Iulii Roscij Hortini Elogia militaria ..

51쪽

BRACCIVS . PERUSINUS

RACCI A NORVM Familiam qui ad Brachinos Carthaginienses referunt,pei obscura sane sequuntur. Natus est Braccius Perusiae, Kal. Iulij, anno religionis nostrae Millesimo trecentesimo sexagesimo octavo, Oddone, & Iacoba, uetustissima Monte melinorum familia, si matrem spectemus. Tradunt, Andreae huic primo fuisse nomen impositum, mox, ob conceptam opinionem, gentili nomine Braccium appellatum . Contractum is habuit latus ex uulture,& crus non admodum expeditum.Vir adeo liberalis,ut aliquando Fulginei defuisse ad cenam pecuniam narret uerius historici non autem Viterbij, ut ipsemet Campanus manu sua in libro apud me de rebus ab eo gestis emendauit. Itaque ad eam ne cessitatem adductus est, in suos munificus,ut alteram uestis par rem dissuerit, argenteis limbis, Etrusco, ac Gallico more, distinctam . Hic Bononiae militat, quam cum copiis ab Alberico relictis in Aemilia, Imperio Romano debita, restituit. Postea, ad suos reuersus, in Piceno, & Vmbria, multa uastat,diripit,v Xat. Pugnasse dicitur cum Cingulanis ante ipsa moenia,cruentai ne pugna. Opidum Cimbulum alij uocant. aedificatum dicitur a T. Labieno, qui Pompeij partes sectabatur. Plinius in quin Oam regionem reiicit. Braccius Perusiae fractis foribus, subur-b Hum populabundus ingreditur, cum iam tertio bello,breui in

rei uallo temporis,canes latratu Urbem illam seruassent. Et uero patriae suae imperium repudiauerat Braccius, cum, per legato tandem coactus,triumpharisis more, diuertens auiis, ornatissime stratis, honorifice exceptus, . Similem pompam zXhibuere Florentini,cum purpurea ueste, auro,atque argento distincta, phaleris aureis circumfusa. multitudo ad eum uisendum concurrit. Intromissum Braccium ad interiora penetralia, atque ad pedes proiectum, Pontifex complexus excitauit,grata commemo ratione restitutae Bononiae, ac Ladisiai Regis, Roma, Etruria, ac Latio pulsi. Primus autem Braccius fuerat, qui turmatim in Italia docuerat proeliari . Quis uero eius adnumeret pugnas,

52쪽

dam perperam Vadimonium uocant, alioqui agri Hortini finibus conclusum. Venerat is ad Montem Flasconum, quem qui Faliscum appellat , eidemq. proximum Feroniae lucum adiim-git,toto aberrat caelo, cum illa non longe a Soracte inter Faliscos nostros Veijs proximos coleretur. Pugnauere eo, quo dixi, in loco summi duces,summi accensi odijs, summi R. innixi uiribus, a meridie ad occasum Solis. S fortiam, frustra reuocantem suos, ut in proelium redirent, letale uulnus, ceruice acceptum, retardavit. Hic capti sunt quadraginta octo praefecti,ac centuriones ; uirtute uero maxime illustres , Foschinus sororis filius, Acactabriga, Mannus'. Bariles, quos Braccius in Vesentinam, Marianamque insulas custodiendos transmisit. Diripit postea Tisernum, Nuisiam, Spoletium ,& Vmbriam uniuersam expugnat . Plane ita clarus in militari disciplina magister, Braccius, . ut,qui in eius schola suere, insignes duces habiti sint. Inter quos numerantur Nicolai duo, Picininus, ac Pisanus, Petrus, ac Ioannes Paulus,Vrsini, Gattam elata Narniensis, Bradolinus Comes, ct abj multi, qui militarem artem in Italia coluerul. Porro Braciscius, qui alias Contestabilis, pluribus muneribus donatus a Regina Ioanna,abierat, deinde hostis fuit in Amiternina obsidio. ne. Hic, allato de S fortiae obitu nuntio, cotracta fronte, defixis q. oculis, grauiter indoluit, segetem gloriae suae intercisam, propriae mortalitatis conscius. Erat Braccius natu iunior maior mensibus octo,& diebus nouem.Vix quinctum post mensem,cum in Amiterni obsidione mensibus item quattuordecim fuisset, a S fortiano milite uulneratur. Curatur a Medicis, summa diligentia . spem maximam praebent ij, uitalem esse Braccium. Triduo post, Andreassus Castellus,adolescens Interamnas, maioru, iniurias uindicaturus, accurrit ad Braccium , dum Chirurgus ei medicinam adhibere uult;ac,stylo apprehenso, inuicta quadam animi ui, Braccio,eum toruis oculis adspici cti, cerebrum pluries transfixit futurae uirtutis maximum id fuit argumentum , reipsa postea saepillime comprobatum. Nam Andreassus celeberrimus sui aeui dux euasit. Hoc genus mortis a Bernardino Corio,cta Chronica quadam Perusiae, facile colligimus. De Brac-cio exstat Epitaphium Michaelis Tarchaniolae Marulli Constantinopolitani libro quarto suorum Epigrammatum, hunc in

