Philosophia Maignani scholastica sive in formam concinniorem et auctiorem scholasticam digesta & coordinata. Complectens ex opinionibus veteris ac recentioris philosophiæ notabiliores disquisitiones, quæ ad usum scholæ pro juventute instituenda desid

발행: 1703년

분량: 417페이지

출처: archive.org

분류: 철학

221쪽

XUII.

tionem materia

terrestris.

quidem non repelleret nisi quatenus reflexa a rcpagulo alicujus vorticis superioris , compelleret vero prout diresic recoctias a centro ;nunc autem vires motus directi majores sunt , quam rcflexi. Secundo.

Quia gravia posita in sublimi perinde infra se ae supra se haberent

materiam hujusmodi subtilem atque ita remanerent uispensa : quat nus non minus si istinerentur ab inferiori , qualia a superiori premerentur , sicut accidit arborum solia patula distendi propter aqualum vim aeris hinc desuper prementis, hinc inferius sustinentis. Terti .. Quia recessiis ille materiae subtilis a centro sui vorticis per radios sive persecantes chimaericus est : nam ut dictum in generatim contra hypothelm

Cartcsii disp. I. art. a. ca omnia corpora , quae in orbem volvviatur,

ubi primum sunt libera , recedunt a tentro sui motus e contrario per tangentes & manifestis experientiis id probatur. Rarto. QU.i materia illa subtilis , si reccileret a centro sui vorticis , utaque vcl ab illo rccedoret per inclinationem natural , qualem in rebus corporeis Cartesius admittit nullam , vel ad illam recessiim explacandum adducenda esset causa alia cxtrinseca ; R sie ipsa materia subtilis adstos motus indigeret aliquo decenni nativo extrinseco. Q ιnta. Quia materia subtilis est juxta sententiam Car cili veluti qumhiam flumen deserens terram circa centrum Solis , atque ita noecisse cst , quemadmodum accidit in flumine deferente navim , ut aliqua copia materiar subtilis praeeat terrae & alia ad latera illabatur , & alia sequatur pone ; quo itaque modo potcst fieri ut tendat ad recessi uti per radi Sexto denique. Quia materia illa a centro sui vorticis recedens tandem ab illo exsiliret universa & cum aliis vorticibus consui cretur ;neque enim alii vortices ex simili materia constati sunt sufficientia repagula ad eam reflectendam, praesertilia cum non nisi violenter rein ficeti possit propter naturalem recessivit a centro sit vorticis..i ergo&c. Hanc Cartesii de gravitate corporum doctrinatu vide fit sitis.& a curatius refutatam a Maignano cap. n. Philos. Nat. a num. 167. PROBA Tu R secunda pars. Descensus naturales gravium non possunt fieri per attractionem ullius materiae terrestris radiatim ac confertim assii rgentis , etiamsi csset magnetica, ut eam ponit Gassendus et ergo Sec. Probatur antece iens ; si enim fierent per attractionem hu-Iusmodi materiae , utique fierent co inodo , quo Gassendus cxcogitavit dicens radios magneticos assii rgere continuo N ubertim θ terra .

quam pro eximio magnete assiimpsit , & assiargere quidem in radios rigidulos , qui ubi invaserunt potos gravium cxistentium in sublimiis mox restini ea Iateraliter premant compellantque abire deorsum , sicut prodeuntibus ab uno centro duobus filis , quibus annullis libere

est Diqitigod by Corale

222쪽

De elementis in commun1. 2IT

est Insertus , si tum illa diduxeris, annuliis ad centrum labitur : atis qui non potest modo pr dicto fieri attractio gravium: ergo Sc. Probatur minor.. Primo. Quia radii illi terrestres potius propellerent gravia sursum , quam retraherent deorsum : nam ut ex illis alii porcis gravium invaderent, sic incurrerent alii in paries solidas , quas vi sta propcllerent ἰ at nullum est grave, cujus non sint plures partes solicis , quam pori ; ergo &c. Secundo. Quia quae sunt minus gravia

