장음표시 사용
441쪽
3' IO. PAVLI PALANTERII NVM PECCATUM CAUSA PECCATI Lectio CXLII DE more meo Nobilissimi Auditores ) d ninctionem
reperiorem examinaturus, qu ita tria proponam, oeprimo. Num peccatu causa peccati censenὰu. Insuper, Nam pςna peccati. Denique, Num propter aliqua culpam omnis igna insit. Quantum ad primum, audeo ad partem negativam declinare sic. Peccatum, cumsit de feritus debitae perferisionis, sibimmite facere minime potest, non ergo peccatum causa peccιπι, quia actus 'est citi est sibi simile produc ereposse. Prperea, ut motus non est motus, ne in infinitum procedamus, authore Philosopho inph ficorum lib. quinto; ita nec peccatum ea a peccati. Ex alio
latere,quia ex peccatorum a Blus, malus cassatur habitus, ex habitu aut malo adlus mali, σ vicisse igitur ex peccato peccatum
videtur casesari. Pro deterministione quoii sciendum est, quod in peccato omissionis siolus est de fidius: in peccato aut commissionis aditus, aes lus. Confiderando itaque ratione solius defc ius
peccatumrfc unum esse alterius causam per accidens contingit, idest per causam remouentis prohibens, quia qd in unum inclinat, motum prohibet in contrarium. At gratia ad bona inclinat: igitur probibet motam ,vel lapsum in peccasum. Verum quia peccati deferitus priuatio gratia est, non effectiue,sed meritorie, o Pomeomitanter: igitur peccatum est causa motus, vel lapsus in quodcunq; aliud peccatum, sicut remouens prohibens. Si vero considereturpeccatum,quo ad adium c unum peccat potest esse cras
442쪽
alterius, per modum causi sinalis es cientis, m materialis. Exem plum primi, a Qm υnam peccatu diciIur habere rationem eminen tioris boni ri J ctu alterius, ut quando quis arbitrarurfornicari
esse bonum. At quia hoc non potIacere,cum sit parver, ni furetur, indefurari elixit. De causa ι sciente no sicus patet, quia illud, oles disti sitio inclinans causam arent e ad similem actum, est aliquomodo ubus actus causa es iens sed unus actas peccati dili sitio est inclinans ad similem actam: ergo recte dixi aluiuo modo, quia hoest causa agens, nec ratio agendi sed quςdam pronitatis dith filio ad similem actum. De materiali causa Dibter patet, quia idem
obie lum circa quod actus exercetur, rationem materiac re 'ectu eius habet. No Iamen dicitur materia,ex qua, nec in qua sed circa qua. Unde dum de aLtibus venertas pugnatur, tunc uniuspeccati actus re 'ectu alterius peccati transumptiue materia dicitur, σῶ alijs obieritam. Secudum verὸ genus causa formass vntis actus peccati non potes esse causa alterius, quia proprie loquendo formae non efforma. Nunc ad argumenta accedo, m ad primum dico, quod peccatum ad duo potest comparari, vel quo ad esse moras, vel natura; primo modo argumentum currit, secundo modo nullumes. Adsecundum dicitur, quod motus non es motus, ut cati Minquantum motus , sic nec peccarum peccati causa, nisi siec undum aliquid 'eciale repertum in eo , sicilicet quia remouet prohibens, mel ratione stetialis habitudinis a ius ad actum modis, qu sus di-dium est, oe hςc de primo pundis. Sequitur alter u, dum quςritur. Num peccatum sit I a peccati Mihi quod non, tidetur. Nam sunt inductael .a, Ut lcreas in bonum homines ν educantur, at
443쪽
per peccatu nosic euenit ,scd tot u oppositu, no itaq; peccatum p napeccati. Diuus Aug.lib. confissionu in oppofliube habet ita dicens. Iussis domine, π vere sic est, ut sibip asit .as inordinatus antimus, at inordinatio animι malu culpa est: ergo, me. Pro determinatione quoti sunt duo dicenda. Primum est, qd peccatum per se loquendo nos p a peccati secundu est, ql peccatapoi esse pςna
