장음표시 사용
511쪽
secundum sit eciem suam est: ergo, me. Deinde, D. I. in II de sermone domini dicit, ql in monte siunt secta media, q vidcntur
pse bono,σ malo animos rei,de quibus iudicare temerarium est: igitur siub his θ eciebus poterit inueniri aliquis actus indiuidcialis indiseerens. Prςterea habet Philosophus in prςdicamentis, quod, num, σ malum, fiunt mediata contraria, non ogo eriι ncci se alterum eorum cuilibet actui inesse. Demum Maxster intextu, hoc idem fatebatur: actus itaq; indisserens pol concedi. Ad hane quotionem terminandam quςdam prςmittenda occDrrunt, . primo, quot modis actus indiserens accipiatur: quibusdam enimmidetur dupliciter accipi. Uno modo pro actu humano, qui nec est virtuosus, nec vitiosius :puta, qui non est elicitus,vel imperatus Urmiter redire rationi, O propter hoc, quod rario sic dictauit indum: neq; di Formiter contraria: licet aformiter contradictoria, Ut siquis actam aliquem elicit, vel imperat: non quia sic fri di bere ratio dictauit, nec opposi u fid quia it acere placuit, ut operari pro dclectatione siquid, quod recta ratio neq; dictauit, neque eius contrarium. Accipitur secundo actus indiserens, ut est actus primo indiserens,nec bonus, nec malus moratiter, potens tamen idem numero bonus fieri,m malus, licet non fimul, si uecesue. Ad hoc aut ut actus indisserens fiat virtuosus, non sis c ita stentia recta rationis, cui conformetur,sed oportet, δ eliciatur
actus nouus uoluntaus intrinseca virtuosus, continuationem eius
conformiter ad rectam rationem imperans , hoc es nouum uelle, quo uoluntas vult actum illum indifferentem, uelprius malum c tinuar e confirmiter ad rectam rationcm, quod uelle essentitater
512쪽
dicitur virtuosium, ut latius declarat Occam. Secundo notandum, quod de actu morali dupliciter contingit loqui: uno modo secundum rarionem, quam ex solo sortitur obiecto absit; circunstantist, vel secundum rationem, quam ex obiecto sortitur cum onus cim cunstantijsmi, locis, temporis, m huiusmodi, σ prima quidem confideratio actus moralis, re ste tu secundae, generalis est, vel uniuersalis, quam quidam appellant considerasionem actussicum dum 'eciem. Altera uero confideratio, rejeEtu primae, dicitur particularis ,siue singularis, qua solet vocari ab alijs confideratio actus sicundum individuum, mactualem existentiam, quae est euius bet resecundum essesingulare, γ cu οἴbus sivis circunstam ijs. Primo modo contingit dare actum indisserentem, qui nec est
bonus, nec malus, inquantum non includit ahquid dissonum, vel consonum rationi.Si vero actus confideretur fecundum rationem, qua sortitur ex obiecto, non lum, veru et ex onus circunstantijs loci Ris,m temporis, qua dicitur cosideratio penes individuum,m aflualem eius existentiam, adhuc distinctione erit opus, quia talis a lus, aut exsola imaginatione procedit, ut costicatio barbae, aut siquitur rationem deliberantem. Si hoc fecundo modo, actum
indisserentem dari est impossibile: immo est necesse fateri, o qui
libet fu bonus, vel malus moraliter, m hoc ex ratione deliberante me. His itapositis, ad soluendas modo rationes siverius formatas , ςquum es, ut accedamus; dicitur ergo ad primam de festucaretione 'eciei currere argumentum, at rationeindiuidui, hoc negatur, quantu ad actum indisserentem. Ad illud D. g. non erit
513쪽
patet exprπedente Psione, consep entia modo probatur, quia si bonus moraliter: i itur meritorius, vel demeritorius: quare c. Deinde omne factum vel es ordinatum ad Deum, vel co- traprπeptum: si primo modo, tunc meritorium,si secundo modo, demeritorium : non ergo indigerens actus inter meritum, oe demeritu dabilis, neopossibilis Pidetur. In contrarium a guunt no nulli dicentes: si talis actus inter meritum, m demeritum indifferens , non set dabitis: tunc isti actus, ut puta largiri inopi ele mos 'nam , honorat e paretes, m alia hut modifacere, meritorij, vel demeritorij vitae pernae forent, at hoc non conceditur, cumstant ab illis, qui gratia carent, ut hic Apponitur: ergo indisserem aBlus inter meritam, o demeritum dabilis. Circa qusionem
