장음표시 사용
151쪽
Deinde videntes Lunam non modo circa Solem, sed simul etiam circa Terram gyrare, judicabimus id vel ex eo contingere, quod ut Jovis Plancta versusJovem , sic ipsa versus Terram confluxerit, alas, priusquam haec circa Solem ferretur vel potius quod, clim non minorem habeat via agitationis quam Terra , in eadem sphaera circa Solem debeat versari S , cum mole sit minor , aequalem habens vim auitationis, celeritis debeat ferri. Nam Terra existente circa Solem S in circulo TZ, cum quo desertur ab N per T versus c, si Luna celeri is acta eodem deveniat, in quacunque parte
tirculi NZ, eam initio esse contingat, brevi accedet ad A, tibia vicinia Terrae impedita ne recta ulterius pergat , dc flectet cursum suum versus B dico versus B, potius quam versus , quia scalineareotimius desectet. Dum autem ita perget ab A versus B,
152쪽
Lunae facies, quam proxime eadem
tionibus, vitii ris cur ejus cae- Iam non sit
omnis materia coelestis contenta in spatio ABCD,quae ipsam deseri, contorqtiebitur in modum vorticis circa centrum Tisicque etiam cssiciet ut Terra circa suum axem gyrct, dum intcrim haec omnia simul, per circulum, et circa centrum S serentur. Qilanquam aliae praeterea sint caussae , cur Terra circa proprium axem vertatur; si cnim antea suerit sidus lucidum, in alicujus vorticis centro consistens, ibi proculdubio sic gyrabat; nunc, materia primi clementi in ejus centro congregata, similes adhuc motus habet ipsamque impellit. Nec mirabimur, hanc Torram sere tricies circa uum axem convolvi, dum Luna tantum semel circumserentiam circuli A B CD percurrit. Cum cnim haec circumferentia ABCD sit circiter sexagies major Terrae ambitu, sic Luna duplo celerius adhuc sertur quam Terra; cum ambae agantur ab adem materia coelesti,quam credibile est non minus ccleriter moveri, prope Terram quam prope Lunam, non videtur alia causa est majoris in una celeritatis, quam quod minor sit quam Terra. Non etiam mirabimur, quod semper eadem pars Lunae sit Terrae obversa ici certe non multum ab ea de lectat; facile enim judicabimus id ex c6 contingere, quod alia ejus pars aliquanto sit solidior, ideo terram circumei do majorem ambitum debeat percurrere; ad exemplum ejus quod paullo ante notatum est de Cometis. Et certe innumerae illae inaequalitatri instar montium & vallium,quae in ejus Tacie obversa, perspicillorum ope deprehenduntur minorem ipsius soliditatem videntur arguere hujus ste minoris soliditatis causa esse potest, quod alia ejus facies, quae nunquam in conspectum nostrum venit, solum lumen directe a Solemisium excipiat; haec autem ctiam illud quod ex terra reflectitur. Neque magis mirabimur, quod Luna videatur aliquanto celerius
moveri,&in omnes partes a cursu suo minus aberrare, iam plena est vel nova, quam cum dimidia tantum apparet, sive cum est,c
sus partes coelii vel re quam cum cst versus A clici tu iactim globulii estes, qui continentur in spatio A B GD, ratione magnitudinis motus diversi sint, tam ab iis qui sunt infra D vcrsus , quam ab iis qui sunt supram versus L , si autem qui sunt versus N. sint similes, liberius se diffundunt versus A C, quam versus B M. Unde sequitur ambitum ABCD, non es
se circulum peisectum , sed magis ad Ellipsis fguram accedere ac
153쪽
materiam coeli lentius serri inter et in , quam inter B dc que Lunam, quae ab ista materia coeli dcfertur , propitis accedere dei, re versus Terram, si sit in motu ad accedcndum, magis removeri si sit in motu ad reccdcndum, clim ipsam contingitisse versus A vel , quam clim cst versus B Vc D. CLiv. Ncque mirabimur quod Planctae, qui juxta Saturnum esse dicula cur I tu ,-tur, lenti Timo vel nullo motu circa ipsum scrantur, contra aut in
qui sunt juxta Jovem, circa illum gyrent, quis' e tanto escrius, albi.m, quanto Jovi est vicinior. Hujus cnim diversitatis causa se potcst inc tri- quod lupiter, ut Sol 5 Tcrra, circa proprium a cin agatur Satur inus autem, ut Luna de Cometae, semper eandem sui paricia convcr- a Satur tat versus centrum vorticis in quo con;inctur Praeterea non mirabimur, quod axis, circa quem Terra dici spa- urbis, titio convolvitur, non sit perpendiculariter crectus supra planum lic- antur.
