장음표시 사용
281쪽
legiones contineret, ne stipendiariis Haeduorum expugnatis cuncta Gallia deficeret, quod nullum amicis in eo praesidium videret positum esse; si maturius ex hibernis educeret ne ab re rumentaria duris subvectionibus laboraret Praestare visum est 2 tamen omnis difficultates perpeti, quam tanta contumelia accepta omnium suorum voluntates alienare. Itaque cohortatus Haeduos de supportando commeatu praemittit ad Boios, qui de suo adventu doceant hortenturque, ut in fide maneant atque hostium impetum magno animo sustineant. Duabus Agedinci legionibus 4 atque impedimentis totius exercitus relictis ad Boios proficiscitur.
II. Altero die cum ad oppidum Senonum Vellaun0du Inum venisset, ne quem post Se hostem relinqueret, qu expeditiore re frumentaria uteretur, oppugnare instituit eoque biduo circumvallavit tertio die missis ex oppido legatista deditione 2 arma conserri, iumenta produci, sescentos obsides dari iubet. Ea qui conficeret, C. Trebonium legatum relinquit, ipse ut quam primum iter saceret Cenabum Carnutum proficiscitur; qui tum
avsgedrnelii, cf. c. 26 2 ad insequendum tardabato. 25. 3 ad pugnam erat impedimento. - reliquam partem hiemis, C. War Wolit in Ansangdes arx Eum Heere gestossen. Ne . . . deficeret, de Sat drdelitnae dem voraulaegan genen SubSt..
Lage die esurchtung Casar selbstans. - stipendiariis, die Boier. e.epugnatis inde sic nur hierae C. mit inem personiichen Heli ver-bunden. - in es, scit in Caesare. maturius, o Begin des Frsth-jahra. - educeret, scit legiones, cf.
c. l. 3 ex oppido educit ergi in dernacliklassischen ei erschein das
Verb. ducere geradpetu ais verb intransit. . f. Liv. I. 27 4 contra hostes ducit. - ab re frumentaria . . . laboraret, L . c. III. 9 5 a re frumentaria laborabant. - duris subvectionibus, abi causae duris in impeditis, difficilibus.
11. 1. Altero die, ebens c. 68 2am Kei inllchsten age, cs. Cie Phil I. 13 32 Proximo, altero, tertio, denique reliquis consecutis diebus. Veliaunodunum, Wahrscheinlielidas heutige Ladon, esilich von Agedincum. - eoque bidua innerhalbde gwei age ac seinerrankunst. 3. Ea qui conficeret, um die r-suli untder apitulationsbedingungen
282쪽
primum allato nuntio de oppugnatione Vellaunoduni, cum longius eam rem ductum iri existimarent, praesidium Cenabi tuendi cauSa, quod eo mitterent comparabant. muc biduo pervenit. Castris ante oppidum positis diei tempore exclusus in posterum oppugnationem differt, quaeque ad eam rem usui sint, militibus 6 imperat et, quod oppidum Cenabum pons fluminis Ligeris contingebat, veritus, ne noctu ex oppido pr6fugerent, duas legiones. 7 in armis excubare iubet. Cenabenses paulo ante mediam noc-8 eiu silentio ex oppido egressi flumen transire coeperunt. Quare per exploratores nuntiata Caesar legiones, quas expeditas esse iusserat, portis incensis intromittit atque oppido potitur perpaucis ex hostium umero desideratis, quin cuncti eaperen
tur, quod pontis atque itinerum angustiae multitudinis fugam intercluseranti Oppidum diripit atque incendit, praedam militibus donat, exercitum Ligerim traducit atque in Biturigum fines
12. Vercingetorix, ubi de Caesaris adventu cognovit, oppugnatione destitit atque obviam Caesari proficiscitur. Ille oppidum Biturigum positum in via Noviodunum oppugnareis instituerat. Quo ex oppido cum legati ad eum venissent oratum ut sibi ignosceret suaeque vitae consuleret, ut celeritate reliquas res conficeret, qua pleraque erat conSecutus, arma conferri.
equos produci, obsides dari iubet. Parte iam obsidum tradita.
