장음표시 사용
211쪽
nientia talia iniis inicitiae.
nem illam elem ntorum ad componenda mixta non intelligi de iis lemmixtis , quasi omnia elementa debeant concurrere ad cujiisti,t mixti compositionem , ibi de diversis ἔ quateniis aliqua tantum concituunt ad eo inpositionem hujus , & qiiaedam alia ad compositionein alterius. Et ideo Adversarius non impugnat dire ste nostram assertionein , quia tantum probat clementa , quae particularem inter se habuerint inimicitiam , non posse venire in compositionem unius ejuslemq te mixti ex propensione sua naturali, & hoc fatemur. Imo hoc ipsi inest quod contendimus , stilicet esse aliqua elementa , quae renuunt junm: uti te fit ut si vi vel arte aliquando iuncta fuerint , enitantur disice scre abet 1e invicem , ac non sine ruina mixti Et haec est serie tatis , ob quam aliqua mixta brevi intcreunt , aliis e contra ad seminam diu turis latcin perductis; quia ex eleinciatis cognatis constant de per ω uationem a re iis me copulatis. Qobjicies Secunda. Particularis illa inimicitia , quae inter aliqua clementa admittitur , ideo prauertim a nobis admittitur , ut per illam inplicentur motu ς naturales antipathici, qui in quibusdain mixtis ob-wrvantur : atqui ad hunc finem est inutilis: ergo &c. Maior est certa; quia eniin advertuntur aliqua mina, quae anti 'athice refugiunt alia ab aliis , nihilque competit inax tis quini ab clementis non prodeat ;uko creuitur elementa quaedam rcfugere similiter ab aliis & in hocessic inimica. Minor vero. sic Prυbatur. Non sufficit particularis illa inimicitia ad praedictum finem, si non susticit ad hoc ut ipsa clementa refugiant alia ab aliis r at non susticit primo. Quia nemo fugit ad praesentiam inimici , nisi agyoscat illum csic inimicum ; quomodo autem potest unum elementum discernere inimicitiam alterius p secundὸ Quia
nemo pariter sugit ad praesentiam inimici , a quo nihil habet sibi ἰ-
mcndum e quid autem timeat unum elementum ab alio in sciitcntia Maagnani, juxta quam tum incorruptibile est, tum etiam inalterabile rergo &c Resp. dc concessa maiori, nego minorem.ad cujus probationem nego iterum minorem, de dico primo unum elementum discernere sitfficienter inimicitiam alterius per solum contactum, quando nimirum ille contacti is est insuavis & inconveniens. Secundὲ unum elementum , licet nullum malum sibi intrinsecum a quo vel alteretur vel co rumpatur, timendum habeat; timendam tamen habere privationem iis boni , quis mittur quando conjungitur cum clementis amicis in maxio , de quo e contra caret cum incursum patitur ab inimicis. Qilae omnia de inimicitia, de discretione, de timore, fle aliis insensu metaphorico ex praenotatis intellia civia in facilius capias , cos
212쪽
De elementis In communi. 2OTgita Dcum potuisse particulas Elementares taliter constitutas producere, ut ex scdo contactu determinarentur ad complexum & alias quae tu solo contactu determinaretur ad figam ; quod unum si intellexeris non rcpugnare , prout revera non repugnat, hoc ipsis concipis quidquid de amicitia & inimicitia elementorum hactenus dictum est, id vero intelliges ex dicendis in articulo sequente.
motus locales indigeant determinatione
OTANDUM primo ex supra dictis elementa ha- I. i
bere facultatem naturalem movendi se Iocaliter , Proponi quam diversimode exercent aui accedendo ad se inviis xur
cem , si fuerint amica, alit refugiendo a se ipsis rς- et Ii..ciproce, si fuerint inimica. At nunc quaeritur utrumitium indigeant determinari ab extrinseco , ita ut ad singulos eorum motus locales requiratur ultra vim. intrinsecam ni tricem causta aliqua externa determinaus quocunque interim modoliaec determinatio accidat aut per tractonem, aut per compulsionem. aut aliter. Et eadcin omnino est pro mixtis difficultas , quae hactinniis mire torsit Philosophorum ingenia ; quamvis enim nihil notiussit, quam corpora gravia moveri deorsum de levia serti sursum . nihil tamen obstiirius est causa adaequata, unde procedant illi in ius. Eam itaque causam ut pro modulo nostrae tenuitatis aperiamu , primo qui scin Ostendemus in hoc articulo clementa ac proinde omnia corpora ad suos motus locales indigere determinatione cxtrinseca. quae consti tuae in actuali exercitio vun illam naturalem, quam ha-bciat ad motum. Ac tum secundo ostendemus in quo consistat deic=minatio illa cxtruastca ex quomodo fiat independenter tum a comin
213쪽
-8 P0sicae disput. XI. Art. VII.