lipticae, in quo anni spatio circa Solem rotatur, sed plusquam vi inti tribus gradibus a perpendiculo dcclinci unde oritur diversitas ae ruatis is aestatis 1 hyemis in terra. Nam motus annuus T rrae inicit pyi
Draeci, i determinatur a consensu totius materiae coelestis, circa Solcm invicem.
154쪽
PRINCIPIORUM PHILOSOPHIAE Solem gyrantis, ut patet ex eo , quod omnes Planetae in eo quamproxime consentiant directio autem ejus axis, circa quem fit motus diurnus magis pendet partibus coeli, a quibus materia primi elementi versus ipsam fluit. Quippe clam imaginemur omne spatium, quodjam a primo coelo occupatur, suisse olim divisum in quatuordecim pluresve vortices, in quorum centris erant illa sidera, quae nunc conversa sunt in Planctas, singere non possumus illorum omnium siderum axes versus easdem partes stiisse conversos hoc enim cum legibus naturae non conveniret. Sed valde credibile si materiam primi elementi, quae in Terr Sidus confluebat, ex iisdem sere partibus firmamenti venisse,quas nunc adhuc ejus poli respiciunt; atquedum multi macularum corriccs, supra hoc sidus paulatim generabantur, particulas striatas istius materiae primi elementi, multos sibi meatus minis corticibus efformasse, ipsosque ad magnitudinem & fguram suam sic aptasse, ut vel nullum vel non nisi dissicilem transitum praebere possint, particulis striatis quae ex illis firmamenti partibus accedunt: Sicque illas, quae sibi aptos meatus per globum Terrae,secun-dhm ejus axem efformarunt, cum nunc adhuc per ipsum perpetuo sitiant, essicere, ut ejus poli versus easdem partes coeli a quibus,
niunt, dirigantur. ii a sita diurna commodius peragerentur, si ferent circa axes parallelos,
. Moce caussae hoc impedientes paulatim utrimque immutantur; unde sit,ut ei Vii suci QUI temporis declinatio Eclipticae ab AEquatore minuatur. 2 his . Denique non mirabimur, quod omnes Planetae , quamvis motus, circularc scimpex affectent, nullos tamen circiatos persedios unquam δε--ἡ .ia descritiant, sed modis Omnibus, tam in longitudinem , quam incla
inaequah a titudinem, semper aliquantulum aberrent. Clim enim omnia cor
tu, M uis ' Otus uniuscujusque motibus aliorum omnium dependet, atqueo: m m re ideo innumeris modis variatur. Nec ullum plane phaenomeniam in P μνήμη eminus conspectis observatur, quod non putem hic satis fuisse cxplicatum. Superest, ut deinceps agamus de illis, quae cominus su- ira Terram videmus.
