장음표시 사용
321쪽
Dossent. Quam ad spem multum eos adiuvabat, quod Liger Io
ex nivibus creverat, ut omnino vado non posse transiri videretur. 56. Quibus rebus cognitis Caesar maturandum sibi cen Isuit, si esset in perficiendis pontibus periclitandum, ut prius, quam essent maiores eo coactae copiae, dimicaret Nam ut 2 commutato consilio iter in provinciam converteret ut ne tum quidem necessario faciendum existimabat , cum infamia
atque indignitas rei et oppositus mons Cevenna viarumque difficultas impediebat, tum maxime, quod abiuncto Labieno atque iis legionibus, quas una miserat, vehementer timebat Itaque 3 admodum magnis diurnis nocturnisque itineribus consectis contra omnium opinionem ad Ligerim venit, vadoque per equites invento Iro rei necessitate opportuno, ut bracchia modo atque umeri ad sustinenda arma liberi ab aqua esse possent, disposito equitatu, qui vim fluminis refringeret, atque hostibus primo aspectu perturbatis incolumem exercitum traduxit frumentum 5que in agris et pecoris copiam nactus repleto his rebus exercitu iter in Senones sacere instituit. 57. Dum haec apud Caesarem geruntur, Labienus eo 1 Supplemento, quod nuper ex Italia venerat, relicto gedinci, ut esset impedimentis praesidio, cum v legionibus Lutetiam proficiscitur. Id est oppidum Parisiorum, quod positum est in insula fluminis Sequanae Cuius adventu ab hostibus cognito
56. 1. Quibus rebus cognitis, dies gescha au dem Marsch vom Elaver
nach dem LIger. - si esset. . . periclitandum, si esset . . . dimicandum.
2. ut hongessiviam den Fal dala , cf. b. c. III. 17. 4. - abiuneto ac bieno, cf. c. 34 2 das verbum findet sicli et C. nur an dieser Stelle. 4. pro rei necessitate, modat heide Dringlichhei de Sachlageμ, cf. c. 74. I pro Ioci natura. - ad sustinenda arma um dis assen liber dem assor u alten. - disposito equitatu oberhal undinterhal dor Stelle, an elcher a Fussvol denFlus liberschriti, urde Reiter imFlusse aulaestetit, um inerseit die Str6munig brechen, andrerseit die vom Strudet abWstris Getriebene auf-
gulangen. - in Senones, es. c. . .
57. I. Labienus cf. c. 34. 2. eo upplemento, quod nuper eae Italia
322쪽
magnae ex finitimis civitatibus copiae convenerunt. Summa imperii traditur Camulogeno Aulerco, qui prope consectus aetate tame o propter singularem scientiam rei militaris ad eum est honorem evocatus. Is cum animadvertisset perpetuam Sse paludem,
quae influeret in Sequanam atque illum omnem locum magnopere impediret, hic consedit nostrosque transitu prohibere instituit. 1 58. Labienus primo vineas agere, cratibus atque aggere paludem explere atque iter munire conabatur. Postquam id difficilius confieri animadvertit, silentio e castris tertia vigilia egressus eodem, quo venerat, itinere Metiosedum pervenit. Id est oppidum Senonum in insula Sequanae positum, ut paulo ante de Lutetia diximus. Deprehensis navibus circiter quinquaginta celeriterque coniunctis atque eo militibus iniectis et rei novitate perterritis oppidanis, quorum magna pars erat ad bellum evocata, sine contentione oppido potitur. Resecto ponte, quem superioribus diebus hostes resciderant, exercitum traducit et secundo flumine ad Lutetiam iter facere coepit. Hoste recognita ab iis, qui Metiosedo fugerant, Lutetiam incendi pontesque eius oppidi rescindi iubent ipsi profecti a palude ad ripas Sequanae e regione Lutetiae contra Labieni castra considunt.
