장음표시 사용
61쪽
in B quatuor tant in in C, post mutuum occursum unumquodque tenderct versus similli alia . culm quinque gradibus celeri-' 'Qu,sio , si corpus C p ii, quae iaci et , ciscique paulo
quanam , quacunque cum celeritatem moveretur versus C, nunquam ipsum C moveret; sed ab eo repesicretur in contrariam partem quia corpus quiescens apis resistit magnae .leritati quam parvae, idque pro ratione excelsus unius supra alteram; idcirco semper major cilci vis in C ad resitandum, quam in Bad impcllcn- Quinto, si corpus quiescens C, est timus quam B, tunc I. quantumvis tardem crius C moveretur, illud secum moveret, partem Lilicet sui motus es talem transferendo, ut ambo postea Tu celcriter moverentur' nempe si Bisci duplo malus quam C transferret pli tertiam partem sui motus, quia una illa tertia a s tam celeriter moverct corpus , quam dux aliae residuae Foruus B duplo majus. Et ita postquam: ipsi C occurrilsci, una tertia parte tardius moveretur quam prius, hoc est , tantundem tem-rioris requireret, ut moveretur per spatium duorum pedum , quam prius ut moveretur per spatium trium I Odem modo, si nescit riplo majus quam C transierret ipsi quartam paricii sui motus de sic de caeteris. Sexto, sit corpus quiescens, escet accurati hinc aequale corpo , .rim versus illud moto, partim ab ipso impolleretur parturai sum in contrariam partem rei licrct nempe sit veniret Icrsus cum quatuor gradibus escritatis, communicaret ipsi unum gradum, cum tribus residuis, rest cierctu versus partem
Denique, si B versus eandem partem moverentur ILmuidem tardius B autem illud sequens esci ius. ita ut ipsum tandem attingeret, sicique C majus quam B scd cxccst his celeritati in B si major , quὰm Xccssus magnitudinis tunc est rata serrct tantum de suo motu in C ut ambo postea aeque ceseriter, in casdem partes moveremur. Si autem e contra excessiisces eritatis in B, minor sci quam xcesssus magnitudinis in C, D in contrariam partem rcflecterati , motum omnem suum reti sacra. Atque hi excessus ita computantur Si
62쪽
quam , ipsum non pelleret, sed in contrariam partem resecteretur Si vero magis quam duplo celerius moveretur, ipsum pelleret. cmpe sit haberct tantiim duos gradus celeritatis haberet quinques demerentur duo gradus cxi , qui translati in C unum tant in gradum cssicerent; quia C est duplo majus quam B quo fieret ut duo corpora B cum tribus gradibus celeritatis pos ea moverentur: Mita de creteris esst judicandum. Ncc is acgent probatione, quia per se sunt manifesta. ni,. ἡ quia nulla in mundo corpora esse possunt, a reliquis omnibu,risti m ita divisa, nulla circa nos esse solent plane dura, ideo multo dissi- usum esse cilius iniri potest calculus, ad determinandum quantum cujusque corporis motus ob aliorum occursum mutetur. Simul enim haben-
q ρ 'η quantum ad hoc valde diversos habentis ectus, prout sunt du-
isti est ut , Vel fluida, quorum ideo diversitas in quo consistat, hic est quae-
LIV. Nempe sensu testes, non aliam agnoscimus, quam quod fluido-M limiai te facile reccdant ex locis suis , atque ideo manibus nostris' is quis ui Versus illa se moventibus non resistant; contra autem durorum par- . tes ita sibi mutuo cohaereant, ut non sine vi, quae sussciat ad istam illorum cohaerentiam superandam , sejungi possint. Et ulteritis investigantes, in sat,ut quaedam corpora, sine ulla dissicultate loca sua corporibus aliis relinquant, alia non item facile advertimus a quae jam sunt in motu , non impediri, ne loca quae sponte deserunt ab aliis occupentur; sed ea quae quicscunt, non me aliqua vi ex locis suis extrudi pose. Unde licet colligere, corpora divisa in multas exigua particulas, motibus a se mutuo diversis agitatas, esse fluida; ea Vero, quorum omnes particulae juxta se mutuo quiescunt, se
L . cque prosecto ullum glutinum possumus excogitare, quod par- si ticulas durorum corporum firmius inter se conjungat, quam ipsa-
alio lutino rum quies. Quid enim e lepos et gluimum illud non lubitantia,
si iij ngi, quia chim particulo istae sint substantiae, nulla ratio est cur per aliam risis j, Ei. stibstantiam potiti quam per se ipsasjungerentur non etiam est modus ullus diversus a quiete nullus enim alius magis adversari potest motui , per quem istae particulae scparentur, quam ipsirum quies. Atque praeter substantias, d earum modos, nullum aliud genus rerum agnoscimus.
