장음표시 사용
351쪽
Gaetus adsiduis tuis vocibus, Balbe, eum cotidiana mea Ireeusatio non dimetiatatis meusationem, sed inertiae videretur deprecationem habere, rem dissicissimam suscepi. Caesaris 2
nostri commentarios rerum gestarum, nunc comparentibus Superi
oribus atque insequentibus eius scriptis conteaeui novissimumque imperfectum ab rebus gestis Aleaeandriae confeci usque ad
u inertiae gent. Subjeci. cf. c. 12.5 aetatis excuSatione. 2. nunc comparentibus superioribus
atque insequentibus eius scriptis, abi. absol im hau sale Sinne delet da aulae de sieben Κommentario liber
Simumque imperscctum ab rebus Aleaeandriae confeci, das ritio Buch vom Burgerkriege, in elehem die
352쪽
eaeitum non quidem civilis dissensionis, euius nem uillum videmus, sed vitae Caesaris. Quos tinam, qui essent, scire possint, quam invitus susceFerim Scriibendos, quo facilius caream stultitiae atque adrogantiae crimine, qui me mediis interposuerim Caesaris seriptis. Constat enim inter omnes nihil tam operose ab aliis esse perfectum, quod non horam elegantia commentari orum si Feretur. Qui sunt editi, ne scientia tantarum rerum scriptoribus deesset, adeoque probantur omnium iudicio, ut 6 praerepta, non praebi a facultas cristoritus videatur. Cuius tamen rei maior nostra quam reliquorum est admiratio ceteri enim, quam bene atque emendate, nos etiam, quam facile atque celeriter eos perfecerit, scimus. Erat autem in Caesare cum facultas atque elegantia summa seribendi, tum verissima scientia suorum consiliorum e lieundorum. mihi ne illud quidem
tisque ad eaeitum . . . vitae CaeSaris,
tumlicho und seltene Ausdruck8Weise, di sich edoch auchaei Cicero findet, cf. in Pison. 5. I 0 tam effuse de orat. I. 52 226 tam mollis, tam languidos,
tam enervatos. - elestantia FOrm-
de Sprache de Hirtius. - ut prae- rota, non praebita . . . videatur,sthnlic sagi Cic. Brut. 5. 26 Sed dum voluit alios habere parata, unde sumerent, qui vellent scribere historiam, ineptis gratiam fortasse secit, qui volent illa calamistris inurere sanos quidem homines scribendo deterruit; nihil enim est in historia pura et illustri brevitate dulcius. - facultas, die elegenheltμ, de Stollis ver- verten, ander go die Fllhigkeit μ. 7. consiliorum, de Malanalimen, der kriegeri schen operationen.
353쪽
aeeidit, ut Aleaeandrino atque Africano bello interessem quae
bella Ramquam eae parte nobis Caesari Sermone sunt nota, tamen aliter audimus ea, quae rerum novitate aut admiratione nos cupiunt, aliter, quae pro testimonio sumus dicturi. Sedis est nimirum, dum omnes aecusationi cauSas colligo, ne cum Caesare conferar, hoc ipso crimen adrogantiae suteo, quod me iudicio cuiusquam eaeistimem posse cum Caesare comparari. Vale.
1. Omni Gallia devicta Caesar cum a superiore aestate nullum bellandi tempus intermisisset militesque hibernorum quiete reficere a tantis laboribus vellet, complures eodem tempore civitates renovare belli consilia nuntiabantur coniurationesque sacere. Cuius rei verisimilis causa adferebatur, quod Gallis 2
III. 3. 10 Video vos . . . commoVeri ...impudentia . . . orationis, quae eiusmodi in stus insimulare quemquam audeat, rationes Sullae nimium vehementer defendere.
