장음표시 사용
161쪽
vimbum lati psit,eiusque partem Athenis equo insideas recitavit: in eo , sive timὸ in alio
opere, versum illum in Athenientea protulit, quasi nimium deliberarent ei rea condendas leges,quaram tamen nihil opere servarent. verum cives eius urbis usque ade indign1ti sunt, ut naxandridem in vincula coniectum paedore dc fame eonsumpserint.
ID Igitur convicium Arist. opinetiam In Conliden tu atque HieoEtinentia ac p 'de Contigentia erae lenitor superat curipiditates, qua3 pauci superant in continentia autem deterior vincitur ab is cupiditatibus, quibus plerique praevalent.. II DENi v Asilina disse ea. tiam illotum incontinentium qui praeeipites temerarii suae, atque hoc loco praevolantes melancholici dicunturi, ab ias qui debiles,
portune adaptat incontinentibus illis,qui post ua I cc lii quod priores longe ne illas sanies,.sve corrigi possint, quam hi posteriores. Rauo amem, qua id probat, non hi quam aliutius Proponis, petii η ex eo quod posteriore sitielsioribus, Alopem habeant admonentem,qgatae ilius vitare malum possent, quam incontianentes melancholi ei, qui nullo modo delibe ratu ne aratione admoriantur. Hi ne i tu potius eollisitur oppositum svrevineitur hod. llogis . Qui, is rationem habet admonentem,saei liis potest vitare malum,quim qui maturam deliberationem eonsiliuisive defugiendis voluptatibus pravis, tandem superve niente periurbationis impetu intum obliviscuntur,4 eupiditati obedium veram adhue docet, improbum vitiosumque , ae nominatim incontinentem , longe peius se habere es modi eivitate: quoniam nee rectas quidem leges habet,quas praetergrediatur, sed iniquas iuxta quas turpiter agat. iis utino vitiosas quisque δε intemperatus, eo truptum habeat iudicium, non solum contra rationem opera. tur, sed etiam senties, sive opinatur venuli qui
sibi ipsi leges pro ratione arbitrii,& solius voluptatis, scripserit,omni recti ratione post habitu.
eontinentem elle qui a consilio laeti eratio. ne praecede ati dueedit, ut voliam area ex im-Pει perturbationis sequatusta adhuc sum, non omnem illum, qui lationis limites prae-etergreditur,ineo ratinentela diei deberia. Quod probat a simili, ia non dicamur continen te ii,qui qualitereumqdein ratio ise persistunt; sed qui perstant in tareone ij dupiditatibus sue m aqmonentem non habet ut idem Authoe
Gumis A ineoni inens debilis rationem admonentem habet incontinens autem mesania cholieus non habet at----
- ut antiva, d bilis faeiliti, potest 'aum,quam ideontinens melancholiet 1. Ei si
lum. Ergo sanabilior est in continens debiliιι qui in incontinens mel ebolicus. Qua sati tonsequentia est donte Mictoria, seu como u Aristoteli, palam docti , ain iliorem Minyontiuemem mclancholicum incontinente edibili.
perandis, quas plerique hominum non vin I ALIUNDE Igitur probandi est eunt. Ergo neque ineontinentes indinendi ea Aristotelis propositio Gla ahibilio ali. sunt, qui vi eumque desistitat a tectit edine ra is,qui comissi aliquod erratum, nulla eoast tionis; sed istolum qui ab ea ieeedentes supe et ratione habita malitiae Ipsius, quam qui e Tantu ab iis cupiditatibus, quas plerique 'io optime &plene petina ,h4n abstinesiis iaminum superant. Quemadmodum era conii . - .pere. Huic enim non potest occurrere si
nentis appellatione non insignitur qui leves a aliqua deformitas in opere, quam non prae exigua eupiditates vincit,quas alii freque ridi Grani lapsa ideoque fieri potesti, nulae superant 1 sed is dumtaxat, qui magnas de iis Vone mou iura cortisendum illude urgentes,quibus interi pleramque eedunt ita r tum prius. Qui autem nulla conside atione qui cedit ijs non meretur probrosam ineontinentis notam; sed ille solus qui Ievibiis cupiaditatibus,& parum urgentibus,quibus alii eo muniter resistunt, ignavia quadam de nimii fragilitate cedit verutra voe satelligendum est de appellationes Ict in maxime proptia, tum continentis tumete ineontinentis . Alio qui enim.& vere,quamvis non usque aded presse, eontinens etiam est qui persistit ili ratione superandis iis eupiditatibin,que myn limi ut neque graviter urgent, o quas plerique superant: in eontinens veto,qui dedit urgeretibus de gravibus eupiditatum cominini r l,qvibus plerique superantur. Quod ex toto fete libri progressu satis eollisitur. Mietum sit ut lit