peccatι concomitanter, Ut alias dictu uit. His pmisis, ad argumentum formatu ita r pondendum ad minore peccatum, vipe catum, in oppositum ducere, at ut habens pςna annexa, in virtutis bonu inducere quare pςna culpae adiuncta ratione habet medicinae,m merito adiuncta auget ipsium. EAplanatis ia duobus segmentis, tertium siubsequitur, ubi quςritur. Num p p aliqua culpa oh pςna insit. Hibi primo astetitu videtur esse tenendum, quod non. Nam impi, ut plurimum exaltantur, m innocentes deprimuntur, non ergo pςna pter Illelum. Pars unaprimaepropositionis exemplo Christi patet, qui pro nobis passus est, licet peccatum non fecerit, nec in ore eius Llus inuentusfit. Non itaq; p apropter culpam. In oppositumst habet D.Hieri dum dicit,quod quicquid patimur pecca Ia nostra meruerunt. Pro determinatione ergo huius quoionis duo confideranda occurrunt. Vnum est, quod . Apςna pals bilitas, in nobis inest a culpa. Alterum est, quod quandoq; instigia turpςna ad maius meritum, cy' non semper ad peccatum. His itaprmissis, dicitur nunc ad argumentum primumqδ mali ab bonum extolluntur, m innocentes puniuntur ad maius meritum. Adprobationem vero a Christi exemplo desiumptam reJ ondetur, quod
444쪽
primi parentis, cuius di bitum exstens in nobis Christus per γnam, quam ipse pertulit, e oluit. Ad illud vero Hieron mi ineontraxIum adductum, Ut in pluribus est intingredum, nin de actualipa ione, at depassibilitate, quam omnes a Christo contra-Mmus exprimo peccato . Eihς. de propositi sutis.
SUNT AUTEM, ET ALII, ET C. Dulinctio XXXV H. Lectio CXLIII. Postqua declaratu fuit a nobis, quo modo peccatum unum
fit causa alterius, m quo modo non . Insioper, qua via unum sit peccatum pena alterius peccatι Consiquenter inquirendum venit, qualiter malorum authorsit ipse Deus, ad qlet dendum dictis Alio primo diuidetur in serpit m partes. In propositionem primo. In quorundam opinionem secundo. In conclusionem tertio. In rationes duas quarto. In proposinionem quinto. In determinatione exto. In dubium deniq; cumsolusione sieptimo. Venio primum in ordine, ubi ratispropositioponitur. Quidam
volunt asserere, malam voluntatem, mactum eius malum, nud tenus a Deo procedere. Quorum motivum ponitur loco set undo, quia voluntas mala,m eius actus, nec bona siunt, nec etiam a Deo
esse dici debent quacunq; ratione. Nam habet Ioan i sine Μαctum est nihil, idest peccatum. Aliorum vero ratio contrarIum opinantium,ut puta Aug.fuit,ut supradicium es a nobis, sicilicet quod talia issent a Deo, in quantumsunt, quia hoc modo bona dia
445쪽
cuntur. Hoe aut soluentes dicunt ,propositionem hanc veritatem
habere in habentibus naturale, o substantiale esse, quale esse peccata minime habent.Nunc tertio venit addendu hso coclusio loco.
Deus indebite peccatorum causeponitur esse. Ad qua probandam, duae extant rationes: quarum prima talis cst. Illud non est a Deo, pcr quod si homo deterior, atqhi peccata res sint, quibus homo fit deterior, non igitur peccata siunt a Deo. Altera ratio talis. Mhili Dcus no est author, cum itaq; peccatum nihilsit, non ergo a Deo, ut dicit opinio. Magister utranq; opinioηe, m illam, qua dicere vidctur,peccatum esse a Deo, inquantum est quidam actus, illam, qua tenet peccatum nullo modo esse 2 Deo, indeterminatam relinquit. Nos vero dicimus, in peccato duo fore consideranda, actum, ut quidpositiuum, deinde defectum.Primo modo, a Deo, secundo modo, nequaqua. Idest positae a Deo , priuatiue non, ita d scultas ruit prima, atq; secunda tollitar. Hinc quinto loco,bςc ponitur propositio. Deum per se esse mali culpa causam, dicere velle, secundum concordem sanctorum doctorum sententiam, b reticum e i. Cuius determinatio, hςc ut patet sexto loco ) quia mali tantu pgnae, causa Deus dιcitur 6 e. Unde Amos iii. dicitur. Non est malum in riuitate, quod non fecit dominus, a. xlv. Ego sium dominus creans malum, faciens bonum, quapro Ldubio Ppositiones veritatem non haberent, nis Deus author escimali pςna. Dubium demum proponitur, oestatim diluitur. Dubium ergo tale s. Deus mortem non fecit, ut Sop. i. legitur, quae tamen est quod a malum p a: igitur neq; author mali penae. Proreusone diaetiis ire, illam sacraescripturae authoritatem sile
446쪽
intelligondam, quod Deus peccatum illud rofecit,scilicet malum culpae, quod est 'sa mortis, ita quod nomine effectus ibi causa signiscetur. Ethς de rotadstinctione satisfint distulata.