urcs , caeteris partibus , habent poros unde contingeret ca coim citatius deorsium ferri , quana graviora contra manifestam cxpcrientiam , quia nimirum plures cxcilcrone radios , a quibus restadiis retraherentur. Tertio. Quia illa refractaO radiorum divcrsimode ccii tingeret' prout pori variis modis essent dispositi in redium , in Obli4 . quum aut in transversum ; ex quo accideret gravia etiam homogeneta cum inaequali ecleritate retrahi ; tal neque omnia ad perpendiculum subinde reciderent , quia facile pollet contingere, ut radii ex una parte coissertiores compellcmni grave ad alteram atque etiam revolverent, si pororum dispositio esset idonea. Quarto. Quia nulla videtur ratio . cur radii terrestres refracti possint retrahere ad terram gravia, ta vero non possint attrahere ad Solcm radii Solares, qui vividiores sunt de finiihloe refringuntur : ae constat Solem non attrahere ad se graviamr radios, quos omittit. Uuinto. Radii illi continuo e terrae simi missi libertatem illius tandem inhaurirent , qua exhausta non amplius gravia deorsum caderent : scit in sublimi polita , ibi quiescerent . quod est absilrdum et ncque dicas cventurum fore ut radii illi in terram relabantur ad euin Ino luna quo vapores in eam recidunt ;nam recklando pariter penetrarent porcs gravium , quae invenirent

existentia in sublimi, & prancri apsi refringerentur , eaque sursum avocarent. Sexto denique. Gassen his omninis inutiliter fingit radios illos magireticos ; nam ad quid finacndi erant magnetici, si non trahunt dcorsum gravia , nisi quia rigidi sunt ac tum refringuntur ;certe si res ita accidit. defccnsus gravium non procedit ab ulla virtute magnetis, sed a vi refractionis, ut satis patet: ergo &c. Verum haec rursus vide subtilius ae fusius enarrata a Maignano, tum cap. 14. Phil. Nat. prop. s. tum praesertim in appendice a. parag. q.

PROBATust tertia Frs. Ad motuslocales corporum explicandos iacui XVIII.

in quaerenda alia determinatio extrinseca , si susticit solus ipsorum ostendi. Dractus reciprocus aut immediatus aut in latus , per quem illa st tamutuo determinent ad suos motus et atqui sussciz: ergo &c Probatur minor adducendo in exemplum Varios mo us locales ,, quorum litet eois .pωter contactum idoneum nulla assignabilis Occurrit causa convc- tactus sus

223쪽

seiat ad

determiis nationem

de qua a situra

et a Plasicae disput. XI. Art. VII.

niens ; iudicium autem ferendum erit idem pro omnibus. Pνimo itaque. Experientia constat virgam ex auro solido erectam si ima tantum sui parte tetigerit mercurium in subjecto aliquo .vase contentum , alte ab illo asccndente imbibi totamque pervadi: quem alcensuim localem mercurii explicare nunquam poteris, nisi recurras aci amicitiam & cognationem, quam habet cum auro, cujus proinde contactu ad eum motum determinatur ἔ neque enim hic adest ullum vacui perieulum in Poris virgae aureae, quam aer undique ambit, nec ad aerem prementem potes confugere , si quidem idem aer non premeret mercurium ad imbibendam virgam ligneam, licet natagis Porosam. Secundo. Spongia paululum madesacta ac filo suspensa, si pariter ima tantum sui parte aquam in subiecto vase conten-zam ictigerit , tota imbibi rur & satis magnam aquae copiam in se admittit; cujus similiter experimenti nulla idonea ratio assignari potest, nisi dixeris a s illud sufficere contactum spongiae & aquae mutuum propter cognationem a Natura institutam ἰnter utramque et atque idem cogitandum pro multis aliis hiijusmodi pha: nomenis, quibus constat corpora spongiosa & arenosa fere omnia suppositos liquo. res plus minusve ,exsiigcrc. Tertio. Plantae & arbores non quemlibet suecuin admittunt; sed selectuna, unde fit cas non enasci Perinde ac virescere .itu omni solo. Nunc autem quaero cur admittant hoc

genus succi aluncialitii, est illud respuant, sive cur hoc genus succi

alimentitii eonscendat per truncum unius arboris, non conscendat vero per truncum aeque patentem alicrius Nec ulla ratio idonea