155쪽
credi nolim, corpora hujus mundi adspectabilis Tisi credi nolim, corpora hujus mundi adspectabilis I. unquam suis illo modo qui supra descriptus li, ut jam satis praemonui, dcbco tamen eandem hy qu.i iam pothesim adhuc rctincre ad ea quae supra terram ap- parent cxplicandari ut tandem si, quemadmodum spe a,h
ro, clare ostendam causas omnium rerum naturalium, hac Via non a reas re
autem ulli alii dari posse, inde merito concludatur, non aliam sic
earum naturam , quam si aliis O genitici sciat ea tui. Fingamus itaque Terram hanc quam incolimus , fuistς Obm X ., sola materia primi clementi conflatam, instar Solis, quamvis ipso esset multo minor; vastum vorticem circa se habuisse , in cujus is Jὸtti,, centro consistcbat Sed cum particulae striatae, aliaeque non omnium minutissimae minutiae, istius materiae primi ementi, sibi mutuo adhaererent, sicque in materiam tertii elementi verterentur, c iis primo maculas opacas in Terrae superficie genitas esse, similes iis quas videmus circa Solem Assidue generari ac dissolvi deinde particulas tertii elementi, quae ex continua istarum macularum dissolutione remanebant per coelum vicinum difffusas, magnam ibi molem aeris, sive aetheris, successu temporis composuisse Ac denique postquam iste aether valde magnus suit, densitores maculas circa Terram genitas, eam totam contexisse atque obtenebrasse; Cumque ipsae non possent amplius di sibi vi ac sorte permultae sibi mutuo incumberent, simulque vis vorticis erram continentis minueretur, tandem ipsam unisum maculis. toto aere quo involvebatur natium majorem vorticem, in cujus centro cst Sol, delapsam esse. Nunc vero, si consideremus illam nondum ita crsus Solam de lil.
156쪽
sas dignoscemus. Harum prima&intima I, continere tantum videtur materiam primi elementi, se ibi non alia ratione quam in Sole commoventis , nec alterius naturae , nisi quod sorte sit minus
pura; quia quod assidue ex Sole in maculas abit, non ita potest exca expurgari. Et sane idcirco mihi facile persuaderem, jam totum spatium I sola fere materia tertii elementi plenum esse, nisi inde
sequi videretur, corpus Terrae non posse manere tam vicinum Soli, quam nunc est , propter nimiam suam soliditatem. Media regio M, tota occupatur a corpore valde opaco dens, cum enim hoc corpus saetum sit ex particulis minutissimis utpote quae prius ad primum clementum pertinebant , sibi invicem adiunctis, nulli videntur in eo meatus relicti esse, nisi tam exigui, ut solis illis particulis striatis supra descriptis, ac reliqua materiae primi elementi, transitum praebere possint. Hocque experientia testatur in maculis SDlis, quaecum sint ejusdem naturae atque hoc corpus M , nisi quod sint multo tenuiores rariores, transitum tamen luminis impediunt; quod vix possent, si earum meatus cssent satis lati ad globulos secundi clementi admittcndos. Cum enim
isti meatus, initio in materia suida vel mollisormati sint haud dubie
157쪽
Sed istae duae interiores Terrae regiones, parum ad nos spectant, quia nemo unquam ad ipsas vivus accessit. Sola tertia superest,
qua omnia corpora quae hic circa nos reperiuntur , oriri post deinceps ostendemus. Nunc autem nihil adhuc aliud in ipsae s. supponimus, quam magnam congeriem particularum tertii elemcnti multum materiae celastis circa se habentium, quarum intima natura, ex modo, quo genitae sunt, potest agnosci. Nempe clim ortae sint ex dissolutione macularum, quae minutisse, Ibsimis primi elemcnti ramentis,sibi mutuo adjunctis constabant; una
quaeque ex plurimis istiusmodi amentis com p. idcbct, atque ste , hii quis
satis magna, ut impetum globulorum secundi clementi, circa scis torum, iustineat; quia quaecunque id non potamiat, rursus iniri '
