장음표시 사용
181쪽
Cum est sicca tellus, ipsa certe tum imbrem amat: Clim turget aether, imbre cum coelum tumet, Affectat ut telluris in sinus cadat. Heraclitus autem contrarium dicens esse conducens δε ex differentibus pulcherri rerum concentum oriri 6 pc discordiam omnia
fieri. Sed his contraria complures alij sentiui,dc Emoedocles,qui quude sit mile appetere simile dicebat.Naturales igitur dubitationes omittamus.Non enim ad hanc sunt accomodatae consideratione. Qua ve-r,sent humarun,& ad mores,assectusque pertinet,eas consideremus.
Vt sitne inter omnes homines amicitia an impossibile est pravos esse amicos:&itrum una species amicuuae sit, an plures. si namque unam esse putant,quia magis est, atque ninus , non sufficienti argumento ducuntur. Nam quae sunt diversi specie, magis sunt, atque minus.Sed de his antea diximus.
uiam similitudine refertur, malium locum di Menda ιι tritur.
sita est,ut ostendatur, tracta.
tioilem de Amicitia ad Phialosophum Moralem spectare. Deinde quaedam de Amicitia
Putatum fuit de voluptate, tractandum esse de AmIciliaci idque ad Philosophum Moralem pertinere. Quod probat quinque rationibus. PRIMA siesere institui potest. Disserere de omni virtute morali, de de omni illo, quod cum ea connexum est , spectat ad Philosophu
blorhlem. Amicitia autem, aut est Virtus mois ratis,aut saltem connexa cum virtute morali.
Ergo disserere de Amieitia, spectat ad Philosophum Moralem. Maior patet: Quia dissere. o de Felicitate,&iis,quae cum illa connectatur, pectat ad Phil. Moralem: ut lib. I.osten sum est. Atqui virtus moralis, desquidquid eum ea necessario eonnectitur, est eidem Felieitati, sive summo hominis bono connexu. Ergo disserere de omni virtute morali, de iis quae necelsario eonnexa sunt, spectat ad Philosophum Moralein Minor autem primi
α praecipui syllogismi suadetur ab Aspatio
apud Eustratium in praesenti: Quia Amicitia
servat quoddammodo mediocritatem rationis,sive aequalitatem, inter extrema. Versatur
enim in moderando Meomponendo quodam animi aflectu medio inter nimium amorem,&.dium:quorum trumquε habet rationem utii extremi Insuper de Amicitia mediat In
ter adulationem, aliud vitium carens proprio nomin quod tamen ait pol se rusticitatem ais pellari: quoniam&fugit blanda quaedam quasi mendacia assentationi , ,& ab alter extremo nimiam asperitatem. At quidquid mediocritatem inter duo vizia servat, id tu habere rationem moralis Virtutis Amicitia igitur habere vide ur rationein moralis Virtutis.Si autem ratione hac non probatur esse virtutem moralem , quae est prior illius minoris pars saltem evincitii pars posterior, qua asseritur,esse usu Virtute niorali connexam:quia,ut observat idem Aspasus, Amicitia videtur inseparabilis Iustitiae come, quonia, instar illius,quaerit ae litalita .em c solum inter aequales es, vult. lnluper dipium Probat: quoniam vera Amicitia no,ilis i. prolus hominibus d perfecta Virtute Praedriis, inveni iur. Ergo de primo ad ultimum vera est illa assumptio Ira 'tot ta7 γαρ ἄρεα η ἰ ..' μεν ἀρετές aus ea virlus,auccuo νιrtute,
RATIO Seeunda Arist. in idem probandum est: Quia itidquid et Iaudabile,&huniatio vitae , a Felicita neces artum, spectat ad conlideratiot em Pliato Ophi Moralis rima citia autem est quid adii Udum tau dabile, S uiti 'Immau.c, ac se lici a I nccei artu. Ergo Amicilia spectat ad eo illide ratiotiem Plialolophi Alorali , . il Suu lii O, irae in Inor,
suadetur illustratur per sinsula partes.
182쪽
ETHiCA. Lib. II. CAP. I. De Amicitia.