pulsione, qiram excogitavit Cartesius . tum a tractione, quam finxit Gassendus. Notandum igitur secunia Cartesiuin , qui omne n vim motricem intrinsecam corporibus ademit, ad eorum motus locales explicandos excogitasse vim extrinlecam , pro qua suo more cons git pr fertim ad materiam subtilem, quae dum recedit quantum potest radiatim a centro sui vorticis, propellit versus illud quidquid est
gravius, seu minus mobile. Quam dc trinam a Cartesio traditam . parte princip. ab art. 2O. N deinceps , vide clatius propositam apud Rohaltum parte a. Phys. cap. 28. Gassendus autem quamvis non abjiciat a corporibus principium motus intrinsecum, optime t men agnovit ea indigere alio extrinseco ac deterini nante, quod avidit non posse explicari per compulsionem materiae alicujus caelestis, qualis est illa, quam Cartesiani subtilem vocant, explicuit per tracti nem materiae terrestris, dicens emitti continuo e sinu terrae corpustula te. nuissima, quae sursum sese erigentia in radios aut quasi radios rigidulos illabantur per poros corporum quae in sublimi reperiunt, & praetergressa refringantur & sie refracta traliant ad modum , quo uncis &quibuscunque aliis recurvatis instrumentis pertrahi solent massae coriaporeae. Ad cujus doctrinae notitiam videatur Epistola praesertim prima ipsius Gastendi de motu impresso a motore transtato : mihi quippe satis est eam obitqr indicasse ut praecedentem Cartesii , quia' nolo utramque nisi obiter refiitare , ut miniis dignam dulertatione pro Iixiori. Quare etiam abstinebo ab impugnanda sentcntia Aristoteli corum, qui generanti tribuunt motus locales gravium , haud dubie tanquam principio determinanti extrinsecu ; quis enim non palpat crastitiem hujus chimaericae opinionis, ubi generanti persaepissime extincto tribuitur actualis motus geniti , quasi vero possit generansactualiter non existens actualiter agere.
214쪽
Elementa ac proinde omnia ex illis mixta , θω gravia , seu te via ad suos motus locales indigent praeter vim motricem intrinsecam principio actuati determinante extranfeco.
PRORATMR primo. Lapis v. g. in sublimi suspensus ac tuin abrupto filo, aus fime suspendcnte , sibi relietiis indiget adsilum descensum praeter vina motricem sibi intrinsecam, quam grauuarem vocamus , principio adhiali determinante extrinseco :ergo Sc. Et haec consequentia recto doducitur , nam quod dicitur de lapide, de quibuscunque aliis mixtis gravibus dici potest ac tum etiam de clementis, ex quibus constant e quatenus grave non indigeret determinante extrinteco, si eo scin non indigerent clementa , quae illud componunt ac sunt unum & idem cum illo. Antecedens udro sic probatur supponen to terram , antequam filum abrumpere. tur , fuisse alio transsatam 1 Deo , N interclusium hoc ipso omne commercium, qnoci per spiritus terrcstres aut aliter potest esse inter terram & oravia in sublimi suspensa ac tum sibi relicta, qua hypothesi fasia sic argumentor. Lapis ille sibi relictiis vel manebit immotus , vel perget ad locum in qucm terra transata fuit, vel ad
eum unde a ueta est : atqui ad haec tria nihil responderi potest . quod non probet lapidem sibi relictum indigere ad suum descensium
principio actuali determinante extrinseco : ergo e&c. Major est certa; nihil enim aliud in eo casu potest contingere. Minor vero probatur per tartes. Et prιmo quidem si respondeatur cum in hoc casu sore immo. tum , nostra assertio hinc probabitur, non enim maneret immotus, nisi quia careret solita determinatione extrinseca. Secundo. Responderi non potest quod versus terram alio transsatam movebitur, nisi admittatur eum vel illius mutationem agnoscere , quod nemo dixerit ; vcl novam aliquam determinationem extrinsccam ab ea derivaram suscepisse , quini rursus assertioni nostrae faveret. Tertio donique lapis ille non pergeret versus locum, unde terra per hypothcum abducta fuit, perventurus scilicet, ut sorte crecteretur, in centrum terrae jam abductae. Nam praeterquamquod centrum illuci po-
Affettultassis , in quo lapis pendulus eget deo erminati,
215쪽
aio P0sicae dissut. XI. 4Art. VII.