duci poterit , nisi affirmetur hunc tu una alimentitium dcterminari ad talem ascensum per simplicem contactuin trunci arborei, cujus substatuta amica est cognata. Q art. . Certum est animalia ex silo contactu omnis autem sensatio externa est quaedam species tactus

ut dicam suo loco diiudicare seu discemere alimenta sibi profici

a nocivis ἔ cx solo contactu , inquam, non tantum immediato, sed etiam mediato qualis fit per. emissionem spirituum, aut ex utraque parte, aut ex altera prodeuntium ἰ ex quo enim alio capite profisisti potest , ut ad cata quaedam ciborum genera a Ionge visa, ac tum primo visa accurrant , ab aliis autem tum eminus , tum primo cons. pectis refugiant λ In hoc quippe casu nec ad experimentum , nec

ad discursum potes coniagerc : ergo nihil aliud assignabile hie occurrit praeter appulsum di contactum inter cinissa corpuscula aut hine ex parte animalium, aut illinc ex parte ciborum, aut utrinqui. Quinto. In nobis ipsis cxperimur plures motus spontaneos, qui cum non cf. amur ab minia dcliberante , non possunt aptius explicari, quam

224쪽

De elementis in communi. ras

per vim reciproci cujusium contamis ; sic saepissimὸ contingit, ut

allecti suavi tate odoris , eo versus moveamur etiaIn incogi tantes ,

unde proscinditur; & ad cibos similiter aliaque inulta nulla nos interdum cogitatio movet , scd naturalis quaedam propensio ; utuisquisique etiam non semel expertus fuit ad praesentiam grati edulii sputum allici veluti occursurum edulio , cuius per tenuissima emissa corpuscilla dulcedinem sensit. Et omnino probatur quantum admotus spontaneos valcat emissio corpusculoriim , scia spirituum cle--ntarium d corporibus cognatis ex voluptate naturali, quam non sesum animantes, scd ipsae etiam arborcs , in quibus ac praescrtim in Palmis agnoscunt Agricolae marem & feminam , testantur per C i vi,stum , per accessum de quaesitum consortium. Sexta denique. Haec nostra doctrina de eontactu mutuo determinante ad motum Iocalem,

illud habet commodi, quod per eam dicto citius explicentur motus illi omnes , quos DNarhicos & antipathreos vocant. Deinde sereoniues motus naturales sympathici sene vel antipathici , si res propius attendatur : crgo universaliter asseri debuit corpora Omnia sive elementaria, sive mixta suffcienter determinari ais suos motus locales Per contactum reciprocum , sive is mediatus fiterit , sive immediatiis , ac proinde corpora sibi mutuo esse per contactum immediatum aut mediatum sussicientem determinationem ad suos m tus ii Idependenter ab omni tum tractione , tum coinpulsione. Objicies contra primam partem assertionis. Determinatio corporum X IX ad suos motus localm dcbce explicati modo omnium maximε natu- OPI)o rutrali 4 notissmo r atqui con pulsio cst modus ille omnium maxi- ,.ia,

me naturalis & notissimus ἔ ergo plicari dcbet per compulsionem. motio erMajor cst coria r minor vcro probatur. Quia quoties aliquid move- vente

mus, non aliter movemus, quam compellendo: ergo non aliter N, rior. tura movet. Nunc autem si Natura movet corpora Per compulsio- ώnem, non alio 'ad eam subtiliori organo vel instrumento utitur. quam materiae sibillis Cartesianae, quae circa terram velocissime agitata de cadcin volocissima agitatione recedens simul a centro sui vo licis uompcllat versus illud ea omnia corpora , quae molem crassorem habuerint ; nec aliam pro gravitate corporum explicanda pr babilem opinionem conseiat florentiora hujiiste 'aetatis Ingenia et ergo &c. Resp. negando minorem & dico in Oppositum eos Oinnes motus . XX.

quos per compulsionem ' efficimus aut providemus effici, non esse βςd ς ς naturales , sed violeutos; quare si Natura non aliter moveret corpo- ε' ς' ara , quam compellendo, cita quid in rerum Natura fieret, prae se naturalii.

225쪽

XXI.

Dicunt tractione

esse conmvenientioren a

XXII.