Ac prirnd quidem lati dabilem esse Amieitia,
conita ex coinmuni hominurn asiiuratione, rapientium Min lipienti lim, quibus lancriim vela abile semper fuit ei e Amicitiae nome& exeniplar quod bet. Ipli Scytris , quamvis
an Utici manicia rari rari, vique aded venerati sum iacite: tram Pyladisin resti,,ute titulo qtiali cos Ore rati tuerint, despici prini plO
Dὶliu ciuia tu Siciliae tyrantius, satis nobili iata v c ii deliἰate ,eas Amicitiae ara cerexit , ut volue ii recipi iii iocietatem Damonis Q yttra. , qua vivi lio in lanior in quod muruam illorum Ymici'. tam veneraretur. Ergo illa laudabilis prosecto eit. I UI RO Necessariam praeterea esse vitae humanae Felicitati,quae est alie raillius at sumptaonis pars fuadet Iristo t. eluia
sine amicis item a piat ei vivere , quam vi, habeat Omnia reliqua bona. Qu9d demonstrat
ei cuta quodam per omne, ita us, Ouditio. nes, at Ialesque hominum. Etenim divitibus,
di principatus, ac potestates obtinentibus, videtur in axime opus es e amicis. Quae tenim utilitas est eius imodi prol peritati, , sublata beneficentia quae potissimum existit,&maxime laudabilis est erga amico, Aut quomodo servaretur, aut custodiretur abique amicisE uant enim amplior est prosperita, Scpotentia,ed periculosior est. Quare tergeminus ille Geryon, qui Nostra Hispantie xx
utile memoratur , plura corporara brachia tabulis dicitur , sicut de Briareus centim nus, us ambo essent magno amicorum praesidio circumvallata, ac proin te ab inimi- eis securi Dion quoque Philosophus admonuit e sertur Dionylium, ut si nollet regno excidete, pararet ii O potius amicor uix praesidium,quis divitiarum Q rare de Dionysius
ipse filium suum aliquando Oo iurgavit, qud de tot de tam Gguis poculis aureis a patre acceptis, nullum dc discla quo amicos lucrar tur. Id ipsum quoqued pauperious, cinealamitate politi , pro at Arist. quoniam iis viai com est refugium ad amicos recurrere. Sintiliter ωde iuvenibusu quoniam ij plurimum
eonfert ad non peccandum ἰ nimirum , quoianiam ab amicis almonentur,ut se contineant. Sembus quoque ne cellariam es, Amicitiam ala ut nimirum, colantur ab amicis, debitum obsequium ab ijs accipiant. Praeterea ut illorum ope desectum virium suppleant in ea devexa aetite. In quod illulirandum profert illud Homericum ex lib. Io Iliados,
quo signi hcatur, po .entiores esse ad intelligetidi 5 agendum duos aut plutes simul, quam unum. Quo ipso Homeri versiculo, rus est Cicero in hylli .au Varronem ctis. διιrc. ut observat Giphanius Patet igitur in orn nilaominum statu, conditione, cic aetate, homini
turae humana ad rodum contentanea dc recta sunt, ad vitam bene felicitetque ducendam,
pertinent ad considerationem Philosophi Moralis. Ite uim doctrina Morum comprehendit omnia,quae ad hetiei feliciter vivendu cognata homini iunt liqui Amicitia est admoduconsentanea natura humanae ad vitam bene feliciterque ducendam. Ergo sim: citia pertinet ad considerationem Philosophi Moralis Minor, ii qua eii disti cultas, pro Datur ab Aristo. ele inductione facta inter gignentiain Gnata,quibus natura insita est benevolentia,aut
quas amicitia qυς dam: ut apparet in avib'.
animanti ou universis , quorum generans clagem tum infito quod a naturae allectu se amat. in luperce animantia omnia unius specie peculiari quadam inclinatione sibi invicem eo iunguntur, de maxime homines: ideoque laudamur qui prae aliis , λαν ρ ωποι, id est, mι- num amatores seu humani, affabiles existut Obediunt enim natura rationali, cui insitus est eiul modi amor, ut homines inter se bene ac feliciter vivant. Amicitia igitur admodum consentati ea est naturae humanae ad vitam bene selieiterque ducendam.
CONFIRMAT Arist. observationere frequentis apud homines,& notatu dignC. Si enim quis videat alium aberrantem, insit sinatura est, ut illi statim ostendat viam Ἀβα rectum iter deducata deoque Diphilus Comicus Observat, id tam sancte atque inviolabiliter servatum apud Athenienses,ut si forte quis erranti non otienderet viam, aut per obliqua dirigeret , saeris ei interdiceretur, cum ex crationibus d diris. Cuius etiam consuetudinis meminit Cicero lib. 3. Ome. In quo naturali debito, aut iure mutuo hominum, videtur niti illud quod praeeipitur Deuteronomi DIS. 2 I. v fi lius viderit pecus alierius , etiam inimici,vagans merrans, illud domum reducati addita insuper minaci execratione in eum,qui caecum in errorem induxerit. Insitus ergo natura est hominibus quidam amor, beneficentiae pars, ic veluti sutidamentum Amt-citiae quicum iudicio Sc clericione amat reda
mante, ,ut idem Aspasius supra allegatus apud
ralis est disserere de illo,quo civitates in opistimo rieli ei statu ervantur Amicitia autem
est id, quo civitates in Ptimo de seliei statu
183쪽
servantur. Philosophi ego Morilis est d reare de imicitia. Dior paleri. Quia doctrina Mo