habita maliti mpetis, illud admissi , potervab eo repetendo a ilia cohiberi, superveniEt eognitione malitiae, quae non praecessit Etago sanabalio ille εst, qui eommissicere uis,ti ulla eonsideratione habita mali tuae,quam qgi ea probes,erspecti non abstinuit a pravo opε- re Α incontineas praeceps, sere melane ileus, committit erratum, nulla considevatione habita malitiae operis: in inminent autem de
bilis,malitia probe Fer egstion abstis uitia
pravo opere. Ergo sanabilior est istontinens Haeceps, sive melaaeholicui', quam ineonilianens debilis. Nimirum, prior Ilm lupervenies ieiudiei rationis, notitia delorulitatis. piae in opere est , poterit praemuniri laniele
162쪽
pervenIente di in magum urpellente. 13 SIMILITER Docet , ineonti ' nentes ex consuetudine lanabiliores est Φ, qui incontinentes sunt per naturam , sive ex complexioii humorum naturali Quon1am x rava conluetudo,quamvis non facilὸ,simpliciter tamen deseri potest triuiatione iudieij, voluntatisque in eo niuetudinem oppositam. Qui autem ex naturali humorum complexpo- ne incontinentes sunt, longe difficilivssanari Possunt , qui a natura vi , aut ne vix quidem mutari potest. In o tora difficultas qua est ni, ut inta consuetudine , exinde oritur, qudd consuetodo naturam imitetur , quae immum-bilis est. In quod rillustrandum inert versus duos Eveni Poetae Lugiae , quos ita Latinet yertit Adrianus Turnebus:
-tinentis &rineontinentia, Coactantia ae motiqiiudine, ac de proprii ratione meum ha iitrum,ac distinetione inter se. VIDE D. Thomam 2.2AE. 7. aett. Is ubi quaerit, an prudentia inveniatur in malis, Millius
o Ipsum autem civilem Philosophum sertinet do
voluptate cornemptari,atque distore Hie enim arachitectus est anis, ad quem relpicientes, unu quodque aut malum, aut bonum simpliciter die, mus insuperri necessaritim est de ipsis consideiarare. Et virtutem enim morum di vitium .eirca dolores, voluptatesque posuimus. Et felicitatem
plurimi cuin voluptate asserint esse. Quibusdam igitur nulla volup
tas aut per se, aut per accidens, num esse videtur. Non enim idem umesse putant, ac voluptatum. Quibusdam nonnullae qui desti me , pleraeque autem pravae esse videntur. Sunt qui tertio cen Prit,ed si omnes sunt bona summuli tamen bonum voluptatem esse non posse. Non bonum igitur omnino esse nutatunquia omnis voluptas, generatio est Iensibilis ad naturim Generatio ver nulla genus
idem subit, liea finis ni illa enim aedificatio domus est. Praeterea. .vir temperansfugit ipsas voluptate , Praetcrea prudens persequitur cintatem dodoris , non id, quod assicit Vollaptate. Praeterea, vo luptates impiamento prudentiae sunt atque quo magis hisce quis 'piam gaudet eo magis impeditur Vt in Venerea fit voluptatc Ne: monanque dum est in illa, mente quicquam peripicere potest. UT 'tereά, ars nulla in voluptatisti tamen qmneygnum arris est opus. Insupervi pueri, & ferae ipsas volup ates sequuntur. Non esse autem omnes studiosas, existimatur L ii senim turpes atque infantes MAuia afferunt det rentum Eoitumhenim,quae voluptatem efficiunet,
163쪽
CAP. XI De Voluptate et a suo invalla pariunt morbos. Ex eo ver voluptas summum bonum non esse putatur, quia non est finis , sed generatio. Haec igitur fere
sunt,quae de voluptate dicuntur.
svMMA E EXPLANATIO CAPITIS UNDECIMI.
improbantium in ea infundamenta.
de virtutibus, tum perfectis, tum cine hoatis , aggredituetractationem de Voluptare sive,ut habetur initio huius ea
. t. de voluptato , dolore. Cum enim supra egerit de Continentia de incontineati a Constantiari mollitudine, xlijsque eiusae odi habi-xibus, qui versantur in voluptate di dolores tanquam in propria materia; nune ex instituto idiplum illustrat δι exponit quo dc quales Circa voluptatem opiniones fuerint apud I/hilosophos Veterea. Et merita quoniam ad plenam notitiam cuiuslibet habitus, necessi iae eognitia obieeti Leitea udi versa vi: ideoque praedictorum habituum,ucutis Tein Perantiae atque intemperantiae , tractatio extingit, ut de obiectis ipsorum, consistentibus in oluptate& dotare, disseratur. Quare in ex-Plicanda voluptare impendit Arist. quidquid reliquum est huius libri, similitervi quinque
priora expila libet deeimi, praeterea quae trauit in Magnis Moral. lib. a. eap. 7. Dividitur autem caput hoc in duas partes. In prima decernit, tractationem, de voluptate ae dolore esse proprium argumenium huius Operis: idque dupliciter probat. In laeunda tres Veterum Npiniones recenis eiret volup atem dc dolo-τem, praesertim vetd ei rea voluptatem, i bona Cenieri debeat,aut mala, sive ex natura su ,sive ex adiunctoratque uniustui usque opinionis fundamenta breuite de suo ordine profert.