hanc multae inueniuntur opiniones utranq; partem defendentes: quidam enim uolunt,cem a lum procedentem ex habente gratiam, o a deliberatione, meritorium,vel demeritorium esse: in non habente uero gratiam videntur admittere aliquem actum nec meriatorium, nec demeritorium. Quas dimittentes opiniones, m ad ueritatem, duce Deo, declinare uolentes, pro quoiti dilucidatione paucis dicemus: non Oem actum a deliberatione procedentem meritorium , Tel demeritorium esse uitae perna : sunt igitur complures indifferentes actus et in habentibus gratiam: curvi ratio patet, quia circun stantia illa, quae est concomitans actum, oe non infimmans , nullam bonitatem, vel malitiam ponit circa ipsum, ut patet tam in bonis,quam in malis. In malis,quia infidelitas non videtur ponere aliquam malit iam circa actum moralem hominis infidelis,ms quando actus aliquo modo ex infidelitaIe procedit , tunc enim
514쪽
est conditio informans,mno solu concomitans.Similiter in bonis, immo fortiori ratione, quia facilius contrasit actus deformitatem, quam rectitudinem facilius est deficere, quam recte agere: sp quod si mala circunstantia concomitans deformitatem non addit, nec bona nouam addet bonitatem. Nunc es ita, quodin habente
oratiam faciente opus bonum moraliter contingit quod gratia est circunflantia concomitans, m nullo modo actum informans, V. g. cum aliquis solo dictamine rationis naturalis ductus reddit alteri, quod suum est:gratia itaq; nullam bonitatem dicitur daretat actute quare non meritorius. His itaprςmisse, nunc ad rati nes formatas accedo, γ' ad primam dico, quod bonum, σ malum in moribus circa actum deliberatum priuatiue opponuntur : ideo alterum necesse est inise, at meritum, oe demeritum vita perna circa actum deliberatum in habente gratiam, vel in non habente, non opponuntur priuatiue,sted ut contraria mediat uni, quia meritum ordinem dicit seu rationem demeriti, vel debiti re 'ectu debitae mercedis. Demeritum uero dicis ordinem, siue rationem d
meriti, vel debiti r 'ectu pςna. Unde utrunq;secundum siuam rationem formalem debiti, importat rationem ,seu iusti , r lectu
prςmij, vel penae; quia actus bonus moraliter non meretu pςnam, nec uitam ςternam, quando non est gratia informatus: ideo talis actus nec dicitur meritorius, nec demeritorius uita ςterna: primi
ergo, ut ex dictis patet, argumenti assumptum distinctione egebat. Ad alterum in ordine sicundum dici pos regumentum, qJ minor
Asanda uenit , immo neganda. Nam nonoaa bona uita dicuntur perna remunerari, nec ota mala luntri I a perna: quare non
515쪽
sequitur, quod cis actus vitae ςternasit meritorius, vel de meritorius, quamuis bonus, Vel malus moraliter ,sed meretur temporalia prςmia, velpςnas. Ad illud in cotrarium ex dictis, quid tenendu,
patet. Querendum modo uenit, Num idcm actus possit esse bonus, O malus. Mihi videtur esse tenendum, qd non, nams hoc pos Lbile esset, vel mul, ve accessive; nonsimul, quia bonu, m malum priuatiue opponuntur; non successive, quia ut habitus bonus, malus successive ese nonpor: igitur nec actus. Pro intellectu huius quoiti confiderandum uenit, bonu, m malum duobus accipiposse
modis: videlicet in aeuosis generibus, vel in eodem genere. Si primo modo, V .g. ut bonum in genere naturae, madum uero ingenere moris, vel e conuerso Iic malum, oe bonu, possent esse ut in eodem adtu: cuius ratio est, quia illa, qua nullam habent inter se oppositionem, dicuntur si compati in eodem, at bonum naturae,m malum mor is sic si habent: ergo. Et ita actio claudicantis ad Ecclesiam in genere natura mala est, at bona in genere moris. Si vero bonum, π malum sumantur in eodem generescilicet moris,
ut adpresens loquimur: posibile non est, essesimul. His sub hae
forma constitut is, nunc ad argumentum formatum ita dicendum.
ὀ minor sit falsa, nam successive, ut eidem actus verus, Galsius se pol bonus,m malus : fc,m habitus ad intellectu pertines.De habitu uero appetitu perficiente ide erit dicendu : si tamen correstondeat habitui intellectus, in quo veru, alsum inuenitur. At habitus virtus prudentia restondentes, copderetur: tunc diacendu, qt mali nequeant ese quia prudentia non enalsa, cum srecta ratio rerum agibilium. Et bςcprorrsenti satis.
