장음표시 사용
41쪽
de causa mouente,ratio naturalis no Metaplaut ea quae est. 8 Ph.quia de mouente causa , dc in libro de generatione de
causa generanae, Nanasi,ut dicit, arguenda sit Metaph. ratio ne uniuersalitatis,aut hoc est ratione modi arguendi uniuersalis,aut ex re ipsa uniuersali, no ex modo Metaphylicalis argueda cli:Nam Arist.prinio Post. arguit codem hoc modo noste ri processum in infinitum in praedicatis uniuersalibus, ncU IN Proeticatis pcr se, Sc lamcn eas rationes Metaphyllicales nequaquam dicit,sed ab iplis Praedicatis,de quibus. fit rati appestar, quas eni facit de praedicatis uniuersalibus, dialecticas dicit, quas uero de Praedicatis pcr se resolutoriah igitur a rebus ipsis dcmostratisficri dcbet denominati S a scietia cuius sunt reS, de quibus fiunt rationes secundum modum illum uniuersale,
quo pol uti unaquci scientia , eo modo ususcit in logica, eo modo utitur in libro de generatIOnc,ut prius adduAimus,& ut in logica a rebus logicis logicae dictitur,cta rebus naturalibus in libro degeneratione non Metaph. sed naturalcscIut. Hac autem in loco iuxta expositionem suam res S causa demolirata non est Metaph. non citcnim eausa ut causa,ncc causa ages, sed nioucs,qua in T.pcedetinos ut GPposuitur.pmpcIpium unde motus, igitur vi naturalis Sest naturalis dicenda, si Aristi praeccptoris appellationem sequemur:Praetcrea patet mmaum naturale esse, erit enim ratio iuxta expolitionem suam Ex tribus mouentibus ultimum non poteli esse causa motus olum, cum nullum post se habeat,nullius motus causa erit, Mevium uero cum nullum,nisi unum tantum habeat omniti non crit motus causa,& quia non mouet nisi moucatur,agitur Prima est causa motus omnium satis manifestum in rationem hanc Naturalem csse oc non Alctaph.& nulla c uniuersalitas Per qua argui possit Maaphysicale csse nili ex modo cuius gratia,& ratiqnes in primo Poli .Μ taphi licales cssent S in libro de genco :ratione non naturales csscnt.Et esto O modus alle Metapn,'c Iis sit,contractus tamen ad res naturales naturalis inicitur,
ad res logicas logicalis,& ita nihil est quod notat comen. sed
error potius capvngcdus,si notandus locus.At si dicamus iuxta cxpolitionem Cneorum AriIL s.faccre ratione de quibuSUcausis univcisalem, nec propicr hoc Μ taphsicalis cli ratione illius uniuersalitatis quia non magis erit Μ taph. in hoc Tc ria si in T praecedciati,in quo proposuit omnes quattuor cau
sahcc quibus hoc loco uniuersalem facit ratione,S cum PIO Posuerit
42쪽
posuerit causas rerum Nansmutabilium seu naturalium,ut norauimu igitur ncc hoc loco Metaphnicus erit, nec ratio Mein raphysicalis. Quia uniuersalitas ista non excedit res natura les & causa sed quae expositio couenietior sit an graecornm an comm .potius B latinorum,infra dicemus, Urinde cum dicit.