CIRCA Plumam partem statuit Arist. ad Civilem Philosophum spectare con-s derationem de voluptate a dolores idque probat tripliei ratione. PRIMA haeetere est. Ad illum spectat tractatio de voluptate aedo
lore, ad quem pertinet, tanquam ad arenisost Gum, eonsiderate finem humanum. At Phil
sophus civilis est huiusmodi. Igitur ad ipsum
spectat tractatio de voluptate ac dolore. Ma- ο patet: Quia ad architectum an ineleonsi-dςr re ea,quae eondueunt ad finem consequendum, aut ab eo divertunt voluptas autem dc dolor, aut ondueunt ad finem vitae humanae ς00i quendum avi an eo dimovent Minor
utem non si aeeipienda est , ut intelligatur de Philosopho Civili,qui moralis non sit:nam
revera procedit de eo,qui simul moralis, de Civilis, seu politieus est quoniam Moralis Diseiplina continet prima elementa Doctriis nae Civilis , seu politicae rac ad illam sternit viam,sie uti libri Phus eorum ad Philosophiam Naturalem Ud are tum hoc loco,tu mi ali ε, Philosophus Civilis a Moralis pro eodem vi urpantur, scuti Phusicus QPhilosophus Naturalis. De quo vide quae diximus in Inlroductio cap. s. SECUN D ratio est. Ad eum spectat cossideratio voluptatis doloris, ad quem attinet dissetere de virtutibus de viiij, rquoniam voluptas x dolor sunt materiae ire aq in virtutes vitiaque versantur. At diiterere
de V rtutibus Δ viiii attinet ad Philo ophum Civilem dc Moralem , sive Ethico polita eum. Ergo ad eundem pertinet consideratio volup tali ac doloris. TERTIA. Illius est agere dev Iuptate ae dolore evius est disquirere in quos posita se licitas vitae humanae : quoniam multi ex philosophis illam posuerunt in vo- Iuptate& ab se uti dolorum. Quare ratus, μαὰ ωs dicitur Greee,quasi gaudens, ἄκ του. ἰρον Cum igitur Philosophi Ethie politi
. eis lasere de telicitate , eiusdem quoque est diiterere de voluptate ac dolore. Praeter ea ver quae hoc loco, Winfra lib. Io dicuntue de voluptate , oportet legere quidquid de illa se ite re elegarier eripierunt peculiaribus libris Mat situ, Ficinus, Vincentius Magius, de
1 CIRCA secundam partem resert varias veterum opiniones circa volupini eici dolorem Ptima est existimantium, ullam voluptatum esse bonam, nec per se , ve ex natura sua , ne per accidens, sive ex consoriatio alterius boni: quin potius facere, ut bonum it index admistione voluptatis habeat ratio
, nem mali.Seeunda eorum, qui putarunt, quamia
Vimplures delectationum sint malae , aliquas tam e habere rationem boni. Tertia de inum
exist antium, omnes quidem delectationes labe e rationem boni, non tamen summi bo ni humani. Deinde singularum opinionum fundamenta afffert ordine suo.
probat voluptatem nullatenu habete ratio
164쪽
sensibilis ad naturam est bona generatio inis quam quidquid Giphanius repugnet, Qui
γενεσιν , iuxta Ciceronem, noti generationem, sed ortum dicendum eontendit, adversus antiquam innumerabilium Philosophorunt phra sm. At omnis voluptas est generatio se bilis ad naturam. Nulla igitur voluptas est bona: Maior patet et via totus sint, habet rationem bonici nulla autem generatio senis sibili, ad natura est finis, ne degenere finis, sed motio adfinem, ut aedificatio ad domum. Nulla igitur generatio sensibilis ad naturam est bona Minor ver suadetur: Quia omnis voluptas, de qua proeedit quaestio, est morio quaedam sensibilis, sive ensu aliquo pereeptibili, , ad naturam delectandam , sive re-Plendam, ut comestio, de potatio eum volup. tate. DE OV N in probant. Omne id quod exosum est viro temperanti cla sobrio, malum est omnino. At voluptas cuilibet temperantiae sobrio viro exosa est. Ergo prorsus mala est. TERTIO. Vir prudens quamvis tu.giat dolores, non ideo appetit voluptatem. Ergo quia voluptas nullaienus bona est. Q ARTO. Nullum bonum est impedimento prudentiae quia nullum bonum alteri bono contrari uni est, ideoque omnes Virri res possunt esse simul. At voluptas est impedimento prudentiae r quia pervertit aut corrumpit iudicium rerum agendarum , sevii temperantia ipsi opposita illud eonservat, indeque Graece etymon trahit , ut superiori libro traditum est. Ergo nulla voluptas habet Tationem boni. Quod idem confirmat hiaetosophus exemplo rei venereae, quae totam intellectus aetem obtenebrat de Cicero in C j, rone Maiore, dum ait Cum homini Deus, nihil praestabilius mente dedisset, huic di- M vino muneri nihil tam inimi eum est , quam , voluptas. Neque enim libidine dominanis ν, te , est temperantiae loeus, neque omnino in voluptatis regno potest virius consistere. Hactenus ille. Similiterin Augustinus dum ait : Commisceri iacit animum vis in-M gens libidinis eum ipso corpore , inum
n cum Pso quoddammodo avglutinari A
. devinctum esse in tantum, vi nihil allud p - so momento experimem huius tam mag- , ni flagiti cogitare domini liceat aut tot dere in are Hippoetates coitum appellat parvam quandam pilepsiam, seu morbam quendam comitialem, vi Gellius interpreta tur Qv INTO. Omne bonum est opus a tis utpote prope licens aciem ratione, quam i dem Philosophi aiebant, aut esse artem, aut cum arte. At nulla voluptas est opus altis, sed appetitus tantum. Nulla igitur voluptas, habet rationem boni. SI X T O. liquod pueri a bestiae sequuntur, non est bonum , quia Tegutur solum appetitu sensitivo. At pueri bestiae sequuntur voluptatem, ut patet. Volup tas igitur bonum non est.
