장음표시 사용
151쪽
Diserimen incontinentis ab intemperato.
Vero imemperantem quidem non poenitet, ut est dictum. In electione nanque persistit. Incontinens autem facilis est omnis ad poenitentiam: quocirca non ita res sese habet, ut dubitavimus sed ille quidem incurabilis,lite autem est curabilis Vitium enim morbis est hisce persimile, quae intercuti, inquam, labi: incontinentia ver morbo comitiali. Etenim illud continua,haec non continentia est improbitas Atque omnino divem sum est genus incontinentiae, atque viiij. Vitium enim latet, inconti . nentia ver,non latet. Horum autem ipsorum ij, qui ante rationem ducuntur, meliores iis sunt, qui rationem quidem habent non autem persistunt in ea. minore nanque perturbatione vincuntur,& non aboque deliberatione, ut illi Incontinens enim similis est iis, qui est. fiunt ebrij. pauco vino, pauciore,quam plerique Patet igitur incontinentiam,vitium non esse,nisi aliqua ex parte vortasse. Nam liviquidem est praeter electionem, illud autem cum electione. In actio- rubus tamen est similitudo, ut Demodocus in Milesios dixit Milesij nanque insipientes quidem non sunt,ea tamen faciunt, quae agunt insipientes. Et incontinentes iniusti quidem non sunt,iniuriam tamen faciunt. Cum autem alter sit talis, ut non ex eo quia est ipsi persuasium,
exuperantes corporis voluptates, praeterque rationem rectam sequatustilli quidem dissuaderi tacite,huic autem haud facile potest. Principium enim ipsum,uirtus quidem conservat,vitium ver,corrumpit. Id autem gratia cuius,principium est in actibus, perinde ut suppositiones ipsae in mathematicis. Neque igitur ibi docendorum principiorum
est rati nec hic sed virtus aut naturalis, aut assuetudine paria, causa est opinandi circa principium recte. Talis igitur homo temperans est: at contrarius est intemperans. Est autem quidam alius ob perturbationem a recta ratione discedens, quem perturbatio, ut non agat qui
dem ut recta ratio iubet,supera:' sit autem talis,ut ipsi sit persuasum,
152쪽
CAP. VIII. Discrimen incontinentis,&c. 13 oportere persequi voluptates libere, tales non vincit. Atque hic est in
continens, qui quidem intemperante melior est. Nec est autem abso
lute pravus conservatur enim id in ipse, quod est optimum, principium, inquam, ipsum Alius autem est huic contrarius, qui persistit Mnon ob perturbationem a ratione discedit. Ex his igitur patet, hunc quidem studiosum, illum autem improbum habitum esse.
svMMA ET EXPLANATIO CAΡITIS OCTAVI.
Int peratum inuli 3 deteriorem si incontinente. Ei feant O cou veniant interse intemq
capite in illi uia fuit comparatio inter continentem dc constante, propter quanda viri ul-que similitudinem. ita de nune comparantur ire ominens atq; intemperatus, quoniam valde sol alii ι .e videtur. Dividitur autem caput in duas patae Prio. resiliarum decernitur, intemperacum eti peio re incontinente. Polleriore parte traditur mul- iplex si in illiud de diis imili: udo inter inconia tineat iam de intemperantia tu .a CIRCA Ptiore in patiem pronun- Elat, intemperaium elle peiore in iliconiiuen. te. Idque quatuor ratio uibus probat, quamvis subobseure de breviter pertirictis , pro more tuo. P. IMA sub hae formula pio poni potest. Qui eumque iis peceat, vi lion facile poe itere possiet, peior ei illo, qui ita peccat, ut facile posfit poenite te. At intempera ius ita peccat, vi nosae ite poenitere valeat incontine, autem ita, ut ne ite posis pq nitere. Ergo intemperatus peior est,qui in continens. Maior patetina in qui ita peccat ut vix praestet locum remedio, peior est, quam qui ita delinquit, v remedita loeum praeia stet Minor autem suadetur ex constuum prae cedenti eapite. ii temperatus ea n peceat exanimi eo iiii lio,electioneque, Win ea permanet secundium habitum quo plo excludi a te do lorem seu poenitentiam malefacti. In eontinens vero solum peceat instante cupiditate ac perturbatione: aut postmodui refrigescente facile potet cogno ieere suum errai uin, displicere sibi in illo. Ergo prior longe dissicilius poenitere potest, quam posterior. SECvNDA I alio, veluti eonfirmatio praeeeden inest , quod iustitu. comparatione inter duo in ala, illud ut deterius, quod diuturnius: sicut o inter bona melius illud ha. belur, quod magis dura olle est. Atqui in te inperantia est malum diuturni uri quam incontineis eia. Ergo inlii tuta inter utramque comparati ne, intemperantia deterior est Assumptio, sive
minor lyllogismi , suadetur ab Aristotele similitudine morboru eorporis Intempe canti enim est liabitus, seu vitiositas quaedam natura