Sed neq,

convenit neque sume ita

x XIII.

uro P sica disput. XI. Art. VII.

serret vim ac coaetionem a natura inductam ; quis autem dixerit casum lapidis dimissi esse coactum. Deinde licet motus corporum naturales explicandi reetu per compulsionem, ad eam non sufficerta agitatio materiae subtilis aut altoeius Cartesianae ; si enim illa non potest volitantes sestucas dejicere, aut solia arborum patula doprimere, quomodo protrudere poterit ingentia illa saxa, quaei cadunt Ae denique licet serte sufficeret ad naturales descensus gravium , satis patet eam inutilem esse ad explicanda tne alia motuum sonora, quae in ' Mundo observanti tr. Quod vero speriat udo rentia hujusce aetatis ingenia, quae sententiam istatia sequuntur , dico r vera Cartesianos ad magnum numerum excrevisse ; sed nec ipses inter se convenire & videre potes apud Sylv. Regis , qui romo I. sysitematis: sui Philos. lib. 2. Phus a pag. 4 2. varias hac de re Ro-halti, Gadmisit & Petalli opiniones resert. & impugnae ; sed iam ipse fulicius , quamvis fusius , dissicultati in ham solvit, ud lectori

dijudicandum relinquo. Objicies contra secundani partem. Corpora non possunt determinari ad suos motus , nisi vel per compulsionem , vel per tractioncm ἔ nam praeter haec duo movendi genera nullum in natura deprchenditur ἔ atqui, ut probatum se it contra Cartcsium , non possit tu draceminari per compulsionem I ergo hoc tantum supcrest tit detreminentur per traditonem. Nunc vero nullum excogitabile est tractionis genus magis idoneum eo, quod adinvenit Gassetvlus cloceias emanare continuo e terrare emuere radiatim corpuscula renuastima , quae vim habeant trahendieravia deorsum, mi eundoin modum quo magnes putatur comi Miniter erum trahoee per cinissa e sinu suo corpuscula , quibus Natura virtutcmtraetricem praebuerit. Eriori c.

Resp. praeter duo illa movcndi genera per compulsionem & tracti nem osse aliud tertium movendi genus , stilicet per contacium simplicem determinativum , ut sit pra explicui N probavi. Nihilominum & hoc movendi genus potcst revocari ad tractionem.: stu talcm. quae nihil coactum S violentum contineat, sicut revera Natuta vim omnem oblit illa. tam : Gassendistica autem eraelio perinde ac corii pilis io Orcosiana violenta est ac coacta. Deinde traei ita , qualis a Casson in ponitur consistens in oessi uvio corpusculorum terrestrium , quamvis serte posset gravia deorsu in demittere , at crete inutilis inci ad diversissimos alios elementorum qualescunque motus ἰ & praesertim ad siliciaraneos animathim. Denique multa alia sit pra diximus, quae satis probant hujtiste opinionis gratuitam confictionem. Objicita contra teruam partem assertionis. Contactus ille dolet mina-

226쪽

me elementis in communi. 22 I

tivus non sussicit vel ad descensus locales gravium explicandos ergo multominus suffccret ad innuincra alia gelacra motuum , quos in rerum natura conspicimus. ProbatΗr ant cocias. Ad sussicientiam contactus illius dererminativi pro descensi locali gravium necesse est , ut dicatur spiritus terrestres, qui supponendi sunt continuo & confertissimc sursu ni prosilire ingurrendo in gravia polita in sublimi , determinare illa ad. motum dcorsum et atqui spiritus illi terrestres non possitiat suo conis tactu detcrminare gravia ad motum deorsum e ergo &c. Probatur minor Priami , quia cum illa non prosiliant sirsum sine aliquo naotu, pom s suo motu quo inoirrunt in Fravia , propellerent illa sursu in , qua in pertraherent deorsin i, Secundo quia facile contingere posset ite nulli vel admodum pauci spiritus terrae tangerent grave positum in sublii ni .. in qno casu grave aut maneret suspensium, aut nonnisi lentis si ita pertraheretur. Tertio non potest grave positum in sublimi determinari admotum deorsum 'r spiritus terreos in ipsum incurrentes , pomis quam per aquis, nisi discernat illos ab istis , & ah aliis multis corpusculorum genetibus in ipsum incurrentibus, at quomodo discernit, si non iam vitλ uariis. Effuvia illa corpusculiniim , aut spirituum terrestitum