53쪽

Ni teneas, dicto nomine, nil teneas.

Is, dum ex his praesentis uitae ergastulis liberatur, Amiternum obsidione liberat, Millesimo quadringentesimo vigesimo tertio.

54쪽

CAMILLUS . VITELLI USA M IL L V S Vitellius, sub Virginio Vrsino

meruit, qui ea aetate plane princeps in milit ri scientia habebatur. Hic incredibilem sui e spectationem concitauit,& Imperatoris nomine , & maiorum suorum, qui omnes illustri bellicae laudis fama floruerunt. Narrant historici, pugnacissimi ducis laudem eo praesertini die fuis e consscutum Camillum, quo non procul a Luceria integram Germa norum phalangem, Aragoniis militantem, in orbem circiun- ductis sagittariis equitibus, deleuit. Is primus in Italia siclopetiariorum equitum turmam instituit : quod militiae genus p stea intermissum est, quod eorum instrumentorum grauitate,&longitudine impediti milites mi uus expediti ad pugnam uiderentur. Quamobrem non miramur, aetate nostra leuiora,breuiora q. a Germanis gestari, qualia nuper Gallia ex eorum manibus innumera excussit, ac eo genere armorum onustos breui interuallo ita perculit, ac prostrauit, ut miserabilem in modum effera illa gens partim turpissima fuga, partim ignobili morte contrita in agris ad uolucrum pastum iacuerit. Ceterum Camillus, Virginium Vrsinum summa fide secutus, hoc in primis in praeceptis habebat, ut, non ignavos milites imitatus, pone sequeretur; sed longius armatus antecederet , ueterum ducum exemplo . Et plane excellentem , atque heroicam quandam uirtutem esse Fortitudinem constat, quae in maximis, maximeq. dissicilibus periculis uersatur, mortemq. contemnit decoris adipiscendi gratia,&, ut inquit ille, studet uitam pro laude pacisci. Eadem labores non modo alacri animo suscipit, sed in ijsdem exsultat, maiorq. se exsistit. Nam ua. rios rerum euentus contemnit. Qua militari uirtute praestantium cum rarus sit numerus, ut praestans omne rarum S ideo pleniori quodam ore laudantur, & in honore , atque admiratione habentur uiri sortes, quorum beneficio pacis commodis usi ad Musarum umbras diuertere possumus. Artaxerses Persarum

Rex in expeditionibus praecinctus pharetra , & praetenso scuto primus, & quidem pedes,loca montuosa, & cautibus aspera,

55쪽

alacriter adscendebat,ut milites,eo duce, quasi alis acceptis, IN

uiores , expeditiores q. redderentur. Alexander Macedo ante suorum agmina incedebat ; cum uero ad interiorem Persidis r sionem uenisset, ad iter perpetuis nivibus obsitu, locorum squa-4or,&inuia solitudo,ipsaq. asperitas milites terruerat. Ipse uero, aequo desiliens,pedes,per nivem,ac concretam glaciem, ingredi

coepit. Ipse primus dolabro glaciem perfregit: secuti sunt illum Primum amici,tum copiarum duces, demum gregarij milites. Hannibal quoque,militari sagulo coopertus, inter custodias,stationeSq. militum,iacere,ac somnum capere solitus erat. Is in obsidione Saguntina tum in admouendis machinis ad moenia deij cienda,lum in adeundis locis, ubi imminens erat periculum, semper primus conspectus est. Horum uestigia secutus Camillus,in Apulia Circellum opidum, applicata muris scala,transcedere ausus,molari prope lapide superne a femina deiecto,nequidquam protegete galea ,oppressus est. Sic sane Pyrrhus multa ante saecula occubuerat. Et uero fuit non effeminatum quidem licet muliebre genus,non nullis nationibus Valasca, Boemorum Regina, facta cum ceteris mulieribus coniuratione de excutiendo Virorum principatu,copiarum ductrix ,bellum mouit,interfectis q. Viris feminas omnes libertati asseruit,adeo, ut ipsius opera, Amazonum instar,multos annos tine Viris regnarint. Camillo gloriose exstincto,tumultuarium ex aggere tumulum milites curarunt, cum ceteros fratres immatura iane morte praereptus secutus enset,circa salutis humanae an. CID. C D. XCV. Huc duce clarisse. Michaelis Silvii , Lusitani, Cardinalis, carmine laudatum ostris etiam uersibus,licet rudioribus, illaudatum praeterire non debuimus, Scotti Scotti Narnie sis,& mea erga familiam nobilissimam obseruantia. Sic igitur de se loquatur Camillus:

