositive, negative vero alia
ter esset dicendum. Et hπ de propositisse fiant. DE DIVISIONE MALI. Lectio C X L.
I E quid ad nostram 'inans militatem omittamus,hodie i na die tria lassipa circa prςdeclarata troponemus.Quora B x Irimum
435쪽
ficienter in ι ulpam,mpenam diuidatur .l uper Num omne petacatum in ariquo actu cors lat. Demum, cum duplex d rur actus, interior silucet, oe exterior. Num in exteriora consistat. Quam si ad primum , pro parte negativa sic ratiocinor. In irrationalibus nec ι ulpa. nec pςna inuenit ur, nihilominus in eis malum admittitur : in s cienter igitur malum est in culpam, cy' pςnam iugum. Insiler, omne malum pςna est, no ergo recte fuit malum diuisitim. Antecedens patet per Aux in Enchir. et bi malum dicitur malum, quia nocet, at omne, tuo ic si habet, pςna se e o. Pro determina: ione clus i sic icndum est: culpam, mpςnamsi si ienter diuidere ma um, non tamen uniue1 saliter captum, at prout inuenitur
in habentibus hberua, bi trium. Pro cuius intelleri u no es flentio prpermittendum, dari duplex matam, uti duplex bonum: unum pertinens ad perfectionem primam, quae fimas ,me ad rei Ἀ-1Vritatem, Gr pars est. Aliud ite fans ad ecundam, quae operatio est. Malum non sicus duplex. Vnum priuans primum bonum. σmagis passo Lut dici priuatiua boni, tale, uniuersialiter loquem
do, naturae malum vocitatur, at in habentibus elemonem, malum pςna prςcipue, siboluntati contrariumst. Datur aliudpriuans sec udum bonum, ut puta d bisam operationem, vel drbitam ordinem in operatione, seu d bna m Blitudinem, dgeneraliter malum peccatum vocatur, at specialiter in prςditis libero arbitrio culpa, auatenus talis operatio, in nostra est pol sale per volontatis libemta e B η egitur, ac sulficienter malum culpa, o pena diuidunt, nam, ut bona datur daplex, nassura, π moris, va naturae malum,
436쪽
m moris. Naturae malum dicitur pςna, oe malum moris culpae. Omne enim humanu malum, vel voluntarie fit, vel inuoluntarie. Si primo modo, culpa est ,si fecundo modo ,pςna. Nunc ad argumenta dicendum, oe primo ad primum, ql malum in habentibus liberum arbitrium est diuisium, at instantia est de carentibus lib. arb. quare nulla. Et licet in his admittatur malum irrationalibus, debet tale nuncupari naturae, non culpae . Ad rationem secundam, qua dicebatur, qJ nocet, pςna est, at peccatus: ergo. Rettondetur ad boo,qδ nocere duobus habet accipi modis,uel quo ad vulgu, vel quo ad iudicium. Quo ad vulgum sequentem sensum, ac iudicantem pςnam magis, quam culpam, nocere concedo, at q o ad sanum Haecium nego. Nam ma is nocet ipsa culpa. In eo ergo, ql magispςna percipitur, magis nocere videtur, at culpa magis equiadem , quia voluntati contrariatur. Et bςc de primo dubio. Ruquod quςrendum venit sicundo. Num in aliquo actu peccatum consistat. Proparte a firmatiua sic arguitur: meritum in actu, siue interiori, siue exteriori: igitur m peccatum. Consiquentia patet, quia hςc duo opponuntur ; quare, σc. Prperea Dei prςceptum omittere malum: ergo in actu consistit peccatu. Pro dilucidatione huius qusti paucis dicendum venit, quod vel actus compossibiles sunt, vel non. 'g. quis nunc infirmus omittit orare Deum, vel ire ad mlsam: hoc in cas, quia adlus incompossibiles, ideo ibi nones peccatum, nilrper hoc concurrat contemptus. Quando vero actus si compatiuntur adinvicem, re postgilessiunt, . voluntatis actum consiquuntur, tunc aliter omittendo, o faciendo, peccatumcurrere quis dicitur, o ita in Hiquo inuenitur actu peccatum.
437쪽
Nunc ar umenta Lluenda, oe eris finis. D citur itaq; ad prim aql nulla is similitudo adducta de merito, cim malo,siue demerito, peccato. Nam bonum consistit ex tota causa, at malum ex paraticularibus descissus, ideo ad meritum actus requiriIur bonus:
ad peccatum vero Afficit defectus actus, vel bonitatis in actu. Ad rationem secundam de facili dicitur, 34t qui omittit ire ad ml amo c. eodem modo se habens valens, inpotens, tunc a culpa non ex Astur, c ita in actu peccatum consistere dicitur. Num vero in actu exteriori, quςrhur terIio loco. Mihi equidcm, quod non, videtur. Nam actus exteriores nobis cum bruris fiunt communes, at tales in illis non fiunt culpabiles: igitur, nec in nobis. Ulterius, actus interior de si malus non est: igitur nec opus exterius, ut via detur . Antecedens patet de concionatore cogitante de fornicatione. In oppositum si habet veritas ipsa, quae est, tam in actu interiori, qtiam exteriori, inueniri peccatlim, dummodo diuinis contraricntur pre ceptis. Pro i sonsone igitur sicien m est,peccatum,
mi exprςdictis apparet, dicere operationis defectu,vel debita perfectionis dfectum in operatione. Culpa aut dicit Lyecialiter defectum moralis bonitatis in operatione voluntaris, quasti est inpo-t sate operantis. Prς erea exterior actus, videtur posse coparari ad immediatum principium,eliciens ipsum,vel ad voluntatem imperantem . Quo Fupposito dicendum: peccatum posse consistere in
actu exteriori sicundum sie,c prout comparatur ad immediatam principium eliciens ipsium. Culpa vero secundumst nequaqliam in actu exteriori videtur posse consistere,at siolum, prout comparaiar ad voluntate impcransem. His itur missis, argumenta nAnc
438쪽
soluenda, deinde erit finis. Primi ergo maior propositio, quantum ad esse naturae, conceditur, at quanIum ad esse mor is, negatur. Ad secundum dico, no esses de de cogitatione , sue de actu interiori, σ exteriori. N. licet cogitet contionator de fornicatione, ibi tamen non peccatum, quia non est assensus: quare quari actus emteriorsequitur interiorem,stvoluntatis consensium, tunc ibite calum. At quando actus exterior ad voluntatem sequitur, non ta-mcn voluntate, tunc ibi culpa nonponitur,exit quomodo in a ita exteriori consistat peccatum, arbitror satis abundes se dictum, Ginscite admodum.
