장음표시 사용
81쪽
nent ad logicalem considerationem naturaIi philosophiae propria omnia tamen a cognitione quiditatis naturae ita dependent,ut explicata cius quiditate statim inolescere possint .cu ergo propoluerit naturalis philosophiae modum,merito quid primum considerandum sit proponit.Primum ergo quod considerandum inquites quid natura sit. Sunt,dc nomine quidem magni uiri,qui, ut hunc,quem iure impugnamus errorem seruatidicant,hoc ad naturalem philosophum tam manifeste attinens primum perscrutandum propositu quarto Μ. in quo de natu Ta agitur derivariquo prosccto in hac re nihil insulsius dici potest.In eo nant libro non modo naturae significata aperiuntur,sed de omnium εἰ quorumcunoe nominum ad primu philo ophum spectantium, quorum nullius alterius considerandum quiditas proponitur cum tamen fint, quae ad primum philo sophum magi qua natura attineant,ut unum, en substantia,Nalia huiusmodi. Nec hoc loco ea .ratione natura proponitur, qua ab altiori philosophia consideratur, eius enim est natura aut sine motu oc materia,aut indifferenter fine motu tamen speculari.Et propterea liber ille huic proximus non e,sed ut uolui
secundus, qui latinis tertius sicui tertius latinis quartus anne ctitur,hunc uero quartus quintus latinis proxime sequitur,in quo non primo,sed extremo fere causarum nominum loco naturae significata adducuntur.Si autem nominum significata explicare, quid sint illa,quorum sunt nomina perscrutari te uelis, quid sint omnia,quorum significata in eo libro manifestatur,
hoc loco proponere dcbuisset, aut si illorum omnium aliquod primo,uel hoc loco primo quid principium sit cuius signafic
ra primo in eo libro numerantur proposuisset, aut in eo natu
rae primo significata exposuisset, uare quo magis distat id qιν afferunt huic loco perscrutandum proposito rebddens,eo proximius quod nos secundo physico inquiri primo diximuA quo fit profecto,ut hoc nostrum proximitate uerius es manifestetur.illud longinquitate falsissimum re cognoscatur,cum satis constet praesertim si dispat illud sit quod quarto Metaphin adducitur,qus sit ei quod hoc loco proponitur quod nos soneundo Phy.pontum dicimus esse congruum. Nam cum promonendo quid natura sit primum considerandum prooemiu hoc conclusisset latim ab ipsa quid natura sit inquisitio, secunda
Phy.exordiens,in.t. 3 .cOmlusit na turam re principiu motus
di quietis, inc pcmaciat quid sit habens naturam,oc quid secundu
82쪽
set dum natiuam.Et quot modis dataea dicaturasset a Lucia f.Et postea de modo proprio considerandi transmutabilia,ut prius diximus,pertractat.Et m sint proporrenda in prooemiis quae consideranda sunt in strentia, cuius sunt prooemia. Ideo quae consequuntur ad notitiam eius,quid sit natura consequerer proponit dicen .HOC enim pacto de quibus de rebus est scientia naturalis Et si unius facultatis an plurium sit causas principiam cotemplari profecto patebit. Ex his quom si maxime huius prooemii ad secundu Phineorum habetur connexio, a ad tam manifestam connexione
livide soluendum nominis naturae significatorum explicatis illa ineptissime adducta sit illustre cognoscitur.Non enim ad omne nominis naturae significatum sequuntur haec quae t hae particula adducuntur.sed ad illud solum secundum quod misturam priuare naturalis philosophus contemplatur. Et propterea cum primum perscrutandum quid natura sit cum materia& mora intelliWns,ut ex modo proposito deduxit tanqua maanifeste sequentia ad quiditatis naturae sic propositae cognitio, nem duci adducit,quorum primum est auae sint consideratio nis naturalis,alterum an sit plurium is unius scierum eatuas omnes contemplari. At haec itam proponenda, quorum nussu sest inta sicum, sed naturale QuodcuP omnem antecessionis in huius prooemii exordio adductae declarativum se oonem direxisse Atiae manifestium 4propter quod non intaph. ut Asclepius se caeteri expositores omnes nec ad omnem specu latricem doctrinam ut Alexander ille sed naturale prooemium hoc iurere dcterminamus.Haec autem de quibus naturalis c templatur,& quae sunt in hoc prooemio proposita in secundo Phflicorum ponuntur , at diligentissime explicantur ueluti
manifeste ad naturae quiditatem sequentia a.t,c.2 I .uis acti.c. 26.in quibus locis declarat ad quaese extendat naturalis consideratio, nam Iint.c.2 inquit.Αmplius eorum, qnae sunt,ad
aliquid materia est,in alia aute specie alia materia usu ad quarum,ergo physicum oportet cognoscere speciem 6c quodquid Eaut quemadmodum medicum neruum & fabrum aes est quo. cuius m causa unumquod , ct circa haec, quae sunt separa tae quidem species in materia, homo enim hominem generardi s omnem uis materiam habet considerare naturalis mi
