장음표시 사용
481쪽
migratia bonum: quoddam vero aliud nec tolli, nec minui,ut naturae bonum. Quyddam deinde aliud minime tolli sed minui, ut bonum habilitatis natura ad gratiam. Ita malum, vel peccatum, quoddam bonum ex toto tollit, ut bonum gratia: quoddam vero aliud bonum supponit, nec tollit, nec diminuit, ut naturae bonum quoddam aliud bonum non tollit Ied tantum diminuit, ut bonum habilitatis natur a ad gratiam. G autem natura bonum per peccatum non tollatur, nec diminuatur, patet sic, quia natura bonum malo culpa non opponitur: immo in tali bono consistit malum, ut in subiecito, vel causa, quodpatet, quia malum culpae, siuepeccatu, non tollit voluntate, sed habet esse in voluntate. Bonum vero gratiae ex toto tollitur per peccatum, quia unum oppostorum excludit
reliquum, ut tenebra lucem sibi oppositam Vic peccatum gratiae
opponitur: quare, me.Bonum quoci, habilitatis animae ad gratiam per peccatum minui dicitur: quanto enim anima plus in peccato
manet, tanto fit minus habilis ad gratiam diuinam percipiendam. At dicetis: videtur, quod non solum habilitas naturae ad gratiam
minuatur, verum et quod ex toto tollatur: ibi enim habilitas ad
gratia receptionem remanere non potest, ubi es impossibilitas gratiam consequendi, at in damnatis Gyetur talis impossibilitas gratiam consequendi: tota ergo aufertur habilitas natura ad gratiam recipiendam.Ad hane dissicultatem velim uos ita rsondere: impo bilitatem consequendi gratiam in damnatis prouenire exobstinatione voluntatis peruersae,m ex inflexibitate diuina iustitiae, nec non ex immobilitate diuinae sententiae, non autem ex totali βλtramone habilitatis naturalis ad bonum, non ergo talis habilitas
482쪽
remota dicitur , d adhuc remanet in damnatis, m hςc de sessis duobus. In tertio 'eculandum venit, qualiter malum culpa ab anima totaliter excludat bonum gratia. Pro cuius intellectu est notandum : aliquid duobus agere modis, spective scilicet, forma hier. V. .dum dicimus, pistorem album facere parietem: form liter vero albus est albedine, m effective apictore. Peccatum asit non corrumpit, nec tollit bonum gratia effective ined beneformiliter corrumpit. Hic tamen notetis, quod sicut m actione naturali
datur talis ordo, quia primo est agens: secundo est di positio, qua agens agit . tertio est forma introducta per actionem agentis: ita in amone peccati sunt tria: primo, scilicet agens ipsa voluntas: secundo, voluntatis disto sitis,ut puta siua defectibilitassiue liberitas e tertio forma, vel deformitas introducta ,scilicet ipsum petacatum. Unde quando anima culpa informatur, vel deformatur, non potest in ea esse gratia: ita quod peccatum noper se, idesperformam propriam corrumpit gratiam, at per accidens, inquantum peccatum est quoddam obstaculum excludens ab anima ipsamgratiam. At forte dicetis uos: videtur, 3δpeccatum non semper tollat bonum gratia. Postquam enim peccator per unum peccatumpria uatus es gratia: tunc cum sicundo, vel tertio, vel quarto, oesie de alijs peccat, nec per nullum peccatumstequens tolliturgratia, ita peccatum non simper tollit gratiam, ut dicebamin. R Jondeo,ίς dico, quod peccatu emper gratiam, quam inuenit, tollit, diuinae influentia obstaculum ponit. E autem secundum peccatu, vel tertium,s sic de alijs non tollat g aliam,hoc est per accidens, quia eam no inuenit: semPer tamen babilitatem anima adgrariam
483쪽
magis diminuit, secundum quod tactumsit siuperias a nobis. Ethςc de tribus punctis. In quarto perfrutandum es loco, qualiter
fiat diminutio habilitatis adgratia diuinae receptionem, ubi nota iam, quod ors ob nutiost altero duorum modorum, Tel persib- tractionem partis,vel per appositione contrarietatis. Primo modo habilitatis mimae ad gratiam diminutio non fit persubtractioncm partis, partis, quia illud, quod sic diminuitur, tollitur, vel com rumpitur e natura aut anima incorruptibilis est. Secundo modo diminuitur aliquidper appositione contrarietatis. V. gst iditas aquae diminuitur, non ciria pars siqua aquas trabatur,sed quia contrario qualitas apponitur ,scilicet caliditas. Ita in proposito, dum homo magis peccat tanto magis distat, oe elongatur a Dei
gratia, oe fc in eost minor habilitas adgrariam, ita qJ postpria
mum peccatum non tollitur potentia ad secundum: immo in eo maior promta ad siesrendum peccatum, minorpronitas ad diuinae gratiae susceptionem; sed hic notetis, ex quo peccarum dicit priuationem, duplicem dari priuationem: unam totaliter potentiam auferentem, quae penitus tollit habilitatem, ut cςcitas, quavisivam potentiam tollit, oebab:litatem videndi, nisforte secundum quod habilitas, v et aptitudo videndi, remaneat in radice potentiae misiuae, idest in essentia animae. Datur alia priuatio, quae non tollitpo etiam, sed actum tantum, bςc minime habilitatem amfert,quam faris peccatumT. nam tale non tollit potentiam ad peccam dum . immὰ a get, 1 a cilianto magispeccata multiplicatur eo magisa'st turba litas, m pronitas ad peccandum; tollit nihilominusatiliam,sive appro1 inquationem ad diuinamgratiam: nam rema-
484쪽
nente voluntate, habilitas ad mula non tollitur,max e, dum mala multiplicantur: π hςcsatis.
