장음표시 사용
151쪽
appositis, utpropter partium paruitatem,nullus iuxta positionis sensus estet, sed videretur potius mixtio & temperatura esse: Veluti in simila tenui extri Atleo, seripae χrgsi permi ta , apparere docet Philoponus Alteram , quae ad atomos vRiae, et ineta resoluebat,& mixtionem ex illis adinvicem ita iuxtap ositi, essici existimabat,ut unaquetque atomus pura ignis,atomis aquὰ iuxtas oneretur. Disci men hoc inter priorem & pbsterioremdeprehendere qui 'uis p estiQMd prior opinio formas quidem eorum quae misceritur seruatili ext illa vis ulla fiant,exilitate iuxtapositionis: Altera vero, non amplius se uata niueorsiforma sed ipsiis reselutis in ea ultima ex quibus constant,deinde iliis iuxta positis eo modo quo diximus mixtione inducit: Veluti si lapides ex . quibus domus constat, soluta domo,singuli singulis iuxta ponantur.. Hic vero Aristition hisi alterius sententiae meminit: ob eam causam ni fallAὶ quod
licet notio sit, vel quod illa si ib hac quodammodo contineatur, ut monet BPhiloponus: quo etiam factum est, Vt ab Arist.in coni.86.una communi ratione ambae, xxariarenses, non Vetae, Ut omnia in suo esse conseruantes, non liud facietq) bierint confutatae. Sed unum hominem cum vno equo non ducimus misceri . . Thomasait, non vere dici thominem num uni equo mi Lc ri, sedistors;m hic & ille manet, quasi velit, Aristotelem hic huiusmodi mixtionis modum tanqua non Verum eo reprobare, quod in eo impermixtae partes remaneant. Accqmodata, imo necessaria est expositio, ut verba &scopum Ps itysophi confideranti,constare potest. Qu circa haec sola ut omnium accommati*rna, meo iudicio,retineda. Quaecunque autem non diuidutur
in m tςxia conueniant, contrarietatemque agentium & patientium habeat, quo deinceps sit,ut nullu vel nihil ipsbrum seorsim maneat impermixtu,imb C
tota pet totaita, confundantur,ut singulae mixti partes,cum toto sint eiusdem generis:mixtumque ipsum sit εω m t : ex mixtione enim priores illae partes o- riuntur,.ex 'quibus tantum corpus menta conflatur, ut docet Arist. secundo de pari. anim cap.primo. Haec igitur ita inuicem confitia dc permixta, qui fieri potest vi ad minima hqiusmodi qualia supra enumerata sunt, unquam distribuantur nulla siquidem vel exilissima pars est, quae & ipsa non sit per totum commixta. Quae miscerim i me apta sint . , α-νμι μκΤον, Sed illatanxiim pse, docuit alibi, corpora quae in materia conueniunt, &nimirum humida, viribusq; quodammodo adaequata sunt. hac siquidem ratione voxestatem inuicem agendi& quasi repatiendi, i. ἀ--χn habent, ita v mi tist non Corruptio fiat. Sed de mixtione & quid sit ημiξις,&quidώμ-qqibRs-όντων,& quomodo copiose ab Arist.eiiisq; interpretibus Din priori de ortu dc interitu, ab Alexandro vero in tract.de Mixtione, disputa.