sua stabilis o perpetua, instar tabis, aut hydro.'pi ; quae, ubi semel corpus humanii polle derint i immobili tertiae rent, is silue ad sepulet, rumeo mi tantur. In continentia autem est vitio litas non eontinua, sed interrupta.& similis epilepsiae, seu morbo comitiali,qui mod abit, motad revertitur. Nimirum , intemperantia est vitio litas per modum habitus , atque dedPermanens instar eorum morborum , qui utagi habituales dicuntur. incontinentia autem potius se habet instar dispositionis, quae saei-le fluit, seu aecedit, Wrecedit. Ergo intemperantia est malum diuturnius, quisu incones
TERTIA. Omne malum e eultum d latens, peius est quam aperium dei nifestum. At ιHemperan ira est malum Oeeuliatum d latens incontinentia autem malum est apertum de manifestum. Ergo intemperantia peior est qua incontinentia Maior vide ursee se nota:& uadetur insuper: quia malum quod periculosius est , de disne illi s vitari potest, pro euido bid delerius est malo illo , quod mi nus peraculi aste et, de vitari potest facilius Aematum Oeeultu est periculosiu , vita dissi ei liuri quam apertum de mani testsi, ut pala est. Minor autem probatur quia intemperariis habet iudiciu , corrupium, ac proinde ion arteiadit, nee conliderat malitiam operis quod agit. Vnde pravitas operis occulta ilia Oddaninio do est,& quae deeipri sub speci Di voluptatis soriama. In eo minens ver anteqyracla turpiter amat. delibera secum δε consul M an exequatur opus, quia loeunuum est; an ab eo se cohibeat, quia malum est. Ergo intemperantiae malum est
oecultum, incontinetntia ver apertum de ma nifestum.
Q.VARTA. Quieumque vincti tueat minori cupiditate,& leviora comm Graone, peior est illo, tu iuperatur a gravi Vti, ea hementiori .At intemperatus vincitur a minoriri cupiditate,& leviori comin Ol one incontinens vero a graviore dc vehementa Ore Eri o in- euincontinenle. Maior Palet et
153쪽
CΑΡ.VIII. Discrimen incontinenti sis c. ii '
ad persuasionem eiusmodi, inquit Aristor. quoi tam solum exiet turbatione peccavit. Intem Pera ius autem corruptum habet iudicium , de
perversum pro prostium, adhuc in genere, carisca prosequendas corpo tis voluptates. quia licet peculative . velut in abstracto iudice eas Pravaselle .contrarias rationi practice a. me iudieat de decernit, etiam in genere , ei eamplectendas, qui rei pla utiles euent, de honestae. Operatur enim ex pravo habriu qui ad Umnem pravam operatione inclinat intra x teriam suam , dc ex practico iudicio per verio. Sic videtur exponi debere sensum Arist. ei rea intemperatum quoniam alioqui oporteret dicere, iudicium plius,etiam peculativum , elleCorruptum circa voluptates turpes, existimareque eas elle honestas, d amore dignas. Quod Certe non iudieat intemperatus, nisi infidelis, sit: inad non solum infidelis, sed atheus, ε de siturus lumine naturalis rationis. De quo latem Disput Et bicis . . io HINC Differentiam alteram utriusque colligit qudd, nimirum, sanabilis ix incontinens,in adice nitentiam idoneus: in tem Peratus verynon item, e longe difficilius. Quisquis enim errat in rerum agendarum prancipijs,valde difficulter corrigi, seu sanari potest: seeus vel 5 ille qui tectum de principiis in Adicium habet. Quod probat simili Lud Hae perita ex disciplinis Mathemati eis cin quibus si
forte quis eire attinet pia certa e I plorataquCerrorem patiatur, vis corrigi potest facile au. kem, si rectum de principi j iudicium habens, committat erratum aliquod in singulam Aean temperatus habet corruptum iudicrum cite a Principium operandi nimirum , circa fine ni gendorum, qui in rebus moralibus habet A. tionem principio Iudicat enim in genere, cpractice saltem, qui estendum tibi esse in voluptatibus,ac si euentvltimus finia, te felicillas ipsius. In eontinent autem retinet,in habitu saltem,tectum de fine iudicium, ad illud identidem edit, sedato impetu perturbationis. Ergo intemperatus mulid insanabilior est,
I ADDIT De Inde eoniecturas aliquot, ut incontinens existimetur sanabilis, oridoneus ad poenitentiam errati animo conciapiendam. Prima earum,quae iam pauid ante ininiqdicata uiti sub hae formula instaurari am-
plias potest. Quisquis defici evnἰ verse radiai ualiter saltem tectum iudicium habet, quamvis semel aut iterum contra ratione. opereture impotenti perturbatione, lauari corrisique potest. Cum enim cellante causa, eellet ellectus,
languescente periurba iidni impeii , qui sui te auia eius pravi operis, ipsum quoque operans sanari ἐκ corrigi poterit. At ine Ontirens de fine universe , de habitu a te saltem , rectum iudicium habet Scit enim , in habitu saltem, dcia petracti e considerat, finem, sive bonum honestum non elle situm in voluptatibus listus&tactus. Ergo quamvis lemel aut iterut conistra rationem operetur ex impoleni perturbatione, sanari corrigique potest.