Lectio C X LIIII. AD aures Theologorum circa istinctionem inam tria
cat isti a Deo. Insuper, Num Deus sit actor mali pςnae.
Denique. Num culpa magis habeat de ratione mali, quam pena. Quo ad primum, pro parte n gatiua sic arguitur: Deus l vltor peccati quanIurn ad ipsam actionem, ' o ergo amopeccati a Deo. Deinde actis, defcctus insiparabiles esse V lentur, ar defectus . non est causia Deus: ergo neq; actus ,me actionis. Ex alio later si Deus non esset cases actus, non generarentur effectus ex adulterio , siue ex fornicatione, at generantur: igitur Deus cati a actus dicitum. Pro intellectu huius quaesti siunt tria prςmittenda, primum est, quod Deus es causa actionis peccati uniuersalis priama Alterum est, quod non est eius causa proxima immediata. Tertium est, quod ex hoc Deo non debet imputari culpa. His ita positis, nunc ad ration primam de facili rit spondetur sic. Quod immediata causa huius, vel illius peccati, non est Deus, at h ne mediante hb. arb. huius, vel illius actionis author dicitur. Huius siti icet actionis, in quant si est, non inquantum mala est. Ad secundam dicitur, quod Deus non est caψι immediata defectus, neque
447쪽
ma ι aestus, at a lus mediante bb. arbitriosic. Ad illud arxume umin oppr*um dico, ql per peccati acitionem nullus essedfus in es producitur, bene per peccati actionem adtiua, oe naturalia passiua appi opinquantur,ut patet in adiu adultori, velfornicationis, ubi viri siemen cum simine mulieris commiscetur, inde sequitur eorum actio naturalis, m d sedisse quorum tirlinque Deo altribuitur, non tamen prςcedens peccati adho propter rationem iam di lam. Actio ergo natura a Deo, at d c tus non. Enodata itaq; quaestione prima, altera subsequitur, dum qu itur. Nu Deus mali pςns, fit adtor. Mihi primo a pedia videtur coe dicendum, quod non. Nam oe malum dicitur prster agentis intentionem, hoc in Deo ne ponatur, quia cla ibi pr is, propterea, quod mali pgna non sit actor, dicendum. At dicetis vos: nonne Dei remanerare bonos,m punire malos es hoc aut fit per Ut Llionem p ae: ergo. Pro dia lucidatione quoui es siciendum, quod pma, vel est damni, vel sensius: rursius, vel a Deo, vel ab bomine. Quibus modis quando iste i igitur pro culpa tunc a Deo, sid non immediale, at media ante culpoc. Dixi quando iuste is figitur, propter pςnam ab homine alicui iniuste iusidiam, quo in casio, quia talisp nasonat imperfeEhonem, iccirco Deo non scribitur. Nunc ad argumenta dicamus, σprimo ad primum, quod malum in genere mali dieitur esse prςter intentum natura agentis, quo modo no est a Deo, vi malum naturae nihil prohibet esse bonum in genere moris , sic essp a iusta, quo modo potes esse intenta. Argumentum in oppositu ex Actis patet, oe hςc de siectis duobus. siti rendum modo IerI io est. Nam culpa maxis habeas de ratione mali, quam p ae mihi
448쪽
detur , quo pςna. Nam peccatum euitatur propter pςname ergopςna maius malum videtur: quarep a ratione dicitur magis mali habere, quam culpa. Prςterrae prςmiam dicitur melius merito rergo pςna deterior culpa. Consequentia patet, quia scisse habet meritum adprmium, ita culpa ad pςnam. In contrarium dicetumos: culpa nonne pςna causa 'si sic: ergo maioris mali rationem habebit culpa, Papς . Pro dilucidatione huius qusionis sitire debetis culpam, σpςnam: non proprie hic comparari, sed large. Nam elusiliem rationis hςe duo non sunt, quia culpa in hominis potestate est, oepςna non.Quo stante ad argumeta nunc resspondena dum, oe primo adprimumsic. Suod peccarum primo, m persee, non est vitandum propter pmam, alpropter sic et allapmas queretur.ώdfecundu repondetur, se quamuis culpa terminetura ps , sicut meritum adprmium, non tamen intenditur ptpς- nam, sicut intenditur meritum II prς--,sedpotius inducitur, ut culpa vitetur. Et ita culpa maior est,suepeiori na.