convictu humano mei vili prospere ac feliciter se labeam: idque potas stimum curant legum Conditores, qua praemijs, qua poenis indὲctis. Mino autem suadetur ni Ticii in enim ei mare concordiae .consensionis animo tu Mercives. Concordia autem eonsensione animo. zu:inter cives servantur civitates in optimo de felici stat , at oueabis inni iniustitia alieno. Nam inter concordes nullae intercedunt iniuriae,& communia pene lunt omnia Amicinia
igitur est, qua civita es in op: imo de felici ia- tusetvamur. CONFIRM. Melior enim quoddammodo est Amicitia, seu concordia animo ru,quam Iustitia, ad felicitatem Reipublicat, Tum, quia Legumlatores magis habet prae cu- iis concordia civium, qui Iustitia: vi pote existerimento edocti, pleratque Respublicas, Meivitates ex discordia eorruisse ideoq, Amicula quoddammodo praeserunt Iustitiae,veluti comis modiore earu eonservationi. Tum etiarn,quia inter eos, apud quos servatur viii ita, tape concordia, seu Amicitia, desideratur. Neque em mereo' Maliqui duo sint iusti, eo tinud insertur, amicos invicem ei e .led fieri potest ut alter alterius Amieitia desideret,ad uiam Feliei tale explendam. Contri vero si latu amaci sint, neuter Iustitia desiderabit in ordine ad alterv. Cum enim hae e olei desideretur ad aequalit te constituenda, Maequalitas viriu'. per Amicitia poma sit eoulequens est, viatilia semel Amieitia in te e duos, Iustitia non desideretur. Qua ipsa ratione Arist infra ob Io. docet, I stitia proprie dictam no cerni inter deos quos, nimirum,supponit inter se coneordei. Ergo sicut Philosophi Moralis est digerire de Iustitia, quia eonvenians est Reipublieae;etiam ad illius partesin officia spectabit tractare de Amicitia, quae quoddammodo convenientior est. g RATIO Quinta N parum disseis rem a prima. Quidquid honestum est, 'aude
se uti de omini scio:iestas, est argumentum, seu materia Philo. Cp lyra Moralis. CIRCA Seeundat a partem ea pilis, incipit propo .iere ali ilao de Amicitia quaestiori es, vel Hii glude ii do,& velliando solum. Prima est cire Amicitiae desinitione. In quo sunt varies diis identes I rallophor sententiae dilidam enim volunt manae si rationemam ieitiae in quadam similitudines, proptereaque omnes, ui si fulles lunt inter se , invicem ioque in leo sella Lia Plato indieat pluribustodi, , sedit aesertim in LUM , ubi de accersit Poetas , in primitque o inerum Odygis pro eo de iii placito : sicut Socrate docente , sit gulos homines singulis hominibus antico seu quonra liniles sunt. In quod idem confirmandi astet Arist. proloqui illud suo
rech pore pervulgatu κολιον ram oλιον gra culι, augeaculum, nimiru, facile se adiunge re unde e illud Ciceronis protritum Parex
cum parius jacile congrega attar. Quo etiam spectat adagium , quo dicitur , similitudine
esse matrem amoris, 'ii CONTRA Alii voluerunt, similitudine potius odii, quum amori, causam existere. Cuius opinioni salictore facere videtur Hesiodu, quain vis plum nominati in noti alleget; quonia aster verba ex ipso dethaipta , quibus dicitur, figulu figulo colurari uelle , fabrufabro, ke. Carmina auid Hesiodi e Graeco Latinὁ ei prella, lis e sunt apud Athaeneum lib. I L. Semper υι cinus vicino e Daemnius bune ut Condere certas VcI.
Eu gula se est , mendicoque lavidu
Mendicus: cantor antoreo; ιι Oidus odit Alios denique pioseisione Phyii eos indue ie
istimantes, Amicitia potiu ex dissimili iudine, quam ex similitudine ortii. Q. io exemplo rerum naturali uti obabant' quonia in iis oritur amica coniunctio ex qualitatibus dit si-
delitibus inter se permissis ideo lite ii ripides
seu materia est Philosophie Moralisi Amicitia cecinit ter eam aridam amare imbic: c tu quo- autem honesta est,in laudε apud homines me que, quando nubibus tumidum it inare duretur. Non enim laudatur solum philo platria, seu ami eoru redamatio; sed etiam polyphitri, id est, amico tu multitudo Laudatur, inquam, haec posterior, no opinione Arist. qui infra lib.
o. c. Io. multitudinem amico tu damnat, docetoue Amicitiam solida non posse cum pluribus traberi: sed ex opinione vulgi, apud que audabilio habetur quis, qud plures amicos rabet
viam ad irrigandu .n aridam erram. . , 'legat praeterea Heraclitum, qui aiebat ex ioviis dis eordantibus inter se oriri su1vς harmoniam, Womnia ex eo nitari j ge inerari. Quamvis ad sat non dei utile ex Physicis , qui e trasenlerit Empedocle enim qui de tota nituis ta , versibus egit , inter alia , dixit , τοιον τησαριου ριε Q. finiti appete utims-
Verum quidquid de eo sit,&an in autographo mile. Vide infra cap. ι .circa tinem partis se
Arist. legeretur solum φιλ λια, ut plerique cundae, volui tiate ita inio, iod Ambinus m. VERUM Arist.iis relatas aliorum
pluribus exemplaribus ii veniri testatura inde convine itur, lanctum id honestu censeri Aini. citia negum, ael ude dignu Amiciri igitur.
du definicii dum via aliquid ex priticipi j paysiis eis ted ex ij , quae humanae civilis vitae
184쪽
ETHICA Li LVIII CARI Re Amicitia.