rest jam supponi vacuum sive imaginatium . ad quod nulla proinde erit inclinatio lapidis dimissi, nulla videtur legitima causa assignabilis, ob quam lapis, de quo agitur, moveatur versus illud nisi vel
quia fuit olim centrum terrae, vel quia adhue est centrum mundi. Ac neutrum propugnari potest. Non primum, quia potuisset esse olim alibi centrum serrat, ut si Deus olim alibi terram pro risi sci , in quo casu non potius moveri deberet versus hoc' centruis . quam versus aliud ; perinde enim utrique loco eonveniret filisse est ncentrum terrae. Nec secandum, quia rursus facile posset contio Te, ut spatium illud praeci te non osset centrum Orbis r ut si Deus hunc totum Orbem paululum versus ortum vel orasum propelleret : res ojam lapis dimissi is non perveniret ad spatium illud , quod est centrum Orbis ἔ quia in eo casu non esset revera centrum Orbis I nec moveretur aliunde versus centrum Orbis propulsi, unde enim notum esset lapidi centrum Orbis mutatum fuisse λ Itaque si ad haec omnia Se singula recte attenditur, evidens est lapidem, de quo a3itur , & omnia gravia similiter sive clementa, sive mixta praeter viis ' motricem intrinsecam indigere ad sitos motus locales licterminatione extrinseca.
Adde quod ineluetibilius eoit argumentum , si sipponatur Deum olim creasse lapidem istum in spatiis imaginariis antequam hunc Orbem conderet; hac enim hypothesi facta nesi impossibili quaero an lapis iste sibi relictus permansisset immotus, an d contra movisset st 'Si
dicant quod permansiilet immotus, quaenam assignari poterit causa hujus quietis praeter de istum determinationis extrinsecae λ si vero contendant quod movisset se, contra cst, quia ut experientia constat , t ries & tamdiu aliquid est immotum , quoties & quandiri sic se habet ut nulla adsit causa , quae detreminet illud ad eundum potidς -rsus unam partem , quam versus aliam. At lapis iste in spatiis imaginariis creatus ex sibi rclictus a nulla caula praeter primam, de qua in praesenti non ei quaesti ob detcrminari potuissct adeundum potius versus unam partem , quam versus aliam , ut patet. Nec nisi parum philomphice responderet qui diceret futurum suis te in eo cassi , ut movcretur vir-sus illud spatii imaginarii punctum, quod nunc temporis in centrum Muius; nam unde plinctuin illud notum fuisset lapidi, quod vix om. nes Geometrae reperirent , & quod praeterca non erat necessario futurum
centrum Mundi a licuit siquidem Deo Mundum creare alibi, ideoque alibi assiimere punictum aliud pro centro Mundi. Itaque lapis, de quo procedit suppositio, mansisset immotus, quia nimirum caruisset principio actuali determinante extrinsecor ergo &c.