ia DENIQVE Ratione alia demoria
strat, quod ab inrtio tradiderat, incontinentem minus malum elli, quam intemperatum. Facta comparatione inter duos male agentes, minus maliis est qui cetinet in se quod optimum censetur in hominem quasi Tigo caeterorum boianorum , quam qui illud noli et Hiet. A dum ineontinenset intemperatus male agunt, incointinens retinet in se quod optimum centetur in homine, ic quasi origo caeterorum bonorum;
nimirum , rectum iudicium de fine , quod est
vehu origo rectarum operationum it itemperatus autem illud non tetinet, nisi pecversum aut corruptum. Ergo facta comparatione in iaco tu inens minus malus est , quam intemper
is DE Continente autem nihil adiadendum arbitratu quoniam ex dictis eire ii continentem ipsi contrarium dignosci potest, quid de illo cesendum sit Perspicuum enim alte lis esse, Continentiam elle probum habitum,iι. continentia in autem pravum. Habitum, q-
quam, solum inchoatum,&Impei sectum quoianiam,vi saepe alias monet, nec Continentia labono, nec incontinentia in malo radices figit, aut stabiliter perdueit in operatione, ut oporteret ad rationem habitus Persecti te per intervalla sol m, modo resiliente cupiditati homine, modo cedente, in bonum aut malum ine lina t. quod potius ad naturam di ipolitionu4o uim habitus, videtur spectare.
UID A D. T-iam a. a. quaest. I s.
154쪽
De continentis,s pertinacis ominientia, s differentia.
VAERENDUM Est autem, utrum is sit incontinens, qui quavis in ratione, electioneve perstat, an is , qui in recta persistitita virum is sit incontinens,qui no permanet in quavis electione, rationeve,an is, qui non persistit in ratione falsa, ic electione non recta quemadmodum antea dubitavimus An per accidens quidem in quavis,per se autem in ratione vera, rectaque electione alter perstat,alter non perstati Nam si
quispiam hoc ob hoc expetit, aut sequitur, per se quidem hoc expetit, aut liquitur,per accidens autem,ipsum prius.At quod est per se,id simpliciter esse dicimus. Quare fit, ut aliquo quidem modo quavis in opunione, absolute autem in vera alter persistat , alter non persistat. Sunt autem quidam in opinione persistentes,quos pertinaces appellare himon nisi cum difficultate dimoveti a sua sententia possisnt. Et simile quidem qui habent cum continente,sicut & prodigus cum liberali, Scaudax cum confidente.Sunt autem in multis ab illo diversi eo inens enim non mutat sentcntiam ob perturbationem, atque cupiditaterri. Nam cum acciderit, facilem sese ossea recta persuadenti.Illi ver,nona ratione mutantur: nam cupiditates cupiunt, atque a voluptatibus plorique ducuntur. Sunt autem is pertinaces, qui sitae sunt sententiae, qui sunt indocti, ac rustici Atque suae sententiae homines, ob voluptatem, atque dolorem sunt pertinaces Gaudent enim vincentes, si non esia sententia dissuasione ulla dimoveantur:& dolent, si sua sint irrita ut de creta ouare potius sunt incontinenti, quam continenti, similes. Sunt etiam qui non ob incontinentiam in sententia non persistunt, ut Neoptolemus apud Sophoclem in Philoctete: quanquam ob vovaptatem no perstitit,sed honestatem.Erat enim honestum illi vera loqui ab Vlysie autem suerat illi persuasum mentiri. Etenim non omnis, qui propter voluptatem quippiam agit, intemperans est, aut pravus,aut incontinens sed qui agit ob turpem.Cum autem stri quidam tali ut miniis, quam Oporteat, corporis gaudeat voluptatibus, non persistens in rati
ne inter hunc, dc incontinentem, medius ipse continens collocatur.In- continens enim non persistit in ratione quia magis, quam Oportet, in luptatibus delectatur. Hic ver non permanet, quia minus, quam opbrtet,eisilam gaudet.Αt continens perstat,dcob neutrum sententiam
155쪽
CAP .lX.De continente, pertinaeumitat Oportet autem, si continentiae sit studiosum habitus hos vires que contrarios improbos esse quemadmodum ac vadentur. Sed quia
'perpaucis alter hominibus inest 'a que admodum se perarum
seliiqntraritim intemperantiae esse videtur,iic utri continentia soli uia tantinentiae adversari putatur. At vericam ob similitudinem niuita cantur factum est ut temperans per similitudinem continens diae, tur Continens enim talis est, ut nihil praeter rationem ob bluptateni-cbrporis agans temperans etiam talis est. Sed ille quidem habet prativas cupiditates, hic autem non habet. Et hic quidem est talis, ut noti delectetur praeter rationem illa verbialis, ut delectetur quidem sed
ino ducatim Similes etiam uim incat Mens, 5 irutaspcrans, qui qui
dona diversi rit: uterque enim
Soportere putat vaster non putat. ibi : . i
ostemisse, iis quibus conν - aisi e di deant obni inens titha, Dividitur capud Idare, parte1 In prima tradit gontinentem rix liqui m in ricta ratiune eotimi terni ape e contraveamineontinerite lis ledunda 44cet pertin Ates nee ooihi henI Guin sinceptam depMn re, nee pati ut sibi' sed Nam in opposita: per L deatura lix re tameis inquid Conficientiae tamile, i us auisesine tinentiae. Vbi&prati.4leritatis rhctus modus deponedia opinisne se mel susteptam. In tertia dremum asserisue, sino .stinentiam suum quoque medium habere iustae. turis,quamvis propria virtus non sit. ia CIRCA Primani partem inquati ni Ho;vntis sit ine6nt si h llia uui in quacum lque opimone obelestione permanet sive rectast,sve eettonea'sive turpi ,se hod Ia uve ve xa seu falsa vitam ero Maneoninebs , qui 'innem prorsus opinionem electionemque deo Ponitin mutat, in au erat omam,turpem aut honestam,ver avi Mimn .Respondet eid huic qirestioni solita illi distin on nutactu m lieuntur quaedam esse aut fieri per se, quaedam aut per aeuidenRaut ex eventu: id elu ut nox. plierierin pro iniue ineo Smqvid in irri. Proprie Ptiori mos se habera inquit illud, quod sui gratia eripviriue,dc.cuius gratiae ps tuntur alia Posterior rautem,quod ψ inar
156쪽
s. in exist matione se deseret opiasnem, ram, tuae in re falsa est ideoq, per ae et dens se
uel uet opinonem veram in re . quam Exissima.