4 perpetuam esse paludem, der Thal- grund derissonne, welcheaei Corbellin die Seins mundet. idem Ausdruch vergi. I. b. 4 perpetuis paludibus, Wosur aucti in demselben Sinne VI. 31. u. III. 28. 2 continentes palude sichfindet. - impediret unguganglichmachen'. Auch Napoleon I. stellte 181 hier seinmper aus, um eden Angris vo Osten ero verhin-
i in eos equos legionario milites
. . . imponere. - iniectis stat de
geWdhniicheren impositis, um die Eilo
323쪽
5559. Iam Caesar a Gergovia discessisse audiebatur, iam Ide Haeduorum defectione et secundo Galliae motu rumores adferebantur, Gallique in colloquiis interclusum itinere et Ligere Caesarem inopia frumenti coactum in provinciam contendisse confirmabant. Bellovaci autem defectione Haedu 2orum cognita, qui ante erant per se infideles, manus cogere atque aperte bellum parare coeperunt. Tum Labienus tanta 3 rerum commutatione longe aliud sibi capiendum consiliunt, atque antea Senserat, intellegebat neque iam, ut aliquid adquire 4ret proelioque hostes lacesseret, sed ut incolumem exercitum Agedincum reduceret, cogitabat Namque altera ex parte Bel 5 lovaci, quae civitas in Gallia maximam habet opinionem virtutis, instabant, alteram Camulogenus parato atque instructo exercitu tenebat tum legiones a praesidio atque impedimentis interclusas maximum flumen distinebat antis subito difficultatibus obiectis ab animi virtute auxilium petendum videbat. 60. Itaque sub vesperum consilio convocato cohortatus, Iut ea, quae imperasset, diligenter industrieque administrarent, naves, quas Metiosedo deduxerat, singulas equitibus Romanis attribuit et prima consecta vigilia I milia passuum secundolis. Q. a Getaopia, s. c. 43. 5. secundo Galliae motu, vo dem
itinere et Ligere, C. solite abgeschnitte sein vo seinem Marschenach Agedincum, o e sic mit Labienus habe veret nigen ollen ausdem Marscha da hin litto C. donLIger uberschreite mussen, undiso fugi et Igere ine lihere Bestim-
mun gu itinere. - intercluSum . . .
actum, uber a Verhlllinis derbeiden artic. f. c. 28. I. 2. Beliopaei, in belgischer Volksatam EWischen Seine n Somme. qui . . . infideles, de Relativsatet bogiehi sic au Bellovaci. 4. ut aliquid adquireret . . . Ostitabat, cf. V. 57. I ne quam occasionem . . . dimitteret, cogitabat; agegenfindet sic nach cogitare de InfinitivIII. 24. 3 b. c. I. 22. . consulere cogitentes. 61. 3. - aliquid adquia reret heine Vortet geWinnen'. b. altera eae parte, immorden die
riistet'. - interclusas . . . distinebat anschaulicher at interclusas . . . tenebat; cl. E. S. 290. Anm. 2. S. N. 318.2. c. - maeimum flumen, die deine. 6. ab animi virtute, o einem Euhnen EntschluSSE.60 1. Comitio convocato cohortatus, cf. c. 4. 1 c. 29. I. - equitibus Romanis, cf.c.65.5. ibique,Wahrscheinlich boim
324쪽
fiumine silentio progredi ibique se exspectari iubet. Quinque cohortes, quas minime firmas ad dimicandum esse existimabat,
castris praesidio relinquit; quinque ejusdem legionis reliquas
de media nocte cum omnibus impedimentis adverso flumine magno tumultu proficisci imperat. Conquirit etiam lintres has magno sonitu remorum incitatas in eandem partem mittit. Ipse post paulo silentio egressus eum tribus legionibus eum locum petit, quo nave appelli iusserat.1 sit. Eo cum esset ventum, exploratores hostium, ut omni fluminis parte erant dispositi, inopinantes, quod magna subito
erat c00rta tempestas, ab nostris opprimuntur exercitu equitatusque equitibus Romanis administrantibus, quos ei negotio praefecerat, celeriter transmittitur. Uno fere tempore sub lucem hostibus nuntiatur in castris Roman0rum praeter consuetudinem tumultuari et magnum ire agmen adverso flumine sonitumque remorum in eadem parte exaudiri et paulo infra milites navibus transportari. Quibus rebus auditis, quod existimabant tribus loci transire legiones atque omnes perturbatos desectione Haedu0rum fugam parare, suas quoque copias in tres partes distribu- erunt. Nam et praesidio e rΡgione eastrorum relicto et parva manu MetioSedum versus missa, quae tantum progrederetur, quantum nave processissent, reliquas copias contra Labienum duxerunt.