P Roa Arua sie H. Non est aliter discurrendum de potentia Disiligod by Corale
216쪽
De elementis in communi. Σι Iintrinseca motrice gravium in Ordine mi sua icca, quam cle caeriris oIn- i ut innibus potentiis in ordine ad sua Objedla : atqui caeterae omnes potentiae ς plaad apprehendenda , discernenda , attingenda & uiis verbo obtinenda utcunque sua objecti indisent principio actuali determinante extrinseco: pq V ergo &c. Major satis constat, nam objecta gravium sunt singulis sua
Ioca. Minor vero probatur assumendo in exemplum potentiam visivam , quae ad actualem visionein determinari debet a speciebus adveniatitiis; aut olfactivam, quae ad actualem olfactionem rosae v.g. procul positae debet pariter determinari a corpulculis odoriseris, &c. Ac tandem nulla est potentia assignabilis, quae ad adium suum non indigeat determinasione, quam a se ipsa cliciat, si est libera ; aut ab extrinsicci accipiat . si sucrit necessaria. Et ratio cuidens est, quia potentiae omnes non solum liberae , sed necessariae sunt cx se ipsis indifferentes ad attinge dum hoe aut illud objectum in particulari , quod fuerit intra speci cino edii communis proportionati. Inde fit ut sicut voluntas mea est indifferens ad hoc aut illud bonum in particulari , ita etiam potentia mea visiva at iudi fierens ad hunc alit illum colorem in particulari: Erso sicut voluntas non potest appctore hoc aut illud bonum , nisi hoc aut illud sese exhibens appetendum illam determinet ; ita nec potentia visiva potest videre hunc aut illum colorem, nisi hic aut illucxhibens .sese videndum illam determinet r cum hoc tantum discrimine , quod non determinatura bono sibi proposito nisi moraliter, sumemio deinceps ex se ipsa physicam & liberam determinationem ad il-- At potentia visiva ncccssariis N invidia determinatur ab objedio visibili sibi exhibito. Elgo&c. Adde quod nullus haetcnus vixit Philos phus , qui ad deterini nan- VII.
lam potentiam non dixcrit esse nocestariam saliena praesentiam obieeti, Nec suis quo modo aliqui, ut plurimas difficultates , quae in his rebus philoso- p phicis occurrunt , vitarent, dixerunt ad visioncm actitatem sitfficere praesentiam coloris licet distantis, Nad adlualem olfacitionem praesen- ad illa. .
tiam aromatis , Sc. ac proinde etiam ad actualem accessionem serri ver- detern sus magnetem praesentiam magnetis, & sic de aliis. Ergo non potest nandas. nesari corpora omnia in ordine ad suos motus locales indigere aliquo principio determinante extrinseco praeter praesunt iam motricem intrii
scam , qualia habent; quia haec est otiosa & inutilis , nisi determin tur. Verum quia aliunde praesentia objceti distantis praecise prout prae- L ntia est, non est adtiva ; nullum enim agens agerc potest in distans, ut suo loco ostensum est, inde si scienter convincitur objectum non posse movere potentiam, nisi per aliquod effluvium , aut 1 se cinissim . aut a se reflexum , aut quid simile, di hoc pacto mc visio, nec olfactio,
217쪽
Uel non esset in differens ati sie non egeret deis terminari.
ria Phrsicae dis ut . XI Art. VII.
nec accessio ferri ad magnetcm fiunt absque aliquo corpusculorum in termediantium cssi uvio, ut si iis singulis locis probabitur. At interim satis est, si concedatur potentiam motricem gravium ae levium non miniis, quam caeteras Potcntias egere dcterminario ne alliqua adveniente extrinseca , quaecunquc tandem illa sit. Ergo elemcnta ac proinde omnia ex illis mixta Sc. ut in assertione profertur ; adhibebitur tamen'inserius aliqua inccptio circa ignem , ubi de illo in particulari ag
Objicies primo. Admisso aliquo principio ad ali extrinseco dete
minante clementa ac mixta ad suos motus locales, sepefluum' seret om. ne principium motus intrinsecum, quale praeterea in illis admittimus iergo Sc. Probatur antecedens. Principium illud extrinsecum deterinitivum non determinaret clementa ac mixta ait suos motus locales nisi
neccssitando, neque enim pines ipsa rect obsequi , aut non obsequi determinationi impresse , cum non sint agentia libera , sed ne laria sat qui hinc evidenter probatur superfluum fore principium motus in trinsecum , quale praeterea in illis admittimus. Quia si pet determia
nationem acceptam necessitantur ad motum , perinde movebunttit sive careant principio. motus intrins O , sive non , ad eum modi in quo sive silpponas , sive non, in faxo molari principium essectivunt motus intrinsiccum , perinde tamen ab uno aut altero jugo bouin trahetis r ,& sie de aliis r erso &c. Adde quod determinatio extrinseca in nullo casu est necessaria , nisi ad tollendam indifferentiam intrinsccam : atqui elementa Se mi ta nullam habent indifferentiam intrinsccam ad suos incitus locales evrgo dec. Major cst certa : nam indisserentia, nihil est nisi indeterminatio pro qua tollenda, ut patct cx terminiς, ncccssC tantum est dc terminationem aliundo advenire. Minor vero probatur primo. Quia juxta nostram do strinam elementa & mixta ac proinde omnia corpora tum gravia, tum te via habent inclinationcm naturalem singula ad suci motus , ut rinis ad motum sursiim , lapis ad motum deorsum , deci haec autem imclinatio naturalis , quae proinde est necessians , non compatitur secum ullam indissercntiam. Secundo. Quia illa inclinatio naturalis , quae nuxtis & elementis tribuitur in ordine ad suos i lotiis , non est rursiis juxta nostram doctrinam pure passiva ; alioquin nulla corpora eskiu potiuet mobilia silrsum , cpiam deorsum , aut e contra: ergo est activa ideoque non est indifferens : atque ita non indiget determinari. Ergo Sc. Rcsp. negando aniccoclens , pro cujus probatione silvenda distina suo majorem. Principium illud extrinsecum determinativum non de-