Α Τ uero nem ad infera,si superna principium habent in infinitum profectio esse potest,ut ex igne quidem aqua,ex hac autem terra &sic semper aliud quid genus fiat ac
cu proposuerit prirno declarare profectione recta causas in infinitum non procedere,& profectio recta duplex sit, ad supcra. ad infera, ubi ad supera probauit infinitam profectioiacmnon esse, relaquum erat ut ad infera similiter profectionem infinitam non esse incnderet,& ut ad supera ratione uniuersa ti,ut exponunt Graeci,id ipsum ostenderat,nec secus uniuersa
ii Gne ad infera probare deberet Et propterea graeci dificultatem ha bent ex T.quoniam de mattria loquitur expresse,& ad hoc respondet Michael dicens, exempli gratia materiam ad ductam esse ed non plene satisfacit, Nempe sicu t arguit uni uer salem priorem rationcm csic quia nulla adducia est causa seu nullius causae mentio facta est, ita per oppositum quia hic metio causae materialis fit, non uniuersalem, sed causae materialis priuatam rationem esse. Sed ad hoc possent dicere eo modo no posse probari uniuersaliter s.sumptis tribus ad istra Procedendo,ut ad supera,quoniam medium non ita necessario dependet ab ultim ut medium a prim ita.sunturisali Ill a ratione, qua dicebatur si noultimum ne medium,quoniam
quod medium est non dependet ab ultim sed ultimum, a me dio , in esse quidem d icodicet in ratione medii dependeat, nam si non esset ultimum, e M posset id quod modo medium est,medii tamen rationem non haberet,sed ultimi,& forte hoc pacto
staret rati Ps. non procederetur ad infera profectione infiniora,Ideo habet dicere Michael, ut sustineat exemplariter adductam materiam esse,quia manifestius res per materiam decla ratur H eo modo univcrsaliter.f. tribus a coeptis ratummodo. Latini autem dc come.habent in cotrarium suae expositionis, Primo-nullam de mouente mentionem facit Aristoteles, cudo quia non seruant utrans profectionem, quam T. ui tur
43쪽
expae dicere naeu dieit Aristo.At uero n ad infera uidetur
Messe prosequuat. perficcre directionem proposita , quaedua bus profectionibus perficitur, huic tamen obiectioni respodet comcn. in eadem causa non fecisse,quia in agentibus ultimumquod essectus est,manifestum est, ideo progressionem ad infera praetermisit,in causis autem materialibus prima est ma nisestu ideo in genere causae materialis profectionem ad supera neglexit,latis ergo fuit Arist.probare in his quae dubia sunt, in agentibus dubium est primum agcns,& no ultimum,quos est eflectus tantum, in materiis pol esse dubium ultimu,nctautem primum, ut homincm fieri ex humano semine notum esse uidetur . S. T. uero inquit soluens Sc ipse hanc obicetione D agens de patiens simul sunt, & ex ipsorum ratione patiens subditur agenti,si ergo patiens quod patitur gratia materiae einfra,agens uero quia agit ratione formae de actus supra ideo procedere ad supera crit causam agentium, in deorsum uero cotra materiae competetinon ageti,taeo ad supera prius procedens de agente causa intellexit,hoc uero loco de causa naate risi,ut expresse loquitur. At si animaduertantur exempla Αri. ec recte considcrenturiuidetur hanc totam rationem de causis mouentibus esse,nempe ut ascendendo agentia tarminauit, ita descendendo agentia terminacidc exemplis hoc maniscitat. Ex igne inquit aqua,si ex igne superiore clemento fiat aqua , aqua inferius elementum erit agensac si ex aqua superiore elemento fiat aliquid inferi aerit terra agens inferius clementumacita
procedendo in agentibus inferioribus erit deuenienda ad aliis quod ultimum,ultra quod non erit aliquod aliud intra, quod agere possit in illud,ut modo terra e,agens utiq3 terra rised ut rimum,nam si ex ea fieri debeat aliquid , fiet aliquod super ius, ec erit ascensus de non descensus, fiet enim aqua ipsa agente in terra , dc ex aqua ignis,aut aerac sic erit circulus qui bic no phatur,sed ultimu ages infra,ex aqua.indixit superiore fit terra a terra,quae e ultimu ages infra,& sic arguit in una genere causae mouentis. fac non in dua bus, tum exemplariter materialis causa adducta est,nisi pro quanto agens neccssario praesuppo, nil patiens,nem unum sine alaero explicari po test,utetia licendendo dictum est ultimum non esse causam alicuius, medium esse causam unius tantum.Et si intelligemus causam mouente medium erit agens seu mouenAultimum pati materia dc mo
44쪽
tu,& mediu erit ex costqueti, ex quo & materia respectu primide ultimum respectu medii Ac primi, εἰ sic utris modo causa
materialis implicatur ubi de mouente causa agitur. Et coa ctus fuit ponere ultimum agens agere in supcrius, quoniam sic dcumicndum ad aliquodquod non agat In aliud , iam non Git agens,possumus hene vcnire In superius agens quod no sit motum absis implicatione , scd non possumus in ultimum agens uenire quod sit motum tantum, implicat. n.dicere ages motum tantum . Et hoc forte fecit omnes expositores errare, graecos quidem asserentes causam agentem praetermissam incire rationem uniuersalem hanc Procedere uis ad eam particiam. Et fieri nequit ut ipsum primum Sc.ut anfra dicemus,Latinos autemWcomm.dicentes in hoc genere causae mouentis descesum praetermisisse,&speciatim de materia incipcre ab hac particula.At uero,&GSed sicut de una ead causa movete tractas ascendendo, superius,accepit loco agentis, S in consequei inferius,loco materiae, licet eam non expresserit,tamen neces sario habet intelligi , ita descendendo, superius, accepit loco materiae,& ex consequenti, infatu loco agentis, licet non ex Praesserit,cum necessario in matcria fiat aliquid per ages,dc sic in directum probauit, de in sursum,& in deorsum causam mouetem in infinitum non procedere,Ex hoc autem ultimo aeste sumpsit Occasionem de materiali causa dicendi . Et proptorea inquit.