1. 1. Caesar cum Z dies er WOrt stellun cf. VII. 17. 4. - a superiore
2. Neque . . . nec Kede . . . Doch
354쪽
omnibus cognitum esset, neque ulla multitudine in unum locum coacta resisti posse Romanis, nec, si diversa bella complures eodem tempore intulissent civitates, satis auxilii aut spatii aut copiarum habiturum exercitum populi Romani ad omnia perse quenda; non esse autem alicui civitati sortem incommodi recusandam, si tali mora reliquae possent se vindicare in libertatem. 2. Quae ne opinio Gallorum confirmaretur, Caesar M. Antonium quaestorem suis praefecit hibernis ipse equitum praesidio pridie Kal. Ianuarias ab oppido Bibracte proficiscitur ad legionem XIII, quam non longe a finibus Haeduorum collocaverat in finibus Biturigum, eique adiungit legionem XI, quae proxima suerat. Binis cohortibus ad impedimenta tuenda relictis reliquum exercitum in copiosissimos agros Biturigum inducit, qui, cum latos fines et complura oppida haberent, unius legionis hibernis non potuerint contineri, quin bellum pararent coniurationesque facerent.
3. Repentino adventu Caesaris accidit, quod imparatis disiectisque accidere sui necesse, ut sine timore ullo rura colentes prius ab equitatu opprimerentur, quam confugere in oppida possent. Namque etiam illud vulgare incursionis hostium signum, quod incendiis aedificiorum intellegi consuevit, Caesaris erat interdicto sublatum, ne aut copia pabuli frumentique, si longius progredi vellet, deficeretur, aut hostes incendiis terre rentur. Multis hominum milibus captis perterriti Bituriges,
3. Ortem incommodi, s. c. 12. Cuius mali sors. - tali mora, adurch
andere Sisimme aulaelialten, urden. 2. I. M. Antonium quae8torem, cf. VII. I. 6. - uis . . . hiberniS,
C liber interio ac VII. 90 8 uBibracte. in finibus Biturigum, in derGegendisonavarIcum Bourges 4nter dem Besehle des Sextius, cf. VII. 90. 6. legionem XI, quae proaeima fuerat, dieselbo standisnter dem Κommando de Antistius Reginus immebie derAmbivaret an de ober Seine Das Plusquampers stat des Impers findet sic hier Wi c. 54 3, ei de Ge- schichischreiber die Haupiliandiungschon ais ingetreten etractitet. 2 qui . . non potuerint, im au- sale Sinne.
3. I. disiectisque, aut dem and
2 quod Pron relat. , nicht Iconjunktion den an der ingscherun derGelisiste rhenni man de seindlicheu Εinfall. - deficeretur , scit. Caesar, wsthren copia blati ist, L . c. III. 64. 3 cum gravi vulnere esset affectus aquiliser et a viribus defice
355쪽
qui primum adventum potuerant effugere Romanorum, in finitimas civitates aut privatis hospitiis confisi aut societate consiliorum confugerant. Frustra nam Caesar magnis itineribus 4 omnibus locis occurrit nec dat ulli civitati spatium de aliena potius quam de domestica salute cogitandi qua celeritate et fideles amicos retinebat et dubitantes terrore. ad condici0Deia pacis adducebat. ali condicione proposita Bituriges, cum sibi viderent elementia Caesaris reditum patere in eius amicitiam finitimasque civitates sine ulla poena dedisse obsides atque in fidem receptas esse, idem fecerunt.
4. Caesar militibus pro tanto labore ac patientia, qui 1 brumalibus diebus itineribus difficillimis, frigoribus intolerandis
studiosissime permanserant in labore, duceno SeStertios, centurionibus bina milia nummum praedae nomine condonanda
pollicetur legionibusque in hiberna remissis ipse se recipit die xxx Bibracte. Ibi cum ius diceret, Bituriges ad eum legatos 2 mittunt auxilium petitum contra Carnutes, quos intulisse bellum sibi querebantur. Qua re c0gnita, cum dies non amplius Xum
in hibernis esset moratus, legiones XI et v ex hibernis ab Arare ducit, quas ibi collocatas explicandae rei rumentariae cauSa Superiore commentario demonstratum est. Ita cum duabus legionibus ad persequendos Carnutes proficiscitur.
cf. . S. 33 4 . . l. 3. R. praedae nomine, C. halte de Soldaten verbolen et pistndern nun entschst.
c. 38 2 c. 39. 4 u. 6. 2. Bituriges cs. VII. 5. I. - Carnutes, cf. VII. 2. I.