tandem in haurirentur, nisi stipponanti ir tacidere ἔ at in hoc casu recidendoe detriminarent gravia ad motum sursum. Quae & multa alia 1 adi senii, absurda satis convincunt hanci lcntentiam de contactu unerminativo ad motus locales gravium aec chimaericam. Erisgo &C. Res p. negando antecesens , ac deinde nego minorem , pro cujus

probatione quadruplici sislvenda dico primo spiritus illos terrestres non prosilire sursum cum impetu nimio, ut Advcrsarius fingit . sed eo ut

cimque modo, quo tenuis sinus odor diminditur : at , ut experimur, inlore obvio , si gratus fuerit , non commilimur retrorsum ; scit hcontra suaviter aiurursum trahimur , quo etiam modo gravia deorsum ciabuntur per incursum terrestris effuvii. Secundo. Haec Muvia ter-rcstria, quae sipponimus, sint confertissima , unde non est perieulum casus, quem Adversarii is objicit aliquando eventurum taut si eveniret, non desint, ut puto , per aerem multa alia corpusculoriim genera,

quae si scienter grave illud determinarent aci similem descensum. Tertiao in rebus inanimatis idem praestat tactus , quod in animatis sensus; qu re non opus est admittere in gravi dimissis cognitionem , perquam discernat spiritus terrcstres ab aqueis , nisi Erte cκ eo quod aqua facilius ac libentius eum vino, quam cum oleo misceatur, admittere inca volucris judicium , quo discernat vinum ab olao ; praetcrea vcro non carent isti spiritua clementates sensatione aliqua rudimentali de

Ee iij

onveni. . entia.

At haee

nientia diluun tut

227쪽

Qualitet lassiciat gravitas absque

evitate.

inchoata, ut diretur ubi tractabitur de anima sensitiva. Quarto denique dico essi uvia haec terrestria tenuissima esse , quae proinde facilὸ concipi re nunquam exhaustura terrae ubertatem : si cogitas unicum cleistri, quod vulgo ambrogrysiam vocant, granulum ad plures annos odorem mittere ; non nego tamen essi avia illa recidere , sed nihilominus recidendo non attrahent gravia sursi in , quia pnae valebunt spir tus terrei inferiores ad ca retrahenda deorsem. Unde iam constat praedirum sententiam nostraiti nihil continere absurdi ; fatendum tamen in i rivi e multa contra illam posse objici , quotum sblutio sit disskilhma Nee mirum , nam siqui lem judicio nulla est in toto cursu philosophico

controversia, quae magis requirat totum hominem aut siperet captum hominis, quam praesens de principio determinativo clementorum atquectiam mixtorum omnium ad suos motus.

AN ELEMENTA GRAULTENT

in propriis locis

O T ANDUM nimo doceri ut plitriim,m iii Seholis 'Peripateticis eravitatem & levitatem esse duo principia,

scilicet accidentalia specie distineia , quorum imo corpora moveantur deorsum, & alto serantur sitrium 'Veia rum haec opinio nimis evidenter filis cst, quini ut eon- Statione indigeat ; nullam enim singulare eorpus potcst esse simpliciter grave simul & leve, quale nihilominus foret, tit ν. g. serrum L*iodsi tu dixeris simpliciter grive eo quod descendat infra aquaiar erit etiam fili pliciter leve eo quod assiargat supra mercurium, & sic ise aliis. Quare eruditioribus Pnysicis semper visum est sufficere in rerum natura alterum E duobus principiis , lavitatem aut gravitatem , majorem nempe aud minorem. Sic sippone omnia corpora esse levia , quae ininus erunt levia , inserius jacebunt, quae vcro magis, erigentur supra dde. Omnia rursus si si ita ueris gravia, quae magis crum gravia , inserin-

