장음표시 사용
91쪽
strum videat, ne a Deo recedat per peccatum, quia tunc mortem talis incurreret aternam: . hςcsatis.
AN ANGELUS IN PRINCIPIO PECCARE
Lectio XXV. PRςmissi conuersionis bonorum Angelorum signficatis nee
non malorum auersionis, in prsntiarum qu ita duo P ponemus, illaque de more nostro examinabimus, a Amma primo ponentes e notanda secundo: postrcmo argumentorum solutiones. CDςritur ergo primo. Quid de Angelis in initio sit tenen-ἀum et Num scilicet peccare poterant. Pro parte di sti Eliua, rationes quςdam extant,quarumprimasic se habet. Angeli corpor bus coestibus digniores excelἷntioresue unt: at in his secundum Philosophos, malum nequaquam inuenitur: quare nec in Angelu peccatum. Insuper, nulluspeccare videtur, appetendo illud, quod vere bonum est , sicut nullus errat cognscendo, quod verum est: at Angelus nec appetiyt nec appetere potuit, nisiverum bonum rigitur, nec peccauit, immo nec peccare potuit. Postremo,voluntas ferri minime potest, nisin cognitum: at Angelus intelle tu biso nopoluit illud et e bonum iudicare, quod non fuit bonum alias error Et, qui ante peccatum non fuit: quare, σc. In contra tu et illud Iob. iiii. in Angelis sivis reperit prauitatem. Pro detem minatione huius Psti,duo considet anda occurrunt: primum est. An Angelus leccaretotuerit: insever, quid appetendo peccauit. An
92쪽
An ilicet Dei aequiotatem appetierit. Quantum ad primum diaritur , quod peccare Angelus potuit, m de facto peccauit, ut ex multis colligitur sacrascripturae locis. Quantum ad secundum dici de facilipotest: Angelum Dei aequalitatem appetiyse ,sed hic notandum , quod illa aequalitas trifariam exponi solet: primo quod Dei ςqualitatem Angelus appetierit, quantum ad Dei potentiam,m scientiam, ita ut vellet esse tantae excellentia, acscientia cum
ipse Deo, vel quod appetierit, ipsi Deo non subjes, m hoc modo
ςquari Deo, tandem quod appetierit sicundum quid,m indire te Dei ςqualitat . His itapositis, ad argumentum primum ita dicendum , simititudinem adductam nullius ponderis esse Angelieni unt Iiberi arbitrij, at corpora cςlestia minime. Vndepotuit ese malum electionis in eis, prςcipue re 'ectu supernaturalium, quod a corporibus cςlestibuspenitus negandi non ob id nego, quin aliquidsimile Angelis, m corporibus co tibinfit, quantum ad ea, qua sunt natura, oe quo ad hoc, nec in Angelis, nec in corporibus cςlestibus malum inest. Ad argumentum secundum resto deri potest, quod Angelus peccauit appetendo id, quod non erat bonum ex onus circunstantijs, licet ex genere bonum foret. Unde in ipso error dicitur fise minime circa illud de se appetibile, quia bonum: at error ibi dicitur fuisse solum ex neficientia, vel circun-santiaru inconfideratione, qui error potuit in primo homine esse, . in angelo ante peccatum.Ad tertium dicitur,illud ql Angelus appetjt de si quidem bonu fuisse: at ex circunstantijs angelo malum. Illud vero in oppositum intelligi habet quantum ad electio nom. Et hςc de primo quoito, cui alterum videturposse necti in
93쪽
hunc modum;quςri enim solet secundo. Num in primo si produ-Ltionis instanti, Angelus peccare potuerit: primo a pectu videtur posses ineri pars astismativa, nam peccatu merito opponitur: at natura intellectuabs in primo instantisiui esse, mereripotuit: ergo,