tur, ut probe non omnes voluptates elle bonas. PRIMUM est. Eo ipso ad aliqua --
uptates sint pravae, non ocules voluptates bonae sunt alioqui duae contradictoriae propoiastiones euent simul verae . Atqui voluptatum aliquae sunt pravae, quae propterea erudii euperantur. Ergo non omnes voluptates sunt botiae. SECUNDUM. Nihil habens ratio nem boni natum est afferre detrimentum. triqui voluptatum aliquae natae sunt asserre detri mentum:vt patet in morbis,quossipe asset unta Ergo aliqvie voluptatum non habent ratiorinem bonia
TERTIA Ita probae nullam voluptatem, quamvis bona sit, habere rationem summi boni. Id enim quod nequit habere rationem finis, non potest esse luminum bonum quoniam in hocsta est ratio finis vitae humanae. At voluptas nequit habere rarionem finis. Ergo nequae in summum bonum. Proribatur minor: Quia omnis voluptas est generatio quaedam nulla autem generatio habet rationem finis, sed tantum medii ad finem.
Nulla igitur oluptas ratio iem finis yIDE D. Thomam I. a. q. I. quae iaest de delectatione secundis se, dc illi InhqQ u
165쪽
Improbatio rationum de voluptate. O Effici autem ob ea , quae dicta sunt, ut
voluptas bonum non sit, nec id, qtiod est optimum ex hisce sane constabit. Primum nanque cum bonum sit duplex, est enim aliud absolute, aliud alicui bonum S naturae ipsae, δίhabitus haec sequenturiquare sequentur cic motus, e generationes Atque earum,quae quam pravae videntur esse, quaedam sunt sed expetu biles huic quaedam nec huic, sed nonnunquam tempore paruo expetibiles ver,non sunt:quaedam neque Voluptates sunt, sed videntur, quae sunt cum dolore,& medicaminis gratia, quales sunt aegrotatium. Praeterea cum bonorum aliud sit operatio, aliud habitus, operatione quae naturalcm constituunt habitum,per accidetias afficiunt voluptate. Est igitur operatio in cupiditatibus indigentis habitus, atque naturae. Nam lc sine dolore, cupiditateque, sunt voluptates, et operationes contemplandi,non deficiente natura signum autem est, qubd non eisdem gaudent homines cum repletur, cum est constituta natura: sed cum est constituta his, quae umpliciter afficiunt voluptate , cum repletur ic contrariis. Nam S acribus gaudent, amaris, quorum nihil prorsus aut natura,aut simpliciter afficit voluptate: quare nec voluptates.Nam ut ea quae voluptatem efficiunt, inter sese distant,si de
Voluptates eae, quae ab illis proveniunt. Atqui non necesse est, aliquid aliud esse praestabilius voluptate, ut quidam inquiunt generationis ipsius finem. Non enim generationes sunt Voluptates, neque cum geo ratione sunt omnes sed operationes, ranis. Nec eveniunt dum
fiunt sed elim fit usus:nec omnium est finis aliud quicquam, sed eam, quae ducunt ad persectionem naturae. Quapropter non bene sese habet, voluptatem dicere generationem esse sensibilem sed dicendum est potius,operationem eius habitus esse, qui est secundum naturam, pro hoc insensibilem sine impedim ento. Videtur autem ex eo generatio quaeda nesse, quia in proprie bonum. Operationem enim generationem esse existimant aestautem diversum. At ver,si voluptates esse pravas ex eo censent, quia nonnullae rerum afferentium, luptatem morbos efficiunt, idem& in salubribus rebus censebunt.
166쪽
8 ET HIC A. Lib. VII.CAP.XII. Rationes circa,&α Nonnullar nanque obsunt pecuniariae rei hoc igitur modo pravae sunt ambae. At non sunt ob id ipsum pravae nam obest interdum ad sani
tatem, contemplati Impedit a item neque prudentia in neque habitum illum voluptas ea quae ab unoquoque prodit, sed alienae. Nam eae voluptates , quae contemplatione emergunt, uisciplina, confe-mni potius ad contemplandum, atque discendum. Id praeterca quod dicitur, nullam ullius artis opus voluptatem elle, cum ratione accidit: nec enim ulla alia operatio artis est, sed potentiae: quamquam &inguentalia ars, SI coquinaria voluptatis este vidciatur Temperantem autem fuge se voluptatem M prudentem sequi vacuitatem doloris, pueros denique persequi belluasque, afficientes res voluptate, eodem omnia modo solvuntur. Nam cum voluptatum,ut dictum est, aliae sint absolute bonae, aliae non bonae, tales voluptates tam pueri, quam belluae pellaquuntur: oc harum indolem iam prudens, quas cupiditas comitatur, a dolor, quaeque corporis sit. ni. Hae nanque tales lunt,dcharum exuperationes, quibus Intemperans,intemperans est. Quapron, ter has temperans fugit. Nam sunt voluptatesti temperantis.