3 proficisci imperat, austergeW6hn-licli stetit hie nae imperare de Ini. eines Deponens b. c. III. 42 2 findet sicli arnach de Ius activ. u. PasSiV. 4 post paulo, dieselbe Woristelliing b. e.
I. 20. Cornet Paus 3.1 post non multo. 61. a. ut . . . erant dispositi, be- grundend cf. c. 45. 4. 2. Mercitus equitatusque, o findet
sicli exorcitus - peditatus siungerim egensat Eu equitatus, cf. II. 11. . . . III. 38. I. III. 09. 1; fili tilicho. 10. 1 milites equitesque. 3. tumultuari passivisch, is sistersdie Deponentia, dere alitivischa Formon Dulier inmal im Gebrauch
325쪽
62. Prima luce et nostri omnes erant transportati, et 1 hostium acies cernebatur. Labienus milites cohortatus, ut suae pristinae virtutis et tot secundissimorum proeliorum retinerent memoriam atque ipsum Caesarem, cuius ductu saepenumero hostes Superassent, praesentem adesse existimarent, dat Signum
proelii. Primo concursu ab dextro cornu, ubi optima legio constiterat, hostes pelluntur atque in lagam coniciuntur ab Sinistro quem locum xv legio tenebat, cum primi ordines hostium transfixi telis concidissent, tamen acerrime reliqui resistebant, nec dabat suspicionem fugae quisquam. Ipse dux hostium Camulogenus suis aderat atque eos cohortabatur. At incerto etiam nunc exitu victoriae, cum septimae legionis tribunis esset nuntiatum, quae in sinistro cornu gererentur, poSt tergum hostium legionem ostenderunt signaque intulerunt. Ne eo quidem tempore quisquam loco cessit, sed circumventi omnes interfectique sunt. AEandem ortunam tulit Camulogenus. At ii, qui in praesidio contra castra Labieni erant relicti, cum proelium commissum audissent, subsidio suis ierunt collemque ceperunt neque nostrorum militum victorum impetum sustinere potuerunt Sic cum suis fugientibus permixti, quos non silvae montesque texerunt, ab equitatu sunt interfecti. Hoc negotio I 0 consecto Labienus revertitur Agedincum, ubi impedimenta totius exercitus relicta erant inde die III eum omnibus copiis ad
63 Desectione Haeduorum cognita bellum augetur. Te I
- meque, s. c. 45. 4. 9. quos Non silpae montesque eaeerunt praeterquam quos Silvae . . . texerunt.