63쪽
Quantum autem ad fluida, ctii sensu non advertamus ipsor ira , LVi particulis moveri, quia sunt nimis exiguae, sacile tamen X cli ctibus id colli itur, praecipue in acres aqua , cx eo quod alia quanti
muli corpora orrumpam : Neque enim actio ulla in porca qualis ista corruptio eli, sine motu locali oici Ox: hi ipsorum motus si a dicentur. Sed in coist dissicultas, quod diae corpus u.
fluidorum particulae, non possint Onanc codem temporem Unamquamque partem scrri quod tamen requiri videtur, ut non im-
ediant motum corporum ex qualibc parte venientiumri quem 'admodum videmus illas eum non impedire. Namsi, p icdu a , Dicis. sa , corpus durum B, moveatur versus C , a quaedam ex partis
bus fluidi intermedii D , serantur in contrarium a C versus B,hae motum ejus non juvabunt, sed contra a is impedient, quam si plane essent sine motu . abi dicticultas ut solvatur, recordandum est , non motum, sed quietem esse motu contrariam; motus determinationem versus unam partem , esse contrariam ejusdem dc terminationi versus partem oppositam, ut jam dictum est; lcmque omne id quod movetur tendere semper, ut pergat moveri secundum lineam re tam I x his enim patct primo corpus durum B dum qui scit magis opponis ait qui te, motibus particularum corporis fluidi D simul sp ctatis, quam iisdem opponercrctu suo motu si moveretur. Ac d inde quantum ad determinationem, verum quidem est tot cile cx particulis ipsius D , quae moventur a C versus B , quot sunt hi moventur in contrarium quippe caedem sunt quae venientcs ac , impin uni in superficiem coi oris B , a dcinde retorquentur versus C. &quidem singulae ex istis scorsim spectatae , impingentes B, pellunt ipsum versus F, atque ita maPs impediunt, ne moveatur versus , quam si cssent sine moturi sed quia totidem tiam aba tendunt in B; illudque pellunt versus C; idcirco, quantum ad hoc attinet Ilion magis pellitur versus unam partem quam versus alteram . ideo, nisi quid aliud acccdat, manet immotum. Cuiuscunque nim gurae ipsum sic supponamus, semper accurate a totidem particulis quidi,c una parte pes ictu quanas a.tcra;
64쪽
modo ne suidum ipsum in ullam partem magis seratur quam in reliquas. Et supponere debemus, B omni ex parte a fluido D circumdari Atque si sorte non tanta sit istius fluidi quantitas in F quam in D, nihil resert quia non agit in B se toto, sed dunta Natiis suis partibus quae superficiem jus attingunt. Hactenus vero spectavimus B ut immotum jam si ponamus ipsum ab aliqua vi, aliunde adveniente, impelli versus C, haec vis sequantumvis exigua ,sussiciet non quidem ad ipsum se sola movendum, sed ad con currendum cum particulis corporis uidi F D ipsasque determinandas ad illud etiam pellendum versus C, ique partem sui motus
iniod ut clarius intelligatur tangamus primo corpus durum B nondum esse in fluido F D, sed hujus fluidi particulas aeto dispo
lib. titas in modum annuli, moveri circulariter secundiam ordinem notarima ei a que u a moveri eodem modo secundum ordinem notarum ou'. ut enim corpus aliquod sit uidum de-bcnt jus particulae moveri pluribus modis, ut jam dictum es . Qiuiescat deinde corpus durum B in hoc fluido FD inter a&b quid fiet' nempe particulae impedientur ab ipso , ne possint
transire ab o versus ut absolvant circulum sui motus item que particulae u a, impedientur ne pergant ab a versiasti; ac venientes ab versus o pellent B Versus G itemque venientes ab ' versus a ipsum tantundem repellent versus Rideoque nullam solae habebunt vim ad illud movendum, sed reflectentur ab oversus ab a versus e ,
