장음표시 사용
71쪽
56 pb ira disput. IX. cire. III.
falsum : ergo Sc. Minor constat ; quia nulla crat necessaria connexio
inter durationcm hestcrnam & hodiernam, ideoque nulla identitas , ad eundem modum . quo identitas nulla est inter durationem hodiernam & crastinam. quod facile contingere possit ut id , quod durat hodie, non perveniat ad diem crastinum. Sequela itaque majoris sic probatur. Si duratio rei primanentis non est quid successivum, consequens est durationem illius hesternam non fluxisse . ideoque vigere hodie i sed si hodie viget V hodierna est: ergo &c. Et codem modo probaretur durationem hodiernam non distetre a crasti na ; quia si haec duratio hodierna non fluit . igitur cras vigebit, & sic erit crastina rquini non minus repugnat , quam diem hodiernum tac crastinum tergo dcc. Adde quo i duratio rei permanentis mensuratur tempore ; sic enim Ae tutius dicimus arborem v. g.perdurasse tot annis, tot mensibus,&c.Ergo duratio .eκ tem- arboris, & idem dic de rebus aliis permanentibus , est quid successi-νote , vum. Probatur consequentia & facit E quidem. Quia enim tempus est quod iil ens successivum , trecesse est ut pariter successivum sit quidquid tem-
ς', mensi iratur ob summam exigentiam convenientiae uater mens urani & mensuratum : alias quippe sicuti non potest tempus mensurari ulna . ita non potest ulna mensurari tempore. si itaque duratio rei permanentis inet permanens ad modum ulnae vel alterius rei , nullo modo subjaceret mensurae temporis: atqui subjacet; ergo &c.
viii Respondeo distinguendo sequelam majoris. si duratio rei perma. s.a iiii nentis non esset cluid successivum , sequeretur durationem illius h
suetassio diernam eandem esse ac crastinam , realiter fi intrinsece , concedo m est tantsi majorem : relative & extrinsece, nego m3jorem ἰ eademque minori
extrinseca adhibeatur distinctio: cujus ratio est, quia licet eadem silentitas durationis hodiernae & hesternae , nihilominus non est eadem correspo dentia ad fluxum temporis ; atque ita duae illae durationes ab critii seco distinguntur. Seil de illis sic consideratis non pruiniit difficultas , ut praenotatum filii, neque enim hic agitur de duratione rerum exintrinseca , quae in ca correspondentia consistit ἔ scd de intrinseca ,
quae illi correspondentiae praeliipponitur , & aliud nihil est quam ipse existentia earum continuata , sive jugis , indesinens , perseverans. 1χ. Ad id vero quo l additur, dico similiter durationcm rerum intrii
Nee rem . secam non esse eana, quae mensuratur tempore, sed extrinsecam; quate. pus est nus, ut recte arguitur , non possiint successone temporis mensurari mensura a nisi entia successiva ; duratio autem intrinseca non est successiva;
i. .. iit protatuin Vel aliter, sed quod tamen in idem tecidit, dico Diuitiaco by Corale
72쪽
commensurationem durationis rerum cum tempore non esse nisi extrinsecam , imo non esse nisi mentalem ; in quantum scilicet intelleimis ad ram commensurationcm cfficiendam apprehendit ex parte rei durantis successonem aliquam correspondentiae ad fluxum temporis , cum tamcn in ea re nihil successivum , nihil non permanens reperiathir : quod sufficit ad solutionem oricctionis N instantiae. . Obiicies Secund. . Si duratio rerum non esset successiva , nullam poese haberet corrospoli lentiam ad temporis successonem : atqui ex hoc ..ti plura sequerentur absurda : ergo Sc. Major constat, quia nulla intolligi ne, his,. potcst correspondentia, sive proportio coexistendi, nisi aut inter ea quae tespondeis simit i ter permanent, aut inter illa quae pariter fluunt; minor vero pro- re temp.-batur. Nam Pri a sequeretur rem unam non inistere prius alia ; quia 'prioritas existendi computari: non potest nisi per. ordinem ad tempus; nullum autem per se dicerct ordinem ad tempus duratio rerum , , si non cssct successiva perinde ac temetis. Et similitcr smucretur Secundorem unam non durare diutius alia ; quandoquidcm duratio unius nec longiorem , nec breviorem successionem haboret duratione alterius; siquidem , ut supponitur, nullam haberet; ergo Sc.