peccare. Deinde, anima in primo instantsuae creationis, pe cato maculari potuis: igitur, . Angeluspeccare potuit, confectu riapatet , quia Angelus,inanima H ecie non diserunt. Circa questionem hanc varij varia dicunt, nam quidam tueri videntur,aesa tinere partem negarisa, quidam vero alij osematiua: Nos proptere ut rem determinemus, qu amprmotabimus deinceps
ad argument oluenda festinabimus. primo ergo copiderandasiunt tria scilicet error, ignoratia, inconsilicratio, quoic disserunt: nam error est fasum approbare pro vero fecundum Augustinum: mndesiemper includi asam existimationem. Ignorantia vero est nescia eorum, qua quis potest, cire tenetur inconsideratio. D inde evolum defectus actualis cognitionis eorum, qua quis sicit inhabitu; pure in Angelis licet error proprie, aut ignoraritia non ponatur, ab eis tamen inconsideratio non neganda, quae maxime
cognita est, appetello, cli Ubi minime erat posbile. His addenda etenit meriti confideratio, nam triplex est, digni scilicet; congruis cir condigni. Ab alijs vocantur meritum de congruo; de digno de condigno. Ad quae intelligenda primo quidsit meritu percipitete i enim meritum opus, vel labor, cui ex debito iustitiae debeturpismium. i merces. Vndeprςmium,sue merces illud est, quod alicui recompensetur retributione operis, vel laboris. Post vero prςmium, . meritum, quidnamst mereri percipite: est enim de
94쪽
bitu ibi facere. V .g. cum quis primo motu charitatis vitam meretur pernam; Insiper, quando quis facit maius debitum, quod
minus erat quod euenit, atq; contingit in eo, in quo charitas augetur et tertio modo quando quis, qδ est sibi debitum uno modo acit 1ibi debitum alio modo. rupuer bapti tus, cui debetur vita terna ex habitu infuso gratiae in baptismo. Hinc colligi pol, meriti digni, siue de digno natura; nam tunc dicitur meritum digni,quando qui petit, aliquo modo recipere dignussit; licet non ille, pro quo quis
petit. V.g. orare pro existente in mortali peccato. meritum vero
congrui, siue de congruo illud est, quod ex libero procedit arbitrio,c innititur diuina msericordiae. Unde homo eX congruo dicitur mereri, dum bene libero utitur arbitrio, m a Deo remuneraIur, secundum tamen velle bonum operantis. Meritum tandem condigni innititur iustitiae. Unde ille de condigno mereri dicitur, quando equalitaό inter prςmium, oe meritum sicundum recitam estimationem inuenitur: at quando ςqualita, non inuenitur, tunc de congruo meritum dicitur. His tribus tria ad merendum requiridicimus,nam primo viatoris requiritur status secundo volunt alis
usus: tertio charitatis virtus. Quibus sic positis, Nunc argumenta diluenda. Ad primum ergo similitudo de peccato, merito ad im cta negatur, ρο maxime pro primo creationis instanti ipsius Angeli ; nam in primo nunc, non videtur potuisse defectus esse incomsiderationis,prςcipue rc θe tu siuper naturalium licet bene potuerit in eo esse libera, π redia eleritio propter quam mereri potuit, si tamen aliquem a tum liberum tunc habere potuit. Ad alterum argumetum, interimitur similitudo de anima, oe de Angelo,quia E anIma
95쪽
an ima originale peccatum minime contrahere dicitur, ex perfnadi electione ,sed bene ex υnione sui cum corpore, cui flatim unitum, quando creatur: Angeli autem peccatumsi qui uisset, ex personab electione prouenisset, quae non potuit esse mala in primo insta ti, quoniam tunc ι emporis defectus inconfiiderationis esse minimἐpotuit: hςcsatis.