hat salsam. Ut siquis falsd existimans non line-ye sibi eum v xo te date operam liberis, tandem
eteni cupiditate id faceret. Must omnia ideo
de ineonta ciente dic utitur, quoniam,vt saepe iahoe libro traditum est, incontinens, prout di. sanctus abin temperato, noti habet corruptrina iudicium sed universe censet, omnem turpem delectationem elle fugiendam , quamvis interis dum perturbatione impotenti ex ei talus alite e petetur, & deserat illud rectum dictamen ,aut ton attendat, nec tonsideret titis in singulari, suo in genere iudicaverat.
orati s eos qua istiao id diuio e lactici neque per fistu fit cite eominentes.Sunt enim aliqui,quos ρογνωμεναρ iacat id est, pertinaces , seu
fortas duraeq; cervicis homines qui ubi semelupinionem aliquam propositumve sustepetiar, nulla ratione aui via ab iis dimoveri possundi. Id vero ae eidit plerum, melancholicis , quiquam diffieile aliquid inanim si indueunt, tam e gre illud deponant: quonia terreus ille humo ea irae bilis in iis prae dominaturι atq; ades instar Ierta di melle recipiunt, difficile deserunt quod semel aceeperunt Ii igitur similes quide
conti sentibus uni, qua lenia vilis conveniunt
inhaerendo opiniostibu , ac propositis. Verum aliunde dissident, quoniam per exuperantiam peceant in eo ipso , quod continens in gradu medioeri moderato habet. Itaque haec pri maeotum disterentia est, quod pertinae e plus austo de tenaeius qua oporteat, suis adhaerea ne opinionibus4 deeretis: eontinentes veta sol uad moderationis praeseriplum.
. HINC Aliud dilatimen asi gnat Inaret eos Rud deontinens in iudicio suo A peo. posito perili stat, non propter impetum alicuius perturbattonis, sed ob ratione aliqua urgenie, qua cogit ut ad permanendu in opinione sus. tepta uod si vel alia urgentior ratio Deeue Ial, non dubitat, nec erubescit mutare eonsiliui sed do ei literin ingenue illud deponit: idq: nosae magna laude Pertinax autem adhaeret senis ientiae taeeteto suo, non ob rationem aliqua
vere vigenae m. led ob vehementii alicuius per
turbatronis,quae ita opinari facit .Quare nudi, rationem in oppostsi admittit: le tune solum mutat sententiam, eum sedata illa perturbatio ne supervenerit alia dissimilis,quae in oppositula etinet. Vnde aut semper immobilis haeret in opinione sua rant si illam sorte deserit, non de ia et it propter aliquod rationabile motivum ised ob impelum nova passionis quod sane viis
ruperio dignum est. DEINDE Periinaeem ipsum ineonia
linenti consert: ut similes aliqua ratione sint,de ligqa dissimiles. Conveniunt nataque in rqudisie ut ineontines quaeri: voluptates gustus tactus, dolet qs forte ab ios alisque redis in is
pediatur cita ecia pertinax quaeri voluptatem illam,quam pereipit in adhaerendo suae sentenisitae,& dote si videat eam 4 caeteris ton exeis, aut re ijei in disputarius, us , vel collocὲul; . Quida enim ei lis geu ij sunt, ut qualecumque pa
reant, & quas filiolos mentis sua eat Osculetur. de de voluptate tuam in iis retinendis collo 4 eam ,α dolore acerbum patiuntur, ii sua ipsoru
quasi decreta evadant irrita. Quasi utercia lilia quam, σπερ ψηφισμητο, .loquiturAtili. quia .