228쪽

De elementis in communi. . 223

ribus in locis . quae vero minus, in superioribus disponentur , ut fatis patet: atque ita omnia perinde se haberent. Igitur quod eorpora dicantur gravia aut levia nihil intercst , ea tamen convenientius gravia dicuntur. Tum quia terram Occupamus , quae nunquam movctur sursum, & cui cartςra omnia corpora ic- incumbunt, ita ut nullum sit quod non subsidat, si abstrahatur illud, cui innittitur. Unde sequitur quoci si propter an- nihil aliouem molis alicujus aereae vel alterius, locus aliquis futurus esisti .vaviii jl qtiqqe vacuus fieret circa partes Mutidi superiores: quod signum est corpora esse simpliciter gravia, non autem levia. Tum ctiali quia gravitas oritur ex densitate, expcrientia enim constat corpora esse eo graviora , quo densiora; nullum autem ost corpus, inach nec rioduci potcst quoci non habeat aliquam densitatem: ergo omnia eorpora sunt simpliciter gravia. Nihi hilominus ut ab usu loquendi receptissi ino non abstineamus, ea quae minus gravia sunt, non renuimus vocare levia; parum vippe apterest hoc vel Ho uti nomine, modo circa rem non sit

Notandum fleeundo difficultatem . quae de gravitatione clementorum in propriis locis proponitur, extendi ad omnia gravia, quae tunc dicuntur esse in pr*priis locis , quando alia aliis in specie gravioribus aut saltem aeques vibus Flidet in Sic aqua est in proprio loco , quando itissidet terrae, de Meum est im proprio loco quando insidet aquae , S c. quia stilicet tcrra est in specie gravior aqua & aqua est in specie gravior oleo. Dicitur autem aliquid in oecie gravius alio, quando in aequali in te sumptum magis gravitat; at u aequalem molem sumas hinc teris rae, hinc aquae , videbis & ad stateram facile observabis illam isti praeponderare. Solet citam haec gravitas in specie vocari gravitas intensva, cujus discrimen ab extensiva ex hoc statim apparet, quod possit unum corpus esse gravius alio extensive & levius intensive. Ita globus aliquis insens ligneus est gravior extensive globulo ferreo; nam absolute praepota krat, sed est levior intensio , quia si ad aequalein cum ἱllo molem redigeretur, iniurioris comprobaretur esse ponderis. Praet rea quando quaeritur an elementa & similiter gravia omnia in propriisl Is gravi telat, quaestio non est utrum retineant suam gravitnem, eam enim retinent, ut Aristotelici adnuunt nobiscum . qui insuper ii re gravi indistinetani admittimus, sed utrum in illis actualem gravitationem. sive actualem pressionem exerceant et di hoc pernegant Aristotelici imis

pugnandi in Asi rtione sequente.

Statuit ut dissiculta de actuali

gravita tione.

229쪽

III.

lArguit ut ex malcitivieinia ad

As SERTIO UNICA.

Elementa similiter gratia omnia Parii tantium maxime, quando flint in propriis locis.

Arguitur

etiam e maior resistea.

tria

PRORAτuR primo. Gravia omnia quando sunt in propriis locis,

tunc minus absunt a centro terrae, quo i sippontinus pro centro gravium : ergo tunc maxime gravitant. Antecedens patet: quia eum gravia Omnia tendant pro sitis viribus ad centrum torrae , tunc

censentur esse in suis locis , qua ido ad illud accedere non possint propius , ideoque universaliter loque o quando 1 unt in propriis locis, minus absunt a centro terrae quam si essent in alienis ; nec ad rei intelligentiam opus est advocare exemplum . tapulis . qui dum tor rar tanquam proprio loco insidet , minus abest ab illius centro, quam dum est in aere iublimi pendulus. Consequentia autem sic probatur. Gravia quo minus absunt a centro terrae , eo magiς ad illud pertrahuntur , modo superius cxplicato, etenim majorem aut circa aut intra se admittunt copiam spirituum terrestrium; quibus ad idndendum deorsum determinantur , conlertiores siquidem illi sunt prope quam procul, ut statim concipis ii cogitaveris cos a centro terrae radiatini proficisci: ergo si quando sunt in propriis locis, tunc minus absunt 1 Centro terrae, tunc etiam inaxime in illis gr vitant: & hujus consequentiae vim. distinetius intellios 'Lx magnete, a quo ferrum ut proxi-nniis cit, Hrtius trahitur : qu a cium magnes ferrum ad se pertralait tractione, ut lupra dictum cit , simpla pro determinatione ad motum & tellus ad se pertralait gravia, necesse est ire quo propinquiora sunt, eo trahantur potentius. Nec discordat ab hoc discursu expeti- metitum quo deprehenditur lapidis di missi casum continuo accelerari, donec tellurem feriat , unde rursus ire argumentor. Gravia quo magis ad propria loca accedunt, eo velocius moventur, ergo eo magis gravitant ; N ideo magis gravitam , quia trahuntur potentius ς ergo quando ad tropria loca pervenerunt , tunc maxime in illis gravitant, quia Lunc potentissime trahuntur. PROBA Tu R secundo. Gravia posita in propriis locis resistunt aviilsioni , de quidem tunc maxime: ergo tunc maxime gravitant. Antecedens constat experimentis innumeris : quis enim si aliquando conatum adhibuit ad avellendam molem ligneam aut lapideam terrae insis tentem, non expertus est casia avulsioni rcsistere ; cui de caetero minus resisteret, si semel cxtrari e proprio loco suspenderctur intra libe- . ruta,