uitelites principio. Ducebantur enim ex eo suo Amicitia admittat magis a minus in per comparatione videatur crescere ae decreta 2 nam Amicitia i honestate nitens me ior est.quam quae ex utilitate oritur.Redarguit vero te existimaqtes.qudd infirmo sundamento nitantur. Ex eo enim quod magis alit minus admittat Amicitia , de alter fit melior aut sterior aliera, non salis colligitur, unicam elie Amicitiae speciem siquidem 3cea, quae specie essentiali dissident, admittunt magis ac minus Monum alio melius est virtutes enim morales magis minus admittunt Me una erfectio est quam alia , cum tamen intele speeie identiali differant. Neutram eis
ro praedictarum quaestionum resolvit hoc
De omabili ATEMN Autem haec fortasse,si ipsum amabile fue
rit notum. Non enim omne quodvis amatur, sed ipsurriarnabile. Hoc autem , aut bonum, aut iucundum, aut
utile est. Atque id utile videbitur esse per quod effici
tur aliquod bonum, aut voluptas .Quare fit, amabilix sint ipsum bonum, d iucundum ut fines Vtrum igitur ipsum bonum ament homines, i id,quod ipsis est bonum Distrepant enim nonnumquam haec similiter Sc circa ipsum iucundum Videtur autem id quisque amare, quod bonu est sibi. Et esse simpliciter quidem amabila, ipsum bonum unicuique autem id,quod est unicuique bunu Amat auto
quisque non iri quod est sibi bonum, sed quod apparet neque quicquaid reterlaerit enim ipsium amabile apparens. Cum itaque tria sint ea,
propter quae homines amant,circa benevolentiam quidem inanimat rum rerum,non dicitur amicitia, uippe cum non sit reciprocus amor,
neque voluntas boni illarum.Est enim ridiculum forsitan, vino bonum quempiam velle. Quod si vult,salvum illud vult esse,ut habeat ipse ae
oportere aiunt amico bona illius gratia velle. Eos autem qui hoc modo volunt bona, benevolos dicunt,si non ideis,& ab illo fiat.Mutuam natique benevolentiam,amicitiam eme dicunt. An adiungenta est, non latentem Sunt enim complures ijs benevoli, quos non viderunt Dpm
tant autem studiosos esse,vel frugi Atque fieri potest ut illorum etiam quispia similiter ad hos afficiatur. Igitur hi mutub quide sibi benevoli
185쪽
. ix4rib sa amabile inium Messe, quod est bonum . nimirum , aut honestam, aut racundum,aut otile a cuiam Oer iram esse in benς ientia , mn qualibri de tantua, di minime bscura. VM Supersori eapite premississet
Arist. plures ei te Amicitia posse movet quaestiones ac quasdam excitauet, neque ullam ea
rure, de ei dissei nufic investigat
definitionem Amielitae in eiseernit eam ex amabili petenda Ge. Dividit amte caput in duas paries in prima docet, genu, in intelliae detinitione elle benevol ea tiaux.
In secunda statuit, disterentiam in eo sitari esse, quod benevolentia sit mutua re non di,
CIRCA Primam partem praemittis,
ad facilem enodatione difficultatis conferre,ut cognoscatur φιληνόν,amabile.Non enim quod.
bonum, aut iucundum aut utile.Nomine autem o aeta3i,honi, prosectd intelligit honestui:
quoniam antonomastice bonum dieitur.Vri ei est medium,quo obtinetur bona honestum, ut Aucundum ideoque hae e duo solam amatri uexi fines duodemum ad ne illo teli in etho dilredacto docet, solum amari id, quod amabile sve bonum est triplex ver genus ei te amabilis,seu boni quorum primum per se xantonomastice bonum dicitur, quia diuestani est secundum vero qu*d delectatibne pirit, ideoque iucundum, ac steque hilus delectabile dicitur triertium autem quod ad alterum praedi. eorum confectis et modum adi sentici a medi , ideoque vii Ie appet atata uuare uis Priora sisIum amant ut ut fines, est, pi tantum amentur , ut fines , sive 3ὶuod perinde est , amentur propter se , quiescen utcurri que auim in eo tum adeptione. Vtilia auisiem bona nunquam aulantur ut fine ri nee Propter se qua ruit tur, sed propter honestum; aut delectabile. neque ullus invenitur qui in iis yicumque conquieseat. Nemo erit m appetit divitia, Visi ad usum virtutis, aut paraudat
. Iegs, Non bene iue ore pro hunciat rab Atist. bonum ville soblati esse ami-bile propier aliud ,3 non gratissul. adidqaia enim expeti potest tanquam iniri linabile est propter te. Atqui divitiae,quae sunt unum misie,expeti pollunt, aliquando expetuntur,aquam finis. Ergo bouuvisse est ibile prop:ier se Asumptio, sive miliue, iis de id primuin exemplo avarorum, quivitie tuum ponstituunt diffusos loeo,nudis pedibus ambulabat,antiniaque gratia faciebat patia, toto corpore Oinlulabat se Veram in luper probatur ea detna rumptio ex doctrincipsius Arist. o. i Politis: decernentis, solum fine inter Omnia quae appe- umor, infinite expeti, idque proprium euenia ni,,ut eius appetitio infinite crescat. At etiam ibi dea, docet,divitias, live pecu illa infinite appeti, ne eius appetendae finem ullum ella. Virude illii notum carmen Horaiij scit amo nummi quanto ' a pecunia cresit. Et udoni, reeenii, Desiae distiebon: In itiυο ρεπε paν modus eptatisus: Optandi emnam sibi nemosacit. Ergo divitiae, sive peeuniae, quaeso ut bonuus viile, ehpeti possunt , quandoque expetu