DUPLIcATO enim hoc ex hoc fit,non ut hoc post hoc fieri dicitur,ueluti ex Isthmiis dicuntur olimpia fieri, sed
ut aut uir o puero mutatione subeunte fieri uictrur, aut
Sumpta 'casione ab arante inferiore, quod intellerit per assumptionem superioris accepti loco materiae, cum dixit ex igne aquam fieri,& ex aqua terram,quod fieri non potest nauaqua agens fuerit medium, terra ultimum mouens, quod facit ex aqua terra de materiali causa modo agere intendens
ex aliquo tanquam ex subiecto primo dupliciter distinguitssit Propterea excludit fieri ex aliquo pro ut illud,ex, subiectara indicat, sed, post,disserentia temporis significat, ut ex Isthmiis fieri Olimpia dicebant hoc est post Olimpia, erat autem Isth. mia ludi,qui i honorem Neptuni in Peloponesio celebrabatur, impia uero, quae quinto quo anno isthmus celebratis in noum Iouis fiebant,certamina quaedam erant Ex substeto
45쪽
itam fieri dupliciter inquit,& primo ut ex puero uim fieri dicimus re aerem. v.G. ex aqua fieri, Puer 8c aer subiecta sunt, sed puer mutationis e subiectit aqua uero corruptionis,Puerti aureia mutationis subiectum explicat cum dicit, uirum fieri ex Puero mutationem subeunte, propter quod satis manifestum in non praeterin 1sisse modum ipsius ficri ex subiccto,ut inquit Michael,immo ex istis duobus subiectis intendit ostendere primum subicctum quod est malchia, ut infra patebit, innuit enim triplex subiectum,unum mutationis pro quo puerum exemplariter induxit, alterum corruptionis, ut aqua ex qua aer fit, tertium generationis,& primo loquitur de duobus primis,*ex ipsis concludit tertium,quod in genere causae mare
risis primum est ascendcndo, Primo ergo declarat conditi nes subiccti prius adducti,& inquit,Ex puero igitur uirum fieri dicimus,ut ex eo quod fit, id quod factum cst,id enim quod est in fieri, iam uiceptum est ,sed nondum persectum es in hoc est,quod declarat dicens fit,quod perfectum est,ex co quod per
ficitur,iterum hoc declarat ex natura mutationis, mutatio Dam est inter terminos sinter terminum a quo , qui abiicitur,ec terminum ad quem, qui acquiritur,dc quia mutatio no gratia sui fit,sed subiecti,quod mutatur ab uno termino in aliam
terminum,ut ergo se habet mutatio respectu terminorum itaec subiectum se habebit, ut ergo generatio medium quoddam est inter esse εἰ non esse,ita & ipsum subiectum medium est imrex id quod non est de id quod est, quod cnim simpliciter non est, non generatur,nc 3 quod simpliciter est gcneratur, igitur quod generatur medium est eius, quod est simplicitcr quod non est simpliciter, dc gcneratio inter no csse Stila simpliciter. Exemplum autem de puero.qui no est subicctum m rationis simpliciter adduxit,ut ex sensatis primum subicctum declaret.