ue sed quae necessitas sit , ut hoc modo commixtis corporibus, eodem quoque colores misceantur,perspicuum es imόque hanc ipsam esse praecipuam
152쪽
cipuam causam, ut mulsi colores existant , non superpositionem , ne δε que iuxtapositionem. Etenim non eminus qui m Vnus mIXtorum color apparet, cominus Iero Πequaquam, sed Vndequaque. . Plurimi autem colores hoc ipso erunt, quod mixta inuicem, secundum varias proportiones commisceri possunt. Et haec quidem nun)eris seruatisς illa vetaro soluminiodo per excessum Caeteraque eodem prcrsus mosso si ha bent; quo in eoioribus inuicem iuxta aut in superficie positis se habere,
Suam iam proferens sententiam hristoteles,a 5modat generationi colorum medioru postremam illam mixtionis spec)em, quam ver a efle diximus, simulque causam affert, qua id cuilibet persuasum esse debeat. Tandem vero B solita viens breuitate, ex suiusmodi sententia multitudinis colorum, dc iucunditatis eorundem rataonem proponit. Sententia est 1 Perspicuum omnibus esse, colores qui in corporibus latum exilisit , eodem modo misceri debere quo ipsaniet corrora in quibus causae ipsorum Insunt,nempcn5 per imc- . ta aut supra eorum positionem, sed per omnὶmodam quam declarauimus confusionem. inandoquidem hoc solo mixtionis genere,veri colores,id est, qui non culinus tantum, veruinctiam corii nus iidem coiispiciuntur, oriri queahit, aliis autena , apparentes sistiam genetieidyh. Ratio multitudinis Nineundi alis c6s6run, non aliunde juxta hac 'sinionem sumitux, quam tu
ta alias. Piscrimentantuin est i quise haec ad diuertam proportione ii iii m-
que humerosam vel excedentem, extremorum colorum Vere mixtorum co- fugit:suetiores vero prop iiqnc &mam erum vel excessum ivx vel si1- p positorum extremorum i prop0nunt. Treβ ergo 1 aries prae capuat con XC lux habet: in duabus postientis interpretandi cuinueniunx fer omneL In priori magna diuersitas est. pe spicuum est. ait Attiat. eodem modς misceri colores suci corpora. Colores sit quidem incorporibus sunt, mixtioncm ergo corporum mixtio eolorum eodem prorsus modo se habes, sequitur. sed quaeritur qualisnam ista sit, Respondent aliqui, ex albo & nigro ita inuicem confiasis ut corpora quibus ipsa an sunt confunduntur, colores medios Teluti te tium quid, neque album neque nigrum orirti Hanc alii explicationem id careo confutant, quod quaedam ex elementorum mixtione statam sqpitaςolorata sit fit chim tamen nullum ek clementis, alsum aut nigrum vore existat. Praeterea, hac setitentia posita,contraria simul essent, quod est absurdu. Con ditiones item quae miscibilius desiderantur, extremis coloribu&non conue D niunt, illaque praesertim ut inuicem agant & patiantur.haec certe Aristot.do cuit in sectindo de pari. anini. cap. primo: & in priori de ortu & int. coni M. quod item in secundo volumine eiusdem tractationis coni. 9.repetiit QPod vero neque album neque nigrum huiusinodi esse queant, sat constat, cum id
primarum sbliimmodo qualitatum munus ae pbtestas sit. Confirmari haec ebpossunt, quod Aristot.ipse in prio i volumine de ditia & ih teritu coni.8i. oeci album nec disciplinam misceri assiri nauit Addunt postrem dari qui,vilius rei duplicem fore Armam'. Idcirco alia solet ex Alexandro, Alberto &Thoma sumpta interpretatici adduci, nempe cottares medios ex corporibus non quatenus albis & nigris, sed quatenus lueidis, perspicuis, opacisque,
mixtis otiri: lucidum enim pro albo sumitur, veluti diaphanum atque olla cum pro nigro. Sed aduersus hos' ita ego argumentor: si medii colores h cratione oriuntus , ergo nullus dabitur color mixtus , nulli extremi. quod
153쪽
nem, nigrum: : praeterea Aristoteles disertδ suam sententiam pio feten, se teque, Eodem modo miston kolores quo CDrpora: atqui Lucidumi diapha
ne he, ii ut v mcolores Usauit,sed col9rum principia. Quorsum item A