Distinctio XXXVI. Lectio CXLI. REcitatis opinionibus diuess circa peccati quid litatem rcosequens est inquirere. Num unum peccatum sit pma alterius peccati. Ecce nexus cum intentione presentis distinctionis cum severioribus. Diuidi mo pol hςe distinstio in particulas novem. In quarum prima habetur conclusio. In altera probatio. In tertia dubium cum solutione. In quarta notandum. In quinta Ppositio. Ratio in siexta. Concluso in septima. Notandum unum pro probatione in octaua. Recapitulatio tandem in nona. Venio aά prima considerationem. ubi hπ concluso ponitur. Pe
439쪽
merum, quid dicat beatus Gre super Erechielem, audite. Ait enim: Peccatum, quodper I mirentiam citius non deletur,aut peccatum in , π ca a peccat i, aut peccatum, pςna peccati, aut
peccatum simul, m causa, spςna peccati. Insiuper, legitur apud Ioan. qui in siordibus est, sordescat adhuc: ex quibus testimonise aperte colligitur in hoc sicundo siecto, peccatum oliquod, oepe catum csse,mpςnam peccati. Verum, quia exprς Elis locia δε-bitandi datur, iccirco Magister tertio loco quςrit. Num peccatuinquantum peccatum, pςna peccati dicendum. Dubio proposito,sic modo insto pro parte negativa. Oι, pςna iusta est, ideo iuste fit, est a Deo, at si peccatu, inquam sipeccatum, pς na est,a Deo igitur esset, at hoc impossibile dicitur, non ergo video, quo modo peccat upeccati pςna fit dicendum. Ut e medis tollatur bπ difficultas , ita dicemus: peccatum duobus concipi posse modis, vel inquantum peccatum, vel quo ad eius effectum, qui est corruptio quςdam , --quens peccatum. Primo modo peccatum, inquantum peccatum, nodicitur pςna peccati .at sicundo modo sic, id si rationesiui lectus, qui est corruptio. Veritus ergo peccati pςna dicatur, non peccat v, inqliantum peccatum. Hinc quarto perpulchrum notandum est apponendum loco, quod est tale. Licet omne peccatum secundum
prςdicium sensium eo quod quςdam corruptio sit )pςna dicatur,
non tamen omne peccatum debet dici pςna peccati, at illa solum peccata dicenda aliorum peccator u pςna, qua causantur ab alist. Nec id mirum, quia solus esse ius peccati, sicundum yr missa, diacitur peccati pςna. Nunc quinto loco venit; sedenda hςc δpositio. In nullo veritatili pudicat: peccata quςda, no solum causibiter,
440쪽
eterum et esentialiter aliorsi os p as. Cum ratio sententia iter έicitur esse talis in hoc extorimento,sa quςdam peccata, ut pςna Minimam puniunt, quod Aug. testimonio potest consi, mari, ita diacentis: carnis ri bellionem ad Spiritum ille pςna, oe iuste issi. ugdamaba peccata θ ritualia dantur , qua pςna duuntur, eo quia passonem annexam habeant,sicut ira, inuidia, siverbia, Amilia, ins tamen annexa pςna peccatum dici minin e diset. Ethςc de sex particulis. In septima bπ conclusio habetur. Peccataquςdam fieri, ex necessitate de scriptura sacrae trahitur veritate. Ad quam probandam ocitauo ponitur notandum loco, qδ tale est. Dcet beatus Aug. dicat peccata ques fieri ex nece sitate, D. Hier. pose peccare, non pose peccarebemper in hominis esse
potestate: ob id sibi inuiceno contradicunt. Nam D. Au .loquitur de peccatis veniatibus, m D. Hier. de mortalibus ,siupposio tamen adiutorio gratia, vel alite=. Nam Hieronymus loquitur de hominis flatu ante peccatum. Aug. aut post peccatum, oe ita biduo Spiritussanta tisicines adnuicem conciliantur. Tandem accedit recapitulatio, qua talis, quod oes actus, inquantum boni, sunt a Deo. Quidam vero alj ex genere suo boni, I .g. Ut dare eleemos nam indigenti. Dantur deinde quidam
alty exsiua causa, vel ex fine, qui perfecte boni
iudicantur, ut qui procedunt ex bona,m ordinata voluntate, vel mfine. Et in hςc termina- tur tota diinctio.