Adde quod duratio , quae non esset successiva, esset tota simul : x ratqui propugnari non potest de rebus creatis , quod habeant durationem Et subiis.
totam simul: crgo Sc. Probatur minor , quia hoc cst pcetiliare lu- eete diutiraticini Divinae esse totam simul, eo quod sit ae terna de incommutabio tis muta lis. Tum quia omnia creata subjacent perpetuae vicissitudini de mutatio. Hoηibu ni, qualis praesertim apparet in viventibus , quorum substaptia eontinuo augetur vel minuitur , & infinitis modis alteratur. Ergo corum duratio non est tota simul : quomodo enim potest esse tota fimul
duratio rei, quae nunqnam habet simul quidquid ad ipsam attinet : sed illud successive acquirit ac tum deperdit λRespondeo & utens dissi nictione di eo durationem rerum nullam mi quidem per se , id est, ab intrinseco habere correspondentiam ad tem- At eo te
poris successonem I scd ea tamen correspondentia non carere ab ex- pondenti. trinseco , eo quod res verὸ cxistant interim dum tempus fiuit. Haec illa est e.
autem ab extrinseco oblata sufficit ad hoc ut aliae aliis prius , & iterum ad hoe ut aliae aliis diutius existere dicantur , ad eundem modum qu heet habitudo visi & cognit, non fit nisi prorsus extrinseca , nihilominus inter objecta vila & eognita non deest tum prioritatis , tum dititii m talis discrimen, in m quod est videri de cognosci. Itaque I ieet durario rerum non fit in se ipsa quid successivum, successioni tamen remporis ab extrinseco eorrespondet , & hoc satis est ad non incurum dum in ea absurda, quae opponit Objicieus.
73쪽
Ait id vero quod additur, dico durationem aliquam posse esse totam XIII. sumi dupliciter . vel ex coquod non sit successiva , vel ex eo quod sieNςquq omnino immutabilis N interminabilis. Itaque hoc posteriori modo λώφli la dii alio Dei est tota simul . sed illo priori non repugnat esse totam
tale, sinul durationem creaturae ἔ n ue Obstat Perpetua vicissitudo illius . tationet. quia Ilaec vicissitudo tantum Probat creaturam nunquam pcrmanere in eodem statu . ideoque variari illius durationem. At aliud est variari durationem . de aliud durationem esse ens successivum ; nam subis stantia animalium variatur , i l est , minuitur & augetur ; nec tamen ulli haetenus in mentem venit eam inter entia succcssiva possc enumerati. Et hae in sufficiens solutio obieetionis.
OTANDUM est multis Aristotelicis, quos ei tat Aristiaoa disp. is. Phys subsiei'. I. videri durationem annumerandam inter caetera accidentia cx suis sitbjectis genita & ab iis disti iusta ; ita ut nulla res durationcm suam, id est . perscuerantem existentiam obtineat sorinaliter , nisi ab hujusnodi accidentali cntitate. Quem pudendum in rebus physicis errorem antequam confutem in asserrione sequente , pcrpcnde durationem duo involuere , scilicet existentiana . N persevcrantiam existcntiae r haec autoni perseverantia nihil est , nisi coexistentia , sive corrospondentia quaedam ad tempus externum , & ita res omnino duorat per hoc tantum quod existit interim dum fluunt plura illa tempo- eis instantia . quae per continuatam ς istcntiam connotantiir , neque aliud ad durationcm rerum exponendam requiritur. Sed Aristotelici assueti fingendis & multiplicandis accidentalibus sormulis, non tantiundiscrimen reale & entitatiniim admittunt inter rem δέ dus existentiam ,
de quo alibi litigatum cst ; sta insuper inter existentiam.& existentiae continuationem, quae duratio vocatur. Non omnes quidem, ut insi. nuavi, in ea versantur sententia , at isti etiam in hoc peius distur- Dissiligod by Cooste
74쪽
runt, quia non loquuntur, imo sentiunt cohaerenter ad principia quae tuemur: iis enim admissis non ost cur potitis accidentales durationiunformillae, quam aliae respuantur; quod obiter fatis est praenotasse.