ristotel. nouam tractationem mediorum colorum, seorsimque extremigihstituit, si utriusqukeautis easdeis tantum bἶ ῖον, ut Ioquuntur, dis ferentes ut Alexander ait) esse existimasset i quomodo etiani medii reolόres ab extremis specie differrent,si her magis tantum,minusque ab illis discreparent iiqiine albedόs Uies exgfadu eiusdeni speciei est none lieni Migre-d3 Sed idunὰ per ictuum est , Aristotelem a aurum decesoribus,extremos pilitium psbposuisse, mox ad medios deuepisse qui ex illis extremis ossicie- abutituri Argumento est, Assilist sententias de re hac veterunt semperiuxta, aut suprἱ positionem albi induxisse, tandemque excepi mixtionis ratione', omnia quie ab illis aiserebantur cylapi'base, inter quae certe illuA . ' est, colore, medios ex aliqua albέ cum ni f6c'latretia pi ficisci. c d quod Atistoe. ipse ,hoc disertὸ fassus est in priori de phy. ausc. volumine c yex. 7. cum ait, Media excoHin iis est , ut colores albo de nigro: es insta in hoc eddem volutatie id aestui abit cum diceti veluti colores ex albo &isigro sui,
itit.&rem, K. formarum Buri eum quaesito peculiari, Ioahnem Iandonq. propria, de Greg. Arim .inpr. se,cdist. 1 .q.3 arta, ut Averroissente Edam a caz ilumnii; bbiectis theren fur, ςam sic explicasin, ac si diceret, Colores medios ex ebitremis oriri, quatenum ex causis extremorum concurrentibus inuiceni que permixtis oriuntur, Seu,colores medios , non quod ad esse, sed quod ad denominationem ex extremis constare. Vesum hos decipi Zimara incon
traii. 1 decimi metaphy. Min suis annot in hunc libellum, recte ostendit. Sed infisa est quaestio multaque alia secum Theore1 irata dissicillima affe teque, iecifico alias a isebis bertractanda. Infra tamen post contextus explica tibhem fie ordinem confundamusὶ obiectionibus aduersus Averroqm pro-ptatis paucissimis, & quantum in praesenti sat est, satisfaciemus Imo hanc
esse praecipuam causam . Secunda pas contextus, in qua signum affert, quo quisque per mixtionem veram albi & nigri colores medios effci,nosse possit. . . Inquirimus ait) hic colorum Verorum ortum non apparentium, veri autem colores sunt,qui iidem semper tam eminus quam cominus, seruatis tamen Vsemper omnibus ad rectam visionem requisitis conditionisus ) conspicium tur. Atqui hoc solo mixtionis genere a nobis proposito ortus iste e ei potest, i. cum ita toti per totos confundantur colores, ut non magis res misi & color unus prope quam a longe appareat. Hoc aliis opinionibus no accidit,i ta quas,unio fortasse quaedam seu confusio colorum a longinquo licui videri poterat, sed non lynceo, Ut idem in priori'olum .de ortu, & interitu, ςonteX. 89.ait, neque deprope aspicienti: uterque enim horum partes ill s diuersas, non vere mixtas discernere Valeret. Plurimi autem coloros hoc ipso erunt quod mixta inuicem secundum varsas proportiones commisceri Aueunt. Notus est totius huius tertiae partis sensus. Illud tantum moneo Aristotelem
154쪽
in praesenti parte nullum verbum de Crasi, seu teperatione mixti facere,sed
solumodo de diuersa mixtoruim,i.extremoru colorum propoletione,ad quatrix multitudinis,&iucunditatis colorum mediorum causam refert. Hoc verbmonui, Ob nonnullos qui ut neque Alexandro, neq; Averroi insuperioris partis interpretatione adhaerere viderentur, tertiam quandam rationem generationis mediorum colorum commenti sunt. II lam nunc recensere praetem mitto, qudd neque alicuius momenti sit, neque multum accommodata. Sit igitur satis, colores, qualitates quidem s ecundas a mutua actione primarum profectas, passonesque mixti nuncupari, atque adiuersa eius temperatione proficisci affirmari sed eatenus latiim quatenus caliditas sputa ignis)multa, cum multo lumine, pauca, cum pauco agens, aei is vero humiditas p tiens, cum multa vel pauca consipicuitate coniuncta est: De caeteris item ele-B mentis, agentibus aut patientibus suis qualitatibus praeditis intelligatur. ratione Averroes in quinto collig. cap. 29. affirmabat, colorem ad c gnoscendam quidem medicamentorum temperationem & vim, itemque animalium , atque eorum priesertim quae eiusdem sunt speciei, non mediocriter conferret sed nil prohibere, colorem eunde in re calida&frigida, itemq; in humida & sicca, reperiri: ut albedo in sale & cam phora, aut svi liberius loquamur)in marmore, calce, lacte, & saccarb, nigredo in hebeno, pipere, atramento. Nunc ad superiorem quaestionem redeo, atque obiectionibus aduersus Ave roem propositis satisfacio. Priorem autem ita tollo: Album 3e nigrum simplicissimos dici colores, idcirc6qu e naturam,non antea me iosessicere quian simpliciores istos, qui ipso solo concursu luminosi cum perspiacuo denso gignuntur, ab his deinceps ad compbsitiores iuxta matb eth aut
