장음표시 사용
81쪽
nota mus distinctionem; triplex enim est, quarumprima pςnes tempus sumenda, altera sicundum naturam, tertia, ultima secundum omnium bonorum abundantiam uniuersalem. Hispr
missis , in quarto loco subsiequitur applicatio faciendaproposito in hoc quinto si mento. Dici ergo potest, primam oes angelos mox creatos habuisse, quoniam nihil peje honis conueniebat eis pro
tempore illo, quod non habuerint. Secundam vero omne illud in eluὰentem, cuius natura capax ess, mox creati non habuerunt: at
intraria flantes, illam perfectionem acceperunt ingratia confirmati. De tertia, oe ultima nil dicam, quia nemo hanc habet, nec haberepotest, prςter Deu benedictum. Et hςc de quiq; particulis noseri sermonis. Ultimasiuperest, ubi Magister ex distinctione allata uidetur concludere, quodam modo angelos fuisse perferite erratos, videlicet quo ad illius temporis perfecitionem, quodammodo non perfecitos, sitabcet quo ad naturae perferitionem, nullo tamen modo perfeciIos, quo ad tertiam perfectionem uniuersalem sum bonora as dantiam uniuersalem includente, σ itasermo, nec non pr ens ad Dei Opt. Max. laudem clauditur distinctio.
Lectio XXII. Irca prςdeclaratam distis ibonem sacri Theologi eo
siu uerunt tria in dubium reuocare, quςrentes primo .l lum Aeteli fuerint beari, vel miseri creari. Prςterea. Num
82쪽
Num oes ingratia producti. Tandem, num boni Angelisiae com Armationis fuerintprscij,m mali sivi casius, siue lapsius. Quantum ad primum, P parte affirmat Hoc arguitur, Beatitudinis essentia
in Dei visione uidetur confinere, Ioannis xυii. Hςc es uita ς temna, Ut cognoscant, oec. At angeli in principio creationis fluae, Deuuiderunt, alioquin matutinam cognitionem non habuissent, quas cognitio rerum in verbo: ergo, oec. Deinde, Dcu cognostere
peres cntiam, m absq; ullo medio beatorum solum est: at angeli ex solis naturalibus Deum cognoscunt absit; medio: quare, oec. Pro r e lonsione qusionis iendu est, tam hominis, quam angelibratitudinem in intellcctus ,σ uoluntatis operatione consistere, sed diuersimode; nam initiatiae in intellectu, m terminatiue inuoluntate, γ hπ duplex est,una, ad quam ex naturalibuspossunt attingere, alia, quam non assequuntur, nis ex dono superioris naturaeos de prima volumus loqui, dicendum est, quod in ea, vel cueuot producti angeli, m ratio a gnatur, quia per hoc sit intellectus in actu fecundo: vis de beatitudinesecudo modo capta loquvimur,aliter dicendum;prςterea quia hic estsermo de bearitudine. Pso quid sit, audite: nam est hominis optimum bonum. Vel be titudo est bonum gloriosium, copiosium, oe delitiosium, quod omnis homo naturaliter appetit. Ab alijs beatitudosic desicribitur, ql est
summum bonum, oe finis ultimus rationalis natura tantum, vel
beatitudo en ultima hominis perfectio. A Scoto sic describitur, δbeatitudo est bonumsi ficiens, defectu, indigentiam excludens. Et a Boethio poniturstatus otam bonoru aggregatione persectus. Et Augustinus in quinto de Ciuitate Dei, ait: quod Beatitudo est
83쪽
est omnium rerum optandarum plenitudo. His ita positis, ad amgumenta fluenda nunc accedo ad principale dico: Angelos in initio suae creationis, Deu visione beata minime vidisse, oe qua opponitur de cognitione matutina,quae rerum in uerbo est cognitio, notandum est, nomina hςo ocilicet matutinum, oe vespertinum ab Augustino inuenta fuisse, ob id cognitio matutina sivernatur-liter non arguit angelos fuisse beatos . Adsecundum argumentum
potest dici, qJ licet angelus non fit rerum causa, quasub ipso μηt,
tamen creatus est a Deo, oesic p cognitione uae essentiae, tanqμa per medium siueper effectum, Deum cognoscit,quae cognitio naturalis est, nec e extendens ad perfectionem cognitionis beatae , uespereaturalis, m hςc de primo sigmentosatis. Qui ritu secundo, Num ingratia oes creatisint Angeli. Pro parte negativa sole ioprimo argui, Angeli uoluntas ab eo, cui adbςret, non auertitur: Margelorum uoluntas per culpam auersa est a Deo: igitur, oec. DMinde, quod inest alicui a creatione, naturaliter inest: at gratia non inest naturaliter, alioquin gratia non Fagratiae ergo ,σc. In contrarium se habet D.Augustinus de Ciuitate Dei libro xii.dum ait, quod Deussimul erat condens naturam, oe largiens gratiam, O loquitur de Angelis: ergo. Hierondimus et super Osia 3 cap. dicit, ql demones in magna pinguedine Spiritus sancti sui creatis myo. Pro restonsione, quamuis certitudinaliter sciri nequeat, qua
pars q2sionis verior sit, cum quςfii t deseriti, quod exsola dia