. DE VOLUNTATE, ET FINE, ET C. Distinctio XXXVIII. Lectio CXL R
Post pr icta de peccato actuali, cosequenter determinaniam venit de peccati radice silicet de voluntate, eis a. fine. Pro cuius notitia primo distinctio in partes nouem diuidenda est. In quaru prima ponitur una coclusio. In altera P-batiori tertia illatumiaDubium cum solutione in quarta. Cones;
449쪽
fio in quinta. Dubium in sexta. Comolarium in septima. Conch so in octaua. Quotum pro probatione in nona. Et he o de diuisione. Nuncsingulapartes declaranda unt in primis prima, ubi hςe conclusioponitur. Ex bono, vel malo fine perpenditur rectitudo, 'eperuersias voluntatis humana. Ad qua probandam secundo loco ita fatur Magister, quod bonorumfinis charitas est, m m
lorum mala delectatio in actu vitioso.Quantum ad primum, sic ait D. Aug. quod propter charitatem noUt, reste nonfit, qua chmritas uoluntatisfinis ad ulteriorem ordinata, scilicetia Deum dicitur. Est ergos nis ad finem uoluntatis charitas. Malara vero moluntari nis delectatio mala est in actu vitiose: hinc deducitur illatum tertio, quod est tale. Tam bonas filicet, quam malas voluntates plures posse fines habere: non tamen ultimos,sed intermedios , tanquam iter quoddam, oe via perueniendi ad ultimum sinem . Et hic dubitandi locus nubis datur, iccirco quarto loco, ex voto D.Augsic instatur; duo nes constitueresmul, non posmmus: igitur illatum nullum videtur. Ad hanc instantiam ita re si ondeamus dicentes: hoc esse verum,ubimessicsi habent, dia bonuntur, quod mussub alio non sit contentus. At quandosiubo dinati sunt, ut in proposito loquimur nos, tunc plures voluntatis
eruntfines, no tamen ultimat ed intermedij , munus ultimus. His quinto additur loco talis conclusio. Voluntatem,ointentionem orno fore idem, congrue negatur, eo quia per uoluntatem, CT non per intentionem afficili potentia nominatur. Ad quam
probandam conclusionem dubium sexto proponit loco Magister. N itur enim, Num uoluntas,'intentio snt idem. Dabio proposito,
450쪽
proposto, declinandu ore ad parte negativam video, cuius ratio assignatur, quoniam uoluntaspotentiam nominat volitiuam, intentio aut minime. An hoc verum ex uerbis D. Aug. de facili colligi tur. Vir enim iste declarat, quod uoluntas est potentia, qua uolumus , finis vero illud est, quod uolumus, m intentio illa interior motis,qua per uoluntate infinem tendimus. U.g. si velim esuriem tem cibare ,sive reficere, ad vitam pernam consequendam, tunc voluntas, potentia qua usio esurientem reficere, cuia nis medim refectio ψ esurientis, ultimus uerὸ finis, vita perna. At intentio motus est, quo adfinemperuenire uolo. Patet igitur, quo modo ista tria nonsunt idem,m habetu1 per hoc corrotarium septimo loco.In
octauo extat talis conclusio. Salis probabile, quod aliquis eodem melle em velit, σ illud, quod ad Deum referibile constat. Ad cuius probationem dubitatur nono. Numsit idem actus uoluntaris, quo vultfine, m ea quae fiunt adfinem. Aliquibus ut dubitationifatis ιθ videtur esse dicendum,qJ nonsit idem actus,sedplures, sicut non est idem at tus videre parietem, per parietem in via transeuntes. Quibusda uero alijs placet, qδsitide actus uoluntatis, g tamen secudii uolitoru diuersitat e diuersus. Sunt ergo ide actus uoluntatis, licet diuer centursecundu ut iam diximus volita, quavis hoc indeterminatu Magister sent. relinquet. Et hςc satis.
AN BONITAS ACTUS UOLUNTATIS EX FINE3 Lectio CXL VI.
DE more nostro examinare volentes bane distinctiomem de quatuor excitandis qustis, duo tantum hodierna deproiC a. ponemus.