minorem lucidorum, in mixto existentium corporum copiam: dcviria,tram
sire. QAod elicitur ex Autore i belli de coloribus qui ait Simpli des Ebibres
simplicia sequi corpora, id est, ea quae magis ad naturasti simplicium' ce dunt. dmo haec sola ratio est, cur dicamus colores medios cx 'extremit effiet,
non extremos ex mediis licet quantum ad principia re mota, tam extremorum quam mediorum cauta caedem prorsas sint; ad quem sensu in intelligena, da sund fortasse Alexandri de Alberti verba, ce te 'autem illa huest δή in se acundo de anima; context. 67, bc in his comment,riis cum affirmat, NFeesse
esse colorcs omnes constare ex duabus naturis nemple dei bininosi , . harumque n turari/m V riς tem, VRrietatis quoque colois c ulam esse)
D bus este la oriuntur, dicuntur quidem principia effectorum, non autem econtra, neque enam quis estecta causarum principila vocabit , sed in eas foratasse enecta resolui dicet. Ad secundam obiectionem respondeo turn ut Pomponatius, qui allerit in mixto elementa in actu non manere sed Eqte state tantum , sed ut Averroes m priori de physica auscultatione, ctim mentario ό, ubi ponit discrimen intermediu,& subiectu pi Gaiqnus,Inmixto scilicet&m qualiber eius parte elementa eorumq; quali tatas stella esse, refracta tamen & quasi castigata, ita ut non amplius pugnet: Accommodantes igitur hςc nostro proposito dIcimus, ex albo& nigro mediu colorem eiu
ci dici posse, no tame sequi in eodem simul pugnantia inesse cotraria, cu iam in medio illo mixto, refractoa M quasi emedata sint. Quod vero albu & ni iuniqua huiusmodi sunt,inuicε agere&pati no ebs sint,nos libeter fatemur:sed i 3-terea dicim',ea ratione albudi nigrum thuice agere,qua etia misceri dicuturi
155쪽
miscentur intem suorum principiorum, seu primarum qualitatum ratione, Aut antea declarauimus. Confirmatio autem ex A riit telo sumpta, nullius est roboris aduersus nos, qui fatemur qualitatum non proprie mixtionem este, sed eorporum: quod ibi vult Aristot. probare, imo hoc eti asupra innuimus. Manifesiu Himirum esse mixtis corporibus misceri quoq; colores , nepe qu, tenue colores,mIXtione corporusequuntur in quib'insunt. Sed hoc nunquatollex, colores medios proprie axq; immediate ex extremis produci. Q dad unx pqstremo,itaAuerroes in decimo mei. om. 3 .diluit,media cx extremis refractis M temperatis certe fieri, unum tamen extremorum rationem formae alterum materjae xantum re inere: Cum enim semper unum comtrarium sit alterius priuatio, fieri certe nequit ut ambo mesurae rationem ob
tineant,cum ea habitu 1 solumodo c5uemat. Imu hoc selo fortasse respectu in comient. 7 eiusdemlibri dixerat,colores medios non componi ex albo & bnigro veluti ex principiis,i tanquam ex duobusprincipiis metientibus peris dioponi &esse mediorum cqlorum Eodem etiam in loco aduersu Galenum fac ipsa ratione probat aequale ad pondus non dari: Licet ergo dux formae ad lorem medium essiciendum concurrant, una tamen praecipua est quae dorminatur, & formae Unius nstar obtinet, per quam compositum unum in actu redditur,alter 'ero suhiicitur, materiaeq; vice habet, quam etiam Iatione inmixti ope ele mentorum seruari boni asserant Peripatexjςi , Caeterum pro his quae sit im' animaduertere' pqrtet,seterinos non eandem prorsψsyesse rationeni gignςndarum specilatum colorum mediorum quod item do saporibus istelligi 3qis ii 'aerati pinspecierum intor calidum frigidum,putate diata sis Bςnyae:Caidum nanque frigidum ob mutuam actionem&passio-nob, g Ra fimixtique graduum calidit iis & frigiditatis, sua media c5stsi upsi; quqetiam fi yinyn nisi ad unam speciem omni adlla reuocentur, V
lbum X q& nigrugaino agunt mutuo, sed su media ex pluribus aliis agetibus rici eigi Rersis, necdon. x variis actionum modis qualitatum inempe