218쪽
terminaret &c. nisi necessitando & haec necessitas esset praecise deterin tui quali. miliatrix , concedo majorem , di haec necessitas esset e strix motuum, ter non si ad quos fieret determinatio, nego majorem , qua distinctione adhibita Iupς βψ ad minorem nego similiter consequentialia. Dico itaque ad intelligentiam distinctionis neccssitari quidem ad motum corpus , quod ad illum determinatur ; sed nego motum ab illa determinatione iota e fici , nisi quando motus est violentus , ut in exemplo laxi molaris quod trahitur. At si saxum illud serponeretur in sublimi suspensum, ac deinde sibi ri lictum , evidens est non casurum quidem illud sine aliqua dcterminatione, quaecumque tandem illa sit : at motus natura Iis saxi cadentis ab ipso fieret , id est , ab ea intrinseca motus caula, quam Philosophi naturam vocant. Et idem dicendum pro omni m tu naturali , ut ibrid melius intelliges exemplo ignis fusilis , quem viiles multiplici motu veluti serpere per aerem & in omnem partem dirigi . minis in sublime & mox in transversum ; nam motus ille tribui quidem potest tubo chartaceo vel arundini tanquam causae de terminatrici ; ar evidenter nec tubus , nec arundo motum illum e ficiunt i sed cfficit illum ignis ipse , qui ex pulvere nitrato erumpit. Ad id vero quod additur Reip. explicando in quo sentu tum cle- I menta , tum mixta sunt indifferentia , & in quo non sunt indiffren- Et expolia ad sitos motus locales. Ad illos itaque indiflerentia sunt in hoc nitur insciitu , quod nisi determinentur aliunde , non movebuntur , ut pro- ἔμ' batum filii ; at non sunt indifferentia in hoc alio sensu , quasi per se sine perinde mobilia in Omnem partem , alit quasi nullam habeant exigentiam ad aliquem motum et omnia quippe eorpora sive clementaria , sive mixta suam finSula naturam habent , per quam exigunt movcre se motu aliquo sibi conveniente , ad quem facilis determinantur : sed non nisi aegre ac difficile ad oppositum. Quae si bene atotendantur , nulla lii perest in addita instantia difficultas. Objicies θω ndo. Illud principium intrinsecuin , quod dicitur XII. determinarς O Aua corpora sive elementaria , sive mixta ad sitos Arguunt motus localcs aut imprimit illis tales motus , aut non imprimit ratqui neutrum asseri poteti et ergo principium hujusnodi nullum est. uineti Piobatur minor. Et primo quidem si imprimit , sive communicat , evidens est , ut sipra objiciebatur , superfluum fore principium motus intrinsecum ; quid enim aliud requiritur ad moturn alicuius corporis, iii si ut talis motus ei ab alio corpore communicetur ; sic ad lapidem movendum suiscit motus ille , quem proficiens ei communicat. Nunc autum secundo si non imprimit , non minus evidens est inutile fore principium illud ipsum extrinsecum , quatenus impossibile
219쪽
est ut unum corpus ab immoto alio moveatur aut, quod idem est, ut moveatur a non movente ; illud vero , quod non imprimit in
Adde quo l si admittenda tandem est determinatio extrinseca pro omni motu locali corporum , sufficiet voluntas Divina , quae semel determinaverit ea moveri consormiter ad ipsoru ui naturam : ergo Plii losophi inutiliter requirunt in rebus creatis quodvis alluit Principium determinativum extrinsccuiri. Consequentia patet : quia non sunt , ut vulgari axiomate sertur , multiplicanda entia sine necessit te. Antecedens vero probatur. Supposito quod ignis ex natura sub exigat moveti sursum , & rursus supposito hoc uno decreto , qtio Deus statuerit ut moveatur sursum , quoties non impcdictur , nui quid ignis movebitur sursum sublato omni impedimento Ili hoc casu ignis certe non resisteret tum propriae inclinationi , tum Diuiuae voluntati ; 3e idem dic de motu lapidis Iapturi de liun aς de caeteris omnibus : ergo &c. Resp. corpora sive clementaria , sive mixta non indigem ad suo; nUtus naturales c sccus de violentis 2 principio determiuativo , quod eis imprimax sive communicet tales motus , tantum cnim Egcnt det r- minatione , quae, ut insta dicam, per solum contactum iraculatum aut immediatum corporum cognatorum potest fieri. De caetero talium est lacccssarium cssu motum in eo omni, quod determinat aliud in in Cum I nam paries , in quem pila incidit , determinat illam ad mo- cum reflexum , neque tamen movetur. Quare nulla est disseultas proposita , propter fallam identitatem , quam Adversarius ponit inter movere de determinare ad morum.