fietque una circulatio cX duabus,secundtim ordinem notarum ei ou a Et ita propter occursum corporis B, non quidem sistetur ullo modo ipsarum motus, sed mutabitur tantum determinatio, nec incedent per lineas tam rectas, Vel tam prope accedentes ad rectam, quam si in B non impingerent. Tandem denique accedat nova aliqua vis pcllens B versus C, haec vi , quantumvis exigua, juncta ei qua particulae sui di venientes ab versuso, ipsum etiam pellunt versus C, superabit cana qua venientes ab versus a illud in contrariam partem repellunt atque ideo susti- ciet
65쪽
ciet ad ipsarum determinationem uitandam , es laicndum ut erantur secundiim ordinem notarum a uo, In quantum hoc requiritur ad motum corporis A non impediendum quia sim duo corpora dcterminantur ad motum versus paric plane contrarias,& sibi mutuo oppositas, illud in quo major si vis, alacrius determinationem debet mutare. Atque quod hic dico de particulis ei ou ' de
omnibus etiam aliis fluidi i , quae in B impingunt, si micili- endum quod iacmpe singulae, ex iis quae illud pellunt versus C, oppositae sint totidem aliis, id ipsum in contrariam partemicl- lentibus quodque perexigua vis illis adjuncta, susticiat ad harum
determinationem mutandam quodque quamvis aullae forte describant tales circulos, qualc hic repraesentantur ei o&o haud dubie tamen omnes circulariter, S aliquibus modis huic aequipol lentibus moVcantur. Ita ergo mutata determinatione particularum fluidi, quae impcdiebant ne corpus B movereturicrsus C, hoc corpus B Omnino in 'cipiet moveri quidem eadem cum celeritate, qua Vis a uul O di tapulti, α .veria illud pellit, si supponamus in isto surdo nullas, sic particulas, quae non celeritis, ve saltem aeque cclcritcr OV cantur. Namsi quae is, tarditis aetantur, quatenus ex illis constat, rationem fluidi non habet, hesi
nectae tunc sustici minima quaeque vis, ad Orpu durum in
fluido existens movendum, sed tanta requiritur, ut supci ci ci incla tiam quae oritur ab istarum fluidi particularum tarditate. Ac ideo saepe videmus aerem, aquam Malia fluida multiun re istere corpo ribus, quae in ipsis valde coleriter aguntur , ii lcmque sine ulla dith cultate cedere clim lentita procedunt. Cum autem corpus B sic movetur crsus Q, non putandum ', illud accipere suum motum solivi externa ipsum impcllente, scd timui, maxima ex parte aluidi particulis ita scilicet, ut eae quae componunt o roit pul- circulos et .suo, tantum amittant de suo motu , quantum ,
acquirent eae particulae corporis durii quae sunt intcr Sca quippe biiu bs quae jam facient partem motuum circularium iρa 'uoa uamvis prout ulteri is proccdent Versu C MOVis cmpc ii uidi par fui
Superest tantum hic cxplicandum, cur paulo ante non di crim, es mutari absolute determinationem particularum a uo, scd mutari bis p . in quantum hoc requiritur, ad motum corporis B , non impedicndum. Quippe hoc corpus B , non potcst,clcnus Ovcii, quam
66쪽
ε liritatem vi adventitia impulsum est quamvis saepe omnes particulae si uidi'. - multo plus habeant agitationis. Hocque unum est ex iis, quae nobis inter philosophandum praecipue sunt observanda, ut ne cuia u impas cauis ullum effect una tribuamus, qui potentiam ejus excedat. Ita ponentes corpus durum B, in medio fluidi F D prilis immotum
nunc ab externa aliqua vi exempli causa, a manu mea, tardo motu impelli chim haec sola impulsio meae manus sit causa cur moveatur,
credi non Ebet ipsum celerius moveri quam impellitur; quamvis omnes fluidi particulae multo celerius moveantur, non putandum es eas determinari ad motus circularcs aeto a Sca uoa similes, qui sint celeriores hac impulsione, sed ipsas quatenus celerius aguntur, in quas ibc alias partes, ut prius, serri. LX1 Atque ex his clare percipitur, corpus durum undique suido cin- Cain corpus dium, Min illo quiescens, ibi tanquam in aquilibrio consistere ac i, is sis quantumvis sit magnum, semper tamen a minima vi posse in hanc mersus ali Vel illam partem impelli sive illa vis aliunde adveniat, sive in hoc sit 7 am par sita,quod fluidum ist ud totum simul, versus aliquem locum feratur,njὶ ἡ tu lumina ieruntur VerSUS mare, ac totus aer Euro flante fertur ver-Om doephe sus Occidentem. Quod ubi contingit, omnino necesse est , corpus