326쪽
2 gationes in omnes partes circummittuntur; quantum gratia, auctoritate, pecunia valent, ad Sollicitandas civitates utuntur; nacti obsides, quos Caesar apud eos deposuerat, horum Sup- 4 plicio dubitantes territant. ieiunt a Vercingetorige aedui, ut ad se veniat rationesque belli gerendi communicet. Re impetrata contendunt, ut ipsis summa imperii tradatur, et rein controversiam deducta totius Galliae concilium Bibraete indicitur. Conveniunt undique frequentes Multitudinis Suffragiis res permittitur ad unum omnes Vercingetorigem probant imperatorem. Ab hoc concilio Remi, Lingones, Treveri afuerunt: illi, quod amicitiam Romanorum sequebantur, reveri, quod aberant longius et a Germanis premebantur, quae fuit cauSa, quare toto abessent bello et neutris auxilia mitterent. Magno dolore Haedui serunt se deiectos principatu queruntur fortunae commutationem et Caesaris in se indulgentiam requirunt, neque tamen suscepto bello suum consilium ab reliquis separare audent. Inviti summae spei adulescentes poredorix et Viridomarus Vercingetorigi parent. 64. Ille imperat reliquis civitatibus obsides diemque ei rei constituit. Denique huc omnes equites XV milia numero,
3 depOSuerat, cf. c. b. 2 deponere is ei juristischer Ausdruch - ἡ in Ver ah run gebeii , cs. Cornet. Hann. 9 3 Has amphoras . . . deposuit in templo Dianas. - supplicio, dure Androhun de Todesstrase. 4. rationesque belli gerendi communicet, es handet sic hier nichi um eine Mitteilun des fernem operations- planes, sonder diemsidue vertangen, . denselbe gemelnschasilic mi Vercingetorix giberaten cf. VI 2 3 consilia communicare; nach dem voraulae- gangenen ad selonnte secum sortis ilen. 5. Bibracte, cf. c. 5. 4. 7. Remi, ein belgisches VolkὰWischen Marne und Maas. - Lingones, cf. e. 9. 4. - Treveri 2 beide Settender uniere Mose sessitast. - toto
8 queruntur . . . et . . . requirunt,
dem vorav*ehende ferunt se deiectos principatu asyndetisch angeschlosse ist. - deiectos principatu siehatten geglaubi, das dis Fuhrerschastim riege linen ubertragen erde. in aris in se indulgentiam requirunt, si sehnen sic nach threm Duher Verhlllinis 2 Clisar. - uum consilium ab reliquis, Suum consilium a consilio reliquorum Eu dieser comparatio compendiaria cf. VI 22 4 cum suas quisque opes cum potentissimis aequari videat. 9. Summae spei adulescentes, die Junglinge berechtigien gulam gr6laten Holinungen vietversprechende ung-
327쪽
celeriter convenire iubet peditatu, quem antea habuerat, se lare contentum dicit neque fortunam temptaturum aut in acie
dimicaturum, sed, quoniam abundet equitatu, perfacile esse factu frumentationibus pabulationibusque Romanos prohibere aequo modo animo sua ipsi frumenta corrumpant aedificiaque incendant, qua rei familiaris iactura perpetuum imperium libertatemque e consequi videant. mis constitutis rebus Haeduis Se 4gusiavisque, qui sunt finitimi provinciae, decem milia peditum imperat huc addit equites ccc His praeficit fratrem Epore 6 dorigis bellumque inferri Allobrogibus iubet. Altera ex parte Gabalos proximosque pago Arvernorum in Helvios, item Rutenos Cadurcosque ad fines Volcarum recomicorum depopulandos mittit. Nihilo minus clandestinis nuntiis legationibusque Allo 7brogas sollicitat, quorum mentes nondum ab superiore bello resedisse sperabat. morum principibus pecunias civitati autem imperium totius provinciae pollicetur. 65. Ad hos omnes casus provisa erant praesidia cohor Itium duarum et viginti qua ex ipsa coacta provincia ab L.
64. . quem antea habuerat, inerkllirenderetusat dea chrisistellers,cs. . S. 287 4. S., 301. I. R Zus. - neque fortunam temptaturum aut in acie dimisaturum, in dem negative Urielissatete nupsi aut inenverWandien egris an de vortier- gehenden, L . IT. 4 neque consistendi aut ex essedis desiliendi. perfacile esse factu cf. . S. 312.
Anm. 1.3. aequo modo animo . . . corrum
pant, o findet sicli modo hausiger in
einem Aufforderungssaige, cf. Vergil. Georg. III. 73 u modo . . . a teneris impende laborem.