niam velle ut sua ipsoru effata , sive opiniones, haberi de excipi, veluti quaeda senatusconsulta, aut plebiscita, aut,si placet, oracula: ideoq; ubi viderint ab alijs reiici, nimium dolent. I verὰ ab ipsoa μαθεῖς μοι γροικοι me rudi tr=ω- sic dicuntur:quonia indo rita agrestiuinis minum eli, nimis adhaerere existimationi suae, neque qualibet ratione in oppositu a sententia dimoveti. Cui Arist. loestrioni respondet fie-quens ilia, qua dicitur, iii bil stultius pertinaci, Hispanice adhue exaggerati as,euar MDIernecio, que posMO. js,nimirum,epithetis per-vieaeia eo honestatur satis digna est. Nee tantum pertinaciae notantur qui in opinione sua, Ied etiam qui in aliena seu ab alio a te ep ta , plus iusto tenaces persistunt quo nomine Plato in Theaueio reprehendit discipulositaracliti. quonia omnia illius estata mordicus tuebantur, quaecumque urgeret ratio in oppositu
datum suit, aliquos esse qui cum laude opini nem semel tu eptam deserant, Mae quiescant aliorum placitis: eos veta esse , qui non ob
ineontinentiam , sive ratione alicuius pertur. tionis lupervenientis , sed amore honestatis virtutisque , sententiam ex consilium inuatant. Quod illustra exemplo Neoptolemi apud Sophoelem in Philotiete Neoptolemus enim persuasus ab lysteit philoctetem sed uaceret, ae per fraudem traheret tua positum naάvi a Duces Graecorum , ubi animadvertit turpe est mentiri, araudibus agere, eonsiritium mutavit, dc palam Vlyssi dixit , se iis aratibus uti nolle, qud Lindignae elisut probo viis to vade dc sic eo lo eo ad vi item locutus di.
ubi esse indito, atque is avis. Disamque non Ium fraude quidquam
Vbi plane Neoptolemus nul Io alio fine ductus
videtur ad Illud propositum delerendu i quana more honestatis indi ocu turpitudinis, quae in mendatio de fraude est. Neque bitat , in si illis Aristo t. quod quia in ea mutat Mne lemen I aldi
157쪽
CAP.m De continented pertinaci ci iis
. Illi enim voluptas est honesta, V longe alia
ab ea , propter quam homo id probus , tu in temperans,aut incontinens, quandoq; opinio ne mutat. Haec enim delectatio turpis est. ideo. que de variatio sententia vitaiperio digna ha-ketur, dum ex pravo fine concipitur. . s. CIRCA Tertiam partem doeet, Continentiae suam mediocritalem esie, sicut de Temperantiae: atque adeo etiam in hoc alteram alteri similem videri, sicut mineontinentiam intemperantiamque Porid Continentiam esse Continens autem a suo BIo qualIeumq; habitu, lotum habet ut non vincatur a cupiditatibus. Addit denique, incolinente ab intemperato conomine diiserre,quod illestior retineat iud ciu rectum circa voluptates corporis medici critati adversantes, tanquam stas iendas dest urinyes, quamvis perturbationis impetu victus in terdu turpiter operetur. Intemperatus oro at tione habitus vitiosi habet eorruptum iudi-eium , dc animum oblirn aium in quaerendis voluptatibus corporis ex tra moderatiotιε, is iaque permanenter eligendis. Vbi an tribuat in- rein petrato errorem spe eulativum circa voluptates in genere, sicuti incontinenti circa deis stam in medio eritate se fere probat. Vbietique est nimium & parum , si xx ex vdesectus vituperabilis, ibidem quoque medio eritas laudabilis intercedat, necesse est. At in . lectationem turpem in inrisiaria iam inlinuaia male in Continentiae, nimirum, in voluptati rimor i p. prae a Mam ἄνω pparebit ebus gustus e tactus,est nimium N parum, sive Disputationibus Ethicis in hune lib. 7.e peraui iam desectus vituperabilis. Ers' Pl. ACET Uerditi summam redi
tem tum in generat tam 3 in specie. Minoe pautem tradetur: tuta ficu fieri potest, sule ., i oppugnari perturbationum impetu, quo rausue .passim, viri ias non persistens in recto tu meu caret temperatus Coisineris vi ivtuiusdiatore Deoposito, iam uam iisdiagratii, eoavoris violWptatibus in tui et turbatio nos,sdeoq; ineo isti nens ut M peccans per exces seuo qua solesta laete,ut quis laeus reQuum iudiciu ei rea delectationes eiul modi inoial derate capiendas; adu et pestut batione ali.
