장음표시 사용
101쪽
nemesse consentaneum, aptumque remedium confirmet : altera uero nihil horuri attingens,ad usum, eXperientiamque coli
fugit: aitq;,se perispe uidisse, in eiusmodi S morbo & tempore aquae frigidς potuia profuisse. Ceterum medici ,qui ab experittia Empirici uocati sunt, tria esse experietiar genera uoluerunt:quorum unum casu, alterum consulto,tertium imitatione fieri aiunt.de ijs tamen notam ita inter omnes conuenit.immo uero sunt,qui ad artem sa tis esse experientiam contendant: alijs uero non parum ad eam ipsam rem conferre etiam rationem placeat.at Lycus ad experientiam & Obseruationem refert Omnia, neque unquam ullam probationem demustrativam adiungit: cum tamen HippocrateS contra facere uideatur:ut qui omnibus in locis afferre demonstrationes conetur.
atque,ut ego quidem puto, si id fieri a n0- his possit,experientia & ratione inuenienda linat omniat qui uero illa sola nititur, is
obseruator, empiricusq; uocatur:quiratione,aut methodo quadam, is & rationalis, di methodicus nominatur. incumbendum
aute in hoc est, quia neque illa satis est ad
102쪽
omnia inuenienda, neque item ratio sola id pretestar euidetur posse. id tamen non est confusie faciendum,sed separatim adhibenda est disciplina ab experientia profecta,separatim uero ea,quam stuppeditat ratio: ut quam utraque uim habeat, aperte perspicias. uerum in omni experientia periculuest, ne propterea quod non sit adhibita di stinctio,erremus. id autem fit duobus modis, tum quod id, quod commune est, in suas differentias non sit distributum: tum
quod in caussis rem immutantibuS non attendamus , quae praecipue , aut primo, aut
ut appellare libeat, quaeque fortuito sint consecutae.ideo periculum de rebus facie dum est adhibitis suis, proprijsque distinctionibus.quod est in alimentis iudicandis Obseruandum uel maxime. debes enim singulas particulas per se ipsas degustaresodorarique prius, quam cuiquam des: deinde
uero etiam esse probare. cum enim odoratus, gustatusq; cuiusmodi succum, &odo rem referat ea particula, qua de agitur, nobis indicat, tum uero etiam simul tota eiu Stemperaturam statim declarat. atque hac ratione facultas ipsius, & consistentia. e 6 item
103쪽
item succus accurate inuenitur. quaedanenim succum habent humidum, & aqueu quaedam crassum, di lentum: quOS etiam succos separatim gustare expedierit: quando ipsorum alij acres, aut acidi, aut amari;
alij salsi,aut salsiuginosi: alij austeri,aut acerbi, aut dulces, aut alio modo quodam sint affecti.Qui autem sine methodo,quam ra.
tio commonstret,alimenta, remediaq;c0perei unt,merito comemorant, & ad usum traducunt ea, quae ispe iuuerunt.Obseruationem .n. & memoriam eorum, quae eodem modo facere saepe uiderunt,suam esseeX per lentiam dicunt: sed cognitionem n0eXercent.cumque illam ignorent, fit,ut ne curatione quide inueniant. Et tamen Hippoc. uir admirabilis,multa potius experie tia,quam ratione uidetur cognouisse: cmiusmodi illud est, dolores oculorum meri potione,aut balneo, aut fomento, aut etiaalij s rebus, quarum ipse mem init, curari. itaque omnia, quorum in medicina usus magnus est,experiri oportet,ut quomod0 ad naruram aegroti affecta sint, cognoscamus .ita enim sibi quisque modu in rebus
omnibus aptum inueniet. nam quem ad modum
104쪽
modum sine ratione conficere recte medita camentum non possiimus, ita eius scire firmiter & accurate uires sine experientia nolicet.cum enim lape medicamentum id nofecerit;cuius caulla sumptum sit, tunc quomodo id confectum esset,non ratione, sed experientia deprehendi. mixtiones enim