ς' durum in tali suido existens, simul cum ipso deferri Nec obstat Ab biimbi regula illa quarta , juxta quam, ut paulo ante dictum est, corpus quiescens a nullo alio se minori, quantumvis celeriter acto, potest admotum impelli. Desii Quinimbri ad veram&absolutam motus naturam attendamus,cu eb stu, qllae consistit in translatione corporis moti,ex vicinia corporum alio-duruima rum sibi contiguorum, de in utroque e corporibus, quae se mutuo i, contingunt, est aequalis, quamvis non eodem modo soleat nomi- idcirco mo nari, plane agnoscemus, non tam proprie moveri corpus durum, τέ i, clim sic a suido ipsum continente desertur,quam si non ab eo descr-retur; quia tunc nempe a vicinis istius suidi particulis minus recedit. LXIII. Unum autem adhuc cst, in quo Aperientia rcgulis motus pau- lo ante traditis valde videtur adversari; nempe quod videamus mul-
sin , t adhaerere, ut nulla carum vis ungi pollini. Si enim illorum partes, ,, H, h, nulla alio glutino sibi invicem adhaereant,quam quod singula juxta ultimani Vicinas quiescant, Momne corpus quod quiescit, ab alio se majori. b -, ' Od OVctur, possit ad motum impclli; non apparet prima fronte ratio cur exempli causa clavus ferreus,vel aliud quodlibet,non magnu na
67쪽
PAns SECUNDA . 9unum sed valde durum corpus, sola vi mairitum nostrarum in duas partes dividi non possit Licet enim unam quamque mcdiam paricinistius clavi, pro uno corpore numerare, cumque ista incilia pars manu nostra sit minor videtur cjus videbere Docte moveri, atque sic ab alia media parte divelli Sed notandum cst manus nostras elle admodum molles, sive ad naturam corporum suidorum, magis quam durorum accedentes ideoque non totas funia agere solcre in corpus ab iis movendum, sed eam tantum ipsarum partem, qua corpus istud taneens, tota simul in illud incumbit. Qxuppe sicini media pars clavi seri ei, quatenus ab alia ejus media parte est dividenda rationem habet unius corporis; sic pari manus nostrae proxime illam tan ens, ipsa minor quatenus a reliquis ejusdem manus partibus seiuneti potest, habet rationem alterius corporis Et quia iacilius a reliqua manu potest separari, quam pars clavi a reliquo clavo &ista separatio sine doloris sensu fieri nequit, ideo clavum ferreum soli manu frangere non possumus . sed ii illam malico, lima, forfice aliove instrumento muniamus, ut ita clus Vis ad partem corporis dividendi, minorem corpore quo utitur, ad illud dividendum applicetur, quamlibet ejus duritiem poterit superare. Nihil hie addam defiguris,nec quomodo ex earum infinita varietate, motuum quoque varietates innumerae conssequantur; quia sati ista fer se patebunt, ubicunque usus Veniet ut d ipsis agamus. Et iuph, a
visi uel saltem instentum satis aptum habere ad Mathematicas de H. i. monstrationes intelligendas. Nam planu prolixςor, m nullam si in
um corporearum materiam agnoscere,quam illam omnimode divisibilem , rabilem, mobilem, quam Geometrae quantitatem is vocant, pro objecto suarum demonstrationum sumunt ac nihili a blan in ipsa considerare, praeter istas divisiones figuras 'Totus; nihiloue de ipsis ut verum admittere,quod non ex communibus illis ionibus 1 quarum veritate non possumus dubitare,iam eviden certis de
in As si catur ut pro Mathematica dem Onitratione it alaenaum.