516쪽
AN OMNIS INTENTIO, ET C. Distinctio XLI. Lectio CLXXXI. A Ccedit distinctio Hi huius lib. sicuili dilucidanda: cuias
ordo primo considerandus: deinde diuisio. Declamata itaci, rectitudine, m humanoru actuum vitio exparte finis ordinantis: consequenter idem sciendum erit in presenti ex parte principij mouentis; γ hςc de ordine, una cum intentione. Quantum attinet ad diuisionem: arbitror prsentem distinctione in puncta octo usurpari posse. In conclusionemprimo. In questum secundo. In argumenta ad utranq; partem tertio. In confider tionem de bono quarto. In propositionem quinto.In dubiam sexto. In nouam propositionem septimo.In unumq; notandum pro declaratione octavo. Q mantum ad primum, HςUt conclusio. Licet imfideles quandoq; bona opera exterior acere videantur, no ob tilbone agere dicuntur, nec meritorie. Pro cuius intellectu, cummes intentionem dirigat, exterior, quam interior ab intentione malitiam,vel bonitatem habeat, propterea secundo qu
rit Magister loco, Num ors infidelium actus, qui fide non dirigi tur, peccatum existat. Dubio proposito, ad utranq; arguit partem tertio loco , m primo a sirmatiae sic. Omne, quod non est eode, peccatum est, secundum Apostolam, hoc quia actus infidelium ad finem , qui est Dei charitas, re proximi, non refertur. Unde Diuus Aug. Apostoli dictum exponens ait, s AB infidelium uitaleccatu, nihil bonu, sinesummo bono, ubi deest agnitio pernae
517쪽
veritaris: igitur non haben dem, io' charitatem, eius a Bope catum est. At dicetis vos. Ex a' io laterer cur ergo in deles ms tabona operari dicuntur ' cui iussu ultati velim uos occurrere dia sincibone pr 1 a de duplici binoes ilicet in genere, m mer uo-Me. Vnde infideli m bona, quae fiant ab illis, opera,eX genere bonad contur, at non bona meritoris ratione iam alias ta L. et eram quia hic est sermo de bono, propterea quarto infertur loco talis consideratio.Bonum sumitur mustipliciter, nam aliquando docitur
istud bonum, quod es licitum: aliquando et usi d, quod s utile: deinde siumitur pro eo, is boni ignum est, vel pro habente Jeciem boni. Insiuper bonum capitur pro illo, quod est remunerabile, vel
remuneratione dignum. Illis primis modis infideles bonum operari dicuntur, in hoc ultimo modo, nequaqua, quiaside; γ charitate carent. Et bςo de quatuor poritis. In quinto ponitur talispropo-Fuo. Nullum peccatum demeritorium dici Lbet, qJ nonsu quodammodo uoluntarium. Ad quod videndum, dubium sexto loco tale est ponendum. Num oepeccatum sit uoluntarium. Mihi certe videtur, quodsic, nam in peccato originali,m in peccatis ex ignoranti aEiis, m in omni peccato actuali,seu ueniali, vel mortali. aliquo modo uoluntas concurrit: igitur , me. Confirmatur hπveritas authoritate beati Aug. ut videre est in btera Magistri sent. His septimo additur loco bςc propositio. Intantu quis libere,oe uoluntarie operatur, quod et ipsa mala uoluntas, qua peccatur, peccatum nominetur. Ad quam cognostendam ueritatem, hoc uno notatu dgno Magister utitur , dum dicit loco ultimo: qd peccatum adeo est uoluntarium, quod non tum actus peccati peccatum
518쪽
nominatur erum etiam ipsa uoluntas, qua actualiter peccatur, peccatum appellatur, in quantum in eascilicet peccatum reperitur.
Ei hςc de iota distinctione saris.