oirpi tilineo ueeila delectatur, quamvis eam Tificat; temperatu . autem , ne de est iplaeuihui deaesseniit recap. 2. aulum sustzi fide vi conligitur, domitiein fiam eii iii perferiami Virtutem, seu coprie non habere rarionem virtutis quod tamen eompeiit eruperantiae Ssua illas Teijcii , re Accipere nolit quan qoendo autem de disterentiis iste erat importeret accipes e, teque peccet Per desectu. ab in eo aruiente, fio ille eorruptum haber G1mΦm enim eam, si erus eoii ditioriis hoc 's dierum , quo voli prat es absque discriminemo, proprio eareat nomine solumq; dicatur inque iidus aroitrasse α sibi persualua habes ab .rist. αναισθητήν, vacrius sensi, 3; 5. 3. Posterior ver ne que ita a bitratur ne petiacis. IL vidimus t tame id absoluiei fior. φυ- Datura murista arum uni est elatestini homo civi, o Mikayentitur. Ergo in ina Pi et, quam Ierrio S. ctavo. inuem petantia est
i pstu vituperabili O ADDIT, Continenlitiae nol eue
ne pani bilem cum Temperantia quain vis ab ea differat quia utraque est bona qualitas .nimum itiet Inans Hac, ut honesta in de riui
tum bonum contrariatur alteri bono, nec iri iseomponibile eum eo est. Addit in luper, earn esse similitudinem continentis cum temperato, cloe lineoli cu intemperato,ut saepe soni antecedentem electio aedi, live prae etesim sed solum perturbation is thi tam , a iij v I fieia tur Prior illa in areethicione voluptatutini ais exercet, ut de iis lain obtentis linc et trant actis, tiliam crimas ideo in poenitentiae lo-elim non tibi hosterris ret Apiat leviarit voluptatis Vs amaritudinem , a cent entiam eo uigQ. Rursusviab int hesed melior est, leu
nens dicatur temperans,dc incontinens appel sanari facilius potest haec autem dithemus velaru ituemi ra4s. Hiieet similes sue, cohstia est cap. 7. edi Frisi de tradituri sui similitudine etia habent: quia contine condul intemperantiam eue quoqdammodo immul nabet cupiditates bene subacaasa ideoq; ab sis bilem, quoniam obtinet ratione habitus vitio sortiter impetitur oppugnatq*ι quamvis tan sario otinenti a vero Helle mobilem sinde praevaleata vincat. Temperatus ause subie xam esse, quoniam ex causa hi stabili procedit clisin debellatas habet eupiditιtes, perturba que est impetus per tui bationis, nee tali ratio noxionesquae, ideoo;ab iis nuba aut ex iuuam op liabitus obtinet, qua dispolition ut nec tam vi ij pugmatiohe subit. In luper e est in sinictu eo persecti,qua inchoati . lxiod praeterea cap. 9.vnyirtutis habitu ut non deletiarur plane eatio dimus. Rursu', intemperantia τ' Urbata prium. aman voluptatibus eo oeuisso uelectationu, i Pio rect Pagelidi nimirum ,rocto rationis rud sapiat in medioeriintepeu miavera o iu rsi . cio, quod coriuPH incon ineuii vet, lon
158쪽
- eo prineipio destituta eum rectum iudietium conservet incorruptum t q.o. a. Probatum est.
tne Temperantiae a Continentia ex mutarcho libello is morali Uιαι M. ubi docet,Temperantiam habere eoniunctam rationem , quae do- inetur perturbationibus , vltro , sive absque eontradictione obtemperantibus rtiam vero laetam habere rationem, dominanqtem quidem eisdem perturbationibus sedis me contradieentibus, veluti equis indomitus quibus continendis in ostreio, seu medis crinrite,opus sit chamo dc freno.Quam ipsam utriuseque distinctione m supra n-.Iq.satis Aristo indieavimus.
CAPUT DECIMUM.cuod Prudentius incontinentia simul in eodem nonsisti
TQui neque fieri potest ut idem sit prudens, atque in continens simul. Est enim demonstratum, prudentem simul, & more studiosum eundem esse Praeterea, non solii in ex eo quia scit prudens est, sed ex eo etiam quia
idoneus est ad avendum.Mincontinens non est idoneusiad agendum habilem autem nihil prohibet esse incontinentem. Ru propter Ec interdum nonnulli prudentes esse videntur, atque incont, nentes, quia dissert habilitas a prudentia eo modo, quem supra dixtimus: sunt ratione quidem propinqua electume ver diversa Neo incontinens sese habet ut is, qui cit, ac contemplatur, sed ut is, qui dormit, aut est vinolentus & sponte sua quidem agit,sit enim quo dam modo,& quid, docuius gratia facit Malignus tamen non est et Elio nanque est bona. Quare semimalignus est , dc non iniustus no est enim insidiato Nam ipsorum alter quidem non persistit in his, quae statuit consultando Biliosus autem atra bili, nee ad consulta dum omnino est aptus. Et similis est igitur incontinens civitati, φ Edecernat quidem omnia, quae sunt agenda, & leges habeat bonas, sed
non utatur: ut Anaxandrides facete dixit:
Vrbs consilitabat, leges quae negligit almas: Halignus autem civitati, quae legibus quidem riuur, sed pravis. Est
autem continentia,atque incontinentia circa id,quod multitudinis exu
perat habitum. Alter enim magis, alter minus persistit, quam plurimi possunt. Facilius autem ea curari potest incontinentia, qua biliosi atrabili incontinenter agunt, quam eorum, qui desiberant quidem,sta noni persistunt. Et ij facilius curari possunt, qui per assuetudinem , quim ij
qui natura incontinentes sunt. Est enim facilius consuetudinem, quὶni naturam, mutare. Ideo enim e consuetudine mutare disti ile est, quia
similis est naturae, quemadmodum Sc Euenus poeta dixit: Vsus
159쪽
CAP. X. De continente,& pertinaci. Vsus tangiis mos est,ac meditatio crebra:
Hunc tandem auero naturam mortalibus esse.