uina uoluntate dependet, videtur tamen probabilibus,qd ingratia sint creati, tum quia sanctorum extant auIhoritates, tum et ,quia
primus bomos se diciturproductus ingratia: at Angeli nonsu i
84쪽
runt minoris dignitatis quam primus bomo: igitur, oec. Si quae aut authoritates videretar dicere,ql prius fuerunt Angiti creati, quam gratiam haberent, oes exponenda siunt de prioritate naturae, non temporis. Nunc ad argumentum primum dicendum est, quod Angeli uoluntas non auertitur ab eo, cui aia rei per defitionem, forsitan aut Angelus malus solum in munere habuit gratiam, vel in habitu, m nunquam in usu. Unde nunquam per alique actum gratuitum, vel meritorium Deo adbst, ut magis infra patebit. Ad secundum dicitur, quod no omne quod inest a principio alicui rei naturaliter ei inest, nisi ex necessitate natura principia eius mnatur equatur, alioquin humana natura unio adsuppositum d
uinum fuisset homini Christi naturalis, quod est falsum, similia
ter est de gratia angelis concreata. Enodatis iam quotis duobus superes tertium in ordine, circa quod versaturi absq; argumentis procedemus, duo pernecessaria perpendentes: primum est, quod tam boni, quam angeli mali, coniecturabier credere potuerunt beatitudinem se habituros. De malis dico, quod nullo modo caseum suum pr scire potuerunt, nec per coniccturam, nec per certitudianem e primum patet, quia beatitudopendet a causa non necessaria, sed contingente. Secundum non sicus est manifestum, quia malum prςcognitum, aut uoluntati complacet, aut non ,si complacet iam
culpa ιnects non complacet pgna inest: at impossibile est ante primum angeli peccatum, infuisse culpam: quare παῖ aut eis casis suus reuelatus fulsit, accepissent utiq; dicitum secundum cominatione,σ non secundumpr scientiam,σbπ de tribus dubijssaris.
85쪽
61 IO. PAVLI PALANTERII DE CONVERSIONE, ET C.
Lectio XXIII. HA c si distinctio quinta nobibssimi Auditores, qIam
prς manibus habemus, cuius continuatio cu perioribus
talis esse videtur. Ex quo enim asilum fuit de Angelorucommuni creatione,hinc est, quod modosiit pertra landum de eorsi conuersione, σ auersione, confiderata ergo in hunc modum sieris, diuidendus nunc venit siermo noster in siexserita,*hcet in conclusionem primo, in probationem sicundo, in redditionem cause tam conuersionis, s auersionis tertio, in dubium quarto, in notandum quinto, in dubia duo siexto. Circa primi siecti contemplationem, determinationemq; immoraturi hanc prmittemus conclusiqnem
de angelis dicentes. Sicuti aliqui Angeli insuperbiam elati ,siae persuperbiam, auersione esseriti sunt mali,m excςcati, ita alij per charitativam conuersionem facti siunt boni, π illuminati: an hoc verum sit, ques locosecunilo probarionem percipite: nam Angel rum quidam post eorum creationem ad Deum sunt conuersi,sbiper charitatem an entes,sunt per gratiam illuminati, quidavero alty auersi, Deumq; odio habentes, excreatisunt, no quidem ex maditia immissione,sed bene gratiae siubtrasitione. Unde uti couersio iustos hos fecit, ita auerso cςteros in tostos. Quorum cause scilicet conuersionis, σ auersionis in tertio sieriti ponitur, m fuit facultas,sive liberi arbitri, libertas, per quam quidam boni siuntes secti, quia coaersio quidam mali, quia aversi. His quarto loco dubium
86쪽
dubium accedit, queri etenim solet. Utrum Angelis bonis ta hoe ut conuerterentvrgratia sit apposita, cui ex voto Magistrisint. di cultati, ita dicendum, quod gratia quidem cooperanssit apposita, sied non operans, quia gratia operante qua idem est, ql impi
iustificatio, non indetebant, eo quia mali minime erant: at bene gratia cooperante,siue eos promouente ad conuertendusead Deu, indiguerunt, quae gratia iuuat ad bonum perficiendum. Hic tamen pro uberiori Joctrina confiderationisgratiae, Pso audite, . intel ite, nam gratia quesam dicitur pr eniens, quedam jub Gquens, siue operans, m cooperans, qua disserentia sunt penes essectus,quos babet in il sam volutat m, dichor en gratiaprmenia ens, inquantum voluntatem ipsa acit bonam, oe ideoprmenit, quia no en a bb. arb.βdpotius infunditur ab ipso Deo, cooperans vero siue bubfquens dicitur, inquantum liber u adiuuat ambitrium re 'ectu boni operis eliciendi. Gratia vero operanssecundu Aga
dirum in proposito dicitur esse illa, qua impius iustificatur, idest de impio fit pius, m de malo bonus, cooperans deinde gratia illa
dicitur, qua ad bene operandum, oe perseuerandum, vel ad ben uolendum adiuuatur Oscaciter Deupra omnibus diligendum.