5. diei tempore aeclusus, scit ab oppugnatione cf. V. 23. 5 ne anni tempore a navigatione excluderetur. quaeque ad eam rem sui sint, ein indirekter Fragesaig, Welcho sichhstufiger nae imperare, exponere et imperare findet cf. c. 16 2 c. I.
u. 6. 6. pons . . . conti istebat, das Verb.
findet sic sister von ine Verbin-dun durch eine Bruche cf. VI 29 2 partem ultimam pontis, quae ripas Ubiorum contingebat. Dis Stadi Cenabum laidemnach an bsiden Usern
8. e editus, die schlaglartigenLegionen, etch unter den assenbi akiere soliten. 1perpaucis eae hostium numero desideratis, quin etc. De personiiche usdruc perpaucis . . . desideratis entspricht gena demunpersoniichen paulum abest undaat
es ehiten nur enige, das etc. 12. I. ppugnatione, scit de Stadi GorgobΙna. - destitit . . . proficiscitur, liber diesen echse de Tempora L . . .
283쪽
cum reliqua administrarentur, centurionibus et paucis militibus intromissis, qui arma iumentaque conquirerent, equitatus hostium procul visus est, qui agmen Vercingetorigis antecesserat. Quem simulatque oppidani conspexerunt atque in spem auxilii venerunt, clamore Sublato arma capere, portas claudere, murum complere coeperunt. Centuriones in oppido, cum ex significa i; tione Gallorum novi aliquid ab iis iniri consilii intellexissent, gladiis destrietis portas occupaverunt suosque omnes incolumes
13. Caesar ex castris equitatum educi iubet proelium equestre committit laborantibus iam suis Germanos equites circiter ecce submittit, quos ab initio secum habere instituerat. Eorum impetum Galli sustinere non potuerunt atque in fugam 2 coniecti multis amissis se ad agmen receperunt Quibus pr0lligatis rursus oppidani perterriti comprehensos e0S, quorum opera plebem concitatam existimabant, ad Caesarem perduxerunt seseque ei dediderunt Quibus rebus consectis Caesar ad soppidum Avaricum, quod erat maximum munitissimumque in finibus Biturigum atque agri sertilissima regione, profectu eSt, quod eo oppido recepto civitatem Biturigum se in potestatem
redacturum confidebat.14. Vercingetorix tot continuis incommodis Vellaunoduni, Cenabi, Novioduni acceptis suos ad concilium convocat. Docet 2 longe alia ratione esse bellum gerendum, atque antea gestum sit omnibus modis huic rei studendum, ut pabulatione et com
meatu Romani prohibeantur. Id esse facile, quod equitatu ipsi
6. Centuriones in oppido, Eu dieser Verbindvng prapositionetler Aus-drueli init inem Subst. s. c. 24.
5. Omnis . . . ex castris multitudo VI. 37. 3 cohors in statione . . m.
Woliner. - uosque omne incolumes
au Germani en und Spanien ange-Worbene eiter, cf. c. 70 u. 80. ab initio, o Antan an, d. h. seit-dem risio goWorbeniatis. - totuerat, consueverat, cf. VI. 3. 4. 3. Avaricum Bourges , in iner
284쪽
abundent et quod anni tempore subleventur. Pabulum secari non posse necessario dispersos hostes ex aedificiis petere hos omnes cotidie ab equitibus deleri poss0. Praeterea communis salutis ausa rei familiaris commoda neglegenda: vicos atque aedificia incendi oportere hoc pati quoque VerSus, quo pabui, landi causa adire posse videantur. Harum ipsis rerum copiam suppetere, quod, quorum in finibus bellum geratur, eorum opi- bus subleventur Romanos aut inopiam non laturos aut magno cum periculo longius a castris processuros neque intereSSe, ipsosne interficiant, impedimentisne exuant, quibus amissis bellumi geri non possit. Praeterea oppida incendi oportere, quae non munitione et loci natura ab omni sint periculo tuta, neu suis sint ad detrectandam militiam receptacula neu Romanis pro-l0 posita ad copiam commeatus praedamque tollendam. Rec Si gravia aut acerba videantur, multo illa gravius aestimari debere liberos, coniuges in servitutem abstrahi, ipsos interfici; quae sit necesse accidere victis. 15. Omnium consensu hae sententia probata uno die amplius xx urbes Biturigum incenduntur. Hoc idem fit in reliquis civitatibus. In omnibus partibus incendia conspiciuntur; quae etsi magno eum dolore omnes ferebant, tamen hoc sibi Κap. 14-3l.