DE RATIONE BONI. Lectio CLXVIII. PRper ea, Fa de bono a noueissiunt dicta in perioribuore
monibus nostris: adhuc superest pertriatare de costantia rationis boni, nam in progressis siermonis nostripatebit, in quibus bonum, ut perfecisum, comat. Diuidatur itaq;prsnsem mo noster in duo segmenta Lyecialia: in φιorum primo declarabiatum, in stilus bonum cosistat: in altero vero hςc tria scilicet modus e Jecies, mordo,qua o7 bono conueniunt.QMantum adprimu.
Bonum ut persectum, cui nihil deest, in his tribus videtur confisere scilicet in modo, 'ecie, ordine. Unde Aug. in lib. de natura boni P ait.Oia, quanto magis moderata, θeciosa, ordinata sunt: eo magis bona sunt. ua tria, ubi magna, magna bonasiunt: et biparua, parua bona sunt: ibi nulla, nulla bona sunt: in his ei tribus bonum consistere videtur. Rκrsus D. Aug. illud uerbum sapien. M. exponens. OA dsto isti in numero: pondere , surae ibi dicit, quod idem est mensura, quod modus: idem Apecies, quod numerus: idem ordo, quoa pondus. Ratio aut, cur bonum in his tribus consistat, ista est, quia unumquodq; intantum bonum est,c per conssequens appetikle, inquantum est per um. Perfecto
aut integratur ex tri se primo exparte cause e cientis: secundo exparte forma distinguentis: tertio ex parte natura inclinam
485쪽
tis: ex causa scienti mensura, oe modus bono ascribitur, inge petibile bonum escitur; ex caussormali hecificatur, i aestin, tuitur: ex parte natura inclinantis aritio in fine ordinatur: quare ex his tribus bonum integrari dicitur. Si aut horum sit cuntiam breuiusponere velitis, ita dicetis: hςc tria, steriem, modum, ordinem esse di 'stiones bono, m cuilibet rei conuenientes , per re λ ctum ad colam esciente firmalem, natem: primo missmodus, vel mensura dicitur esse rei 'ositio,iput refertur ad carrasam escientem, qua dat es terminatum,m cuilibet rei mensura tum. Secundo 'ecies,vel numerus est rei d 'ositis,prout refertur
ad causam formalem, secundum quod DHibet res per forma ni Grificatur, m ab alia re di inguitur. Tertio pondus, m ordo est rei aetbstio, prout ad causiam finalem refertur. Unde Aug. sivere
Genesim ad litera ait,qa mensiura modum prGgit, quo adprimu et numerus vero rei θ eci prςbet, quoad secundum. Pondus tandem inso loco ordinat, oe quiescerescit, quo ad tertium. Et hςc de primo pundio. In siubsequenti videndum: quo modo tria hςc baconuentant bono. Nam primo creatori aptantur, secundum Aug. ad Orosium ita dicentem. Numerus, pondus, σ mensura est ipse Dens: ipse enim est numerussine numero, a quo est .as numerus.