230쪽

De elementis in communi. 22 F

rum aerem , eam enim sic funependulain facilὸ in hane atque in illam - partem converteres mitteresque ad libitum. Consequentia vero probatur. Quia resistentia illa est, actio, quae non potest esse alia , quam gravitatis aestualis : nam si gravia metὶ passive se haberent ad avulsi nem . non resisterent manui tentanti illa avellere; S aliunde si agunt, id est, si active resitant; aetio illa resistendi est ipsa actio gravitandi; gravia siquidem non agunt nisi gravitando, sicut calida nisi eaIefaciendo. Sc. Tum resistentia illa non vincitur, nisi vel per adhibita majora ponddera , quae, ut solci fieri beneficio funium ac trochlearum aut aliter, attollant grave illud quod re stit , vcl per adhibitos virium nostrarum stlos conatus, qui majori illi praeponderationi atqui valeant quod signum est resistcntiam illam gravis suo loco insistentis nihil eine , nisi

gravitat lκm actialem, quippe quae non vincitur , nisi per gravitatio. nem ex opposito majorem I aut aequivalentern conatum: ergo exc. Et rursus rosissςntiam illam gravium cile eo majorem , quo profundius terrae cohaerent, concipies cxcml lo magi etis , a quo dassicilius ferrum abstrahis conjunctuin, quam paulatum distans; aut conjuncturai ex toto, quana adhattens ex parte: quia vcro resistentia illa gravium , ut proba. rum fuit , est gravitatio , hinc sequitur gravia in propriis locis existen-ria , tunc maxime gravitare. Nunc vero quia et cmcnta sunt de numero gravium, non est cur pro illis singulate aliquod argumentum propon tur, praefatim quia de gravitatione aeris S aquae in particulari dis. serendum cst sitis locis: Be aliunde ex nostris principiis sussicienter intelligitur omnem gravi tati rem mixtorum, si quae cst, ab clamcntis, ex quibus suis illa coalescunt, procedere. O icies primo. Gravia omnia quiescunt in propriis locis ; atqui non quiescerent, si gravitarent : zrgo Sc. Masor patet ἔ qiiis enim non videt lapidem v. g. & sic de aliis , terrae incumbintemnon moveri deorsum , imo iace posic ἔ ac proinde quiescere, minor vero probatur. Quia si gravitarent, agerent, gravitatio quippe est a filo, Mi diximus ; omnis autem actio, scilicet corporea , juxta doctrina nMaignani est mutus localis, quem constat non possie coniungi cum quiete. Tum quia gravitatio arguit .statum violentum , a quo gravia discodere nituntur , dum grauitant; quies vero ex sua notione imporistat statum naturalem & pacificum : ergo Zec. Sed praesertim de elementis ascri non potest gravitatio illa in propriis locis ; nani dei igne quidzm evidei s cst, quod continuo assii it stirsiim alit assurg re nititur .,quzna lationis modum nemo non advcrtit esse opposi- Nun g vitationi, '; inio neque ipsa teria gravitat I omne siquidem corpus, quod gravitat, super aliud utique gravitat, cimi tamen nia.

propriis

locis

SEARCH

MENU NAVIGATION