83쪽
losophus & oem materiam ad prima materiam reducem quia
uniue salitas materiae non excedit uniuersalitatem rerum tras mutabilium, sed non omnem formam habet considcrare, quia uniu Halitas formae excedit amplitudinem rerum transmuta
bilium,ideo status considerationis formarum est forma ho minis,quae est anima intellectiva, de formis autem s*arabili bus prima philosophia considerat,ideo in eo textu sequitur di icens. inuoniodo aute se habeat haec separabilis, & quid sit philosophiae primae est dacrminare.Ponit etiam in eodem secudo quae sunt considerationis scientiae naturalis non tanquam partes, sed tanquam composita ex his . s. ex materia de foroma vcluti manifeste sequens ad definitionem naturae,ut hoc lorico proponitur. t.c. γι rubi inquit. Et renitur physicus considerare omnino quaecul mota movcnt,quaecunP autemno non
amplius phylice sunt,non. n. in se ipsis habentia motu nec p principia motus mouent ed immobilia sunt. Ex quibus uerbis satis constat ita poni insccitio physicorum quae consideranda sunt
a philosopho naturali,sicut in hoc loco Pponutur. ut manifeste sequentia ad considcrationem quid natura sirmon enim potuisset dicere haec mota mouentia naturalia ineacesse conside, rationis naturalis scientiae nisi hac ratione,quia in seipsis habe. tia motu autprincipia motus,dc quae non habent in seipsis r lia,non sunt naturalis considerationinnisi prius naturam diffiniuisset per hoc quod est principium motus de quietis. Ex eo
ergo paret,quae nam sint in scientia naturali cor deranda , ut. proponitur. AltcIum autem quod simili ratione proponit.
cst quod sequitur dicens. SI unius facultatis,an plurium sit caulas de principia corr.
templaxi. Hrc particula causa erroris fuit omnium graecorum&Ia itino ruin, existimant enim proponi hoc loco hanc quaestio inem.virum unius uel plurium scientiarum sit causas dc princi pia contemplari,& propter hoc continuant hoc prooemium tertio Μetaph. in quo ponuntur quaestioncs propositae in ealo ce primi & prima uua io est. virum unius scientiae sit an pluin, rium causas de principia contemplari,hac ratione Asclepius es riuuat,hac latini quom rertium librum huic proximum aD,
firmant , praeiercim cum dicat. Est ital dubitatio prima de his quae in exordiis dubitauitans. virum unius an Plinii in
84쪽
ke. Michael auinis tenens hune librum 'ae prooemiumaa
omnem speculatricem doctrinam nesciens respondere huic rationi supra.t.c.1 .iertii intam ti dicit, hanc particulam nulla rone hoc loco iacere. Et pNerea uelut redudate praetermit. tit, hoc loco nec sent,nec exponin Cu tanae uatus suus habeat. Comentator autem proponit eam per modum quae .stionis, S uidetur uelle ad unam latentiam spectare.Et quati m inlaphysicae in principio. t. c. primi innuit ad nat alem 1losophum pertinere talem omnium causarum quatuor co.
fiderationem, sed de hoc eo loco diximus. Et mirum est prooiecto tot graues uiros adeo leuiter commotos, ut hac sola pro . positione non obstantibus tot se optam, quae omnia in is cundo physicorumdiligentissime tractantur, ut uoluerant ter trium librum huic continuari,cum nihil quod ad Metaphysicui attineat fit propintum, Neque profecto hac sola propcii ,rione ad id dicendum coacti fuissent,si animaduertissent quo
pacto Aristoteles proponat eam. Nam si ea ratione, qua monitur in tertio proponeretur hoc loco, euidentia haberet uti. . continuatio, at si prorsus diuersa rmone proponitur ab ea, qua in tertio ponitur, nulla quis prorsus e continuatio, , initur autem in tertio per modum dubitarionis primo.tae.1. secundo.t .c. 3. ponuntur rationes ad utram3 partem & ncti bsoluuntur quia haec intentio e tertii intam. ut . s. ponantur quaestiones per modum quaestionis, ut pr situm e in caloce primi, ut in principio nostrae expositionis declarauimus. hoc autem loco non proponitur per modum quaestionis sed per modum cuiusdam manifeste cosequentis, ita ut non sit . quaestio sed quaestionis determinatio, inquit .n. uamobs rem primum quid sit natura considerare Nortet, repostea se . tquitur, hoc enim pacto. Et quibus de rebus escientia natura ilis. Et si unius facultatis an plurium sit causas ct principia cotemplari profecto patebit, inquit enim patebit, & erit mania festum habita quiditate naturae si uniusscientiae sit commissari causas omnes dc principia. In tertio autem intaph. sp : primo determinatur quid natura sit, nem manifestiam fi uae nam sint consideranda a naturali philolopho, nec minus manifestum fit an unius scientiae fit principia confiderare, sed solum ponitur dubitatio εἰ insoluta at immanifesta relinqui, itur. Et mirrume prosecto a nullo prorsus hoc animaduerti. .