SUMMA ET EXpLANATIO CAPITIS DUODECIMI.
opinio m aft praecedenti recensita omisi rea Voluptatis bonitatem aut mali.
tiones opinionum nuper re inlatarum cire voluptatem: di. viditurque illud in quatuor paries in prima earum refellitur prima opinio , docens nullam voluptatem esse bonam, nee per te, nee per aecidens , de poliis ima eius ratio praecluditur. In secui id impugnatur ratio tertiae opinionis, excludem is omitem voluptatem a ratione finis, cla summi boni. In tertia reiicit ueratio secundae opinionis probantis, aliquam saltem voluptatem elle pravam. In quarta de .
nique dilutimur caetera argumenta primae illius opitiaonis, excludentis omnem voluptatem a ratione boni.
CIRCA Primam partem improbat rationet primae opinionis; qua alle rebatuenu Ilam delectationem , sive voluptatem , es ebonam, nec per se, noc per accidens arguitque e re in hunc modum. Ili cluae voluptates sunt fimpliciter bonae. Quem adaeodum enim se habet bonum , ita ei iam natura dabitus, atque ades voluptates, quae naturam de habitum conlequutitur. Atqui bonorum quoddam est
simpliciter boguntiquoddam non simpliciter, sed aliet, tantum. Ergo similites Mura euhabitus, ae proindein voluptates, quae eonia
quuntur trianique erunt quaedam simpliciter: habentes rationem boni, quaedam vero non
si ille iter, sed alicui tantum Alique igitus: voluptates sunt simplieiter bone. Illustrat
Phil. hane rationem a pari voluptatum prava-τυm,'rarunt quaedam sunt simpliciter sive naritura sua pravae , quaedam tantum alie Di eis eundiim quid a praeterea voluptatum simpliciter pravarum aliquefa nullo ei petuntur,qu dam ver ab aliquo: qua dam item apparentes quaedam autem verae. Cum igitur, iuxta Aurictores eius opinionis , voluptates sint genera ltionesin motiones ad naturam .habitum.
quae duo, si eni' bonum, dicuntur simpliciter ieeundi m quid;eonsequens est,uteriam, oluptates siti bonae vel pravae , aut simpliciter aut secundum quid Ergo non omnis voluptas est prava simpliei ieri, sed aliqua bona, contra
DEiNDE Reijei rationem illam qua praedicti Philosophi probabant, nullam
voluptatem es la bonam:quia, nimirum, omni
voluptas est generatio sens bilis ad naturam. o ut improbet 1 duas asserciones statuit.
167쪽
Prima est. eratis constituens turam o estvοι-pta simpliciter e per e, lea per acclaeI.
Secundae. Operatiostri cedens a natura et babitu ,ει voluptas simpliciter ac per se est non
per acri ns. Primam probat hoc pacto. Nulla operatio eo iiii tacta cum dolore est impli citer voluptas quia haec impliciter accepta, excludit omnem dolorem At operatio conlitia tuens naturam est coni iriacta cum dolore vepat et in operatione comedendi ac bibendi, que constitatit ira curam,sive tendit ad lubveniendum ipsi cum aliquo dolore adiuncto famis ac sitis. Ergo operatio Cnstituens naturam,non est simplicue voluptas. Secunda aD
sertio sie suadetur. Omnis operatio procedes a principi non deficiente , sed plene atque Optime constituto, in rebus cognitione atque -ppetitu praeditis,est voluptas impliciter ScPer se, non aurem per accidens. Atqui operatio procedes a natura,vel habitu ,est huiulmodi. Ergo est voluptas simpliciter de per se, noautem per accidens. Maior patet: qu asperatio ab eiusmodi principio piocedes, nihil impedimeti habet ex aliquo capite ut voluptuosa sit. Minor autem suadetur: ilia nominem
turae,vel habitus, in presenti intelligitur principium omnino eonnaturale operationis, ae Proinde cuius operatio fit abique dolore, cu facilitate. Operatio autem iri iacipi Vomnino con naturali procedens,oritur a Principio non deficieute , sed plene atque optime
costituto. Iam ver statuta utraque at Ser. ione, reiicitur illa ratio primae opinionis,qua al.umebatur,umnem voluptatem elae generatione
sensibilem ad naturam. Quamvis enim id lo- Tum habeat in voluptate operationis tende nistis ad constituendam sive reficiendam natu. Tam indigetitem, iuxta primam assertionem, non tamen is oluptate operationis procederis a natura plene constitutara instructa per habitum, ut in secunda conclulsione ostensum est. Haec enim voluptas non est generatio lensibilis ad iraturam, ted operatio naturae perfectae ideoque potest ei se voluptas simpliciter,ac bona per se.
nat similiter rationem illam rertia opinio iras, qua asserebatur,etsi omnis voluptas sit bona, nullam tamen esse summum bonum,quia sua anum bonum est nnis, nulla autem voluptas est
inis,sed ad finem, cum sit generatiora proinde nulla voluptas est summum bonum. Ne iapuit vero Aristot probationem hane metia ais in ea assumitur,oninem volupta emisia
se generationem. Quamvis enim id verunt sit de voluptate quae esto petatio ad na. urami vendam, reficiei idam , vel constituendam , ae
proinde voluptas lectindam quid , quoniam non fit line dolore ae difficultate, alium tamen est de voluptate quae est operatio naturet
iam persectae per habitiam Virtutis. Haec enim non est generatio Medoperatio pei secta, &omitem dolorem ac di incultatem excludens.