Lectio CLXXXII. IN explanatione prςcedentis distinctionis de duobus maximo
erat sermo,di fide scilicet,deinde de uoluntate, in qua peccatum dicitur consistere: iccirco iuxta φώςc duo, quς ita excitanda occurrunt duo. Quorum primum; anfides intentionem dirigat I alterum, an uoluntarium sit peccatum. Quantu ad primum, audeo declinare ad negativam partem primo*: bona videntur opera in non habentibus fidem: non igitur fides dirigit intentione. Quod aut antecedens veru sit, ex sanctis istis colligitur, Hieroνγ γ' Aug. a Juibus quidam eorum commendantur: intentum itaq; nostrum patet. Amplius nonne in Christo multa bona opera fuerunt certe sic, at ipse fidem non habuit, quia erat comprehensior, in quia nihil quod senet imperstitionem, illi attribuendum Mespropterea non dirigit intentionem, ut dicebat Magister sint. inlum a. Ex alto latere, quia illius solius est dirigere intentionem, cuiu, s ultimums nem ostendere, cuiusmodi Deus est, m cogniatio naturalis ad ultimus nem non pertingat, ideo per fidei donum id nobis ascribendum: quare fides, quod dirigat intentioncm, erit d cendum. Pro determinatione huius dissicultatis, primo unum. supponendum, videlicet, intentionem esse actum uoluntatis te dentis
519쪽
dentis se finem, his mediaηtibus, quae sint adfinem, ut alias diximus. Deinde sciendum, qd fides dirigit intentionem reflectus is vltimi Lyeciabire, similiter re pectu cui . bet finis generaliter: nec id mirtim, quia sola uoluntatis, vel intelli ius inclinat is non se sit is sine habitu charitatis ad diligendum Deum, tanquam ultimum finem: citi imis cu nequeat fi ficienter ostendi, ut primaveritas, primum bonum uoluntati,hnc habitus fidei ponendus, dirigens nostram uoluntatem in ultimumfinem des ergo dirigit, mi auditis, intentionem. Num ueros dei dire Lo necessariast ad bonitatem cutis bet operis, in iisne opus erit ad hoc videndu: datur enim duplex bonitas, una uita Gerna meritoria, quam sues Theologus cosiderate altera uero moralis, de qua Philosophus. Lo-' quendo itaque deprima bonitate, ntilli dubium, citiin ad eam non si necissaria diretitio intent ionis per fidem. Nam impcobile esset mile uiam ordinare ad terminum ignotum, ad quem dirigit ipsa fides: er go. Altera uero no est necessaria, alioquin impossibile esset,
quod infidelis se adsidem di*oneret, si ad omne opus bonum fides
requireretur. Ad bonam aut uita pernae meritorium necessaria equide. His itaprmissis, ad duas rationes aeluendas nunc accedo, O ad primam dico : currere de bono morali non de meritorio, de quo hic nos intendimus. Nulli ergo mirum sit, dum dicitur, quod ιntentio recta de ultimo fine, non requiritur ad omnem bonitatem
actus, sed tam ad meritorium. Ad alteram rarionem de Christo, paucis dico, quod aliud est loqui de ratione enigmatis, quodno fuit in Christo, π aliud de ratione cognitionis perferitis κῆ fuit in Christo, de ultimosine: quare, licet ime rc In citu enigmatis,sive
520쪽
enigmatica cognitionis, fidem non habuerit, quia comprehensio rnob:s tamen uiatoribus necfaria ad completam Utimi nostrifinis cognitionem habt ndam,inita ratio currit de comprehensiore, at nulla i st de uiatore. Explanato primo dubio, alterum accedit, de quo diis r endum. Num sicilicet omne peccatum uoluntariumst: quibusidam uisium est quod non. Nam illud peccatum,qc per ignorantiam fit, non videtur esse noluntarium: ergo. Ex alio latere D. Aug. referente Magistro in litera dicebat, qd peccatum adeo est peccatum, quia uoluntarium, nam si no esset uoluntarium, nulli reputaretur peccatum. Pro intellectu huius discultatis,quot modis voluntarium accipilosi in prsenti uobis confiderandum. Nam duobus ex Theologorum uoto dicitur modis. Uno modo, quia sin potestate uoluntatis, quo modo omne peccatum uoluntarium est, quia de his, qua nonsunt in nostra potestate, nec laudamur, nec vituperamur. At pro peccato uituperamur, π pro actu virtutulaudamure ergo. Alio modo aliquid uideturposse dici uoluntarium, non quia est in potestat e uoluntatis solum ,sed quia est in uoluntate subiedilue, io dicendum erit, quod actus ille, cui primo, π denominatione intrinsica copetit ratio peccati subiective habeat esse in uoluntate. Alijs aut actibus a uoluntas e imperatis, rartopeccati minime copetit, nsi secundaris, m denominatione extrinseca, ut malis aperi e in distin bone sequeti audietis. Nunc illa unica ratio forma a diluenda, deinde erit finis. Dicitur ergo,qὀ nullust peccatu p ignoratiam, nisisit talis ignoratia, qua penitus no excludat
voluntarium: qualis est ista, quae est eorum qua homo potest, scii e tenetur. Et b c depropositis uobisse cimttauca.