e. 19 6 nequiquam; ei C. findo sichdieser ellipti sche Ausdruch nichi. ad conditiones pacis, et Diodlichen Vertistitnissen; hniich Tali conditione proposita linter diesen Ver-
. . frigoribus, et dem Pluralcf. V. 12 7 remissioribus frigoribus. ducenos sestertios, circ. 32 h. , da de Sestertius de nummus udamaliger Zeii ,15-0,16 k. eri War. - bina milia nummum, ungenhr320 h. sons War es blich, assdio qnturionen doppeti foviel Beutf-
356쪽
5. Cum fama exercitus ad hostes esset perlata, calamitate ceterorum docti Carnutes desertis vicis oppidisque, quae tolerandae hiemis causa constitutis repente exiguis ad nec sitatem aedificiis incolebant nuper enim devicti complura oppida dimiserant , dispersi profugiunt Caesar erumpenteS. eo maxime tempore acerrrimas tempestates cum subire milites nollet, in oppido Carnutum Cenabo castra ponit atque in tecta partim Gallorum, partim quae collectis celeriter stramentis erant inaedificata, milites compegiti quites tamen et auxiliarios pedites in omnes partes mittit, quascumque petisse dicebantur hostes nec frustra nam plerumque magna praeda potiti nostri revertuntur. Oppressi Carnutes hiemis difficultate, terrore periculi, cum tectis expulsi nullo loco diutius consistere auderent nec silvarum praesidio tempestatibus durissimis tegi possent, dispersi magna parte amissa suorum dissipantur infinitimas civitates. G. Caesar tempore anni difficillimo, cum satis haberet convenientes manus dissipare, ne quod initium belli nasceretur, quantumque in ratione Sset, exploratum haberet sub tempus aestivorum nullum summum bellum poSsejungari, C. Trebonium cum duabus legionibus, quas secum habebat, in hibernis Cenabi
cf. VII. 90. 7. - licandae rei frumentariae, expediendas rei frumentariae, cf. VII. 36. 1 Priu . . . quam rem frumentariam expedisset. 5. I. fama mercitus, das Geruchivon dem Anruchen de Heeres. eaeiguis ad necessitatem aedificiis, Hauser, etche moerhalinis gum Bedursnis istin Waren, d. h. Obdurstigemlluser. - nuper, im Orher- gehende Jahre, L. VII. 15. I.
dimiserant, dies ompositum ruchiden nichtoroiwillige Vergichi aus, ef VI. 12 6 Sequani principatum
dimiserant. 2. e mainime tempore, es War umdis Mitte des Februar. - Cenabo, heut Orieans. - partim quae partim in quae, cf. VII. I. 3.
quae . . . erant inaedmcata es Waren
Barachen, etch unmitteibar an dio Hauser de Gallier angebaut aren. e pessit drlingte EuSammen . 4. hiemis iuncultate, cf. c. s. tempore anni difficillimo. - tempestatibus durissimis, Abi absol. der- artigo inschaliunge durch abi. absol lieb Hirtius cf. c. G. 4 erpetuo suo labore. - dissipantur, mediat sic gerstreuen μ. ,. . initium belli nasc retur, udissem leonasmus cf. V. 26. 1 initium repentini tumultus ac defectionis ortum St. - quantumque in ratione esset soWeice sich berechnentiess. - sub te u aestivorum,
357쪽
eollocavit; ipse cum crebris legationibus Remorum certior 2 seret Bellovacos, qui belli gloria Gallos omnes Belgasque praestabant, finitimasque his civitates duce Correo Bellovaco et Commio Atrebate exercitus comparare atque in unum locum cogere, ut omni multitudine in fines Suessionum, qui Remiserant attributi, facerent impresSionem, pertinere autem non tantum ad dignitatem, sed etiam ad salutem suam iudicaret nullam calamitatem socios optime de republica meritos accipere, legionem ex hibernis evocat rursus undecimam litteras autem ad C. Fabium mittit, ut in fines Suessionum legiones duas, quas habebat, adduceret, alteramque ex duabus a T. Labieno arcessit. Ita, quantum hibernorum opportunitas bellique ratio postulabat, perpetuo suo labore in vicem legionibus expeditionum onus iniungebat.