Ergo ex capitegetierationis perperam ex eluditur a ratio ite finis, ac proinde a a. ionesum in boni. Unde reprehendit Aristor. de
finitionem voluptatis a ijs Philosophis traditam perlioc, ut voluptas si goneraIto missibilis au naturam. Nequit enu convenire voluptati procedenti a natura plene constituta per habitum quoniam illa non est gelier tio ted actio tantum nec senii bilis, sive pasta sonem sensibilem excitans e potius Deilix libera ab impedimem . Quare voluptas simplieiter talis,potius definiri debet opera si natura iam sieriecta P e babitum, sive ea. renti impedimιnto. Solum ergo habere potest locum definitio illa in voluptate iecuniadum quid , tendente ad naturam constituendam, live ab imperfectione extrahendam. Insuper, coniequenter, refellit eosdem Autho res,quod in definitione praeiacta pro eodem acciperent generationem operationem,quasi omnis operatio sit generatio,ac proinde operatio voluptuosa,sit generati voluptatem a ferens. Hoc enim S talio, d incolitequenter dicitur Falss,quia licet omnis generatio sit
operati , non tamen e con Vesto. Voluptas enim proccians a natura iam persecta per habitum, quamvis sit Operatio, non tamen generatio, ut nuper Pro Datum est in consequente retram: quia ii Omnis operatio est gener tio ergo cum aliqua operatio fit finis uimus, o summum bonum , ali tria generatio habebit tandem rationem summi boni e vltimi finis quod non modo falsum est, sedi
repugnans immediate eidem opinioni Superet igitur, non omnis operatio sit genera i r quoniam generationi omni repugnat ratio fiuis, cum nec eis ario iit ad finem taliqua lamen operatio Oisi es, finis, immdci finis viti inii, illa, cilicet, quae prae lup p ni naturam persectam,& constitutam perha
CIRCA Tertiam partem impugnat secundam veterum opinionem, cap. Praecedent relatam,qua aiscrebatur, non omnem
voluptatem et se bonam, sed aliquam pravam; quia aliqua est eificiuntia voluptatis asteiens detrimetit uni vel inorbum; o in ne quod a fert detrimetitum vel morbum , est pravum. Hunc vero dii curium reiicit, veluti nimium probantem , ac proinde nihil. Probat enim
primo, etiam re, salubres, sive sanitatem coriapori arerente, ,e e pravas quin inleidum aliquae illa tu in ne tu ut de criu entum ei pezuniariae Proba seci indi, etiam contemptati nem ei. Pravam, quias. pe de tria neu tum tu iis, sive mordium a1. eri quo ii iam in te idum abia
sumat atque in cerebrum rapit spiritu allos,
168쪽
i ET HIC A. Lib. VII.CAP.XII. Rationes circa voluptat. α
oui impendi deberent in alijs partibus eorporis, ad fovendum illud. Conseo uens autem qui ad utramque partem absurdum eli: eium promim&in aperto sit,medicamenta alubriae se bona in contemplationem optimam, ae praestabiliis imum opus hominis Ablurdum ergo est luod in ea ratione aliis imitur, nempe, ninium ei se omne id, quod detrimentum vel Irorbum alteri. Noli ergo recte colligitur aliquas voluptates elle matas , quo ii iam quaedam uiarunt atterunt morbum , vel detrimentum. 6 CIRCA Quartam partem reve ti ur ad impugnandati denuo primam illam opinionem tu perius reiectam in singillatim improbat quartam rationem , qua nitebatur: deinde reliquas. Porr quarta illa ratiocinia
de probabat, omnem voluptatem ei, maia
iam, quia omnis voluptas est impedimento prudentiae; omne quod prudentiam imp dit, malum est. Hunc vero distursum rei jeit Reisto t. quoniam licet aliquae voluptates sint
impedimento prudentiae , non tamen omne M'nam voluptas procedens ab operatione prudentis, nullum prudentiae impedimentum aD seri, ted potius perficit illam similiter vo biptas consequens operationem Omnem conia sequentem ad actum perfectae virtutis, non impedit habitum virtutis ipsius, sed poti sis iliatum perficit,proindequein ipsam Prudeli armiandemque voluptas contemplationis, latiaciplinae nihil obest, imino plurimum prodest ad contemplandum & discendum. Et ratiota priori est: Quia licet voluptas extranea atque in naturalis sit impedimento pr denti, non tamen illa quae propria est con naturalis habitu prudentiae ac reliquarum Virtutum, quoniam peream perficiuntur in subiectum promptius redditur ad earum peis
rationes. Ergo licet voluptas extranea sit mala non tam e propria;ideoque perperam assumitur,omnem voluptatem eis i impedimeto prudentiae, ac proinde malam.
nionis in eo nitebatur , quod malum sit quid. quid pueri bestiae equuntur e manifestum
autem est,puerosin bestias sequi voluptatem. Hane, em probationem enervat mulosophus recurrendo ad distinctionem superius iat tam inter voluptates , quarum quaedam sunt smplicitet bonae , quaedam secundum quid, vel respectu alicuius tantum. Et has quidem conee ii pueris testiis, priores autem n sat . Non enim pueri, bestiae voluptatem
persectam at sequuntur,quoniam illorum ope eationes uentiones non procedunt a natu
ra persecta ,sive instructa habitu Virtutis et sed potius tendunt ad naturam perficiendam,oficiendam, idque eum dolore aliquo ex indigentia,aut difficultate orto, qui alienus est a Persccta voluptate. Quare ad summum illa ratio probare potest, voluptate aliquas Luariles sunt puerorum belluarum , non elae bonas simpliciter: non tamen omnes volu
TERTIA Ratio praedictae opinionis
ex eo procedebat , quod vir prudens non e quatur voluptates , quamvis dolores fugiat; ideoque omnes voluptates videantur in alae.