eiusmodi non eodem modo omnes conficiunt.interdum enim e paucis numero simplicibus aliquod conficere medicamelum properaui: interdum e pluribus: quandoque etiam e plurimis, uel omnibus,quae es , sent generis eiusde.ad haec uero quia qua, dam nobis copiose suppetebant, quaedam omnino desiderabantur, aut paucissima admodum erant,eo tempore, cum necessitas urgeret,ex ijs,quae aderant,medicamelum
composivi,quod cu usu& experietia probatu coperistem,eo semper ita usussum. atq; in medicamelis quidem simplicibus distincta potissimu experientia uires inuentedae sunt, quod in ea falli nullo modo possis.ex
quo patet plurimos medicos in errore ueri sari,qui neque de simplicium medicamen torum facultatibus periculum faciunt,neque ratione eas eXpendere conatur. debes autem
105쪽
autem eaeXperiri,cum non mixta sunt, linullam aduentitiam qualitatem habeni adiunctam . idque primum faciendum est in optimo corporis statu,tum in ijs corpd. ribus quae inteperata sunt. postremo 1 morbis simplicibus .cum uero id ratione expeadimus,distinguendum est id, quod ex accidenti fit ab eo,quod primo, ac per se inest. Siquidem sela experientia docet ea, quae prosunt,quaeque nocent: sed eius disculatas multas sententiarum uarietates pepe-Tit. quae reS fecit,ut totam artem ignari magnopere calumniati sint:ac ne medicinam quidem ullo modo esse uoluerint: quod uiderent,tantam esse inter artifices dissensione,ut quae alius ut optima, proferret, ea ee praua alius existimaret.merito igitur dixit dissicile ee in rebus,& in arte,pr sertim uero medicinali, experientiam. qua re fit, ut DOS accurate eXercere,& 1 medicina facie da neq; pigri, neq; socordes ee,debeamus,
Hoc est unum eorum, quae ad summam sunt redacta breuitatem,& quae fere intel ligi non possunt, nisi fortasse hoc nobis in dicet,quemadmodum ex colore,quem l q
106쪽
mores gignunt,& eorum inclinatione, &cococtione facere licet de morbis, deque natura aegrotatium coniecturam, ita etiam ex nuditate, quae affectio est, quae oculorucoronam,& item capitiS partem,que capillo tegitur,& mentum obside ut etiam alopecia,Ophiasis,& caluitium.tunc enim pili
omnes fluunt,eXtenuatur,quassantur,scinduntur, squalent,in puluerem uertuntur,
subflaui,canique fui atque ita, ut hoc quoque signum sit, cuius ope quidpiam, quod
ad aegrotos pertinea possis agnoscere.Sut qui scribant non μα-ρέυς,hoc est nuditas; sed non solum oculorum affectum significet, cum pili palpebrarum fluunt,sed idem,quod caluititi,a uerbo ductum quod expertem esse pilorum significat:ueluti sint puelli admodu parui quod
in eorum cute nullus adhuc meatus sit,neque etiam fuliginosum excremetum . nam di ex pilis licet temperaturam corporiS cognoscere:quod ut fiat,audi,quae subiunga. pili hunc in modum gignuntur. humor Ple unq; minoribus meatibus continetur, aliquid uro ad imas corporis partes recur rere cogitur. Si uero uapor ueluti fuligi nosus,
107쪽
nosus,chassusque,& terreuS fuerit, pericu tum est,ne in angustis vijs impactus nec ficile intro rursus redire,nec etiam euacua possit. quocirca natura alium statim para uit,qui hunc e profundo subiens,feriat, ac prorsium pellat: ut hunc rursus alius: atque ita corpus tale conficiunt, quale est ea fuligo,quae foris cernitur: ac tale corpus totuprorsiam propellitur, lori formam iam adeptum. eiusque color uarius est. proinde capillus,niger est,cum ui caloris deustus uapor in fuliginem abit:flavus, cu minuS exustus sit. albus ex pituita escitur. crispi autecapilli aut propter temperaturae siccitate, aut propter meatum,in quo radices agunt