Lectio XXVI. VT Ua facilis nobis ad subsequentem pateat distin ho
nem, in prsenti dubium examinandum unum breui proponemus,quatuo acientes; nam prima dubiumsideponetur; argumenta fecundo loco; notanda tertio; m argumentorumsolutiones quarto. Quiritur ergo. An Angeli beatisuam memuerint beatitudinem. Mihi sane videtur, quod non; nam meriti ratio, vel attenditur fecundum operis discultatem, aut valorem: non primo modo, quia in Angelis ad bonum nulla dist ulta uita non secundo modo, quia tunc temporis mererentur per a tum beatitudinis, qui e Uummi valoris, se tamen falpum est: quare, ciPrςterea, sic institur ut gloriasib merito codigni cadit, sc gratia prima sub congrui merito: at Angeli gratiam primam nequaquam meruerunt de congruo sum in ea creatis igitur nec gloriam de com digno. Ex alio larere, ut prςmium merito restondet, ita demeritor na: at mati Angelip a minime habuerunt sitne demerito: igitur neq;
96쪽
neq; boni iidetur babus eprςmiumme merito: quare, oec. Proressponsone bςc omnia ordine conmeranda: primo, quod Angeli beati suam meruerint beatitudinem: issuper, quod post unicumactum meritorium habuerunt: deinde, quod non solum natura, immὸ tempore meritum prςcesse prmium; demum mereri quot modis contingat. Primum clarum, dilucidum, notum, atq; persti-ruum apparet; nam in quibus aliqua eiusdem rationisperfecitio inuenitur,in illis fidem ponendus est modus perse bonem consiquedi
illam: atqui in Angelis, m hominibus unius rationis beatitudo est, ut colligitur ex Apoc. xxi. quare, me. Idest, cum homines AH; merito ad beatitudinem non perueniant, neq; Angeli: ergo. Alterum in ordine secundum P exponitur; Deus ad remuneram dum pronior, quam ad puniendum ,siue condemnandum est; sed Angeli mali, ex unico malo actu sunt ςternaliter damnatio igitur boni, unico actu aeternaliter prmiati, atq; remunerati. Tertium sic declaratur; quod meritum tempore prςc geris, non solum natura; quia actus, qui oppositione includunt circa operantis' tu simul esse nequeunt: at actusprςmj, cy' meriti circa operantis flatum oppositionem includunt: igitur, σα Antecedens probatur; quia secundum illius est, qui ponitur inflatu acquirentis, m temdentis ad terminum a primum res icit flatum non acquirentis, sed iampossidentis, nec ad terminum tendentis, at in termino exiis flentis: meritu ergo, mprmiumsimul esse nequeunt ,sed oportet,
quod vel meritum prπedalprmium, σμ habetur propositum; vel quod meritum sequatur prςmium, quod est absurdum. Quarto
mereri quot modis contingar nunc copsideratione dig=ru: tripliciter
97쪽
enim dicitur viscribissectus Bonaventura uno modo simpliaciter abusue : alio modo partim proprie, m partim improprie: tertio modo simpliciter frie. simpliciter abusive mereri dicitur, quifacit aliquod opus bonum degenere bonorum, tamen illudfacit malo animo, idest mala intentione, sicut iste, qui das eleemosynam
cum murmure; tadia enim opere aliquando remunerantur a Deo
ex immensa largitate , sicut innuitur de Nabuchodonosor . Ille vero meretur partim proprie partim abusive, quifacit opus degenere bonoru, cir bona intenIione verunt amen non ex charitate:
sicut a liquis peccator facit opera degenere bonorum, π propter Deum, in quibus de congi uose dissonis adgrat iam; ille vero meretursimpliciter, m proprie, qui bonum facit opus, oe bona int.
tione , nec non ex charitate. Vndeprimum meritum vocatur meritum interprςtativum: secundum meritum congrui: tertium moritum condigni; nemo tamen mereri salute potest sine vita gratiae. Hissub hac verborum formapositis, Nunc ad argumenta dicendum , ad primum primo, tria ad meriri rationem concurrere, na primo en valor operis, ita ut aliqua inueniatur proportio interyneritum,mprpnium, sit meritum de condigno; libertas deinde operationis,mscilicet operati it in potestate operantis, ga talibus solum laudamur, vel vituperamur, vel meremur,vel demerimur. Tertio requiritur, quod operans fit inflatu aliquid acquirend/, 1 aper meritum aliquid efficitur debitum,quod prius min ime erat de bitum. Beati ergo A geli nunc suam non merentur beatitudinem, quia in Hatu eam acquirendi non siunt, prius tamen meruerunt, concurrentibus omnibus conditionibus,qua sunt de ratione meriti,
98쪽
nunc etiam iucuntur posse mereri beatitudinem aliquam accidentalem , per opera quibus nobis ministrant. Ad sicundum dicipol, quo cut Deus in grauia Angelos creauit,ita si voluisset, potuisset
eos ingloria producere: at nec decuit, nec congruum erat; quia c u
soria, si finis operis meritorij, gratia aut principium ; propterea, O c. Ad illud tandem argumentum in oppositum habet dici, quod deficit a nam infigere pςnasine demerito contra iustitiam esset: at gratia est dare prςmis ne merito: m bςc de pollicitis in tantil.
PRAETEREA SCIRE OPORTET, ET C. Distinctio VI. Lectio XXVII. V ErsatVri circa sexta in ordine huius librisecundi distin
sitioncm de more primo continuationem ponemus: In-μper ad Ausonem accedemus. Ex quo ergo superius de bonorum angelorum conuersione ad Deum, nec non de maloruauersonesimus loquuti; confestucnter nunc pertractandum erit, de consiquentibus malorum auersonem,quantu ad caseum localem.