aut docui in uirilas acies, equitesq. feroces Non prius audita fallere cr arte duces ;

ut cornu seruare unus ,primum'. tenere

Nostibus attritis ausus in arma locum ;Hoc tumulo inclusus taceo prope moenia capta , Tempora murali fronde reuinctus ovans. Hoc unum doleo,Circelli adsumma triumpho

Feminea ingresum me periisse manu.

56쪽

C AMILLUS . VRS INVS

AMILLUS Ursinus, Paulli filius, a Caesaris

Borgiae saeuitia sese prudenter subtrahens, qui

nobilitatis decus omne exstinguere in Italia conabatur, Neapolim delatus , a Rege Catholico, atque ex Grauinae aerario reditibus auctus, magna liberalitate excipitur. Illius uero Borgiae crudelitas maior est,qua a quoquam dici possit. Non satis erat, Columnios,Vrsino sq. proceres necare, exstincta prope Caetanorum familia, nisi impio dominatu innatam a progenitoribus rabiem in reliquos Pontificiae ditionis regulos, exemplum insigne crudelitatis,edidisset.In Vaticana Villa, ne a sacris ipsis profanas abstineret manus, uini lagena medicata ad exitum plurimorum hausta est. Sed, ut deleatur plane crudelis haec memoria,redeo ad Camillum, qui procul a patria,sub Nicolao Vrsino, Liviano,ac Iacobo Trita ultio,ita est institutus, ut patriae aliqua-do salutem afferret. Ante enim is arma tractare coepit, quam ferre posset. Lodo uicum X II. ad bellum Neapolitanum cum tota sua familia secutus est,re infeliciter gesta. Inde, ad Floretinos conuersuS,a Leone X.Pont. Maxue uis armaturae militibus prae ncitur: quod ille munus, licet etiam supremum, in exercitu oblitum,paullo post sponte repudiauit, Io. Paullo Balioneo Socero capite multato,cuius filiam post primam Virginij sorore exstin- qam in uxorem duxerat. Camillus igitur ad Imperatorem uenit, quo tempore Leo Pont. Nomentum,hereditarium opidum, olim Senecae uillam, ademit. Eo defuncto, lucentis peditibus, ac sexcentis equitibus collectis, in patriam, receptis castris agri Sabini,insigni gloria rediit. Rursus,ut qui natus erat ad arma, Venetis non longe Ticino, duplici glandis ictu accepto, uictoriam peperit, iisdemq. Bergo mum quadringentis equitibus leuis a maturae, ac ducentis cataphractis seruat. Opponit se deinde Gregorio Frailpergio,homini impio,qui, oppignorato etia patrimoniosum quattuor legionibus Mindlauo Sueuorum Vico in Italia irruperati, ut Clementem VII. laqueo suspenderet: cuius scel

rati consili j fidem fecit aurea reste, quam senapcr in sinu gestabat cuiua saepe perio cuin militibus suis spectaculum praebuit.

57쪽

OCum uero Vrbs bello arderet, postquam ac iter pro patria d

certauit se ex Vaticanis muris patriae saluti reseruans, Bergo-mum uenit. Tum Veneti exercitus dux bello Neapolitano interfuit, in qua expeditione,inter cetera, Manfredoniam obsedit. Haec Vrbs in rupe Gargani montis adiacet , a Mansredo Rege, Federici Secundi Imp. filio,condita,circa Mille sinu ducet sinu ex ruinis Sipontinis. Hac parte ad litus arx imminci ita firma,ut Od citus Lotrecchius,cum Apuliam sibi uniuersam subegissct, ea expugnare numquam potuerit.Non longe hinc in marmore spectantur uestigia Bonae,lo. Galeati, Ssortiae, Ducis Mediolanensis,filiae,&Isabellae Aragoniae, cum per Hadriaticum mare,eparentis complexu,in Poloniam, ad Sigismundum , desponsata,