4. Segusiurisque, ein keltisches Volligu Miden sern de ober Loire gwischen Allier und Saone. b. Allobrogibus, intellis ches Volli,
6. Gabalos, in heltisches Volcam
Fus de Cevennen. - Helvi , EWischen Cevenne und hone sess-hali. - Rutenos, es. c. 5. I. Cadurcos, cf. . . . - Volcarum Arecomicorum, in Vol de Provinκ Narbo, cf. c. 7. 3.7. Allobrogas, g diese Form des Accus cf. I. 26 6 Lingonas. nondum ab superiore bello resedisse, die Allobrdger atten sic a. 1 a. Ch. empori Waren aberison C. Pomptinus aula neu unter orsen Orden, cf. I. 6 2 Allobrogum , qui nupererant pacati. m. I. praesidia cohortium duarum et viginti eiu epexegetischer Genetiv, cf. c. b. 3 copias equitatus peditatusque Nahrscheinlicli are es ZKei-uudgWangi Auxiliarkohorten. - ab L. Caesare legato, in entfernter Ver-Wandier des C. Julius Mar, Kelchera. 64 das onsulat eliteidet atte.
328쪽
Caesare legato ad omnes partes opponebantur. Helvii sua Sponte cum finitimis proelio congressi pelluntur et C. Valerio Donnotauro, Caburi filio, principe civitatis, compluribusque aliis intersectis intra oppida ac muros compelluntur. Allobroges crebris ad Rhodanum dispositis praesidiis magna cum cura et diligentia suos fines tuentur. Caesar, quod h08tes equitatu superiores esse intellegebat et interclusis omnibus itineribus
nulla re ex provineia atque Italia sublevari poterat, trans Rhenum in Germaniam mittit ad eas civitates, quas Superioribus annis pacaverat, equitesque ab his arcessit et levis arma tura pedites, qui inter eos proeliari consuerant. Eorum adventu, quod minus idoneis equis utebantur, a tribunis militum reliquisque equitibus Romanis atque evocatis equos sumit Germanisque distribuit. 66. Interea, dum haec geruntur, hostium copiae ex Arvernis equitesque, qui toti Galliae erant imperati, conveniunt. Magno horum coacto numero, cum Caesar in eouanos per
timis, mi de Gabalern - C. Valerio Donnotauro, de Brude de C. Valorius Procillus, elcherrim ersten Erleg ah vo C. ais Unterhἀndieret Ariovis geschichtourde, cf. I. 47. 4. - intra oppida ac muros, das stet gernde ac vermittet de s bergangvon dem aligemeineno dem speetiellen egriff. 4 ad eas civitates, quas superioribus amiis pacaverat, iden biern dentidiose atton allein Golsel gegebenund sic unierWorsen, cf. VI. . . equitesque ah his arcessit, es WarengeWis Suidner. - levis armaturaepedites, qui inter eos proeliari on-εuerant, s. c. 18. I. c. 36. .
b. reliquisque equitibus Romanis, jungo Leute aus de Nobilitfit, elchesicli dem Gosolge des Feldherr an-
329쪽
extremos Lingonum fines iter saceret, quo facilius subsidium provinciae ferri posset, circiter milia passuum x ab Romanistrinis castris Vercingetorix consedit convocatisque ad concilium 3 praefectis equitum venisse tempus victoriae demonstrat fugere in provinciam Romanos Galliaque excedere. Id sibi ad prae 4 sentem obtinendam libertatem satis esse ad reliqui temporis pacem atque otium parum profici maioribus enim coactis copiis reversuros neque finem bellandi facturos. Proinde in agmine impeditos adoriantur. I pedites suis auxilium ferant atque bin eo morentur, iter sacere non posse; Si id quod magis futurum confidat, relictis impedimentis Suae saluti consulant, et usu rerum necessariarum et dignitate spoliatum iri Nam de equi glibus hostium, quin nemo eorum progredi modo extra agmen audeat, ne ipsos quidem debere dubitare. Id quo maiore faciant animo, copia se omnes pro castris habiturum et terrori hostibus futurum. Conclamant equites sanctissimo iureiurando confirmari oportere, ne tecto recipiatur, ne ad liberos, ne ad parentes, ne ad uxorem aditum habeat, qui non bis per agmen hostium perequitarit. 67. Probata re atque omnibus iureiurando adactis postero Idie in tres partes distributo equitatu duae se acies ab duobus
romischen Provin Z verlegen. 4. Proinde, liber dies Coniunctio conclusiva im uisorderungssaige cf. 38 8 c. 50. 6.