getnen Geh6sten ex aedificiis das
dehnten quo is au hoc spatio u
8. ipsosne interficiant, impedimentisne eaeuant, dies Form de Doppelfrage, etcho libertiaup selten und meisinu dichtorige ist, findet sicli et C.
nur an dieser Stelle. s. neu . . . Neu Sellen stat ne aut . . . aut, s. b. c. I. 76 1 neu
se neu Pompeium . . . ad supplicium tradant. - uis, de Landsleutendes Vercingetorix proposita, hin-geset2 undisi eichsam inladend. 10 gravius aestimari, nil fellen
Sehlligens stati ines Genetiv. oderAblativ. pretii in Adverb. cf. b. c. NI. 26 4 leviusque tempestatis quam classis periculum aestimaverunt; da- gege c. 39. 4 levi momento aesti
15. I. amplius XX urbes, LAE S. 161 Anm. . . . 226 Zus. 3. 2 prope inplorata victoria, s. c. 20 7 V. 43. 3 parta iam atque explorata victoria.
285쪽
80lacii proponebant, quod se prope explorata victoria eleriterami sa reciperaturos confidebant. Deliberatur de Avarico in communi concilio, incendi placeret an defendi. Procumbunt omnibus Gallis ad pedes Bituriges, ne pulcherrimam prope totius Galliae urbem, quae et praesidio et ornamento sit civitati, suis manibus succendere cogerentur; sacile se loci natura defen- Suro dicunt, quod prope ex omnibus partibus flumine et palude circumdata unum habeat et perangustum aditum. Datur peten 6tibus venia dissuadente primo Vercingetorige, post concedente et precibus ipsorum et misericordia vulgi. Defensores oppido idonei deliguntur. 16. Vercingetorix minoribus Caesarem itineribus subse lquitur et locum castris deligit paludibus silvisque munitum ab Avarico longe milia passuum xvi. Ibi per certos exploratores in singula diei tempora, quae ad Avaricum agerentur, cognoscebat et, quid fieri vellet, imperabat. Omnis nostras pabula 3tiones humentationesque observabat dispersosque, cum l0ngiuS
neceSsario procederent, adoriebatur magnoque incommodo ad-3. incendi plaeeret an defendi, diessFormiser oppetfrage nur hier et
Walth er, Caesaris heli. Gall. IV.
Laurent vor inem Angri geschsitet tWar. - longe liber das in ungeW6hn- licher Woise hingiagoselette longe cf. V. 47. 5 tria millia passuum longe ab suis. 2 per certos e loratores, es scheint ei geregelter atrouillendiensi ingerichte geWesen Eu Sein.
3. eum . . . procederent, das itera
tive cum se quotiens findet sic belC. ster mi dem onj., cs. I. 25.
286쪽
ficiebat, etsi, quantum ratione provideri poterat, ab nostris occurrebatur, ut incertis temporibus diversisque itineribus iretur. 17. Castris ad eam partem oppidi positis Caesar, quae intermissa a flumine et a paludibus aditum, ut supra diximus,
angustum habebat, aggereIn apparare, vinea agere, turreS duas constituere coepit; nam circumvallare loci natura prohibe-
bat. De re frumentaria Boios atque Haeduos adhortari non destitit; quorum alteri, quod nullo Studio agebant, non multum adiuvabant, alteri non magnis facultatibus, quod civitas erat exigua et infirma, celeriter, quod habuerunt, conSumpSerunt. Summa difficultate rei frumentariae adfecto exercitu tenuitate Boiorum, indiligentia Haeduorum, incendiis aedificiorum usque eo, ut complures dies frumento milites caruerint et pecore ex