quod non aduertitur ab expositoribus,puer enim formam ha tquidem, sed non perfectam, est autem in potentia ad per ectionem formae, non quidem quo ad esse essentiale,est.n .puer Ac homo rationalis S risibilis ut uir, sed quo ad operationcs ad quas exercendas homo instrumentis indiget,quae successi perficiuntur,augentur enim dc roborantur succiniuis motiobus, non . n. puer uim habet generandi sed eam succcssiue ac ,
quirit iVS uim habet iudicadi per sensus interiore sed succcssiue iudici S alia huiusmodi in dies acquirit,ut scietia cuius
exemplum adducit dicens, ut autem discit fit sciens,& id tr
46쪽
Scirur ex ad scente sciens fieri , 8t accipit addiscentem pro
eo qui habet scicntiam actu sed imperfectam,& addiscens medius est inter purum ignarum, S simpliciter sciente , fieri ergo taliter est fieri ex forma imperfecta, esse autem perfectum re imperfectum non copetit formis substantialibus, sed tantummodo formis,quae sincipiunt magis εἰ minu nisi per accidis, ut diximus,de operationibus a forma substantiali prouenientibus,ideo adducto de puero cuius forma substantialis no habet esse magis de minus,perfectius 8c imperfectius esse per se, sed per acciden adduxit exemplum de adiscente, cuius forma perie suscipit magis de minu Adeclarato ita 3 subiecto prius adducto alterum declarat,dc proponit quo pacto subiectum a priori differat, dicens. EN aere fit aqua altero subeunte eorruptionem. ut enim subiectum,quod fit ex puero uir, puer est,ita subiectum,quod corrumpitur dum fit aqua ex aere,aer est,sed disserat,puer subiectum non corrupiturista manens perficitur, nishil in pucro est,quin illud quom in uirono sit,sed in uiroeperfectum, quod In puero imperfectum est, alterum uero corrumpitur non secundum totum, sed secundum formam,ideo alia
quid quidem est in aere , quia in aqua non est,est enim forma aeris,quae non perficitur,sed prorsus tollitur,& at tera introducitur, siue perfectior siue imperfectior fuerisi diuersa tame spe, O,6c ex hoc deducit horum disserentiam sequerem dicens. v APROPTER. in illis quidem non fit rcflixio,nem fit ex uiro puer Nem enim ex generatione fit id quod fit. sed est post generationem,sic enim ex aurora fit die quia 'post illam, idcirco nci ex die fit aurora, In his ureo fit
reflexio. Ex priori disserentia,quae est unum subiectum non corrum pi,& alterum corrumpi, altera haec disserentia sequitur, uis delicet in illis fieri reflexio non potest 6: reddit rationem,quia.. s.id quod fit,quod est. esse perfectum non fit e X generatione, non enim uir generatur ex puer sed fit Post generatione, una, quod 3 enim perficitur postquam genitum est,perfici enim B augeri praesupponit esse,quod per generationem acquisitur,&
M perfectum esse fit post genitum Acut dies fit post auroram. Ratio autem est,quia ubi in eoirarietas ubi reflexio esse potes
47쪽
quoniam materia propter ipsus aptitudinem Spomaria ad
contraria,utrum3 suscipere potest, in embrione enim non est contrarietas,in talis contrariorum susceptibilitas ed tanta in Gabrione ad perfectionem dc finem tendentia dc uia e , uia autem non e cotraria fini,nunsi enim in contrarium ducerem propter quod seruatae forma*quae erat in principi fit adis diti eruatus uti in puero S minime corruptus fit pera lectionis additi cum in. alia transmutatione subiem fiat corruptio equitur in ea fieri posse refisione. Ex hoc autem sequitur in his duobus no fieri progressum in infinitum. Et pro
N E v T R Ο aure modo in infinitu abiitio esse potest,E temissorum quidem cum sint media finem esse nec e Grum
aut I flectum alteri .n. corruptio alterius e generatio.