mum vel in secundum clementum sunt rcsolutae . re tis Vcrumeni mucro quamvis illae globulis secundi clementi tot resistant, quia tamen singula ramenta e quibus sunt con Ipsi, at i flatae ipsis cedunt, semper eorum occursu nonnihil pollunt ina inoctio
Cumque ramenta ista primi clementi, Varia habeant siguras, non in niu is i. potuerunti irima simul tam apte conjungi, ad unam quamque existis particulis tertii clementi componendam Num multos angui ili' litisci s simos meatus, soli subtilissimae materiae jusdem primi clamcnti bti
permeabiles, in illa relinquerent unde sit, ut quamvis' parti
culae sint multo major , quam globuli coelcstcs, non possint ta mi , .ci mencsse tam solidae, nec tantae agitationis capaccs. Ad quod tiam in facit, quod figuras habeant valde irregulares, de ad motum minus g ' aptas, quam sint sphaericae istorum globulorum. Ciam cnim ramcnta ex quibus componuntur, innumcris modis divcrsis conjuncita
sint, inde sequitur ipsas S magnitudine S soliditate' figuris plurim in ab invicem differre, ac scre omnes carum figuras csse admodum irregulares. Hicque notandum cst, quandiu Terra instar fixarum in peculiari suo vortice versata est, necdum versus Solem delapsa erat, istas particulas tertii clementi, quae ipsam involvebant, quamvis a se invi i intutu, cem flent disjunctae, non tamen hinc inde per ca luna tenaci e spar s ' fas fuisse, sed omnes circa sphaeram M conglobatas, unas aliis incubuisse; quia pellabantur versus centrum I a globulis secundi cle- 1 menti,
158쪽
riae primi secundi elementi relicta esse. Globulos δε- cunes ele
Uenti,Min majorem ipsis vim agitationis habentes , ab eo centro
Notandum etiam , quamvis sibi mutuo sic incumberent, non tam apte tamen simuljunctas fuisse, quin permulta intervalla circa se relin lucrent, quae non modo a materia primi elementi, sed etiam 1 globulis secundi occupabantur hoc enim sequi debuit ex eo, quod figuras haberent valde irregulares ac diversas,3 sine ordine unae aliis adjunctae essent. Notandum praeterea inseriores ex globulis, qui particulis istis immisti erant paulo minores suisse quam superiores: Eodem modo quo supra ostensum est, eos qui prope Solem versantur , gradatim esse minores, prout ei sunt viciniores Ac etiam istos omnes globulos non majores suisse, quam jam illi sint qui reperiuntur circa Solem , infra sphaeram Mercurii; scd sorte suisse minores, quia Sol major est, quam fuerit unquam Terra; proinde ipsos minorcs ctiam suisse, quam nunc ii sint, qui hic circa nos versantur. Hi enim superant illos, qui sunt infra sphaeram Mercurii, quoniam a Sole
Et notandum istos globulos vias sibi retinuisse inter particulas tertii clementi, ad mensuram suae magnitudinis accommodatas; ita
159쪽
res sub se haberent, quia cum uniformi tantum motu circa Ter brae axem volverentur, atque ob irrcgularitates suarum sit Urarum, ἡ . io, , sibi mutuo facile adhaererent, etsi unaquaeque, quo solidior ocras fuisse. sior erat eo majori vi a globulis secundi clementi circumjacentibus, versus centrum pellerctur, non tamen semper poterant solidiores, sed minii solidis ita extricares, ut infra ipsas descenderent; sed non raro undem ordinem quem clim primit in formarentur Obtinuerant retinebant. Cum autem postea triobus Terrae , in rc istas rc Doric distili ditas, versus Solem devolutus cst vortice scilicci in quo antea crat De prona
absumto , non magna quidem mutatio, in intima V media cjus re
pione potuit inde oriri; sed quantii in ad exteriorem, primit in UO , Orpbrum,dcinde tria, postmodum quatuor, plura alia corpora diversa in ea distingui debuerunt gione. Quorum corporum productionem paulo post explicabo sed XV.