Ipse est mensura fine mensera, a quo op mensura. Ipse est pondus
sine mensium mensiurans,non menserata: numerus numerans, non
numeratus: ordo ordinans, non ordinatus uepondus ponderans non ponderatum. Nam mensura mensurata dicitur es missibet rei quantitas, qua res magna, velparua est, ac denominatur. Nu. merus numerarus propria uniuscuiusq; rei qualitas, qua una res
486쪽
d alia Uinguitur. Pondus ponderatum est rerum proprietas, o ares adsuum tendit naturaliter locum , m in eo quisit. H ergo Deo appropriantur, m conuenire dicuntur: videlicet pondusiadoperantis potentiam: numerus ad ordinantissapientiam: mensura ad conseruantis clementiam. Et ita pondus refertur ad patrem, cui propriatur potentia: numerus ad filium, cui appropriatursepia entia: mensura ad Spiritum sanslumcui ascribitur clementia: ita quod oli creatura habet pondus a patre creariter numerum a filio ordinante: mensuram a Spiritu sim to conseruante. Insiper hae conditiones o7 creatura coueniunt. Unde Aug. V. de Ciui. Dei
si ait: a Deo est OA modus, OB Jecies, m oh ordo: sine quibus
nihil rerum inueniripol, vel cogitari. Nam ors creati esse non potintellai, nis in relatione ad primam causam: ub triplici ratione cause escientis,formalis, s finalis. Nec id mirum. Nam tria deo7 re quπimus: quis eam fecerit: quo modo facta sit: propi erquidsi tu es res: in οἴ enim , quod est,adiud est, quod constat,
ecce causa seciens: aliud quo, disicernitur, m d inguitur: ecce ea aformalis: m aliud, quosus partibus congruit: ecce causia f. natis. Terti olent hae tres proprietates, mensium, numerus, pondus, Uribi animae. Unde Augsuper Genesm ad literam dia singuit in animabus bπ tria icens: qi mensiura est aliquid agendi, ne fiat irrevocabilis, m immoderataprogresso, quod pertinet ad intellectum, ne plus, vel minussapiat, qua oporteat. Numerus aut ea assectionum, π mirtutum:pondus est voluntatis, m am ris, ubi appetit,m fertur in id, quod debet. Quarto tres ista conditiones, mensura , IJecies, in ordo, in voluntate reperiuntur.
487쪽
Associus enim, vel mensiura voluntatis dicitur, inquanti; Toluntas innititur summae bonitati productivae, vel as boni effectiusserandam siuς mensiurς quantitatem,s modum. Secundo flectes voluntatis est, secundum quod uoluntas habet sitam recit tudinem naturalem,or maxime ex conformitate ad rectitudinem uoluntatis diauin ς. Tertio ordo uoluntatis est, cum uoluntas ae uinam sequitur voluntatem, σ eius bonitatem supra ora diligit .Quinto mensura, numerus, m ordo, siue pondus in aestione hamana requiruntur rideo Deus ola fecit in mensura, contra vitium superfluitatis: in pondere, contra vitrum leuitatis: in numero, contra vitium singularitatis. Habeas ergo pondus serra numerum: mensuram tene:
sic faciendo, diuidi non poteris ab aucii ore. Haleas pondus, idesistabilitatem in fide, nam pondus nescit leuitatem Habeas numerum, idest societatem in charitare. Mensuram denique, idest frugalitatem conuersitione. Sexto pondus, numerus, oe mens radiuina afribuntur sententia in extremo iudicio, nam Deus sad 'suit, idest Ompςnas, quas ini et peccatoribus in numeror ut numerus, vel multitudo pmarum resstondeat numero, vel multiata Ani peccatorum. Secando Deus δὴ onis damnatorum P nas in mensiura, Tt p a respondeat quantitati culpae. Tertio Deus δί'onti pςnas damn torum in pondere, ut silucet pςna
damnatorum rei'ondeat causa, vel rationi mouenti ad se : p peccatum. Et sta
488쪽
LECTIONEs LIB. SECUNDI. DE QUADRUPLICI BONO.