Duratio non es entitas realiter di ora a re durantes ac proinde non est forma aecidentatis, qualis in Schola Terga tetιca propugnari fout a multis.
P Ros Aru R primo. Si duratio est entitas quaedam realiter dic
ti iacta a re durante , vel emitas illa in unica & simplex, vel est conlposita sive multiplex : atqui neutrum defendi potest et cr-go &c. Probatur minor. Et primὲ quidem non est entitas unica &simplex et quia si est simplex , hoc ipis non est successiva, di se successoni temporis non respondet. Neque secunia in multiplex, quia repugnat plures minores durationes, ex quibus illa constaret . sibi vicissilia cocxistere ; duratio enim quae correspondet uni instanti, conjungi non potcst cum alia , quae correspondeat alteri alioquin res durans corret militeret simul de semct iitrique instanti : quod Gq. denter est impossibile: ergo &e. . Adde quod entitas illa, per quam res diirat, vel est eadem & inis vatiata quandi i durae , vel in diversa Se singulis instantibus renovata : atqui pro utroctuc non desunt repugnantiae. Nam primo quidem rcpu at rem aliquam durare v. g. per plures annos benefieto unius N ejuslam parvulae entitatis . quae per se nihil obtinet quoi illius existentiam rucri possit adversus qualitates contrarias ἔ unde etiam ncmini in mentem venit Mundum suam hactentus perennitatem debere entitati durationis clijnsdam accidcntalis , & sic de rebus singulis in eo comprehensis. Aut si ita esset, brevis sanὸ & cxpedi. ea ratio rei cretur dascriminis, quo aliorum quidem animalium vita est brevior, aliorum vero diuturnior, recurrendo' scilicet ad entitatem istam durationis accidentalem , cui Dciis tam vim tribuerit tuendi animalis hujus vitam per duos annos, alterius veris per dum decim , dec. Secunia etiam non minus repugnat civitatem illam esse diversam & singulis instantibus renovari ; neque enim renovari posse intelli itur . nisi singulis successivis instantibus nova quaedam duratio producatur & dcpertat ἔ quia enim duae durationes non possunt uniri di eidcm instanti correspondere, hinc sequitur quamlibet deperire in eodem instanti, in quo pruducitur. At si in eodcm inis
Entitas illa : esset fimis plani nec rmultis a plena
Ruralis nee esset eadem nee diis
75쪽
o Phasica disput. IX. Art. IV.
stanti deperie S: producitur, hoc ipso non durat : duratio quippe m-
volvit existentiam per duo adminus vel tria instantia continuatam :quomodo autem poterit res durationem suam obtinere ab entitate ae.