Ut cuia sic omnia Natura Phaenomen possunt, plicari, ut in arith hi. quentibus apparebit, nulla alia Physicae principia puto esse admittenda, nec alia etiam optanda. '
68쪽
Opera Dei nimis pia cogitari non posse. II.ese, ne nimis superbe lenobis ipsis Ientientes, ne quos Deus ibi proposuit in
A ventis jam quibusdam principiis rerum materialium hiae non a praejudiciis sensuum, sed a lumine rationis ita
petita sunt, ut de ipsorum veritate dubitare nequeamus, examinandum es , an e iis solis omnia naturae phaenomena possimus cxplicare Incipiendumque ab iis quae maxime universalia sunt, a quibus reliqua dependent; nempe a generali totius hujus mundi adspectabilis constructione.De qua ut recte philosophemur, duo sunt inprimis observanda: Unum , ut attendentes ad infinitam Dei potentiam , monitatem , ne vereamur nimis ampla, pulchra, absoluta ejus opera imaginari: sed e contrario caveamus, ne si quos sorte limites, nobis non certo cognitos, in ipsis supponamus, non satis magnifice de Creatoris potentia sentire videamur. Alterum, ut etiam caveamus, ne nimis superbe de nobis ipsis sentiamus. Quod fieret non modo, si quos limites, nobis nulla cognitos rationes, nec divina revelatione, mundo vellemus affingere, tanquam si vis nostrae cogitationis, ultra id quod a Deo revera factum est, ferri posset; sed etiam maxime, si res omnes propter nos solos, ab illo creatas esse fingeremus vel tantum, si fines quos sibi proposuit in creando universo, ingenii nostri vi comprehcndi posse
Quamvis cnim in Ethicis si pium dicere, omnia a Deo propter hos sacta esse , ut nempe tanto magis ad agendas ei gratias impellamur, ejusque amore incendamur ac quamvis etiam suo sensu sit verum , quaici ius scilicci rebus omnibus uti posumus aliquo modo saltem ad ingenium nostrum in iis considerandis exer-ccndum, cumque ob admiranda ejus opera suspiciendum : Nequaquam tamen est verisimile, sic omnia propter nos facta esse,
69쪽
P uerut nulliis alius sit eorum usus; est eique plane ridiculum cineptui nidi Physica conssideratione supponerea quia non dubitamus, quin multa existant, vel olim extiterint, jamque esse delictant, quae nunquam ab ullo homine visa sunt aut intellecta, nunquamque ullum usum ulli praebuerunt. Principia autem quae jam invenimus tam Vasta sunt cunda, ut multo plura ex iis sequantur quam ua hoc mundo a pectλ .,. . bili contineri videamus ac etiam multo plura, quam mens noli ra couitando perlustrare unquam possit. cd am brevem historiam praecipuorum naturae phaenomenωn quorum causae hic sunt ii Vciti a. 15 .se mandae ,nobis ob oculos proponemus; non quidem ut ipsis tanquam banaum. rationibus utamur ad aliquid probandum cupimus aina rationcs effectitum a causis,non autem e contrario causarum ab flectibus deducere sed tant in ut ex innumeris effectibus, quos ab iisdem causis produci posse judicamus, ad uno potius, quam alios conliderandos mentem nostram determinemus. Nobis quidem primo intuitu, Terra caeteris omnibus mundi cor-rintibus multo in or elle videtur, Sola Luna caeteris stellis sed iis
timus Lunae a Terra distantiam circiter triginta terrae dianactio ae Quare, Solis vero sexcentas aut septingentas: uas distantias cum apparentibus Solis iunae diametris conferent , facile exit lis Ol natu.