Lectio C L X l X. EX tremam tractatui de bono impositurus manu hodierna
die tria perpendam. Quadruplicem de bono iuuisionem primo. Insuper bonam unum maius altero ese docebo. Tertio unum altero eligibilius. Quantum ad primum, de bono solet dari quadruplex diuisio. Nam bonum quadruphciter dichur: primo enim quoddam bonum est, qJ immutabiliter est bonum,m secundum esse, secundum Uum, m ecce Deus. Secundo datur bonum mutabiliter bonum, secundum esse, G um: visurcolporalia bon , quorum ese mutabile, m et in mutabilis. Tertio est bonum immutabiliter bonum secundum csse , sed nonsecundam Uum, ut potentiae animς quod duet intellai, quantum adfactum esse, non quantu adfert ipsarum,sicut in cςterisperpetuis Quarto
datur bonum immutabiliter, quantum ad Uum, non quantum adesse, ut virtutes, quibus non contingit habense male uti, tamen
possunt non esse, m ita mutari in no esse, sic in non bonum: ubi notandum, quod virtutes dupliciter confiderari possunt scilicet
materiasiter, c formaliter. Si primo modo scilicet materialiter, tunc eis male uti contingit, nam ut ait D. Aug. virtutes cum referuntur adsie ipsas, nec propter aliud expetuntur, in late , atq; si perbω-t,idest materiasunt Aper,sis elationis,Scientia enim in lat, charitas uero ςdificat. Si vero formabter consederentur, tunc illis no contingit male uti, quia actus virtutis dest bonus, as quoque. Unde dum dicitur,qs virtutibus nemo male uthur,
489쪽
purius ,sicut est bonis ne malo: tertio, quia communius. Hieramen notandum, bonum alicii dici comune tribus modis :primo,
quod potest participari secundumst totum a diuersis, mpluribus,
tamen in eodem tempore t patet de habentibus uestem unam, unum agrum, oebui modi. Secundo dator bonum, quod non potparticiparisecundumst totum, neq; in eodem lcmpore, sed secundum partem, ioputeus dicitur communis. Tertio aliqδ bonum dicitur commune, quod secundum se totum in eodem tempore pol a multis participari. V g. ut ass=eolus ludi in theatro,'tune bonum,quanto comunius,eo melius, m eligendum magis ex se, σex siua natura, quia commune bonum, ad differentiam boni particularis, qJ huic, vel illi bonum est.Quarto unum bonum est altero maius, quia est si ficientius, nam illud bona, quo habito, nullo alio indigemus, es maius, m eligendum magis. Quinto unu est maius konum altero, quod est eligibilius, vel ex se, vel exparte eligentis.
Sexto, m ultimo, unum bonum altero maius reputatur, quia b norabilius, mel laudabilius. Et bςcprofectosecundo. In tertio co- siderandum venit, quot modis unam bonum eligibilius fit alteror multis enim continxit hoc modis: primo ratione existentiς, quia perse bonum, σ essentialiter. Secundo, ga magis Terum. Tertio ratione inherentiς. Quarto ratione maioris indigent0. Quinto ratione consequentiς. Sexto ratione escariae. Septimo rationee salitatis, quia causa alterius boni, m maioris boni. octauo ratione maioris appetibiblatis: bonu etenim illud maius, m magis eligendum. cuius appetitus, vel desiderium maius. Nono ratione maiorissimilitudinis. Decimo ratione ordinabilitatis. Undecimo
490쪽
ratione propinquitatis. Duodecimo ratione facilitatis. Demum ratione certitudinis. Et bςc satis.
COMPARATIO VOLUNTATIS AD BONUM. Lectio C L X X. P Ost V m mlta de bono diximus hactenus, propterea conia
sequenter voluntas ad bonum nunc comparanda veniri
cognoscendi gratia, Num naturaliter bonum velit. Circa quam qusionem hoc ordine procedemus. Nam primo pro parte
negativa argumenta adducemus. Notanda secundo. Argumentorutandem solutionem. Quantum attinet ad primum, quidam ad n gatiuam declinantes partem,ita ratiocinantur. Quoa voluntarium est, natura e non es, at volantas sic si habet, non ergo bonum naiaturaliter desiderat: maior propositio clara est per milosophumii Ph c. ubi diuiditur agens naturale contra voluntarium, at oevelle uoluntarium est: igitur nullum est nasurale. Prςterea per Philosephum ii. Ethicorum habetur, quod natura non a uescit in contrarium, at homo per confletudinem habilis ad malum uolendum escitur: non ergo naturaliter vult bonum. Ex alio latere αAmbr.super illud ad Rom.i.Non μ volo bonu, illud facio: dicit, quod homo sabditus peccato facit, quod non vult,quia naturaliteretuli bonum. Pro determinatione huius qusionissciendum ea, dum qu itur: num voluntas velit naturaliter bonum, quesitum hoc dupliciter pose intelligi: uno modo, sicilicet utrum uelle bonum uoluntati infit naturaliter: idest secundam nasurς comem