7. His copiis coactis ad Bellovacos proficiscitur castris 1 que in eorum finibus positis equitum turmas dimittit in omnes partes ad aliquos excipiendos, ex quibus hostium consilia cognosceret Equites officio functi renuntiant paucos in aedificiis 2eSSe inventos, atque hos, non qui agrorum colendorum causa
es. Sall. Iug. 44. 3 et tempus aestivorum comitiorum mora imminuerat - Summum bellum, in entscheidenderΚrieg. - C. Trebonium, cf. V. 17. 2.2. Remorum, cf. VII. 63. 7.
Bellovacos, cf. VII. 59. 2. - Gallos omnes Belgasque maestabant, Hirtius verbinde mi praestare in de Be- deuiung ubertreisen Wie Cornel. u. Livius de Acci, WEhron Cicero undCusa de Dati setZen, cf. . . cum virtute omnibus praestarent. Zur Sache selbs cf. VII. 59. 5. - Commio Atrebate, cf. VII. 76 4. - Suessionum, in belgisches Vol gwischen
- non tantum . . . sed etiam, stati
des gewdhniichere non solum modo
. . . Sed etiam, cf. I. 6 c. 52. 5.
3. ad C. Fabium e liberWinterte immobie de Remor, cf. VII. 90. b. a T. Labieno, e liberWintertemit Kei Legionen im Gebiet dor Sequanor cf. VII. 90 4. 4. quantum ... postulabat, de Salgbeschrllnk das solgendo invicem legionibus expeditionem onus iniungebat. - perpetuo guo latore, Wsthrendi un-aufh6rlieli beschastigi War, cf. c. 5. 4.
358쪽
remansiSSent namque esse undique diligenter demigratum 3 - , Sed qui speculandi causa essent remissi. Α quibus cum quaereret Caesar, quo loco multitudo esset Bellovacorum, quodve esset consilium eorum, inveniebat Bellovacos omnes, qui arma ferre possent, in unum locum convenisse, itemque Ambianos, Aulercos, Caletos, Veliocassis, Atrebatas locum castris excelsum in silva circumdata palude delegisse, impedimenta omnia in ulteriores silvas contulisse. Complures esse principes belli auctores, sed multitudinem maxime Correo obtemperare, quod ei summo esse odio nomen populi Romani intellexissent Paucis ante diebus ex his castris Atrebatem Commium discessisse ad auxilia Germanorum adducenda, quorum et vicinitas propinqua et multitudo esset infinita Constituisse autem Bellovacos Omnium principum consensu, summa plebi cupiditate, si, ut diceretur, Caesar cum tribus legionibus veniret, offerre se ad dimicandum, ne miseriore ac duriore postea condicione cum toto exercitu decertare cogerentur; si maiores copias adduceret, in eo loco permanere, quem delegissent, pabulati0ne autem, quae propter anni tempus cum exigua tum disiecta esset, et frumentatione et reliquo commeatu ex insidiis prohibere
8. Quae Caesar consentientibus pluribus cum cognosset atque ea, quae proponerentur, conSilia plena prudentiae longeque
4. Ambiunos, es. VII. 5. 3. Aulercos, cf. VII. . . - Caleto8, cf. VII. 5. 4. Caletes. - Veliocassis, cf. VII. 5. 3. - Atrebatas, in bel-gischos Vol et Nischen Schol de und
5. multitudinem . . . quod . . .