ci lentali, cujus nulla est duratio λ Dcinde si entitas illa per sui productionem in lingulis instantibus renovatur, renovatur utique & pro . ducitur ex si ecio pro singulis illis instantibus existente, ideoque durante independenter ab illa ; quid enim est durare, nisi existere perplura ac plura instantia sibi continuo succellentia λ Ergo quidquid de accidentali illa entitate durationis asserere possimi Aristotelici, fidit tium est & chimaericum. IV. PROsATua secundo. Duratio illa aecidentalis si datur, ita neccst Absque rio datur, ut nec divinitus possit res aIi qua durare, nisi per illam r mi atqui hoc repugnat: ergo &c. Major facile admittitur ab Adversariis , qui durationem illam propugnant sub conceptu & titulo causiffilla
aulai.M formatis ς hujus vero causiae efficientia neque a Deo , ut volunt, suppleri potest. Minor autern probatur, quia ex duabus emitatibus distinctis potest una a Deo destrui, quin alia destruatur & ita poterix Deus destruere entitatein durationis illius accidentalis , quin destruat entitatem rei durantis, in quo casu res duraret sine duratione illa accidentali. Dei ε res pro primo instanti, Pro quo existit , non habet entitatem ullain durationis existere enim per unicum in assans non est durare; ergo etiam poterit res illa existere pro secundo instanti absique clatitate ulla durationis; praesertim quia secundum . instans non est minus unicular in sic ipsio , quam primum ; N idem -ώ dicendum de aliis. Deniquε entitas illa durationis, si vere produci-
tur, utique a Deo concurrente ἔ poterit itaque mus non concurrere
ad illius productionem , in quo casa nihilominus res existeret, quia non destrueretur ex hypothesi : ergo &c. V. . Adde quini si revera & physicὸ datur entitas durationis accidental vel en sis , conveniet illi realis quaedam existentia, ac tum ctiam distincta, ne infi- annuentibus Adversariis, qui sibi docent existentiam ab omni re existente distingui : haec vero existentia si perseverat, suam habebit .mitate,. durariQuem , bc haec rursiis duratio aliam existentiam, di haec exissentia aliam durationem, de sic in infinitum : ergo entitas illa dura-rionis accidentalis nulla est. Praeterea admitti non potest io te du-tante duratio aliqua entita iva disti tacta , quin tot admittantur distinctae , quot sunt distinebe partas rei durantis ; ut enim una pars non est alia, ita noe existentia uniux est existentia alterius, ita etiam nec duratio unius cst duratio alterius ; unde quia Peripatetici admittunt in continuo partes proportionales tufinitas , ita etiam admittenis
76쪽
De Tempore. .... . - IIclae in oci erunt clurationes aut duratiuncillae infinitae & quidem singualis siliccessivis instantibus producendae ; in quo physica impossibilita,
summa est. Ailvocari huc possciat pluriina alia arLumenta , quae cxdictis aduoesus fornias accidentales in communi di nonnullas in par-.ticulari facile eruuntur ; at sufficium quae adduximus , iric enim pisce ,
in his nugis refutandis calamum terere.
obiicies primo. Id quod in rcaliter ab aliquo separabile, in realiter ab illo clistinctum: atqui duratio cst realiter separabilis a re du- , rante r crgo dic. Probatur minor sumpta in inemplum duratione iis uiuisi 'crastina. Res quae cxistit hodie, potest non exilem cras et atqui si i te du. ita est . duratio crastina vi realiter separabilis a re, quae hocile du- taut rat et ergo &c. Et codem modo ostendcretur quod ab . eadem re separabilis erat duratio hodierna ; quia nempe poterat non pervcnire ad durationem hodiernam. Qitia vero nihil est realiter separabile asi ipso , consequens in rem durantem distingui a sua duratione, quam alias secum identificatam semper gereret, & sic res quae semel duraret, semper cluraret: atqui hoc est contra expertcntiam : aergo &c. ori, Respondeo primo , hoc upumento nihil probari .i aut probari . praeterea relationes omncs & denominationes extrinsecas aec realiter stiri. . . distinctas a sitis se cetis ς ut enim res non semper durat, ita nec haee set Iem'r refertur ad aliam similem ves a ualem, nec semper videtur, ratio. nec semper tangitur, &c. Ergo si ex eo quod res non semper duret, insertur duratioticiar realiter differre ab illa, pari modo inserri poterit id quod est referri, videri, tangi, Sc. esse aliquid realiter distin.ctum a re, qiae resertur, videtur, tangitur, &c. Secundo separationen illam quae objicitur, posse quidem vocari utcunque realem in hoc sensu , quo l non &pendet ab intellectu ; sed non cite realem entitativam. qualis