Intentu in his subiectis tau mediis subiectis satis manifeste
obat ex dictis.s.in infinitu Pgressum no fieri,in prima.n.mutatione,si mediu e tendes ad perfectione de terminu,no erit abiitio in infinitum,implicat enim habere terminum ipsi infinito, frustra enim tenderet ad perfectionem,si no esset in ahquo ter mino perfectio, autem rcflectuntur sequitur in ali qua specie ultimum re, ad quod cum fuerit peruentum, cu ut rea progredi non possit,cum alia causa non iit,si uelimus in infinitum progressum fieri, cesse est reflexionem fieri, ut secumdo degeneratione dicitur ubi supra ed haec infinitas est secundum successione quam non impugnat, sed gratis concedit, ut si fiat exspermate embrio, dein puer, postea ui rursus sper ma,ita in plantis de in omnibus alus,sed haec duo subiecta nosunt primu quia ex primo subiecto no fit aliquod nisi ex pura potentiarquod autem fit ex his duobus,ut constat fit ex forma aliqua necessario, aut . n. fit ex forma imperfecta, aut ex
forma conrearia, cum ergo, ut declaratum Mnon sit in his progressus in infinitum,erit deueniendum ad aliquod, ex quo primo corrupto fiet quidpiam. v. G. terra quam ultimum agens innueran de si tale subistu ut ex eo fiat quippia cor . rumpatur, non erit primum subiectuna, quod perpetuum s dicitur omnium philosophantium sententia, ex quo cum fiant de generentur. Ex eo itas primo corrupto deuenit in cognitionem primi subiecti, in quo fiat status in suum ui genere causae materiatis de inquit,
48쪽
Ε et insuper fieri metust, ut ipsum primumeum perpetua
sit,corropatu cum enim generatio no infinitum sursum proficiscatur, id ex quo corrupto primo quippiam ortu es: perpetuum non esse necesse est.
Volunt Micha Idc Asclepius hac particula Arist. incipere de
eausis priuatim pertractare,& primo de causa materias ed uenia ipsorum dixeri, non intelligunt hunc Textum, nec prio rem,Nempe si uult Arist. probare causam materialem non hao re progressum i infinitu, oportet praesupponat plures ae causas materiales ubiectum autem primum de quo hoc loco loquitur,ti dicit perpetuum esse, um tantum est, igitur m probabit hoe non procedere in infinitum, ideo de subiectis prius loquutus ab ea particula Duplicato enim ex hoc fit incepit de causa materiali priuatim tractare, ut diximus, re praueniens ad primum subiectum quod corrumpitur talum fieri In cauusis materialibus conclusit,eo dissiciuntur,ex eo autem priomo corrupto,ex conditione perpetuitatis primi subiecti non illud primum corruptum, primum subiectum esse arguit , sed ex eo cuius corruptio generatio alterius es ut in calce praece.
dentis particulae dixerat, aliud esse subiectu generationis necesse esse inirmat,Nam cum non fit id quod generatur,nec sit lx consipitur,erit aliud ab utris,quod sub utro 3 termino m ne dc illud est primum subiectum, quod nem generatur nemcorrumpitur,neqs est quod fit,nem ex quo fit tanqua ex trario ed tanqualis ex subiecto ratummodo, & hoc eli quod materiam uult esse in pura potentia,quam materia quod F psi,mum subiectum 'aerit in genere eausae materialis ascendedo, ut ostendimus, propterea male comen. dixit ut excusarct
Aristotele ultimum agens descendendo non prohinc, iuxta suam falsam expositionem, nec materia primam ascendendo, quia ultimum agens mani festim est,in materiis prima mateoria, uoniam ultimum ages in causis agentibus ut declarauimus,ostendi illud per terram ultima elemetu exemplariter explicaui t id quod dixit esse manifestum come. no fuit ultimu agens,sed effectus qui ages esse non potest, prima uero materiam hoc loco manueste declarauit, quam non uoluit esse
ex qua immediate fit re ut intelligebat ipse,sed primum subeicium,quod Bc materiam primam dicit.Reliquum erat ut do
scendendo ultimam materiam dari quot probaret ,sed satis
49쪽
habuit omnem directionoen in causa agente pcrsccisse, ex quo quum dari ultimum,si primu datur,habuerit, satis uisum est ei materiam primam probasse seu primum subiectum,aut si uelimus sententiam comen. aliquo pacto sequi,ultimam materia tanquam notam Arist.reliquisse dicemus, ea enim, quam priomam dixit comen. materia 6c notam isse uoluit, & propterea praetermisisse u oluit Arist.ultima est 6c non prima, ultima erago tanquam notam reliquit Bc prima laqua ignota probauit. Id quom notare praetermittandum ncquaquam esse censeo,