Ad instantiam vero additam dico quod si vim aliquam habere discursiit ille , nulla siliu liter determinatio extrinscca requireretur pris quibuscunque potentiis in ordine ad apprehendenda sua objesta. si EpOιcntra visiva apprehenderet rem visibilam sine ulIa luminis reflexione , aut sine ulla inunissione speciei . quoties nihil esset opacum inter utramque ς & nihilominus certum est ad actualem visionem rc-quari extrinsecam aliquam determinationem aut luminis reflexi , aut speciei immissae non obstante quod Deus supponatur decrevisse ut potentia visiva toties apprehenderet rem visibilem , quoties nihil obctaret. Ratio vero haec est, quia nisi res vi fibilis . quae praesens supponitur , assiciat per se aut per aliquid interjinctum potcntiam visivam , perinde se habet ad illam ac si esset absens : scit si esset absens, non videretur : crgo dec. Dico itaque similiter potentiam motricem corporum indi Sere aliquo determinativo extrinseco , quo sublato nuru
220쪽
De elementis in comma f. Σὶ sius inotus localis fieret , nisi velis recurrere ad miraculum , quo Deus singulis vicibus supplatet viceni determinativi illius extrinleci: mi is disturrendi modus , ut vides , est parum Philosophicus. Exqisibiis satis liquet quid in Q a syllogistica respondendum sit ado cistionem 3e instantiain.
Determinatιo corporum ad suos motus naturales nee . eonvenienter explicatur per repulsionem materiae ul
lius caelestis , nec per tractionem terrestris , sed illa potius funt sibi mutua determinatio per solum con
tactum aut immeHatum, aut mediatum. Haec assem
rio tres habet partes , quarum probationi bre- .viter praemitto ex dicendis in articulo sequente omnia corpora esse gravia s gravitas autem est principium motus deorsum , & sic setis erit a Glertionem probare quantum ad descensius naturales gravium intellectam , de quibus tota est
-- Ros A Tu R prima pars. Descensus naturales pravium non fiunt XVI. in propter repulsionem , sciliere activam, materiae ullius caelestis et Asserenis L ergo &c. Probatur antecedens. Si quae materia canestis gravia ur si ετ tepelleret ad destensnn , illa maxiles esset , quam Cartinus recedentem pro viribus , centro sui vorticis excogitavit et nam ex omnibus pulsonem qui hactenus per actionem caeli repcllentis gravia naturaliter decidere materiae prodiderunt, haud dubie tribuendum est Cartesio opinionem illam pro-babiliorein per suas hypotheses reddidisse : atqui nihilominus omnino insifficiens est ad doscensius naturales gravium explicandos materia illa subtilis Cartesiana recedens a centro sui vorticis , scilicet terrestris, ut intelligit Rohaltus loco citato & idem dic de globulosa : ergo dic. Probatur minor. Primὸ. Quia materia illa subtilis recedens a centro sui vorticis radiati m , ut Cartesius supponit , majorem haberet vim ad compellenda gravia lilrsum , quiui ad repellenda deorsuns a si-