est separatio rei a re importans utriusque a se mutuo scparaotae existentiain saltem possibilem. At certum est clurationem non poste existere t aratalia a re et quare etiam ab Aristotelicis, ut puto, nouenumeratur duratio panis inter alia accidentia Eucharistica. Unde ad hominem hinc probatur durationcm panis non esse entitatem distin- actam a pane , quidquid interim sit dc aliis accidentibus, ut albcdine, gravitate. &c. quorum entitates dissi ne as tantum probant ex sep ratione a substantia panis in Eucharistia. Ac tanticin tertio responis debitur separationem illam durationis a re durante nihil involvere, ut si aliquid incre extrinsecum , scilicet ressitioncm correspondentia: ad - . successioncm temporis fluentis ; ut cuiui res durare concipitur pras ... hoc tantian quod correspondet tempori continuo fluenti, ita otiam cessat durare, per hoc talnum quini desinit correspondere et haec vero correspondentia non est aliquid intrinsecum rei. Ergo ex illa separao
77쪽
tione malὸ insertur durationem csse entitatem rei duranti intrinsecam, cui proinde conveniae physice produci & destrui. objicies secundo. Quando res cst indisserens ad aliquem statum, determinati debet ad illum per aliquid reale adveniens : atqui ex . hoc sequitur durationem advenire realiter rei duranti , ac proinde distingui ab illa realiter : ergo &c. Major constat, quia alias res indisserens ad aliquem statum, nunquam perveniret ad illum a sic nisi quam moveretur res indisserens ad motum , nec calefieret unquam res indifluens per se ad calorem , & sic de aliis. Minor vero probatur , quia res quae per se est indifferens ad durandum hodie, non potest durare hodie, nisi per advenientem ita durationem hodiernam; nec poterit chirare cras, nisi Per advenientem durationem crastinam ,.si fiterit similiter per se indisserens ad durandum eras. Atqui res creata, de qua agitur, est per se indisserens ad durandum hodie &cras; neque mi in in se ipsa habet essentialem exigentiam durationis hodiernae vel crastinae, alioquin nec a Deo possct destrui. Ergo &c Resp. distinguendo majorem. Quando res est indisterens ad aliquem statum, determinari debet ad illum per aliquid reale adveniens , & assiciens intrinsecE vel extrinsece concedo majorem , assiciens semper intrinsece , nego majorem; qua distiluctione praemissa nego minorem & dico rem creatam esse quidem per se indisserentem ac lexistendum hodie & cras ; sed hanc ejus indiffirentiam sifficienter totili per solum extrinsecum Dei coi Mursein conservativum, independenter ab omni forma reali intrinseca, quae sk duratio; sicut etiam indificientia rei ad id , quod est tangi v. g. aut videri, sitfficienter dollitur per solum visum externum, vel tactum independenter ab ulla forma intrinseca, qualem sibi Erte laliquis fingeree visionis vel laetionis passivae. De caetero facile esset ostendere Hrmam illam durationis iste omnino inutilem pro tollenda indisserentia rei ad duran dum v. g. hodie vel cras; quia duratio haec hodierna vel advenitet rei jam duranti, vel postinodum duraturae ; si secundum , ergo anteis quam duraret hodie , haberet durationem hodiernam, quod repugnat ; si primum, ergo duratio hare adveniens esset siperflua. Ergo denique duratio non ca talis. Erma accidentalis , qualem ex Aristotelicis multi propugnant. Nunc autem si duratio rei Corruptibilis non distinguitur entitative ab illa, trulltominus duratio rei incorruptibilis erit distinista et quare iκc duratio Angclica, nec adhuc multominus duratio divina concipi debet ad modum entitatis distin me advenientis ; cst autem duratio Angelica, Blita vocari ε Evum , ut hoc obiter dicam, nihil
78쪽
aliud quam duratio rei hahcntis initii. m cxisterili , scit fit cin non habiturae , quae etiam species clurationis convcnit anin at rationali &tempore designabili mensuratur quantum ad succcssionem anteriorcin ἔdeterminari enim potest a quo tempore Angclus sit creatus N fic cle ima. Duratio autem Divina, quae vocatur aternitas , cst duratio rei carentis omni existendi fine & initio ; & ideo non potest tinensurati tempore designabili nec a parte ante . nec a parte post propicrinfinitudinem successionis, quam ex utraque parte , prout possit mus, in aeternitate concipimus. Celebris est definitio aeternitatis Iivinae Bocetiana , .Eternitas est interminabilis vita ιου simul st ριν-fecta pes spis, cujus prolixior expositio ad Theologiam attinet; quapropter ut nihil praeoccupem , quae hactenus de duratione ic potis dixi, sufficiant.