uid igitur continentia sit, &incontinentia, &quid contantia, mollitiaquein quomodo inter sese habeant habitus hi, iam diximus.' svMMA ET EXPLANATIO CAPITIS DECIMI.
incontinenter agere ideoquσfamari posse eo desectu laborantem, praesertam ubi piccat pracipit-tιr, seu ex abrupto. VONIAM IneontinentIa, de
qua hactenus toto sere libro disceptatum est, videtur nihil
aliud esse , quam intemperau-tra quaedam ne hoataci ideo quaerit Arist. virum Prudentistianeontinentia simul esse non possint,quem admodum lib. 6.eap. I a.d 13. quesivit,virum
Prudentia Montemperantias mul esse possint.
Dividitur autem eaput in duas partes. Priore illarum docet, esse prudentem aneontine nistem simul, et aliquo expire eomponi posset
aliunde tamen ita differrei contrariari iniet se vi idem homo simul prudens inconti-hens esse non possit. Posteriore ver pari tra Mit,nullum ineontinentium ex consito in eo n- inenter agere ideoque omnem tu continentem esse sanabilem, sive correctioni, eapaeem: praeeipuὸ autem illum, qui praecipitanie oc
emere agit,ante omnem deliberationem.
Eontroversam praeeipuam hoc loco excita. Iam,& doeet, eumdem hominem simul prudentem dc incontinentem esse non posse. Idque duplieiter probat. PRIMO: Quia ineon tinens ille est, qui a perturbationibus , xstectis usque animi turbidis vincitur ,α prosteria itur. Atqui nullus homo prudens c perturbaatioisibus flectibusque animi turbidis vinetia ur&prosternitur. Nullus situ homo ptu,
dens, simul ineontinetis est. Consequentia est optima in secundo modo seeundae figurae. Ma- o constat ex dictis toto iste hoe libro ette altitontinentem , quatenus dArest asoni inente, α ab intemperato Minoe autem probata saviris est lib. 6. eap. a. ubi ex professo traditum uit, hominem Prudentia,& quilibet alia vita tute perfecte praeditum , Meessari insteinumelle debere omnibus virtutibus propter mu
tuant earum omnium eonnexionem. Hinc auis
tem illa propositio suadet ut sub se vetiore atos uendi tormula. Nullus homo praeditus omni virtute,a perturbationibus aflictibusque ani. mi turbidis, vineit ut aut ploste init ut Αto inrinis homoptu demini tarditus omni virtutes
uteoloe probatum est. Ergo ullus homo
prudens 1 perturbationibus,anectibusque an iis in turbidis prosternitur. Qui sane syllogismus est in figura oc modo perfecto:ac praemiliarum prior evidens, posterior aurem probata iam
tuo loco. SECUNDA Ratio Omnis, so.
ius ille prudeas dieitur, est , qui non solum si uelligi Wicit res agendas, sed etiam ido-
eus est Ad eas practice praecipiendas exerique iidas. Nimirum,ut eodem lib. 6. eap. 3. di cium fuit,tres Prudemiae paries sunt deliber tiva,erlitea,& actuosa, quae modo praeceptrix modo e recutiva dicitur. Quare ut prudens aliquis fit, non talis est, ut partem deliberat ravam habeat, qua sciat inquirere media idonea fini altequendoι ne praeterea criticam, qua de eisdem med ijs optime iudicet, ex discernato quaenam magis aut minus opporruna sint nisi praeterea habea partem actuosam, quae dieitue praeceptrix, aut executrix cum parum reserae nosse quae fieri debent, nisi ea exeeution mania dentur. Itaque in summa, omnis vir pruden erecte deliberat, iudicat, e simul exequitur res agendas. At nullus incontinens recte delibearat, iudicat, exequitur res agendastim maale illas exequitur , cum turpiter operetur raceontra praeseriptum rationis. Nullus ergo in continens, simul prudens est.
. ADDI Vero, ex dictis eodem lib. 6.esse quosdam nullatenus probos viros seu omni solida virtute vacuos qui prii Mateψappareat,eaeterum vere proprieque prudentestio a sunt,sed an νοὶ,id est, solertes sagaemissave industri ingeniosique atque adeo natura bene dispositi ad Prudentiam comparandam aErgo fieri potest, ut aliqui prudentes videanatur,d tamen vere proprieque prudentes non
fini unde de similiter fieri potest, ut aliqui omni solida Virtute carentes,& interdum tu e bidis antectionibus victi, quales iunt in eontia nenies,videantur quidem prudentes,sive propatet eam νότητα , Duniam sive ob aliam causam & tamen varu proprieque prudeu H
160쪽
hon est posita in illa sagaeitate naturanti quae
saepe eum pravis moribus,& sordida vitiorum colluvie componitur: sed in solertia illa , quae conlilio ae multiplici rerum experimento cois Paratur, semperque in honestu in contendit fi-aiem , per idonea media,& rationi contenta. nea. Quam dicterentiam sagacis hominis a veru prudentes tradidisse monet Arist. eo loeo.
vult, perinde differre prudentem ab incontinente, ae ibidem dici um suit,prudentem differre a vitioso. uippe incontinens minus disterea prudent quam vitiosus. Quod fere si e probat. Ille minus a prudente disteri,qui magis cuillo convenit, sive maiorem eum eo similitu-idinem habet. Atqui incontinens magis eum Prudente convenit, seu maiorem cum eo simi-ditudinem habet, quam vitiosus. Ergo incontimens, unusquam vitiosus, differt a prudente. Minor, in qua sola est dissidium , probatur.