ex his quae in hoc urim causae materialis ynere in principio diuidendo subicctum dixit, formam corporeitatis perpetui qmaxime rcselli, Cum enim dicat ficri aliquid dupliciter eximὰ
persccto .f. persectum , εἰ cx contrario, si forma haec in mare Iia perpetua siderit profeccto corpus ex quo cuncta fiat,ex hoc ergo cuncta necessario fient altero duoΝ modorum, aut ex imperfecto perfectum,ut cx puero uir,aut cx contrario,ut ex aere aqua,si ex contrari Corrumpitur corpus, de no erit perpetuuot dicunt, si fiat ex imperfecto non erit Ineratio, sed cuneta fient ut cx aurora di dccx addiscente doetus.Et profecto ex ipsorum dcclaratione generationem imprudenta negant. uae enim ita fiunt, ut x imperfeci opc ccium,eo, ex quo fiunt, sal. Do & ad Wrsectionem icndente fiunt, occ Ualcili dicatur cor pus illud aeternum csic propter formam aeternam, dc tale cor pus non est generatum,scd si cius est generata,quia non E aeter Da,sed de nouo fit,quia ratio Arist.ualet ita si impe fectum es set perpetuum, sicut si de nouo fieret,ut si puer aeternus fuisset, εἰ modo fieret uir,non aeci generatio uiri cx puero aeterno, est enim gencratio ex contrario in contrariu, quod autem imper. fectum est pereecto non contrariatur, siue illud imperfectum .eternum sit lue non aeternum, r gcnerationcm cnim fit ac
quisitio formae simpliciter,& actus simpliciter,& non sup posita forma hia recessi per Mnerationem perficiatur, ut di cunt forma illa generica fieri igne specifice aut aqua, sic enim fit ut ex puer assimilatur tamcn generatio ex subiccto quod est in pura potentia mutationi persteti ex imperfecto,quia glfit per generationcm,non fit ex non csse simplicitcr, sed ex ec in
potantia,non tamen ex aliquo actu imperiecto, aut genericiniat uolunt,ct conuenit cum mutationc etiam pereecti cum no
fiat rcflexio i generatione, quae fieri dicitur ex subiccto primo, cum subicctum Primum non corrumpatur, ut dicebat Arist.
50쪽
ideo si ex materia fit ira on ex igne fit materia, hare enim reflexio fit,ut dictumst, quando fit ex subiecto corruptionem subeunte,& non quando fit ex subiecto primo corruptionem non subeunte,di conceditur generatio eius quod fit, quia quod fit non praesupponit actum ipsius quantumcum. imperfectu. Ex eo ergo ex o sensato, ut dicebamus, declarauit Arist, generationem simpliciter ex subiecto in quo est, quod fit in potelia, omni actu etiam imperfecto excluso quia hoc posito excita ditur generati ut contingit ponentibus corporeitatem aetersenam in materia. Subiectum autem illud in potentia sensu non Percipitur ed ratione compara, itur per analogiam, quam hoc loco uidetur innuere Aristiui.n.Puer se habet ad uirum,ad
quem est potentia,itvrimum subiectum ad formiad qua in in polrtia,sed eo disseri,st puer in potentia est propter actu
imperi na,ideo ex eo uir non seneratur, materia uero est in
poterasiabis omni actu etiam imperfecto, ideo quod fit genera simpliciter,&i hoc no fit reflexio, quia primum labioctu on seneratur,tendit tamen ad esse & bonum, ad quod est inpura potentia, εἰ non quia formam acquisierit prius,aut
aliquo modo habuerit,ex puero aurem non generatur uir quia
iam in puero genitus est,& esse habet licet imperfectum csse habeat sed puer muta sur,hoc est, tendit per mutationem non adesse simpliciter, simia esse perfectum. Et hoc est quod uult dicere come n comen. huius.T.dum diciti illud, cuius generatio est confima, impossibile est ut sit generatum. intelligit enim non ima iam generatum est,sed quod generatur , est que propositi nis senstis,impossibile est eius,quod generatur, gem rationem completam esse,si enim completa esset, iam non generare. rur Sequitur postea in T,dicens,
P R E T E R E A id gratia cuius fiunt est finis,lale autem est id quod non ob aliud filista alia illius gratia fiunt, quare
si tale ultimum fuerit non erit,si uero nihil tale fuerit , ncterit id cuius gratia caetera fiunt. Idem de fine aggreditur probare.s non esse profectionem in infinitum in causis finalibus,& arguit primo ex ipsa ratione fi ni est. n.finis id cuius gratia cuncta fiunt, si tales in infinitum procederet,nullum esset ultimum, sublato aurem ultimo de re