At si dixerint eam quaestionem id esse, quod in calce huius ,
85쪽
peniti ponitur philosophi illo qui quarto Metaph. poni quid
natura sit affirmant, cogentur ii necinario dicere Arist. prius
quod manifeste sequi asseruit proxime in secundo Μ taphy .potuisse. uid uero natura sit cum non in eodem, nec in proxi
mo illi, sed demum in quarto primum hoc loco propositum longe posterius declarasse id quod ineptum esse qua maxime recte senties facile decernet.cuergo dicit.Estio .pria na. dubitatio de his quae in exordiis dubitauimus,no Pp hoc ites ligit hanc quaestionem positam esse in exordiis, quia declara tum est hanc quaestionem positam non erised inteligit. De his quae in exordiis dubitauimus sit prima quaestio proponenda.
in exordiis, aut.L. in primo Μetaph, que exordiorum appellat librum, in quo de causis Sc principiis dubitauit contra antiquos disputans, nia autem ea ,quae in eo dicta sunt,exorodiorum ad totam Metaph .rationem habent. Ec ut an calce ipsus primi dubitationes per modum dubitationum, ut ex hi sfacilitatem soluendi comequeremur,proposuit, ita dubitationes in tertio ponit. Quarum omnium dnbitationum eam primam uult esse. vcrum unius aut plurium scientiarum sit causas omnoe dc principia contemplari,Sita e quitur. In secundo autem physicorum sicut alia ut diximus,diligentissime tractatur uti hoc loco proposita sunt,sic Bc hoc manifestum fit ex ipsa quiditate naturae explicata, inquit,enim.t.c .γo. Quonia autem quatuor causae sunt de omnibus erit physici cognosco rc,6c in omnes inducens propter quid dcmostrabit physice materia speciem,mouens& quod est eius causa.Et hoc non determinauit nisi postquam naturam quid sit primo considera uit & naturam diuitit in materiam &formam,dc materiam amouente moueris&mouens propaer aliquem finem moucrepulchcrrime disseruit, P quae necessario inotuit dubitatio proposita modo quo polita vi. Quare cum rertius liber Μ taphylicae apud latinos S apud graecos secundus primo proximus,st,ut ex praedictis in calce prima, Sc positis in tertio,ut in princi ipio docuimus Et quiniquae proponu ur in hoc uidelicct. rum transmutabilium causae . Modus proprius naturalis scietiae.Quid natura sit Quae sint considcrationis naturalis. Et si unius icientiae sit causas&principia omnia contemplari in secundo physicorum ponantur,ut luce clarius ostendimus lin/gulis propositis singula loca assignantes, ita ut qua rationes rint proposita eadein qu ratione in secundo Pusicoru
86쪽
posita sintinihilque ex propositis in tertio inlaphysicae, nem 5 2
in aliquo alio librorum Μrtaphysicac ,iure dicemus hunc lehrum ad Metaphysicam ncquaquam attinere, sed ad naturale scientiam Ac secundi physicorum esse prooemium,in quo cum sit propositum primum perscrutandum esse inuid natura statim illud idem in secundi phνlicorum principio proseques inquiti forum quae sunt alia quide sunt natura,alia uero proin pter alias causas. Natura quidem sunt animalia, plate , dcc. Quae a non natura existentibus eo disserunt se in se ipsis principium motus 6c status habento quo concludit quiditatem naturae esse principium 6c causam mouendi 8c quincendi. quo posito in hoc prooemio proposito reliqua ita prosequitur ut nihil ex propositis in hoc prooemio desiderari possit. Remouendum ital errorem hunc omnium uetustissimumst tuendum est,de cuius manifestatione sit Benedictus Deus omanium ueritatu summa ac princeps uerissima ueritas.
Paduae lectum anno domini Μ D XLII. & venetiis die a 3.Decebris Μ D XLIII. confectum ais in scriptis me opusculum redactum est.