prima Ma 'xjuntur. Atuue lync etiam fit, ut siquida calidissimo ad frigidis si qui 3Hn pycii minim )hes gradus attingax, neces: st: si 'ero a ni sermino ρ i Ihi sinum tr3hfferatur, non item per Omne ς melos colore trahhrsos luti Fater Ur .ingugni , ista, sed haec nullum adversus Averroi sintentia o mentum babent, ut intelligςnti const/t. i
6 . quIdem alibi quoque disputatum est ob quam au tem cauisun colorum , saporum itemque sonorum spec1es determinatae Vsint non a n tae, postea quaeremus. uid itaque sit color, letur nuit Ziae eius reres,dictum 'est i :Hla sitόm quaeritur cur in alium locum tractationem illam differat, in qua dςferininax, finitas culor9m species esse,hon infinitas: & qua item occarsione de retiac disputet. trunque notum es ex verbis Philosophiasque hoqqwuon quis aruuerat, steq; de excessu mentisne fecerat, non tamen quota proportio ista eL posuerat.ι Al ςr raris, ex eo, quod quaestio non modς color Dii 'g. tiam saporibus δίψα communis habeaturi sub finem jgitvr lihr, nimirum cap. ι. postguadε his o inibus ege it, commodius haec I xuer
156쪽
pse poterit: & nos iisdem pluribus disputare. Verum ne lassic cosofuni tra A ctatio,imperfecta hic reliquatur,& quasi laceretur: Nonnulla de re hac item'
que de ortu mediorum colorum tam veris quam apparentibus tam natura libus quam artificialibus fere communi,iuxta veriorum interpretum sentemtiam speciatim magis in praesentia proponamus. Exordiar autem a verbis λιrishmelis ab Alexandro sumptis,ex quibus quasi ex sonte finitatem colorum ante omnia inendere valeamus. Ait ipse, uie finibus quibusdam &terminis certis concluduntur, finem habent: Qualitates istae sensiles finibus quibus dam ac terminis Cpmpreheduntur, finem igitur habent. Maior omninis perspicua est, quandoquidem si extrema sint determinata, media quoque quae
ad illa respiciunt determinata erunt: secus enim extrema ipsa certa non essent constantiaque. Minor probatutaquia contritia ipsa extrema, quae max me a se inuicem distare vel metaphorice, ut in decimo metaphy. coni. I 3. ins qualitatibus, Vel vere, Ut in quinto de phy. ausc. coni. 2 . in loco) Aristoteles docuit, veluti fines quidam terminique, omnes medias qualitates complectitur. Colligendum itaque est vel non jari colores extremos, quod falsum est vel inter extremos, medios colores finitos, non infinitos reperiri posse. Hoe Alexander in hoc contextu&alibi, M Auer es sexto de phy.ausc.com.
31. Sed obstare huic sententiae videtur, primum ioannis land. ratio, qua probat infinitas esse colorum species,quiainfiniti sunt albedinis puta aliorumque col ru gradusipatet Assumptio, nam quouis dato cuiuslibet coloris gradu,alium vel intensiorem vel remissiorem proponere possumus: consequutio patet. Etenim gradus isti specie differunt, secus enim ab uno ad alium nullus
motus esset, cum is ex quinto phy. contex. 16. non nisi inter contraria repeariri queat. Atqui contraria ex decimo mei. coni. Σ . specie differunt, quod probatur: Qirandoquidem, quae eiusdem sunt speciei, unam eandemque forac mam essentialem obtinent, atqui eadem forma contraria constituere ne quit, ab uno enim,qua Vno,taneumodo Vnum efficitur. Accedit Averrois au thoritas in hoc comment. qui ait colores medios ex diuersa ptoportione albi& nigri simul seeundum magis; & minus mixti profectos, infinito; in natura
esse. Sed certe Ioannis rasis non uno modo peccat. Primum nanq; quamuis intestiorem alium alio gradum albedinis assignare Valeamus, no tamen in in finitum abire licet.Sed esto infiniti gradus,non tamen omnes specie differeti quod fassus est etiamΑuerroes in decimo metaphy.com. 23.& iis comprobari potest quae Arist.in quinto de phy. ausic coni. 22. & autor libelli de coloribus, tradidit, quinimo colores saporibus respondere in cap. de saporibus docebit Aristoteles. Hos tamen infinitos esse, tanquam absurdum aduersum De mocritum disputans in capite eodem sumet. QMdverὁ ex Aristotele quin tophy. contex. 