Dividi mori potest prsens distinebo in sex particulas,in quarum prima conclus ponitur; in altera probatur ; in tertia cause lapsis,m madorum angelorum pςna declaratur; in quarta consideratio habetur; in quinta dubium excitatur; in siexta, oe ultima unum notatu dignil exponitur. Quo ad prima, concluso bπ est. Lucifer supremus Angelus, m sibi defmgubsordinibus sentientes, nimis superbe appetendo D. i aequalitat em corruerant, σ in isto ca ianose
99쪽
nso aere incarcerat i siunt. Hic antequam probetur conclusio pr
missa, velim noletis: Angelorum caseum duplicem fuis: sicilicet
'tris ualem, oe localcm; stiritualis ille, quia ceciderunt descientia in ignorantiam: de dilectione in odium: de selicitate in mimriam. localis alter,quia in caliginoso detrus siunt aere, ibiq; in ca cerati, ob eorum defeetum L ci ςqualitatem appetentes. Nunc P-batur concluso authoritate beati Gregorij,multorumq; aliorum Ut est videre in textu Magistri: ibi aperte dicitur, multos desing lis ordinibus cecidisse Angelos, inter quos primus peccans, malarisi ; ignitatis creditursisse Luci', quisiva intuens dignitatis eminentiam, clatus in superbiam, Dei squalitatem appeti,t s inde cecidit. Hinc sui casus causa, tertio exprimitur puncto, nec non,
σ pςna. Causa enim fuit siuperbia; unde illud Esaiae dictupem
pulchrum;Quo modo inquit, cecidisti Lucifr,qui mane oriebaris c. Qui lyratus creatus: qui profundus eras in sitientia qui natura eminentioris: Qua ora ipse perpendens in suum creatore sile bruit in tantum, quod etiam Deo si ςquare voluit, ut in Gaia diacitur : In cςlum incenda super astra crii, m exaltabo folium mcu,
o ero similis Altissimo, no per imitationem, sed bene per polentia
aqualitat em : quare corruit superbia sua, oe iure merito pro tanti peccati malitia in hunc caliginosium aerem cum socique suis detrosius est; g acr tripartiri potest; nam tres habet partes, siupremam; mediam infimam,prima lucida est, hςc angelorum intellectui correθondet: altera ob cura eorundem culpa applicanda e tertia vero nobis proxima, in qua Angeli mali degunt siua culpa: Nec id mirum vobis vidcri debet, quia cnestis locus ob eius claritatem eis minime
100쪽
mἰnime competebat, nec rerra ne nos nimis infestament; fiunt ergo in aere calainose in gnum rem brarum peccati,quod est in eis, σοι exercitium nostrum, ριlicet, ut nos ad merendu tentent ; post
vero iudicij diem, in infernum simpliciter detrudenturem hςc de tribus salis dicta sint partibus. In quarta ponenda venit con Gratio de ordine proationis in Angelis, tam bonis , qua malis: vsiq; etenim ad mundi calcem Guefinem, sunt permanentiapr lationu cia, nec non siubieritionis: nam qui maioris fiunt scientia, inter eos minorem habent 'dationem , arati grandoqne pndatione denominantur; ut qui prςest uniprouincia, Princeps prouinciae dicatur, qui vero uni homini Angelus illius hominis, siue ad illius custodiam ordinatus; qui υero uni vitio , ab illo denominantur.
bus. His quinto loco dubium accedit, nam quςritur; num aliquidςmonessint in inferno. Secudu illud Apoc. Cu cosumati fuerint nulli anni, soluetur Salbanas de carcere uo, π exiet gentes seducet r in inferno ergo, ut ad partem asemativam declinemus, dicendum est, quodsint aliquι mones, ad malos, nec non ad animas damnatorum puniendum . Hinc opinati sunt quidam, quod Lucifer tentauit, m primos parentes vicit. At postqua Christum in deserto, cr inpassone tentans extitit victus, in infernum religatus; tempore tamen Antichristi iterum exiturus.Ali' autem existimarunt, quod ubi primum peccaμit, propter peccati sui magnitudinem , in infernum sit detrusus, tempore vero Antichristi soluendus: tunc enim ei tentandipotestas dabitur, quam modo non
habet, propterea relegatus dicitur: . bπ de punctis quinque.