ieri,& Gallut ijsolutionibus, bon utile, qua terius viile est, nunquam propree se amari, nee habere rationem finis: Quia finis est cuius graatia aliquid fit, sive quod tui gratia quaeritur.Ataqai bo tum ville quatenus cile, non est euius gratia aliquid iri sive quod sui gratia quaeritu MIumeri equo ii ut' ratenus confert, sive ea iadueit ad aliud in ratione medit.Vtile ergo quaaterius ille nutiqua habet ratio finis. Neque obiὸctio estitieit quidquai rem opposita ab exeaplo quo tu Iiri nimis avarorum:quia per ae eisd8. eoii figit quHd Pimiointerdam collocen qin diVMΝ,que an si vitae sunt: dc adhue t corrore respitiunt divitiis,ut Niles,sed ut delecta bile, de mohstrosa lino ruinatione appra huis 'stippe sieat bonuui apparensi pure laeva Aduli uis improbo amat ut quasi verui otium,oc simpliei et amὲbile eum tamen eiusmodi noti sit: ita eii a divitiae,quae solum iunt bona utile, politabamati v fiuis,sive ut delectabile bonia, ab improbo de avaro liminine. Quod detestabialta vitia proeul a nobis ei; eoptat Regius Psal- te, dum acti,ire ruitias aram ut mitte Oevpontre. Itaque per aec .dens , , et ethaeui avarui potest contingere ut infinite ametur,si. nullis, sit finis appetendi pecunia. apia preliei,sim , ut bt nam delectabile , de Mnem' De vi. nullus est finis amandi Mupta tera, quando inordinare quaeritu ut finis, e bonum quamvis sitivi iciter ira bonum iii, neu filii miles te autem loque nati divitia non ama sit infirili e , sed aiedioeriter solitat, e qualiatiam si It id linear honestui per ea me .dia ob inendum Et Praeiere pios uinque eo,
fingit quod divitur, est iam abii probi , inhquaerantur propter in ea copina alia m
186쪽
tatum propter se is sine ordine ad alium
s . HIS.Sint vita, emit M. Mautionem inde ortam. Dictum enim est hominu , quoties avant, prosecto amare bonum aliquod.-Nunc .eusMitur utriis amensi quod veret
1 inagis tantae dite' dum vult Giphanius, mutuus amor. Verum cum ea vox s
bulis,aMt exacta sermonis Latiar proprea te curatur,sed rebus ipsis, pro usu Scholae. In ea nota in necessitate redamationia ad veram Amicitiam, sonsentioni caereri, o num a tim Plario is side, si id probat: AEusa nisi in Amicitia ellet reuaniatio, queserue.'dium posse s ier in leo felle etiam dum anci-ci sunt, inimirum, si alter eqrum vel terrisa sum iteri. Quod plane: repugnat micitiae Ratio Auiem Ara R. an iidem prooandum eii Ritomas ad Amieitiam ne cellaria o esiet rea altatio,
num,cum eo Amicitiam habere: similiter secus qui aurum aut arsenium am/at, cum issanire Amicitiam Consequens veto talium vile pateri idquet ea eo,quod in vino, auro,argento,& quibuslibe rebus inani tria non si ad x alio, seu amor mur s. Ergo hae necessarius en ad Amicitiam constituet idim. 0MM H
Amicitiae est, ut amὀr, seu beue olentia Ut non
Naal 'imirum,' um cuique amicorum in Eoia testat se ab altero amari. Alioda enim 'miarunt quam ex narratione aliorum, teItanti uinesse probos amabilesque: a Fibus tosta' lianc τ' aqtem nemo dixerit elis AmsEitiam,s neu M 8ς mutua am' re sita elle, sed in eo nomina
187쪽
CAP. H. Definitio Amicitiae . . IU
Ridi lias enim habebitur qui dixerit te ama. Natura Droe 'n;ilvae idem Aristatb. a m eis
re vitium v. g. propter vinum. 5 non potius ob to e. cclverique alii. Ideoque mutinis quoruα viiinnem,aiit voluptaterre, quil capite vino dam amor, L privata cuiuique utilitate volup Lui urat triti illustrande a. de opportuitu est tale via coniri incus,per Iolam catachresim, sive Quod Galluia iis observat in Mistipo Cyrenai abutam dici solet Amicitia. Quo sensu aeei em aetatis suae Philolopho celeuta, Ied Laidos nit vidiusci Volata a..ucillas Gillitate pro ameretricis amatore perditia. ut eum intertia bat. garet ut a quod aiv, eur ita deperiret Laida ta CLAVDI Denique ea pii asserendo, ad qua se iebat se non redamatici et pondit sci Amiciliam opurrere, ut amantes bene vel ipere etiam se non amari a vino , ilice , nec in nrit: iro , non lai inter , propter bonum tamen node pro hi uera ab amand plicem az a irati quo demum tota Amiciliae definitio vi aut arquippe tuae solius talitatis, aut volup comprelienditur li muttitis an o non aiarata gratia velle expeteretque. Quare ut rami tenI. Quod auten debeat elle propter bonum et tia vera sit, ne eellariu est amicum am1rtita a mali soIum spectat ad Amicula in pei sectam, ii sui, sive propter ei plum,d non ob tala a deri ua mox. tem, aut voluptatem amantis. Quam doctrinam VIDE D. Thoinam I. a. q. s. illius illustrat Cicero, tum in Laelio, nis lib. I. do Interprιtes.