79쪽
- ON discutiatn utrum Disputatio de infinito pertineat exl toto ad Pitysicam necne, a qua sufficit eam omnino alte. nam non esse, ut in ca pertraetamia labor ponatur; quan λ tum enim conjicio. qui e Physica illam eliminant, id minus praestant ratiotae compulsi, quam repulsi timore difficultatum insuperabilium . in quas finitus noster intelledius incurrit, quoties de infinito ei sisterit. Ulut sit Authoritati & consuetudini Aristotclicae si non cibsequor , at morona gero post Maignanuin , qui hanc mate iam quamvis infinitam pene in hausit & exhaustam conclusit 36. propositionibus , quarum ego summam conficio & revoco quantum accurate fieri micrit ad odio Articulos. In primo, quaeri. tur quid & quot upis fit infinitum. In secundo, an multitudo re ruin omnium possibilium sit infinita. In tortio , an unum infinitum possit esse maius alio. In quarto, an sit possibile infinitum clau- n. In quinto, an possibile sit eorpus infinitum figurae sphaericae, Conicae, &c. In sexto, an rerum omnium possibilium multitudo posisit actu existere. In sui mo , an possint spatia imaginaria infinita acti reptori, & in octavo, an & quo pacto Mundus ab aeterno esse ρο- tuerit. His itaque articulis octo in methodum & analysim schola-ficain ordinatis comprehendere propositum est quaestiones omnes ha-dienus circa infinitum proponi solitas, & solvere, non quidem prodisnitate rei infinitae, de qua agitur , neque enim hos mihi assumo spiritus vel ausus ostento ; sed prout tenuitati meae dabitur, aut Oc
80쪽
OTANDUM primo infinitum juxta stri stiorem nominis accoptionem de iis tantum asicri vel negari , quibus competit quantitas quaedam corporea: hoc pacto tra- bena v. g. longam tres ulnas , proprie loquendo fi--- ιι itam dicimus, & eandem diccremus infinitam , si protenti. . cur in ulnas nullo finito numcro comprehensis ; consistit aut quantitas corporea in eo quod est habere partes materiae, scilicet extra partes, uti se habent in continuo. Nihilominus transfertur a Philosophis acceptio infiniti ad ea , quibus convenit tantum. quantitas, aucquasi quantitas quaidam virtutis , sive ad ea quae partes quidzm materiae non habent , sed habent veluti partes petitamcnis alicujus desig-n bilis per unitates , pcr gradus , per instantia , Sc. Et sic aliud est infinitum in multitudine, aliud in intcnsione, aliud in duratione , &c. ac deinde aliud in omni genete , cujus persectio simpliciter infinita
. Notandum seundo qui id italcm finiti vel infiniti omnino pendere. ut in assertione sequente stabilietur , ex numero finito vel infinito partium , aut quasi partium, ex quibus constat.Quare sciendum cst mini riam finitum a nobis vocari illum, qui ratione sui totius continetur in aliqua specie determinata & aflignabili, ut est numerus millenarius :&ε contra infinitum censeri illum , qui ratione sui totius non est in aliqua specie determinata & assignabili, vel etiam a Deo , qualis est numerus ille, qui infinitos millenarios infinities contineret ; di hoc modo intelliges vulgarem iIlam definitionem infiniti. Infinitum est id, cujus aliquid sempιν est ex ιν a ; nam illius numeri, qui infinitos mil-lcnarios infinities contineret , nunquam tot unitates possent accilpi, quin aliae & aliae stiperessent semper accipientiae , quod idem est ac si diceretur illius numeri semper aliquid sere extra, id cst , cxtra unitates quae ejus partes sunt ex bypothesi quotcunque acceptas L &sic etiam ad illius numeri computandi finem nec Deus aliquatκlo pervenire posset, in quo scnsu infinitum est id , quod carra μι , uois . ' Κ ii