3. II. 20. 1 III. 12. 1 III. 13 9 da- gege mi dem Indic. III. 14. III. 15. I V. T. 4 V. 19. 2 V. 35.
VII. 22. 2. - necessario is nichi in Abi comparat. sonder AdVerb. cf. c. 14. 7. - ratione cf. I. 48 8 magis ratione et consilio quam virtute vicisSe. - ut . . . iretur, de Satet glebian, ori die egenmasfregel be- standen ut in der eis dassμ. 17. I. Castris . . . positis Caesar, quae etc., g de Stellun de Subj.κWischen dem Abi absol und demdag geh6rige Relativsat cf. b. c. III. 29 2 Expositis omnibus copiis Antonius, quarum etc. sthniich b. e. III. 39. I Deductis . . . praesidiis
Caesar, ut Supra demonstratum est, etc. - ad eam partem . . ., quae
intermissa a flumine et a paludibus . . . aditum habebat C. Lite sein Lager sud6stlichoon varIcum, aufeiue 30-40 M. Ohen errainer-
intermissa in vacua relicta ist, s. c. 25 4 a propugnatoribus Vacuus relictus locus. - upra es. c. 15. 5.
cf. II. 12 3. - turres, liber eren Ba cf. II. 12 5. - loci natura, vornehmlicli das sumpfige Terrain imNordon und esten de Stadi. 2 quorum alteri, die siduer. non magnis facultatibus, abi causae, cf. c. 10. 1 duris subvectionibus. 3. usque eo geh6rtis adsecto.
caruerint et . . . uStentarent, un
287쪽
longinquioribus vicis adacto extremam famem Sustentarent, nulla tamen vox est ab iis audita populi Romani maiestate et superioribus victoriis indigna Quin etiam Caesar cum in opere singulas legiones appellaret et, si acerbius inopiam ferrent, se dimissurum oppugnationem diceret, universi ab eo, ne id faceret, petebant: sic se complures annos illo imperante meruisse, ut nullam ignominiam acciperent, nusquam insecta re discederent hoc se ignominiae laturos loco. Si inceptam oppugnationem reliquissent praestare omnes perserre acerbitates, quam non civibus Romanis, qui Cenabi perfidia Gallorum interissent, parentarent. maec eadem centurionibus tribunisque militum mandabant, ut per eos ad Caesarem deserrentur. 18. Cum iam muro turres appropinquassent, ex captivis Caesar cognovit Vercingetorigem consumpto pabulo caStra movisse propius Avaricum atque ipsum cum equitatu expeditisque, qui inter equites proeliari consuessent, insidiarum causa eo prosectum, quo nostros p0stero die pabulatum venturos arbitraretur Quibus rebus cognitis media nocte silentio profectus ad 2 hostium castra mane pervenit. ili celeriter per exploratores adventu Caesaris cognito carros impedimentaque sua in artiores silvas abdiderunt, copias omnis in loco edito atque aperto
standes extremam samem sustentarenthmi dem ersten frumento caruerint bosonder ausdrlichen. 4. Cae8ar cum dies Woristellung,
7 praestare omne perferre acerbitate3, quam non . . . parentarent,
junktiv, iam die Rache su dis in
ti ingustollen, cf. Cornet Ham. I. 5 ut . . . ipse periturum se potius dixerit, quam cum tanto flagitio domum rediret. Cornel. Εum. I. cur non in proelio cecidisti potius quam in potestatem inimici venires' - parentare, sigenitici den Elter oder uberhauptleureniersonen etWas als Totenopserdarbringe , sodann jemandes oddurch tWas lichen , es Liv. XXIV. 21. 2 parentandum regi sanguine con
8. tribunisque militum, s. I. 39. 2.18. I. propius Avaricum, nach MEhun-Sur-Yevre, uter Stundenseges
ditisque, qui inter equites proeliari
288쪽
instruxerunt. Qua re nuntiata Caesar celeriter arcina conferri, arma expediri iussit. 19. Collis erat leniter ab intimo acclivis. Hunc ex omnibus