26. sumit, nullius roboris est . Motus siquidem non mod5 D inter propria, sed inter sate etiam sumpta contraria fit. Est igitur motus in ter istos gradus, qui rationem contrarii habere dicuntur, quatenus fit pro cessus a priuatione eius quod acquiritur, ad acquisitum : quare cum Ioan nes colligit,contraria esse diuersarum specierum, id non nisi in contrariis positivis proprieque sumptis verum est: quae certe eiusdem species esse neu queunt, quia ab eadem forma essentiali constitui nequeant) in aliis profecto falsum. Caeterum quid de Averroe dicendum sit, patetineque enim prco prie infinitas esse colorum species existsmauit, ut ipsemet in sexto dephy. ausc.comm. 32.testatus est: sed in eo numero qui non facile ab intellectu hu mano pertrasiri posset. Qua etiam ratione Porphyrius Indiuidua sub specia lissimis collocata, infinita esse tradidit. Quantum vero ad mediorum colo rum species attinet, septem ab Aristotele infra, atque hoc ordine enumea
157쪽
tantur. Albus, flavus pumceus, purpureus,Viridis, caeruleus,nsger. Hi sunt praecipui, ad quos omnes alii quos Averroes infinitos nuncupauit, tanqu am Aadsumma capita sunt reducedi: puta Lael eus,Niveus, Argenteus ad Album Regius,palla ris, caereus ad Flauum: Rutilus, Igneus, Flameus, Ruber ad putiniceum. Heluus, Columela autore lib. 37. Dibaphus,ad purpureum: H erba ceus, prastinus, aeruginosses ad viridem: glaucus, caesius ad cheruleum i Ateri Fuscus,piceus ad Nigrum: Sed de his Pluribus Simon Portius in suo libello Cardanus item in lib. de Subtil. lib. . 13ἐS I . 'Scaliges quoque non minus subtiliter in suis Exerc. cap.32s. Nos ne instituti nostri tetminos excedams de his satis: tantum moneo,pro mutuoru horum septem colorum ordine sta tuendo,extrema quidem ipsa in lateribus tanquam in finibus e diuersb oppositis collocanda ecte. In medio vero quis statuendus sit, non ita facile iudicari
posse. Aristoteles eo prorsus quo nos antea, ordine colores medios Onsem ει ritat. Suprique decoloribus mediis loques, Purpureum puniceumque,mbdu, proportionemque egregie seruare dixit: qub fit ut si haec respiciamus, purpureus inniedio ponendus sit, sed in tertio meteorol. cap. de Iride aliter sensist se videtur eum ait: Validiorem aspectum in puniceum colorem transire, M , ximum in viridem, imbecilliorem in purpureu m, ex quibus verbis eatet vi ridem colorem ad Nigrum magis qua unicoum,35burpureumagi quam viri m accedere. Accedit etiam ratio quia quemadmota puniceum eo lorem ex Cupholitho lapide qui albus est , ita viride ex luteo seu palido, pumpureumque ex puniceo, ars essicit: ut igitur, luteum aut pallidum, quod ob scurum candidum est, ad Album magis accedit quam 'huniceum, ita merit δcolor viridis Albo propior quam purpureus erit. Sed tion satis tutum est alnquid in hac colorum doctrinacissirmare : Interea tamen illud mon praetermiNtam, novi ne aliquos in hac colorum serie tradenda puniceum cum flauo confundere,rubeum veris a puniceo distinguere. Aristoteles in cap. de Itide, Liudex esto. Sed quaeret aliquis: quia non semel dictum est,colorem esse pastsironem mixti,an mixta imperfecta vere colorata dici queat puta, nix, nubesὲ fumus, aliaque huiusmodi non pauca: haec enim neque ex reflexione, neque ex aliquo sibi addito colorem habere videtur, sed ex sui natura: Cumprimum enim fiunt, colorem assequuntur suam naturam temperationemque conse quentem: qx altera parte, qualisnam temperatio in mixto imperfecto,ac non diu permanente ponenda est Respondendum pauciς, talem his tribui co lorem oportere, qualis temperatio seu mixtio est. Imperfecta sane ista stitit Imperfectus ergo color licet verus, illis tribuetur: sed animaduertendum est in nube praesertim maximam Colorum Varietatem quὁd ad eius partes specta ri, quo argumento quis posset excipere nullam in nubibus colorem inesse,
nimaduertendum inquansest, Nubem, colore sibi proprium,qua nubes est, Vverumque, sed imperfectum,in quocunque situ aspiciatu semper retinere:a- .liquando tamen ratione coloris apparetis variam videri, ob diuersum situm unde aspicitur. Hic igitur color, cum nullam sequatur temperationem, non proprie color mixti impersecti, sed passio quaedam meteorologica vocatur.