Hau verί disti cultatem expedit Philosophus
asserens, Prudentem Virum non sequi voluptates corporis,quoniam proprie, simpliciter voluptates nou sunt, utpote doloribus permi-sae: sed tantum sequi, sue amare indolentiam. situ ab lentia illius doloris,qui procedit ex absentia talium voluptatum corporearu . Si enim eiusmodi dolorem haberet, eo ipso non e nee erudens. Quare ad summum sequitur,eas vota luptates non else bona simplicater,sicut neq; amabiles prudeliti. Cum hoc tamen eo hae reqqu6d aliae voluptates simpliciter bonis int, Sciamabiles: illae,scilicet, que prudentis propriae sunt ex operatione persectae Virtutis, qua vit:
prudens merito irationabiliter amat.
SECUNDA Ratio ei uidem opinio qnis vix dissert a tertia iam soluta,cle solum eo-
eludit, de lactationes turpes,seu rationi adve lanies,esse viro sobriodi prudenti exosas: noli autem illas, quae consequuntur naturam plendeonstitutam habitu Virtutis .Hae namque amabiles io uestissimae sunt, sicutis operatiOnes ipsae Virtutum,quas naturaliter cons equitiatur, ut passiones vel accidentia illaru Consequuntur, inquam:quia revera operatio virtutis
persectae non est ipsa voluptas, sed subiectum ex quo voluptas emanat,& resultat, sicut puruchritudo ex bona coplexione & Ompoliti fite partium. Vnde fit, ut propter connexionem hanc solius resultantiat oluptas ipsa saepe ac cipiatur ab Arist. nomine operationis,quileia eundum Persectam virtutcm est.
Io Qv INTA Denique eiusde opinionis
ratio inde sumebatur, qud domne bonum si e Opus artis; ac proinde procedens a recta ratio ne,quae vel est ars,vel imul cum artee nulla autem voluptas est opus artis,quia nulla voluptas procedit a ratione:ergo nulla voluptas habet rationem boni .Huic vero argumento reia pondet Arist. negando maior quia operatio habens rationem bonitione proprie opus artri, sed potentiae praeditae habitu artis, quae est principium efficiens operationis. Deinde, Mars est recta ratio, est utique recta ratiori ctibilium, Meorum quae aguntur a nobis. V de&negat minorem: quia voluptas est opiis alicuius artis , patet exemplo artium eo- quinariae unguentariae , quae sum effectrices voluptatum. Nihil itaque probi helio luptates ab arte procedere: iane ii eoutiniagit in artibus, seu disciplinis at lienisticis, suae ingentem voluptat ca Pariunt in ijs, qui
169쪽
CAP.XH.Rationes circa voluptatem improbatae 131
longo ae pertinaei studio illas plene asseeut Plato differentia voluptatis in eo constitueret
sunt. Idemque est de quibuslibet virtuti Lais vrgeneratio illa sit sensilis,live ut te ilium ca- quoniam,viiii itio libri secundi traditu est,no dens Arist id negat, asterit in eo sita elle, vi actio, live operataci sit -mpedita.Nou enim omnis voluptas sub sensum eadit,ut pater in ea sunt opus naturae,sed artis; lettieet, in diistriae, de voluptarit exercitij: ideOciue illarum actiones,voluptate asserentes, poliunt dici opus ar Quae percipitur ciri oricis disciplitiis, de vi-irgumentis primae vida veruatu eontemplatione. Exinde obiteetis. Patetigitori nullo ex argumenta p
opinionis probari, omnem votur x.Pellem lam,& a ratione bovi excludendam.
I NOTANDUM Vero est circa priore 3 praecipuam capitis partem Arist. reverta hoc loco dii:eruisse adversus Platonem,quamvis illius nomen dissimulet,ac mdcere definitione voluptatis,quam ille tradiderat per hoc ,ut sit, γέασιs eis εὐ--iσλτή mera, in Muras mihi mei Giphanius iverpretatur, Datis ad naturam,sub sensum earin, .Reiicit,rmauaureijeitur desilitio alia voluptatis a Cicer tradita lib. a. de Finib',ubi tir uita Hiipta est in cultus 1 tus, quosenis hilaratur Patet enim ex dictis, id no cc venire omni voluptati. Utito aliam definitione Stoicorum ab eode EM ne memoratam, quasdam alias apud Me, xandrum lib. a. picor. Praestrenda tm est Aristoteliea voluptatis defiuisio , ut si opera
tio, se alii eius babitui, qui e eeunda natura utiliatenus impedita .sive ut brevius per ex eo potii simu qud plures sint voluptates , stringit cipi ius,adiis qua inhabitus opti- quae tamen generaciones nou sulit ut ostentum m Hsta , non impedita. Seu paul aliter,actio habitu natarae sentanei,non inperita. Cui definitiouis bonitas ex da is facile appareta
est supran. 3. circa fine,&rnis lib. Io. e. 3 α. .vberius explicabitur. Itaque voluptatis genus Arist. non in generatione,sive ortu,sed in actione itum vult dumtaxat. Similiter eum
TQ Vi halum 6c ipsum dolorem esse,ac si glandum.