fere partibus palus difficilis atque impedita cingebat non latior pedibus quinquaginta. Hoc se colle interruptis pontibus Galli
fiducia loci continebant generatimque distributi omnia vada ac transitus eius paludis obtinebant sic animo parati, ut, si eam paludem Romani perrumpere conarentur, haesitantes premerenta ex loco superiore, ut, qui propinquitatem loci videret, paratos prope aequo Marte ad dimicandum existimaret, qui iniquitatem condicionis perspiceret, inani simulatione sese ostentare cogn04 Sceret. Indignantes milites Caesar, quod conSpectum Suum hostes perserre possent tantulo Spatio interiecto, et signum proelii exposcentes edocet, quanto detrimento et quot virorum sortium morte necesse sit constare Victoriam; quos cum Sicanimo paratos videat, ut nullum pro sua laude periculum
4. 8arcina conferri, o Beginueines Κamplas urde das epile ab gelegi, cf. I. 24. 3.19. I. Collis, die Anhdhe, auf,elcher die Gallior standen. - palus dimellis,es Waren die sumpsigen se der Yevre difficilis schwer passiorbar'wir lillusi vo 0rtlichkeite ge-brauchi, cf. c. 36. 1 aditus difficiles c. 56 2 viarumque difficultas . . 2. eneratimque distributi, nach Stammen gegonderi stolien die Gallieri de Schlachiroth und lagern auch
SO cf. c. 36 2 I. 1. 2 copias eduxerunt generatimque constituerunt. -sic animo parati fest entschlossenμ, cf. VIII. 28. 1 sic paratos, ut Ou- nigerent; u dem Abi animo f. c. AI. 1. - haesitantes, im honditionalen
3. ut . . . eaeistimaret fidas er
stellers. - qui . . . ideret, qui . . .
perspiceret, uber die Attrahiton derModi in de Relativsatae cf. II. T. V. 39 2; . S. 257. 5. S. V. 30 l. 1. b. - propinquitatem Ioci, die Nsthe. in elcher sic R6mer und Gallier
Gallos. - aequo Marte unter gleichen Bedingungen', ebens b. c. I. 1. pari certamine; agege VIII. 19. pari Marte . . c. III. 112. I aequo proelio, ohne Entscheidung derZusammenhan entscheidet liber die edesmalige Bedentunides Ausdruches. inani simulatione, nur m Ver- trauen aus thra unangreisbare Stollungaeigie sie amplasmul. 4. Indignantes milites Caesar, quod
289쪽
recusent, Summae se iniquitatis condemnari debere, nisi eorum vitam sua salute habeat cariorem Sic milites consolatus eodem die reducit in castra reliquaque, quae ad oppugnationem pertinebant oppidi, administrare instituit. 20. Vercingetorix, cum ad suos redisset, proditionis insimulatus, quod castra propius Romanos movisset, quod cum omni equitatu discessisset, quod Sine imperio tantas copias reliquisset, quod eius discessu Rom,ni tanta opportunitate et celeritate venissent non haec omnia fortuito aut sine consilio accidere potuisse ; regnum illum Galliae malle Caesaris concessu quam ipsorum habere beneficio Mali modo accusatus ad haec respondit: Quod castra movisset, actum inopia pabuli etiam ipsis hortantibus; quod propius Romano accessiSset, perSuasum loci opportunitate, qui se ipse sine munitione defenderet; equitum vero operam neque in loco palustri desiderari debuisse et illic fuisse utilem quo sint proiecti. Summam imperii se consulto nulli discedentem tradidisse, ne is multitudinis studio ad dimicandum impelleretur cui rei propter animi mollitiem studere omnes videret, quod diutius laborem ferre non possent. Romani si casu intervenerint, fortunae, si alicuius indicio vocati, i, huic habendam gratiam, quod et paucitatem eorum ex loco