Data errasit Angelis,qui perstiterunt cooperansgratia, i quam conuersi sunt, ut Deu perfecite, oe adam im diligerent, conuersi aut sunt a bono quod habebant, non perdito ad maius bonum qi non habebant ense la ista conuersio per gratiam cooperantem lib. arb. qua alijsgratia, qui ceciderunt apposita non fuit, nec Angelus indigebat gratia prςueniente, per quam iustificaretur, quia
malus non erat ,sed qua ad Deum diligendum persecte, oe obsdiendam
87쪽
diendum adiuuaretur. Hςc Magister, in puncto quarto. Post qlsequitur quintum, ubi ponitur tale notantum, quamuis gratIa c operam in potestate angelorum cadentium non fuerit, nihilominus eis ad culpam imputatur, quia thsam non recipientes sunt aves, licet habere possent, ga apposita ei uiss et,spersitissent. Demum dabia duosversunt enodanda, quibus expeditis, erit finis, ad cognoscendum ergo, num Angeli per cooperantem gratiam eis in comversione appositam, non antecedenter, sed consequenter beatitudinem meruerint,prima quςrendam. Utrum Angeli boni in ipsasua confirmationesiuerint beati.IUuper. Vtrum in ipsa rerum conuem sone beatitudinem meruerint. Primum Magister simpliciter admittit : at circa alterum opiniones quasdam recensit,quidam enim voluerunt Angelos in ipsa eorum conuersione, ad Deum, beatitu-aene meruisse, ita qJ meritu, myrmium Mul, o sieme fuerint in eis. Quidam alij fiunt opinati, ι beatitudine, qua in conuersone ipsa accepcrunt ρ obsequia sicilicet quae hominibus prMiterunt adhuc proant, meruerunt, . merentur, ita qd prςmium no prς- cesserit meritu ad 1 declinat opinione Magister vipatet in textu.m declinando, fouet. In sequenti quando dicta e xaminabimus, multa notatu digna proferemus. Hςc pro prsent ni dicta satis.