mitteretur.Interea,fracto Gallorum exercitu, uocatur a Venetis,

duo tepore a patre acceptos Tripaldae reditus sane uberes per-idit.Venit Vicetiam Milicsmo quingentesimo trigesimo secundo: mittitur in Dalmatiam cum tribus millibus peditum: quem secutus Paullus fit. heres & dignitatis, & gloriae paternae, ut se

gesserit in oratione,quam ante annos decem in eius obitum scripseram, prout tulit aetas,& occasio, iudicauimus.In hac regione, cum excursionibus Scytharum occurrendum saepe esset, praeclarum fuit & nouum Camilli inuentum. Ad Valli ueteris similitudi nem deserebatur id, dissolutum in partes a militibus, quaecum facillime in unum coagmentarentur, & impedimento, & terrori erant hostibus: cum tamen ipsi repagulis obtecti defenderentur. Hic posteri narrabunt, quod in monumentis Venetis in mem riam seruatur,sex millia ex nostris libertati reddita fuisse, atque

hostium uiginti mi il in triumphum fuisse deducta. Romam post

reuersus Camillus,ut patriae, a qua uitam acceperat, uitam & ipse redderet, in duris sane sacculis, a Paullo III. Parmae curam susceptam , cum sustinere uix posset, aere alieno conflato, in Pont.manus restituit. Deinde ad Mirandulam pio Balduino defuncto supremam in exercitu dignitatem est consecutus. Inita hinc pace inter Gallos, ac Pontificem,dt m Petrus Toletanus Sena S ccintendit ad Eretum,uetus Vrsinorum castrum, omni humanitatis officio excipitur, ipse euigilans ad Vrbis trepidantis defensionem octo peditum millia incredibili celeritate colligit. Eo tempore trasuceio Tiberi, a Sabinis, ad Etruscos exercitus, per uam Auxustam,in Faliscis, quae a Flaminia diuerteret, ac pec

58쪽

Bouillas in agrum Hortinum uenerat. Tiberi ligneo ponte HON, lini ciues ad piscinas ueterum Roscioru latifundia in Vmbriae

finibus iter parauerant; cum subita eluuione diuertere in Cassa coacti sunt. Eum diem sacrum habet Amerint,veriti,ne,si ea parte irruperent,uillas amoenissimas penitus uastarent. Solent enim illi,ut nome sonat, deliciis oblectari, ac non modo extra Vrbem, sed etiam intra pomerium,ut locus poscit,frugiferis arboribus,&inflexis uinetis, digestisq. arcolis uti:quae omnia diligenti cultura, ac suaui uoluptate culta saepe mirati sumus. Sed Camillus, patriae saluti natus,apud Paulum IIII. tantum fuerat auctoritatis consecutus, ut sibi magis ille, quam nepotibus, crederet; utinam & omnia credidisset. Ad eum igitur fiebat totius nobilitatis concursus. Cum uero Albae Dux in Tusculanum uenisset,atque ad Villam Marianam xx. mill .hominum laterent, ueritus Camillus multo ante, ne se in patriam effunderent,prudentia singulari, di milite,&praesidiis hostem elusit, Pater patriae communi uo ce nuncupatus. Non multo post, cum, rebus turbatis, in hanc lucem primum uenisset, pacata Italia, ac Gallo una cum Catholico Rege a finitatis etiam ui culo colligatis, ad aeternam Hierusalem, quae unica est,senex septuagenarius,

III. Non. Aprilis, Millesimo

quingentesimo quinqua- sesimo nono, desertur ad S. Salu toris, humeris Rom. n

bilitatis , & pompa

militari: ubi maiorum s pulcro conditus est .

59쪽

CAMPSON . GAVRVS

, M P S O N Gaurus, Aegypti Imperator, a primis annis, apud Memphim in ergastulo Mama-luchorum disciplina institutus, magna argumenta industriae suae praebuerat.Quo factuna est, ut paullatim ad omnes gradus ascenderit, praeclara in primis optimi nominis fama,quae sol cibat barorsi etiam oculos luce sua praestringere. Interim, Caithbeio mortuo,quem filius breui secutus fuerat, dum nobiles de summa imperi j dignitate inter se non modo decem ut, sed acriter etiam