IFFERUNT Autu haec specie, dc amores ergo,ic amicitiae. Tres igitur iiiiii micitiae species, aequalc num ro amabilibus ipsis.Ob nuria quodque ςnlrne mutuus amor, non latens.Atque qui seu mutub amantaloesbona libi invicum volunt, quo amant. Qij igitur ob utili an se mutu amant,non per c tinant, sed quo aliquod a in in icein capiunt bonum.Similiter Sc qui amant ob voluptatem: hon enim fac IOS amantiquia sunt tales, sed qui .i piis afferunt voluptate. Qui igitu eo utilitatem amant, ob suum diligunt bonum. Et qui QTvpluptatem, ob id, quod est ipsis iuchindum, ta non quo talis est is, qui amatur, sed .qub eli utilis, aut iis cundus per accidens igitur liae sunt amicitiae. Non enim amatur quomodo talis cibis, qui amatur sed quo vel bonu alia quod esseri, vel voluptatem Tales autem amicitiali fac e dissolvi pos-mni Mon permanentibus ipsis similibus. .im si ion ulterius iucundi sint, aut utiles, amare desistunt utilitas aute Hesper manet, sed alias alia fit. Dimoto igitur eo, propter quo di xant an iaci, ii volviturae amicitia, utpote quae ob illud erat Maxime autem amicitia tetiis in senibus
.fieri videtur. Huius enim aetatis homines, non Voltiptate ni , sed vis sita. rem equuntur, si ita iis iuverubus, atquc viris, qui sita siti dent utilitati. Tales autem nec multum linil vivunt. InIerdun Conini nec sunt iucundi nec indigent igitur tali congressione , ii non sint utiles. Nam eoutque iucundi sunt, quousque boni conssequendi spem habent. Cum his 3 ami-
188쪽
amicitin de hospitalitiam ponunt. Iuvenum autem amicitia, ob v Iuptatem constat.Vivunt enim cum affectu,& id maxime sequuntur, quod est sibi ipsis iucundum, d prasens. At clam mutatur aetas , alia fiunt oc ipsa iucudaratio circa cit, ni amici,ctimne desistunt.Nam simul cun eo, quod ipsos afficit voluptate, bc amicitia ipsa mutatur. Talis vero voluptatis , celeris fit mutario Prota sunt etiam ipsi iuvenes ad amores.Plurimum enim amatoriae amicitiae perturbatione fiunt, ob voluptatem.Quapropter amant,dc kb desistunt,eadem die pripolitum irae mutantes. Hi volunt totos dies una versari, simulque,severe sic enit fit ipsis id,quod per amicitiam suam affectant. Bonoruautem amicitia, similiumque virtute persecta est amicitia. Hi nanquς mutub sibi bona similiter volunt, quo boni sunt Boni ver sunt per se apses Atque is maxime sunt amici, qui bona amicis illorum gratia volunt. Propter se ipsos enim ita sese habent, donon per accidens Pedi manet igitur horum amicitia quandiu sunt boni. At virtus res permanens est. Atque horum uterque bonus est simpliciter, & amico Boni
enim ipsi, absolute,di sibi mutub boni sent, Mutiles, & iucundi, si mili modo. Nam boni, Mabsolute ac sibi mutuis sunt iucundi.Sing.
Ps enim propriae actiones sunt voluptati, bc quae sunt tales Bonorum autem actiones tales sunt, aut similes. Talis autem amicitia non sine ratione permanens est Coniunguntur enim in ipsa omnia,quae in ari. cis esse oportet. Nam omnis amicitia aut est ob bonum, aut ob voluptatem, ve sim liciter , vel amanti, vel ob similitudinem, quartila Haec autem omnia bonorum per se ipses amicitin insunt. Huic enitus miles sunt de caeterae.Et id quod est abistute borium,est ciliueundum simpliciter Maxime igitur haec sunt amabilia: &amare, ae amicitia, in his est maxime, optima amicitia. Sunt autem merit,iales am citiae rarae: pauci enim sunt tales. Tempore inseper Sc consiletudine Opus est.Secundum enim proverbium, non fit ut multa se cognoseant prius, quam simul consumant dictam salis mensuram. Nec igitur fit, ut prius recipiant se, sintq; amici,quam amabilis utrique videatur esse, atque credatur uterque.Qui ver ea celeriter inter sese mutub faciunt, quae ad amicitiam attinent volunt qtiidem esse amici,sed non sunt,nili sint M amabiles, & id ipsum sciant Amicitiae nanque voluntas, non amicitia celeriter fit. Haec igitur, tempore δε caeteris perfecta est amicitia, Sc per haec omnia fit. Et virique similis emab utroque, quod quidem amicis insit oportet.