In continens enim convenit cum prudente, quatenus ter uerationem habet rectam. In
Conrinens quippe , sicut& prudens, recte ae Vere iudieat, nitit improbe faciendum esse; nulli voluptati illicitae turpi indulgendum elis: Auamvis aliunde disserant in eo,qud vir prudens , quoniam sedatas habet perturbationes, nulla earum impelli iur ad operandum turpiter,&eligendum in singulari, d in genere
iudicaverat pravum: incomitiens ver perturbationum impetu trahitur ad eligendum, Mperandum in singulari, quod pauid ante cenis
fuerat malum,& fugiendum. At vitiosus viroque ex eapite disserta prudente, atque in nul- Io eorum convenit. Non enim solum turpiter MPeratur, sicut incontinens sed prarierea etiam corruptum habet iudicium , quo censet, Ialtem practice, vivendum illa secundum, iuptate in Ergo incontinens magis cum pruridente convenit, seu maiorem cum eo similitudinem habet, quam vitiosus.
Bon elle simplieiter malum in vitiosum sed solum semi pravum, semivitiosumque, probat hac pene ratione. Quisquis pravus istriosus simpliciter est non solum habet perverasum appellium, sed etiam iudicium corrupinaum. Ergo qui solum habet per ver Ium appetiarum, iudici ut tamen seroat incorruptum, is Non est pravus, seu vitiosus simpliciter, sed ex pari solium. At incontinens est eiusmodi: quamvis enim impetu periurbationis e tr hatur, ut appetat turpiter, se quaturque illicitas voluptates adhue retinet iudicium incorruprum risi saepe dictum fuit superioribus. Ergorneontinens non est simpliciter pravus , seu vitiosus; sed ex parte solum. Nimirum,ex duobus iis, quae ad plenam vitiositatem exigua- Iur,alterum dumtaxat habet ideoque soliti se
Arist. quia mineontinens eget simplieiter Id-
iustus, ageret certe per inlidias, qualiter ij omnes, qui iniustitia notantur. At in continens
non agit per insiddis, sed palam Halbet enim rationis iudicium rectum, ecundum 'sudd nullo dolo malo agit, solum turpiter agit axperturbatione animi. Ergo non est simplici texiniustus.
nullum ex incontinentibus prave sere ex consito deliberationeque Id autem ut probet, supponit ex dictis cap. 7. num. IT . incon tinentes bisariam dividi. Quidam enim illorum dicuntur praevolantes, seu praeeipites αtemeraris quoniam ante consilium di deliberationum rapiuntur periinhationis impetu ad agendum incontinenter Latii autem non , nisi post consilium, deliberationeretique,ex eodem impetu perturbarionis turpiter agunt, quia persistunt in illo iudicio firmo, ted abducuntur illo impotenti palsionis astu ad vdluptate expledam, ideoque infirmi, seu imbeeille dicuntur. Hoc supposito ratio rin se procedit. Omnis incontinens, aut est Praeceps, aut imbecillus. At neuter eorum ex consilio te' liberatione iurpuer agit. Ergo nemo inconti nentium ex consilio .deliberatione turpiter agit Minor, quae ista probatimne eget, suade tur. Praeceps enim,mallum ea pectat consilium. deliberationemve, Ied temere rapitur adipe, randum ineontinenter. Imbecilius auternit quamvis deliberet, Wrationis iudicium coq. sulat, tatne accedente perturbationis impetu, non persistit in eo iudicio consilioque. Ergo neuter eorum peceat ex eonsiles delibera, η
ehra similitudine eivitatis, in qua deliber rue quidem,& non, nisi maturo iudicio praecede te, leges a placita sormandis motibus oppo tuna feruntur, atque ad felicem Reipublicassatum idonea. At postea nulla earumdem l .gum observantia est , sed summa egi Is uti in is sexequendis. Quare civitas eiusmodi a gnna est congici' illo,quod in Ribente les proatulit Anaxandri destri met lamlico Situitis vias Am da legum cura erat. . Fuit verὀἱs Anaxagdrides, ut est apud Athenaeum, Lilium Gyrat dum Dialog 6. Comicus Poeta celebrii cuius tamen fabularum χωla extabat,quae Tereus dicebatur riuriscae teras
ipse igni tradidillet, quia non placebant. Fuit e
etiam dicitur forma pulctherrimus , statura procerus, bene comatus, veste Purpurea viens, fimbri satureis: sed asperis moribus notatus:& qui iubi sorte ab aemulis Poetis vincebatur,