eonceditur. Alius enim est simpliciter malum. Alius aliqua ex parte ex eo quia alteri impe&mentum. At cortrarium rugiendo quo fugiendum quid est Ἀγγe malum, est bonum. Igitur voluptatem bonumquid esse, necesse est. Eo namque modo, quo Speusippus solvebat, non convenit solutio ut minori maius, &. aequali, luptatem,contrarium este Non enim sub malo voluptatem ipsam, ut
speciem dixerit sub genere colvocari. At ver,nihil prohibet, volup
tatem aliquam optimum esse , si nonnullae voluptates sunt pravae: quemadmodum S scientiam aliqtram, si sunt nonnullae scientiae pravae. Quin potius forsitan de neces le est, expetibile esse aliquam summe. Si sunt uniuscuiusque habitus operationes simo impedimento, itave omnis operatio sit felicitas,sive unius cuiuspiam ipsorum vacanc impedimento: hoc autem est voluptas.Qviare fit ut aliqua voluptas, ipsum sit summum bonum, etiam si forte pleraeque voluptates sint
simpliciter pravae. Atque ob id plum relicem vitam iucundam esse
omnes arbitrantur, nectuntque ipsam Muptateria cuia relicitate, non
absque ratione. Nulla namque operatio perfecta est, si impediatur. At felicitas peratio est perfecta. Quapropter felix indiget bonis, S corporis,&externis psaque satun leto nion lim impediatur. Quia au-
170쪽
13r. ET HIC A. Lib.VII.CAP.XIII.De Voluptatum speciebus. tem aiunt,eum,qui rota torquetur, magnis in calamitatibus est constitutus,felicem esse,si modo sit bonus,nihil proscctb dicunt, aut sua sponte, aut inviti .Quia ver felix indiget tortuna, ideo quibusdam fortunae prosperitas,&felicitas idem esse videtur, quod non est ita. Nami ipsa ,si exuperet,impedimentum arfert, atque fortasse iure tu non est prol peritas appellanda. Definitio enim ipsius, est ad ipsam felicitatem.Illud etiam, belluas, homincsque persequi voluptatem, indicat ipsam esse quodamrnodo summum bonum. Quam populi celebrant, omnino fama perire, Nulla potest. Sed quoniam eadem natura,habitusque optimus ne
que est,neque videtur, nec voluptatem eandem omnes sequutur Uoluptatem tamen omnes sequuntur, Fortasse autem & persequuntur, non eam, quam putant, neque quam dicerent, sed eandem Omnia
namque divinum quid habent natura. Sed corporis voluptates ex eo sibi nomen hoc vendicarunt, quia cepissime occurrunt 3 omnes sunt ipsarum participes Solas igitur has esse putant, quia solae sunt notae Patet etiam, nisi voluptas,dc operatio sit bonum, felicem vivere cam voluptate non possiexuius namque gratia ipsa est opus, si bonum non est At simulac cum dolore ipsum vivere contingis Dolor enim neque malum est, neque bonum, si neque voluptas. Curnam
itaque fugiet Neque igitur studiosi ipsius vita iucunda erit, si no sint
nluptatem esse aliquod bonum aliquam stem volupeatem ess eomitem summi bis Confutatio Speusippioppositum asstrentia Nemine- esse posse elisem sine faesidio bonorum tarporis D tuna: nec tameniae Hlicitaram esse unum atque irim cum prosperitate. prima decernit,voluptatem esse aliquod o
num, idque probat, refutata solutione Speusippi coiifirmat. In secuda statuit ulterius, at quam voluptatem habere rationemFelicitatis sive summi boni idque probat triplici ratione, unicatonfirmatione. Interim vero corollaria atriuo inferi,ditae ultates emergentes solvit, quasdam aliorum opiniones obiter impugnat. CIRCA Primam partem statuit ρος-cipue,voluptatem esse aliquid bonum idque probat hoe kre pacto. Quidquid adversatur rei malae & sustendς, est bonum Arvoluptas adversatur dolori,qui est res mala& fugienda. Ergo voluptas est aliquid bonum. Maior patet quia malo, fugie:ido nihil aliud adversatur, nisi quod bonum est Minor aucem statim innotescit quoniam voluptati nihiΙtur,div,d Hur caput praesens indua paries. In quc c.mragium,ac dolor, dolias ab Omnibus
ei aliorum opiniones circa Voluptate , aut certe rationes illarum,nune pergit ador bandum voluptatem elle quid bonum, imm64 aliquam voluptatem esse summum bonum humanu. Quod non est intelligendum ita ut ex mente Arist. aliqua voluptas sit essentialiter se constitutive summum bonum: hoe enim expresse negat infra lib. I . sed eomitanter tantum, quatenus aliqua voluptas comitatur summum bonum, ex eoque naturaliter resultat:sicut cap. praeceis denti diximus, voluptatem appellario Perationem persectae virtutis, quatenus ex eapulistulat naturaliter,& est idem subiecto cum illa, qtiam vis non eostitutive. Hoc itaque praesupposito in quo aliqui Auctores expilalse videia