intelleaeissent, u diese Constructio ad synesin s. VII. 1. 2 VII. 72. 2. 6. Germanorum, de germanischen Stamme; elche sic in Belgium ander Maas ni edorgelassen attentcf. II. 4. 10. - vicinitas pro inqua, koin leonasmus, en de meitere
359쪽
9 Ia temeritate barbarorum remota esse iudicaret, omnibus rebus inserviendum statuit, quo celerius hostes contempta suorum paucitate prodirent in aciem. Singularis enim virtutis veter 2 rimas legiones VII, VIII, 1 habebat, Summae spei delectaeque iuventutis XI, quae octavo iam stipendio iuncta tamen in collatione reliquarum nondum eandem vetustatis ac virtutis ceperat opinionem. Itaque consili advocato rebus iis, quae ad se essent delatae, omnibus expositis animos multitudinis confirmat. Sicisorte hostes. trium legionum numero posset elicere ad dimicandum, agminis ordinem in constituit, ut legione VII, VIII IX ante omnia irent impedimenta, deinde omnium impedimentorum agmen, quod tamen erat mediocre, ut in expeditionibus esse conSuevit, c0geret XI, ne maioris multitudinis species accidere hostibus p0sset, quam ipsi depoposcissent. Hac ratione paene quadrato agmine instructo in conspectum hostium celerius opinione eorum exercitum adducit. 9. Cum repente instructas velut in acie certo gradu Ischreibun mi plenus cf. c. 9. 1 plena fiduciae consilia c. 16 3 iuga timoris simul calliditatisque plena. omnitus rebus in ede Beaiehungμ, Wis auch III. 17. 5, cf. Ι. 32.
reliquis rebus. - inserviendum daraus hin arbelten . 2. in collatione reliquarum im
one die kriegstuchtigsten aren. opinionem, cf. VII. 59. 5. 4. Si forte . . . posset, indireliter Fragesatet cf. VII. 20. 10. - numero, dure die scheinbare Zahl. mymen . . . veret de Zu schliessen μ, ef IL 19 3 totum agmen claudebant. - in e editionibus, aufiorubergehenden riegsgugen, etche pile eines gangen Feldguges sind. - accidere in die Auge salien', cf. Cic. Verr. IV. 1.2 quod ad oculos animumque acciderit. - quam ipsi depoposcissent, die Feinde soliten nur rei Legione vor sichsehen, den mitis violen glaubtensio e prsolgreic aulaehmen Euadn-
e . . certo gradu sesten Schrities, wio Eum Angriss - quorum erant
360쪽
legiones accedere Galli viderent, quorum erant ad CaeSarem plena fiduciae consilia perlata, sive certaminis periculo Sive Subito adventu sive exspectatione nostri consilii copias instruunt pro castris nec loco superiore decedunt. Caesar, etsi dimicare optaverat, tamen admiratus tantam multitudinem hostium valle intermissa magis in altitudinem depressa quam late patente castra eastris hostium consert. Haec imperat vallo pedum Xumuniri, loriculam pro portione eius altitudinis inaedificari, lassam duplicem pedum quinum denum lateribus deprimi derectis, turriSexcitari crebras in altitudinem trium tabulatorum, pontibuStraiectis constratisque coniungi, quorum frontes viminea loricula munirentur, ut ab hostibus duplici ossa, duplici propugnatorum ordine defenderentur, quorum alter ex pontibus, quo tutior altitudine esset, hoc audacius longiusque permitteret tela, alter, qui propior hostem in ipso vallo collocatus esset, ponte ab incidentibus telis tegeretur. Portis lares altioresque turre imposuit.
taminis periculo, insolgo de Gesalir, welche in amp mi sic braclite, es. c. 42. 1 dimicationis periculo. nec habe nicht', cf. VII. 45. 4. 2. dimicare optarerat, Hirtius fetetinach optare die Infinitiv-Κonstruktion, welche sic auch et Cic. hiswellen findet cf. Cic. de nat deor. III. 40 95
opto redargui me admiratus tantam multitudinem, C ris nichi an, Woit e dio hormach de Gallier
furchiete. - alie intermissa. Der
doch in die lese in altitudinem
angebrachi Eu erden. - laterinus . . . . derectis mi stellen sinden ,ef. VII. 2. I. - deprimi aus schachien'. - pontibus traiectis con-
duplici propustriatorum Ordine, durcheine oppelle Lini vo Vorteidigern, aus de Galerieon unxaus de Wallo. permitteret, bis ans Ziel Achleudoria. propior hostem, ei si niodriger,uamlic aus dem Walle stand - ab incidentibus telis tegeretur, gege die Geschosse, die von oben hamen, Wurde