si oppidi, wird dureli die tellun 4. neque . . . et horrespondierend besondera hervorgehoben. einerseit nichi. . . andrerseit aberμ, 20. I. ad suos cs. c. 18. I. iuod cf. c. 26 2. - in loco palustri, in . . quod ... quod . . . quod, dure de Moorgegend welche de Lager-dio Anaphora erde die ingetnen huge umgab, s. c. I9. I. Anhlagepunkt meh hervorgehoben. 5. Nulli, C. ebrauchi, abWeichend sine imperio, line eine Belabis vo Cicero, nulli stat nemini, cf. II. habe bestelliis habeni eius dis 6 3. - animi mollitiem, das egen- cessu, cf. e. 5. 2 eius adventu. - ei de virtus cs. c. 77. 5 animi est tanta opportunitate, tam oppor ista mollitia, non virtus, paulispertuno ipsis tempore inopiam ferre non posse. 2 concessu abi causae Wi c. 3. 1 6 interemerint, der echse deriussu V. 27 3 coactu . a. - tali empora in dor orat obi is hier modo accusatus immi ac de deshalbiiugetreten, um die BedingungZWischeninigea das vorhergehende nichi ala irreat, sonderials potentialproditionis insimulatus Wiederisus hi ustellen, ebens si . . . vi-3. Quod ἡπennμ, cf. . S. 247 2. deantur u. c. 74. I si ita accidat. S. . 293 3. - persuasum, id si Hicuius cf. . S. 210 Anm. I. sibi persuasum esse. S. . 260 2 us. 2.
290쪽
superiore cognoscere et virtutem despicere potuerint, qui dimicare non ausi turpiter se in castra receperint. Imperium se a Caesare per proditionem nullum desiderare, quod habere victoria posset, quae iam esset sibi atque omnibus Gallis explorata quin etiam ipsis remittere, si sibi magis honorem tribuere quam ab se Salutem accipere videantur. Haec ut intellegatis, inquit, a me sincere pronu itiari, audite Romanos milites. Producit servos, quos in pabulatione paucis ante diebus I exceperat et fame vinculisque excruciaverat. Hi iam ante edocti, quae interrogati pronuntiarent, milites se esse legionarios dicunt; fame et inopia adductos clam ex castris exisse, si quid frumenti II aut pecoris in agris reperire possent simili omnem exercitum inopia premi, nec iam vires sufficere cuiusquam nec erre operis laborem posse: itaque Statuisse imperatorem, si nihil in oppu- 12 gnatione oppidi profecissent, triduo exercitum deducere. Haec, inquit, a me Vercingetorix benesicia habetis, quem proditionis insimulatis cuius opera sine vestro sanguine tantum Mercitum victorem fame paene consumptum videtis; quem sumiter se eae hae fuga recipientem ne qua civitas suis finibus recipiat, a
Il. Conclamat omnis multitudo et suo more armi concrepat, qu0 lacere in eo consuerunt, cuius orationem appr67. imperium, asselbe als regnum. - per proditionem entsprichtdem folgende Ablati Victoria.
explorata cf. c. 15. 2. - remittere,
scit de Oberbelahi, elehen si thmubertragen atten, cf. . . . sideantur sibi videantur, das Pron. istoege des oraulaehende sibi
10. si quid . . . reperire ο88ent, indireliter Fragesaig, cf. . S. 281 2Anm. . . 166. A. 2 us.12. Haec, inquit, a me Vercin
Sabinus cf. V. 30 1. - tantum eaeercitum victorem, o nenni Vercinge
hatte. - eae hac fusta, nichi misell- lichen sonder imissiumlichon inne- hau dieser Fluchi η, cf. c. 28. 6. 21. 1 guo more, das dies Sitte aut be de Germanen bestand be-richtet ac Germ. I. in placuit sententia , frameas concutiunt honoratissimum assensus genus est armis laudare, cf. auch Tac hist. V. 17.