189쪽
Amisit O t iplex genus Us: duplex, nimirum spurium quorum alae um iucunditate, alterum militate ducaturno tertiuis iniquesimpliciter atque absolutὸ bonum seu τo ἀναεῖν, duetum uitis honestatis tuitu.
NOBILISSIMO ET DOCTISSIMO HEROI,
D. D. ALPHONSO DE LANO ET VALDES,
CALATRAVEN IS MILLT DE EQUIT l, I GIO CONSTIAM OIN SUPREMIS SENATIBUS IUSTITIAE AC FIDEI,&c.
mihi Clarissime, de multi nominibus colendisSime Heros. Nimirum. si oculos allo convertam,vs invenire polcro exemplutu. Vsque adeo rara avis Amicitia est. Sunt qui Phoenicem in Arabia se vicisse dicant sed de ijs ipsis amrmare ausuri,neccum anum duos vidisse .Paucissimi enim lunt, quibus ausint utrimque conoitioi cs illae, Pt adtolicam de perfecta in animorum contensioli fidesiuierantur. Verum intcreos pa
cos TiBI locus est cum Excellentissimo Peincipe ac Di Di DACO DE SARMIENTO
VALLADARES, Summi Castellae Plaetorii quondam Praesidi, nunc inquisitore Generali, Hispaniarum ubernatore. Hoc enim amicorum par bc exemplar mirum, aetas nostra vivit Aristoteles hoc libro multus est in exigenda similituus ne doconvictu eorum, qui vere amici audiunt, iuxta illud Empedoclis, Δμ- τἀ ,μου, ipsεχ,simile appeter unisi mile. Ideoque cap. IA inquiti Μέγα δε πρός φιλia τὸ συντ: ρὸν υ τὰ καθ ήλικιαν Magnum etιam ad amicitiam est , ni educatum ess ct aetate congruere.Vobis auicni maxima si militudo, par aetas.&convictas pene diuturnus fiait. Sina Illi do, inquam, ab illustri utrius que prosapia , ab excellemia ingeni j, a cultus inpensilaim; litterar st, ab eruditione mira, o honestate morum. De convicta,& familiaritate frequenti ictius cst , quam ut opus sit. multis expii mere Inchoata est ab ipla adolclcentia stabil1ta in uno eodemque Maiori S CRVCu, Collegio,& Vialiloletana Academia, multo ram annorum contubernio: pluaritanaiadauc spatio continuata in ea-em Matritent Curia. Accel Sit demum contensio, aliaque,Vt in proverbio est diam amborum oris eae mile. Quae coquatio,quis nexus, quae Amici. tia maior lacessant veteres, obtruiae re desinant ecani tam illam philalleliam pyIadia&Orcitis, Nisii atque Euryali in qua inrtasse nil si praeter fabulam est. Spuriae amicitiae, quae plerumque ducitur utilitatis intuito,conuitio amnis est,Vt parum duret,in instar hortatorum Momuis cito angvcicac marceat. Ideo Philosophus hoc loco ait: se amicisci quis vivitati gratiae mi ιωuiri ascia tione babenιasque quertia Nam φὼ b intittiis pro Otilitare υς ιιι διωριν mulem pluribus ediminus. quam oportet de babere potant qua uo- ue in eo, quod non o assequuntur,quo indigent eum in dum. Procul haec, non tam volunta tum concordia, quam foenebris, specioso Amicitiae nomine indigna Mitto illam aliam, cui una voluptas pro regula est, nam di in ea vicimque apparet qavstus . ac negotiatio vera laudetiupit inedicam, cui illa,quae toto impetu in honestumat eiulque dumtaxat itudio firmiter ac lolide nititur in asi imis prorsus similibus Voci ipsi huius exemplar dedistis posteritati , minime delendum tum haec scrapta
190쪽
ET HIC A. Lib. VIII CAP.III. Det tibiis generibus,&c.