decertant, Camplaia,qui onus detrectaret, imperator acclamatur. Qui de statu rerum disceptant, prout apud omnes bene sa-.pientes q. constitutas ciuitates in more positum est,consulunt,eu esse in Imperatorem eligendum,quem nemo aut oderit,aut extimescat; ament certe omnes fama probitatis. Hoc nomine censebatur Campson,qui singulari seueritate eam, quam inuitus susceperat,administrationem rexit. Habemus in historiis, per haec tepora Legatos Venetos, Catarinum Zenumdosaphatem Baibarum,& Ambrosum Conta renum,in Armeniam uenisse,ac diuerss uiis totum Orientem peruagatos itinerum suorum commentarios reliquisse. l nterea Persarum Legati artifices, qui aenea tormenta conflarent,a Venetis postulare,quibus,quae in ora Graeciae amisissent,recuperarem id ad Baiagetem qui tunc crat eius Ethnicae gentis imperator,rescitur. Quamobrem per oratores, ac litteras conquestus est apud Campsonem Gaurum, Aegypti Regem,quod minus amice faceret,qui legatos per mediam byriam ad communes hostes transire permitteret. Lentis,cum aliis pluribus, Memphim perducitur, qui, coram Campsone saepius caussam ex catenis dicere coactus,uix post annum,quo Omnes columelias abimmanibus Mama luchis pertulerat mercatores inmeri,qui erant in uinculis,insignis Oratoris uoce,uitam,ac libertatem impetrarui. Porro deinde Aegypti pacis inuidus Selymus bella suscitabat. Obstat illae audaciae Tyranni, ut erat aequissi mus belli arbiter. Ille erat Selymus Turcarum Imperator, qui, Calderanis in Campis stratis Persis, Ismaelis Sophi uastata re-

si ,s iaetatque AegIpti Reges delere ausus est. Hunc ab atra

60쪽

nube equum,Carabulu nomine,adamasse serunt, cui ueluti emerito uacationem dederat, sic, ut in honore habitu sine Sessore sola ex textili auro stragula protectum in Aegyptum usque deue

xerit.Eius enim cursu sese Tartarorum aspectu subtrahens , cum paucis Varnam profugerat Huic demum mortuo ad Memphim, Alexandri Magni exemplo, sepulcrum cpndidit Tyrannus, mbestias pius, in suos impius, qui necatos fratres communi tumuli honore privasset. Sed ecce tibi Selymus Campsonis castra aggreditur. Statuitur ad dimicandum dies: perinat classicum: tu , barum per campos exauditur sonitiis qui pavorem aliis, ardore aliis adderet. Tum Campson, infestis signis,obuius,tanta ui in Turcarum cohortem impetum fecit,ut eorum nemo consisteret, omnesq. conuersi non solum loco excedersit, sed etiam protinus incitati huc, illucq. uagarentur. Eodem impetu cohortes sinistrum cornu, pugnantibus etiam tunc, ac resistentibus in acie Scythis, circuiverant. His praeclaris conatibus obstitere insidiae.

Cayerbei, Alepiani praefecti, qui ut in hostem stipendia facie.

bat,ita perfidus in Imporatorem suu arma conuertit. In hoc confictu Campson, licet aetate grauis, ita semper se gessi, ut egregios milites,& aetatis ardore efferuesccntes, longe superaret. Quod si, ut opinione scriptorum circumfertur, Cayerbeius partes suas, ut ceteri .Mam aluch luchs,in fide sustinuisIet,plane insignem triumphum Camplati eo die retulisset.Qui quidem triumphus eo maior futurus erat , quod longe minoribus copiis quasi infinitum Scytharum numenam profligasset . Verum proditionis hoc uitio accidit: cuius nometaeo magis effugere debet miles, quod eo ipsis,quo alterum prodit, se etiam in illius mei, cui rem prodit,proditoris suspicionem coniicit. Haec pudori caliginem obiicit: haec nihil non audet. Est enim ueluti ille praefulgens gladius, e lacunari feta equina demissus, qui impendebat beati illius Democlis ceruicibus lates unguenta, inter coronas, inter odores,inter conquisitissimas epulas, inter pueros Regios, ut iam beatus amplius nollet esse ontra hanc nihil possunt arma, nihil praesidia.Itaque uere dictum est a ueteribus, Praesidium caritate,& beneuolentia ciuium saeptum esse oportere, non armis. Est uero hoc genus proditionis in patri in plane in ultimas terras asportandum. cuius tamen conuictus is Selymus est,qui csi Camrion lucertauit. ea:iaimus paternos plenos lac mari in eiu