fieri solent. Quicunque autem humidam, frigidamque regionem incolunt, capillos, qui modice augeantur, gracileSque, & re' stos,& rusos habent. qui calidam & sicca, ij nigros;qui parum augeantur, siccoS,crispos,& fragiles. qui medium inter hos tractum tenent,moderate, & ad proporti0de regionis .commutantur autem in aetatibus& pro natura corporum, & item regionu de quibus omnibus actu accurate est a Π0'
bis in libris de temperamentis:eaque ΠΩ
108쪽
sunt hunc in locum tranSferenda: cum minime par sit omnia omnibus in libris conscribere.si quidem quod ad eu locum quisit in manibus,proprie pertineat,est perfecte pertractadum: quod uero obiter occurrit,eius capita solum annotanda sunt. etenim glabros, albidam cutim habentes,quique rectos capillos,& qui nigros, & qui nigris sunt oculis,& qui in otio uiXerunt, minus per halitu digeri, quia frigidiore tem
peratura sunt,demonstrauimus. eadem ob caussam mulieres,quas pestilens constitutio,propter menstruam purgationem Ninus laresit, ei In hanc sentetiam ipse in tertio de uulgaribus morbis libro cum formas corporum eoru , qui tabidis morbis corripiutur,explicaret, Genus inquit, tabidoru laeue erat, pituitosium, 'subrubrum,caesium. Leucophlegmatiae,& 'quibus stapulae in alarum modum prominebant,ac mulieres. quo in loco appellat Jaeue,quod uacat pilis: quod est temperaturae frigidioris indicium. atque ut glabrum S uacans pilis frigidiorem, & mansuetam naturam,sic hirsutu calidiorem, atque iracunda esse indicat. Qui enim mores eX forma
109쪽
ma corporis senosse profitentur, eum, qui admodu hirsuto pectore sit: animosum iu dicant in cruribus,s alacem. aiunt enim ibiu habere pectus leoni simile, crura uero, hirco.neque tamen existimandum est, alicui pectus pilosium sit, neces te es te, ut idtu corpus eius siccius sit, & calidius: sed h6c, plurimu caloris in corde esse proinde assiimosum hominem effci: sicut si totum cor. pus uacans pilis, delicatumque sit, & alba cutis,timidi,ignaui,& segnes homines redduntur.quaquam haec pro natura regi0llumutatur:ubi enim terra mollis, aquosaque
est,& aquae ibidem sublimes sunt,ut aestate calidae, & hieme frigidae sint, ibi homines
carnis mole conuestiti, & pigri, & somni culosi sunt, ubi uero nuda esst regio, aquis uacans,& asipera, ibi dura,firma,& hirsuta sunt corpora.ac de his omnibus hoc intelligendum est,corpora, quae magiS rara, magisque hirsuta sunt,facilius usium carnium quibus uescantur,quam, quae alterius sunt generis perferre: ut pote quae per halitum digeranture itemque aerumnas, quia min.
in lassitudines incidat: & bona habitudinc diutius perfrui,quia no statim ad extremi
110쪽
perueniat.Iam uero CX eo, quod glabrum, hirsutumq; corpus sit, potes de humore, qui redundat, facere coniecturam . nam &delicati,& albi,& glabri, humorem melancholicu minus coaceruat:graciles uero nigriores,& hirsuti,&quoru ampliores uenesunt, ij ad illii humore gignedu aptiores iudicantur. ceteroru humoru eade ratio est. V cerum inanitis:quibus infra repletiorquibus si ra,nutritio. 9
Appellat uiscera ea tria,quae etiam principalia nominantur,ut cerebrum, cor,&iecur:& item intestina omnia,quae & in superiore uentre,ut uocant, & in inferiore continentu ceterum hoc praeceptum utile est siquidem in cerebro eam parte animi,quae rationis est particeps;in corde eam, in qua irarum existit ardor: in iecinore eam, qua uoluptate alitur,siue eam naturalem, siue, ut Aristoteli placet,altricem, aut uegetabillem,aut generatricem, ut ab uno horu no- me trahat appelles, cotineri plane scimus. itaq; de inanitione uisceru disserit, ut sciamus,quo nos gerere debeamus,cum inanitio afligit ac uisterib. quae inferiore loco