DRIA Amicitiae genera cinulatui Aristoteles in hoc capite. e dividit illud in tres partes. In prirria docet aliquam Amicitiam elle, quae delectatione in spectet saliquam etia, que utilitate ducitur. In ecunda ostendit, neu tram ex prix dictis Amicitis coiilistentem aut sica ae litate distraque fluxa& que facile olvatur. In tertia uelit ciue diiserit de Amicitia, qua nititur in honestate; dc de ea docet , persectam
CIRCA Ptimam partem statuit triplicem eii Amici tam , idque probai: Quia
IV. idem Hint amoris mutui live Amicitiae species, quo boliorum teu amabilium virorum isque enim numerus debet esse aequalis quoniahahi ius de actus diversitatem e piunt ab obiectis. At bonorum se anabilium species tres sunt, vi capite praecedenti constitutum suit. Est enim honestum, quod antonomastieel τεξῖν. bmum dicitur oves uti simpliciteris ab io. lute Donum. Est insuperison o Gucundiam, se ii delectabile . Est denique, χρησιμο, Uthe. go oc triplex amoris mutui live Amicitiae species est Quare quaedam Amicitia est, quae
ab honesta .e movetur alia , quae a iucundita. te: alia , quae ab utilitate. Porrori; omnibus eonvenire rationem genericam Amicitiae, veluti subiectis spe ei ebu , probat Quia quibuscumque convenit Amicitiae in genere desinitio, iis etiam ratio Amicitiae conveniat necesse est. Atqui tribus praedictis convenit Amiciistiae definitio Elgo de ratio Amieitiat ijs om-rtibus eonvenit. Minor, seu assumptio, quae foris re negari pollet, suadetur. Definitio enim Amia citiae, in genere est qud sit amor matuti non latens. At quelibet ex praedictis est amor mu- tuu non latens. Sive enim duo alliqui se amentpropter honestatem, sive ob lueunditatem, sive
Ob utilii aiein, veri iis inest mutuus amor, neu . trum eorum latens, sed unicuique manifestus.
Ergo ijs convenit definitio Amicitiae in ge-
Has non esse eiusdem rationis, sed diversae , de inaequalis persectionis. Id est , vi interpret
tu Eustrat in , non eonvenire uni voce in ratione Amteiriae,sed analogice, seu proportione quadam tantum Ratio enim Amicitiae simpliciter solum convenit illi , qua niliuit in no honesto, eui uni inest absolute diani
nomastice ratio boni. Caeteris autem duabus, quarum altera iii eunditate, altera utilitate duiscitur, solum convenit ratio micitiae ieeun.
dum quid rave per analogiam ad primamracpersectam Amicitiae speciem. Quamvis enim. Guies te mutuo Quo latenter ob iucundiis ales , utilitatemve , amen sibi invicem bonum aliquod , non tamen quod simpliciter, sed se eundum aliquid , aut per accidens tantum sit bonum.
QVOD ulterius se suaderi potest.
Omnis illa Amicitia, qua aliquis mutuo diligitur, non propier e , sed pros' er aliud ; non est Amicitia per se , sed per accidens. At in Amiei ita ob voluptatem, utilitatemve , aliquis mutuo diligitur , non propter se , sed propte caliud Amicitia igitur ob voluptarem, visi ia-temve, non est Amicitia per i , sed peracei dens Mino , quae probariori eget, suadetur et Qui enim amat quemquam O iucunditatem, utilitatemve, non amat illum propter se, neque
propter qualitatem aliqua in ipsius animo in saerentem, quae amore digna sit sed solum ob
iucunditatem, utilitatemve , quam ex ipso capit. Quod exponit Arist. et eir plo comis de urbani hominis , sive Eutrapelia praediti. Is enim vere in se habet Virtutem ipsam Eutrapellar, ratione euius a me zur propzer se. Caeterum
quoniam Virtus illa delectationem in alijsparit, contingere potest , ut is ametur non quia Virtute praeditus, propter se amabilis ted ob delectationem, seu iue undis atem, quae e et iplius familiaritale capitur. Idertque est de eo , qui probatus est,in dignus propter se amari led tamen solum amatur ob viilitatem ex ipso advenientem. Ergo in Amicitia ob iue unditatem , utilitatern ve , aliquis mutuo diligitur, non propter se sed propter aliud. Solum itaque inea Amicitia , quae ducitur honestate, amatur aliquis propter ses nimirum , ob eam qualitatem honestam δε vere amatalem, qua
intimi praeditus est. CIRCA Seeundam partem assigή
'hat propria nota mearum amicitiarum, quae solum sunt ex iucunditate , aut utilitate orta ν
non ducuntur, honestate. Omnes enim illaesturae sunt, de inconstante, quaepioinde dia
Permanere nequeunt. l aliis ne id probat: Ua
n senim res , quae nititur causis variabili biis di incondantibus, parum durat, facile dis lsolvitur. Amicitia autem ob voluptatem Mutialitatem nititur usis vatiabilibus, o inco stantibus: quoniam iucundunt istise , quibus nititur, veluti causis tua generationis cinconia Iervationis, sunt fiuxa bona, infirma quae passim mutationem lubeunt Amicitia igitue obvoluptatem , aut utilitatem, parum durat, facile dissolvitur. 4 orto utile ac iucundustulae ite mutari, e desinere patetaquia quod mo-d , aut hodie , ille vel iucundum eii , postea
aut eras non est viile, vel iucundum. Scissio venae, aut ustio,v.g. hod e villi, est infirmo eras non est vi ilis eidem infirmo, aut sano Subeunti procellam utilis est gubervator navisci non aurem ineolae civitatu, seu verianti in terra, Iu evnda etiam hodie fuit , quae Cras ingrata habentur. Iuveni delectationem asterunt, quae leni tristitiam pariunt di converso. Patetigi.