5. Si pedites suis auxilium ferant, eun die Legione ih Geplic undihre Habe eschllige und adurchsi avshalte Woliten. - in eo morentur, s. c. 82 4 in his rebus administrandis morati. - iter facere non posse, scit nach de Provin oder dochwenigstens in die Nullo derselben. - et uSu rerum necessariarum et dignitate
6 de equitibus hostium, dies Aus druelisWeise a C. hier gewsthit e niger um de Begri starker hervor- Euheben, te V. 13 3 de quibus insulis, at vielmeli ut de doppellen Genetiv equitum hostium Eu vermeidon progredi modo, modo in beschriin- hendem Sinne, s. c. 76 5 aspectunt
330쪽
lateribus ostendunt, una a primo agmine iter impedire coepit. Qua re nuntiata Caesar suum quoque equitatum tripertito divisum contra hostem ire iubet. Pugnatur una omnibus in partibus. Tonsistit agmen impedimenta inter legiones recipi untur. Si qua in parte nostri laborare aut gravius premi videbantur, eo signa inferri Caesar aciemque converti iubebat; quae res et hostes ad insequendum tardabat et nostros spe auxilii confirmabat. Tandem Germani ab dextro latere summum iugum nacti hostes loco depellunt; fugientes usque ad flumen, ubi Vercingetorix cum pedestribus copiis consederat, persequuntur compluresque interficiunt. Qua re animadversa reliqui, ne circumirentur, veriti se fugae mandant. Omnibus locis fit caedes. res nobilissimi aedui capti ad Caesarem perducuntur: Cotus, praesectus equitum, qui controversiam cum Convictolitavi proximis comitiis habuerat, et Cavarillus, qui post desectionem Litavicci pedestribus copiis praesuerat, et poredorix, quo duce ante adventum Caesaris Haedui cum Sequanis
1 68. Fugato omni equitatu Vercingetorix copias, ut pro castris collocaverat, reduxit protinusque lesiam, quod est
c. L 76 3 u. II. 18 5 aliquem iusiurandum adigere Sali Cat. 22. 1 ad iusiurandum adigere. - ab duobus lateribus etc. Vercingetorix reis diersimi sche Κοlonne gugloich in den Flan-ken undison orn an a primo agmine).2. tripertito finde sichastufiger in Verbindvn mi dividere, cf. VIII. 33. 1 tripertito cohortibus divisis. 3. inter legiones. sthrendisorher die sigione in Neiterer Entsernung, dure den Trossion einander etrenni, marschierten, iidete sis eteti in Carro, in dessen Mitte sic dorarolabefand. 4. nostri, die limischen Reiter. - eo gigna inferri, inget ne Abiel- lunge de Fussvollies soliten denbedrangte Reiter Hulse ringen; aciemque converti rhistri das vor-ausgehende signa inferri. - ad insequendum tardabat, cf. c. 26. 2.5. Germani, die hischen Reiter,
s. c. 65. 4. - summum iustum, die
Hohs des Erdhugela von MontSaugeon. - usque ad flumen, de Bach Badin, welcher sic in die Vingeanne er-giess aus esse rechter ferseitehatto Vercingetorix die Fusstruppen
aulaestetit. 6. omnibus Iocis, cf. c. 25. I in omnibus locis. 7. Cotus cf. c. 32. 4. - re-