. Absoluta tractatione colorum, sequebatur statim doctrina de sonis, quod hi simpliciores sint,& puriorem simplicioremque rationem assiciendi sensus nabeant. Cum vero de sonis nil agat,generatim explicat Arist.Nos supra sp
158쪽
o De odore autem & sapore nunc agendum est. Siquidem eadem serὸ passio est,at non in eisdem utraque ipsarum habetur. Saporiam autem
genus persei cuum nubis masis est,quam bile lities. Cuius i ijψ th, uia
doratus sensum habemus:e contra Tactum inter Mia animedia exquisitissimum,Gustatus autem quidam Tactus est: i ta , ὲ H. I lx O iΑcturus Arist. de odoribus4sit tapbrib ut rabi ractationis exigi scopum suum imprimis proponitimox niti rem suum seques:quae alii a iis didierint,postremo quid ipse intiat, exponit: Duplex aut nisic dubiunioris poterat: nimirum cur de liis simul tracta Etur,noti seorsini ut de aliis i ii em cur coii rapropositum ordinem a perfectioribus nempe M spi titullioribus prius de s poribus quam de odoribus doctiina instituere tiar': Vfruq; asi erit Arist. in huius contextus verbis.Et primunt quidem, cuni ait: χεὶρ ὸν verba Alexander & Thomas ita explicant . Tam odor quam, lapqr mira C tionum primatum qualitatu nil timidi nempe de sicci clam aliqua termina tione a coloreprofecta,sequuntur ut infra planius, detur.vocanturautemhaeo τε η vel quia propriὸ ex qualitatibus testices Eciei sint, vel quia c5muniter qualitates aflectionesque corporu cui uni beis ecieisint pastitates voςktur,in quibus Arist.in priori volumine de caelo eo . , .Physic, i pectilationi , parte versari tradidit.Caeterum ne quis putaret, Odorem& samressi, ita eandem dici passionem,ut unum prorsus essencaddit: At non in ess dein utraque ipsarum . Interpretantur aliqui ex Alexandro, obores & sis ref in iisdem non esse, quia ut plurimsi sapor fit in aqua,odorem in aere. V era quidem sunt haec sed perperam dc improprie dicta: neque enim 'uis unquam: dicet aut aquam simplicem sapore imbutam esse, aut aerem odoratum. Alis ei ari .s do rectius hoc modo.Tam odor quam sapor passiones humidi& sicci fur sed o-i, dor magis sicci est,sapor magis humidi: elici ntur haec ex Arist. in sec, de an. V contit .& ex iis quae supra de olfactu docuit.Est qui ita explicet: has non est se easdem passiones, quia non in iisdem organis reperiuntur, neque eiusdem sensus sunt. Cuius rei gratia sciendum est, Aristotelem in quinto metaphyrcontex.16. multiplicem passionis significationem proponere. Ex quibus duae sunt praecipuae,liarum altera qualitatibus prout iri altero, nempρ subiccto insunt atque subsistunt, puta dulcedini in melle accommodatur: altera verba ctionibus siue sarum qualitatum iam alterationibus, nempe cum Iam sensum gustus afficiunt. Prior passionis specie impropriὸ passio nuncupatur: quandoquidem mel dulcedinem habens nil patitur. Posterior 'ς is quia mel gustum afficiens,ad actumque deducens, palsionem efficit, proprie passo iudicabitur Sumpta haec fere sunt ex Aristot.1n categoriis capite de di)ah. Sed
159쪽
ut ad rem redea,dicunt hi,si passionis nomen hic propriὰ sumamus, ad sensus aesthetoriaque sensuu illae simi referendae.Etenim hae cum animae tum corpo Ari communesoperationes habentur. Sed miror istos tam cito eius oblito, fuisse quod nobis paulo ante Aristoteles pollicitus est,nempe de his passionibuς quatenus ad sensum referuntur in libris de aninia tractatum fuisse: hie eatu naturam simpliciter inuestigari oportere, quod & iam in tractatione colorunuper praestitum fuisse vidimus.Illis autem huius Interpretationis occassio nemptiebuerunt verba Philosophi, in quibus causam afferes, cur homo ex quisitius sapores percipiat quam odores, ait,Homine odoratus sensum, id est Eli steterium odoradiaebilissimum inter omnia animalia habet: Hic salutὶ relatio passionis ad sensum redditur. sed illi tantorum viroru pace dixerim neque 'sensum Aristotelis neque verborum seu probationis vim Aristotelicae perceperunt: quodsuo loc0 planum fiet. Nunc ad reliqua. saporum Bautem genus).Tollit secunda ambiguitatem,afferes mutati ordinis causam. Propxerea hanque se de saporibus prius agere declarat, quia hi nobis sint,
quantum' ad eorum naturam attinet,cognitu faciliores: imo in sec.dean. con.