priusquam hoc aggrediar, tres quatuorve praecipuae actiones, a qui
bus pendet, hi sunt considerandae. Prima st globulorum coele . ὸ u ιγ stium motus, generaliter spectatus Secunda , gravitas Tertia,
lumen. Et quarta, calor. Per globulorum coelestium gencralem
motum intelligo continuam eorum agitationem , quae tanta est, ut acta uti-
non modo sufficiat, ad ipsos motu annuo circa Solem a diurno cir
ca crram deserendos, sed tiam ad eosdem interea modis aliis quam plurimis agendos. Et quia in quamcunque partem ita moveri coeperint, crgunt postea quantum possunt, secundiim lineas c-ctas , vel a rediis quam minimum deflectentes, hinc sit ut hi globuli coelestes, particulis tertii clementi corpora omnia tertiae terrae c-gionis componentibus, immisti, varios in iis effectus producant, quorum tres praecipuos hic notabo. Primus est, quod pellucida cddant, ea omnia corpora terrestri quae liquida sunt, constant particulis tertii ementi tam tenui Di ij pri inibus, ut globuli isti circa ipsas in omnes partes crantur. Cum enim a tiems 'per istorum corporum meatus,hinc inde assidue moveantur,vimque b, habeant corum particulas situ mutandi, facile sibi vias rectas, sive o aρὸ uti. rectis aequi pollentes, proinde transscrcndae actioni luminis ido-
160쪽
neas, in illis efformant. Sicque omnino experimur, nullum esse in Terra liquorem purum, tenuibus particulis constantem , qui non sit pellucidus quantum enim ad argentum vivum, crassiores sunt ejus particulae , quam ut globulos secundi clementi, ubique circa se admittant; quantum ver ad atramentum, lac, sanguinem , talia, non sunt liquores puri sed plurimis pulvisculis durorum corporum inspersi. Et quantum ad corpora dura, observari potes ea omnia esse pellucida, quae dum formabantur, adhuc liquida crant, pellucida fuerunt, quorumque partes retinent clandem situm , in quo posita sunt a globulis materiae coelestis, dum circa ipsas nondum sibi mutuo adhaerentes movebantur. Contra vero illa omnia esse opaca, quorum particulae simul junctae&connexae sunt, a vi aliqua externa, motui globulorum coelestium ipsis immistorum non obsequente quamvis enim multi meatus in his etiam corporibus relicti sint, per quos globuli coelestes hinc inde assidue discurrunt; quia tamen hi meatus variis in locis sunt interrupti interclusi, transmittendae actioni luminis, quae non nisi per vias rectas, vel rectis aequi pollentcs, desertur, idonei esse non possunt. XVII. Utque hic intelligatur,quomodo corpora dura satis multos mea- habero possint, ad transitum praebendum radiis luminis, ex qua- dis his dis Vis parte venientibus, poma, vel alii quivis globi satis magni,' quorum alii rum superficies sit laevis, reticulo includantur, eoque arcte constri- F sto, ita ut ista poma sibi mutuo adhaerentia, unicum quasi corpus
possit.adra componant, in quamcunque partem hoc corpUS convertetur, mea-Hos 'mi'i tus in se continebit, ne quos obuli plumbei supra ipsum inices i.
ibu b, Vertus centrum terrae, Vi gravitatis suae lacile descendent, secundum
lineas rectis sequi pollentes; sicque speciem corporis pellucidi, solidia duri exhibebit. Non enim opus est ut globuli coelestes, magis recto, plures meatus inveniant in corporibus terrestribus, per quae radios luminis transmittunt quam sint ii per quos globuli plumbei inter poma ista descendunt. , Secundus cssectus est, quod cum particulae duorum vel plurium istius primae corporum terrestrium, praesertim liquidorum, confuse simul unctaei ' sunt, globuli celestes quasdam ex ipsis una ab aliis soleant separati, is ob is re, sicque in Varia corpora distinguere quasdam autem alias accura istyi, β ius permiscere, ipsasque ita disponere , ut unaquaeque guttula li-
h quori j ii constati, caeteris omnibus ejusdem liquoris guttulis