Lectio XXIIII. IN proximo prperito sermone meo, de angelorum bonorum
conuersione malorumq; auersione loquebar: nunc de conuersionis, σ auersionis Ignificatis varijs ,sium verba facturus,
88쪽
ne aequivocatio apud nostru sit causa erroris, intellectu. f sonuersio igitur, ut rem aggrediar multipliciter capi dicitur. Uno modo δquadam passione propositionum utroque termino participantium ordine conuersio, de qua diseritur in logica apud Aristotilem libro primo priorum. Secundo modo pro mutatione respositiuae in rem
positivam, mes duplex, substantia in siubstantiam, oe accidentis in accidens; sitissantiae in substantiam est duplex. V. g. vini in sanguinem, . panis in corpus Christi; ubi non solumforma,sedoe materia transit; γ hςc est supernaturalis, alia partialis quandos ilicet elementum unum in aliud conuertitur,vel unu mixtum in aliud. Accidentis vero in accidens, ὀυancti Pa: δ a malitia in bonitatem conuersio. Tertio modo pro annichilatione Eicuius rei, oe dicitur mutatio verssio. Quarto modo capitur pro conuertentia, et i cum dicimus, relativa dicuntur ad couertentiam, oe est mutua
referibilitas iue reciprocatio ,sicut pater refertur ad filium, ita econuersio filius refertur ad patrem. Conuerseo ut scribit Gabr.post prςdicta, dicitur transitio unius in aliud; in quo duo notantur, ilicet defitio unius, m Luccessio alterius; namsi quid in se vetin suana ra, ac proprietatibus manet, in aliud minime conuertitur, c
licet dum album couertitur in nigrum, id qo conuertitur ilicet subiectum albedinis manet ,sted non ipsa manet albedo, fecundum qua conuertitur: igitur sine destione unius, successione abcrius non est conuer sto. Vndesic describi potest, conuerso est defitio alia cuius mutatis positiva, ad quam siquitur incutio, vel alterius rei construatio, alias non producendae, vel conseruandae simpliciter,
89쪽
ex quo sequitur elementum A. conuerti in B. non esse A. fieri B. Alam aere conuersio in ignem, aer non fit ignis, sid est aerem desinere, π Encm succedere. Succedere aut es ad desitionem alicuius de nouo incipere esse, aut inesse suo conseruari, quo modo non in L preet , vel inesse construaretur, nisialiud desinerent. Sequiturse cundo,q d in remsimpliciter necessariam nihil possit conuerι i,
quoniam solus Deus esis pliciter necessarius, hinc sequitur, quod
in Deum nequeat fieri cuiuscunq; creaturae conuersio. Sequiturio tis,quod quoibet creatura per diuinampotentiam in quamlibet possit conuerti, nam Deus quamlibet creaturam destruere potest, ctar ad eius destruElionem aliam de nouoproducere,aut produ tam conseruare. Insiper ut ta tu uit superius, conuersio duplex est, substantialis,' accidentalis; conuerso accidentalis es, cum ad defitionem ab cuius incipit, vel conseruatur aliquod accidens, vel
habitudo, ut in calefaElione aqMe ad defitionem figiditatis aqua incipit de nouo esse calor in aqua, G stiditas simpliciter con-xertitur in calorem, quia ssimpliciter desinit stigiditas, m calor succedit: at fetidum dicitur conuerti in calidumsccundum quid, quia res, quaestigida est, puta aqua,no des init esse, nec aqua calida in casu incipit simpliciter,sed benefecundum nominatibnem a
cidentalem desinit esse aqua si ita, σ incipit isse calida; demum
dari dicitur conuer o ad Deum in qua sicundum D. Bonavent ram attenditur re litudo substantia Lliritusis, quantum ad eius mentem, maxime ratione partis motiua : nec recta esse potest nisia tu, vel habitu fit ad Deum conuersa; quemadmodum igitur duplex datur 1e titudo, sic duplex est conuersio, en enim quςdam re titudo
90쪽
rectitudo gratiae, penes quam est iustitia meritoria,quam acceptat Iudeoummus ad retributionem aeternam;m quia videt in ea pulchritudinem gratiae, merito eius animam traducit in n=onsam, re
opera eius siunt ibi amabilia; alia est rectitudo natura institutae, penes hanc, est iustitia originalis ,sic intelligendum, quod duplex sit conuersio, quςdam a naturali rectitudine, m qu am a rectia Iudine gratiae ;primam habere potuerunt Angeli absq; gratia, sidsecundam non sine gratia, σ conuersio illa fuit meritoria,σ Deo placita; quare minime potuit esse ine gratia. Rusus,quia per illam
conuerssionem obtinuerunt gratiam, oportet ponere, qd in conuersione illa inchoauerit voluntas libera, sed cosiam eritgratia;propterea gifuit gratiassequens, non pr entens, ratia cooperans, . non operans, ut dicebat Magister in hiera. Couerso itaq; angelorum in qua confirmati sunt, non fuit sine aurulis gratiae: Et hςc designificatis conuersionis in primo punitio. In altero secundo in
ordine, de malorum Angelorgauersione loquendum breui: Seraphicus enim Dolitor Bonaventura agendo de auersone, propricq; loquendo ait: auersoncm Dei contemptum importare,s Di i co- Iemptum iram mereri, m mortem; propterea tenetur, ql auersio proprie reperiatur in peccato mortali, non veniati. Unde auerso nil aliud est, quam recessus a bono incommutabili, quando silucet voluntas nolit illum finem actapositivo, cum deberet velle, qVare cum Angeli mali noluerint Aummum bonum, cum tamen velle drabuerint, inde messiunip carentiam ordinis drbiti, is mali e G ii, non natura, sed malo volutatis actu, nolentes summo adhςrere