iis Lunam quidem esse multo minorem Icara, scd Solemel e muli mal Orci VIAgnoscimus etiam, visu ratione adjuto, crcurium his ducentis terrae diametris a Sole distare Venerem plus quadringentis,
Marem nongentis aut mille; Jovem tribus millibu p ui; ς
ips Tut Terra non magis quam Saturnum distare arbitrem sed nulla obstant, quo minus ad quantumlibet inam iam dist- otas esse supponamus colligiturque ex motibus coe mira
di, Ibi esse ad o distantes, ut Saturnus ad plas
tram aratus videatur admodum propmquus.
70쪽
n sutila dentur atque idcirco , ut sine prae)udicio partes mundi aspectabilis k,' , , , , inter se comparemus, cavendum cssene Lunam, vel Terram, vel Mimrem. Solem magnitudine Stellas superare arbitremur. f., . . Differunt autem inter se Stellae,non modo quod unae aliis sint a s yis ' b ' sed etiam quod quaedam propria luce fulgeant, aliae vero tan- tria luce iam aliena. Ut inprimis de Sole dubium esse non potest , quin lu-i 'lζης qua oculos nostros perstringit in se habeat neque enim tantam ab omnibus Fixis simul sumptis multuari potest, cum ipsae tantam ad nos non mittant, nec tamen a nobis magis distent quam a Sole ac nullum aliud corpus apparet magis radiosunt a quo illam accipiat; si quod autem sisti, procul dubio apparerct. Idem de omnibus Stellis Fixis facile credetur ab iis, qui considerabunt quam vividos radios vibrent, a quantum a nobis Ma Sole sint remotae: si enim alicujus Stellae Fixae tam vicini essemus quam Solis, credibile est eam ipso non minorem, nec miniis lucidam esse apparitu
X. Contra vero Lunam videmus, ea tantum palae splendere quam j . Sol l .abet obversam unde cognoscimus illam esse proprio lumineia, L ., a destitutam tantum radios a Sole acceptos versus oculos nostros Sole=nu:ua resectere. Quod idem etiam de Venere perspicillorum ope observatur. Idemque de Mercurio, Marte, Jove MSaturno non dissiculter persuadetur, ex eo quod eorum lumen obtusius sive placidiussit quam Fixarum, a Sole non adeo distent, quin possint ab ipse
XL Denique idem de terra experimur consata enim est ex opacis, 2b, - ἡ , Orporibu , quae Solis radios excipientia, illos non minus valide a Pluis/ti, Silam Luna reflectunt; quin etiam nubibus est involuta, quae lices v fcrre multo minias opacae sint, quam pleraeque aliae ejus partes, saepe tamen ipsas videmus, iam a Sole illustrantur, non miniis albicantes esse quam Lunam adeo ut sit satis manifestum, eam ratione luminis Luna, Venere, Mercurio , aliisque planetis non differre. ἡ - Onfirmatur, eo quod Luna existente inter o Milo a Terram , ejus facies quae a Sole non illustratur, debile quod 2Drra illis dam lumen ostcndat, quod facile conjicimus ad illam pervenire a Terra , quae tunc radios a Sole receptos cam essus reflectit mi-muitur enim paulatim, prout pars Terrae a Sole illuminata, ab ea se
.,is AxqRςQmpinosi crram eZIQVerespiceremus, minor quidem, sed