lysiodorum species differentiasque,ob dissicilem earucognitionem,aspeciebus saporum nomen pro rerum similitudine duxisse docet, qua certe sola ratione,meritis Arist.ordinem hunc sequi potuit. Hac eadem occasione ductus persaepe psilosophus,praesertimin Meteorologicis pertractandis, & in eodeetiam capite, ab uno ad alium ordinem transit. Sed quae modo nos docet,agempedamus. Sapores ait facilius a nobis cognosci, quia recti hs percipiuntur. Vighuius probationis ex eo sumitur,qubd quς per susceptionem iudicantur, qud melius recipiuntur,ed etiam exquisitius cognosesitur. Atqui sapores certe recti .s quam odores,capiunt homines,cum ij organum sensitimque ipsum
gustus cum caeterorum animantium,tum aliorum suorum sensuum respectu,
perfectissimiim obtinuerint olfactus veris sensum instrumentumque debili se simum qu a certe consequitur,quoniam idem organum prout melius detς- riusve se habet,perfectius atque imperfectius suum sensile capit Alias huc respicies Arist. aὸhunc modum loquutus est Si oculum iuuenis son ex haberet, cerneret ut iuuenis,aeque enim atque ipse reciperet. Caeterum simillimam huic sententiam protulit philosophus in secundo de anima contex. 92. cum inquit,De odore M odorabili explicare minus facile esse,quam de iis quae antea dictasthi non enim constat quale quid sit odori quomodo sonus, aut lumen, aut color:Causa est,quianon habemus exquisitum hunc sensum sed deteriore compluribus animalibus: homo enim exiliter olfacit,& nullum odorabile percipit absq; dolore &voluptate.Ex quo loco facile etia colligere est, Deut sensus olfactus minus perspicuus esse dicatur,ob ea siquide causam, quia non nisi dissetentias communes,id est excessus ipsos odorsi in quibus aut dolor est,aut voluptas capitur. Atqui dixerit aliquis: Tactus quoque exsec. de an.coni. 1 i 8 nonnisi excussus percipit, mediocritates nunquam: quem tamo hic exquisitissimum vocat.Respondeo,aliam esse rationem in olfactu &Τaeta insoc enim id propterea fit,quia sensilia sunt eiusdem temperationis cu ipso aestheterio vel medio.in illo autem non ita se res habet, sed ob sui debilitatem omnia odorum discrimina, praesertim quae ad mediocritatem vergunt suscipere nequit: tantum suscipit excedentia a quibus fortius assici potest. Haec deinceps s ad bonum declinat voluptatem in eo pariunt: si ad malum, tristitiam. verum ista omnia ad olfactus vilitatem deprimendam multum ficiunt,ad excellentiam vero gustus extollendam,nihil. Idcirco Aristaddit, Tactum e contra exquisitissimum,Gustus autem quidam 'ractus estὶ:acsi ita
160쪽
Α argvyaentaretur, Homo inter omnia animali ad actum habet exquisitiorem, Gustus est quidam Tactus, Gustum igitur habet exquisitiorem. Maior nota est, quandoquidem Tactus praestantia ab excelletia temperationis animalis p diadet, quam homo omnium animaliuoptimam nepe, teperatam,abbmnibusquς contrariis declinantem , assequutus est. hanc optimam temperationem illius agentum testatur,quemadmodum enim sensus in animalibus est non aute in platis,quὁd hq mediocritate illa destitutς sint, ita intellactus,quivi nobilissima omnium facultas est,ita nobiliorem exigit corporis temperationem quae in hominibus tantum reperitur. Idcircoque A risto in: secundo de an con.si quasi a signo certissimo,Molles carne aptiores ingeWioesse pro tulit,i in propositio itempatet ex tertio de an.cont.63.dc secundo eiusdem coni . 28.&9 .in quo loco eadem verba stant quae hic repetuntur. Nos etiam
v superius quomodo id verum esset quantum aifuit exposuimus. Connexum ergo verum sequitur: Sed etia coyrmari potestius quae Arist. in priori de hist. an .cap. J.dς utrisque hisce sensibus docet Sed quae de Gustus 3c Tactus certitudine docet Arist. plana sunt omnibus, non itaque de olfactus imbecillit te tradit.Pro his itaque quaeri solet, cur olfactum debilem homo Eabeat, iam enim explicauimus cur ipsum debilem nuncupethus. Ratio enodandi qui si 'praeci γua,illa est,quq proponitur in secun odepart. an .capi .dc iis illustrari potest,quae luperius docuimus. AEstheteri u etenim 'lfactus Sylio mine propter cerebrum sibi proximu, frigidu atque humidum est: odor vem quia per evaporationem tantuni a calido attrahente e iccabieque effcitu Maturam trahiantis retines calidu3 3c siccus est, in chm in sensu olfuctus fusi natur contrat tu agere debeat, qxi yripsit quasi et era assiciat ', mutet. ih sit anique naturam conuerta i inxima ergo a est in haςjactione: repugnantiac fontrariotas,quo fit ut fi n 'isi ab exqeduq ρ ρ ρ ρ 'que cominus agente, a ci queat. Alia est in animalibus, pia cam sauit ut uti batio,
contemplanssum nati erant,actiquesque qmma se S mestas editur inem utiq
adimae per ctistris altio isqves acui tis qua Haeditus est, id e Tacui Alexa ideriri paraphrali de an.cap.de olfa m asseruit 'brupis vero, si inuis pan liger ore,best as oblectari, scripsserit Ari .insec- 13 puhl. , lectatio ista saltem in qo gradu non reperitur; in rham enimi qum sibi n0n nisi ad perni