장음표시 사용
171쪽
CAP.XUI.De Voluptatum speciebus.
bus malus habetur,ideoque nemo est , cui exosus non sit. Monet vero Phil. dolorem aliuesse simpliciter irratum;qualis est qui in hominibus vitiosis oritur ex absentia volupatum: alium vers olum ex aliqua parte irratu, quatenus impedit operationes persectet virtutis qualis est dolore ab letiuia aut obitu amici, qui non videtur simpliciter malus, te lectana dum quid tantum, quatenus impedimento est nobilioribus Virtutii operationibus. Qua liscumque autem dolor ex ij duobus sit, adversatur voluptati.
3 ΛIDIT Rationem hae Speusippus, Platonis ex sorore nepos, atque hqresdoarinae ipsus, auerentis voluptate, altem corpora S, elle Pravam'. atque ut avunculi opinione tueretur, respondit,voluptate advertari quide malo,sed tanquam extremu quoddam: ideoque ni recte
inferri voluptatem elle bonam,ex eo quod dolor ipsi contrarius sit malus.Optime enim cois
heret qudd aliquid opponatur alicui bono aquam extremu , Miamei O propterea malum
sit: vi patet tu prodigalitate, quq extrem opis ponitur avaritiae, tamen bona uon it, qua vis avaritia sibi contraria sit mala. itaq; Spe sppus,ut eam doctrina tueretur, ponebat dolor; voluptatem,veluti duo ex trema cois ais ria tanquam medium,utriusque ablent Iam,
seu indolentiam: sicut prodigalitas avam in extreme sibi adversantur,& liberalua est me
dium inter utraque Quare sicut prodigalitas non est hona, quavis avaritia extreme oppositiata sit mala; ita etia nec voluptas bona est, quavis dolor,extrem ipsi oppositus,malus it. Malo enim aduersatur, non modo ad quod bonuest,sed etiam aliud malum,si haea rationem extremi,ut voluptas relate ad dolorem.
pi resellii Arist. argumento ad hominem, sumpto. Ipse enim fatebatur, aliquam voluptatem esse bonam in specie determinata. Ergo voluptas non est sub genere mali nam si vo-Iuptas esset sub genere mali, omnis V upras in speei determinata, eiset mala , nullaque proinde bona. Ergo voluptas non .pponitur malo doloris tanquam aliud malum extremum: quia omne malum extrem oppolytum alteri malo,debet esse sub genere mali, ut p-tet in prodigalitate. Restat igitur, ut volup ta opponatur malo doloris, non tanquam
extremum,sed tanquam medium ac proinden d si dolor est malus, voluptas bona sit. Habent etiam se voluptas& dolor sicuti grat udoin sanitas, inter quas nullum datur me. dium, iuxta Philosophos quainvis Medi ei
illud assignare conentur in corpore neutro, id est,nee sano , nec aegro Non autem se habent , ut prodigalitas&avaritia, Hiier quas mediat liberalitas neque V timiduac audacia, quibus media interiacet Fortitudo;neque ut album& nigrum, quorum intermedii iunt colores alij sed tanquam continentia incontine utra, iustitia ciniustitia, aliique habitus eiusmodi, quorum si unus est maliis, alternece:latio su honus. Et quem durod hoc non obstanti accidere potest, ut quis, inite actu ut vulgo in Scholis loquimur xatque in exercitione sic continens nec incontinens, nec iustus nec intulius; ac proinde nec actu bonus nee malus,qii avis habitu debeat et se alterii duo- :ita etiam licet voluptas dolorque absque ullo medio opponantur, tanqua bonum malu fieri potest ut quis actu in exercitio nec sentia voluptate, nec dolorem, sed litan statu indolentiet,seu ab se aliqvtriusque affectus Veiarum quotiesculinoue leti lcri dolorem, ille debet et se malus ac proinde voluptas ipsi con-
CIRCA See dam parte statuit, aliqua
voluptatem elie uim mulonum, felicitatem ipsam scilicet, comitanter ut supra obterva-ium est,& permodu accidentis cuiuidam re-iultantis ex operatione secundu persecta vir
Iule, in qua consistit e lentialiter summisi bonuae felicitas hominis Asterili ver probat dupliciter. Pr . Eo ipso qui d voluptas procedat ab habitu perfecte operate, aliqua voluptas
erit luminu bonum humanu. At voluptas Procedit ab habitu persectu opetante Ergo aliqua
voluptas erit in mulionum humanu. Consequentia patet,&iminor similiter: quia voluptas
procedit ab habitu operante curiaci vate , cablque ullo impedimeto. Ergo ab habitu e
secte OPerante. Maior autenradetur Vmai
bi tuu perfecte operantiu est aliqua coordin tio, ita ut unus lis persectior alio, aliouis illo tu perfectissimus omniu. Ergo aliqua voluptas,scilicet, procedes ab eiusmodi trabitu perisci iis imo,& persectit si uin operant . erit voluptas persecti Isima, ac proinde umma, ideoque Unimmu hominis bonu. uippe licui voluptas habet rationε boni,ut supra probatum est;
ita etia iam mavoluptas ratione summi boni. Secundo probat idem aifert si assisno, quia homines existimat summu bonurn, lives licitate, illam vita,quae est Omnino iucunda, seu voluptate plena: inde i, colligit, aliqua voluptatem et se summu hominus bonii, aut ei lumino bono connexam. Omnis enim operatio persecta caret impedime.o. At licitas est operatio per lacta. Ergo caret impedimento. Modo se. Umnis operatio cares impedimento est voluptas, aut voluptatem sic. t. t licitas est operatio earἴ impedim Et o. frgola licitas est voluptas, aut voluptate aflert. Ergo cui licitas it ummum bonum tinnianum est cirum summa voluptas, aut sumniam voluptatem ariert. Aliqua igitur voluptas est se licitas,' lunam umbo num humanum , filia tenus, scilicet , ipsum
172쪽
i3 ET HIC A. Lib.VII. CAP. X Us.De Voluptatum speciebus.
dam: Icilicet,felicem non polle consistere sine iis bomis, quae orporis fortune ce . . senἰus: id qui probat ex praes actis: Quia felle ita est operatio line i inpedimento. M si bona corporis dortunae delint, non erit operatio line impediimento Ergo nec felicitas. Vnde referr& re enit se utentiam Stoicorum allerentium, felicitatem in sola virtute a probitate consistere, quamvis de linteae tera bona corporis fortuit immo inuis sit in tormento rotae, aut inrra Phalaridis taurum aeneum. Refellit, inquam , ex illimationem hanes quia si bona corpori in fortuna desint, multd magis, si quis e tum uasin tormenta patiatur , impedia inentum ubi ad operandum , ex defectu instrumentorum,quibus indiget ad operatione. Ergo quanquam Virtutes in animo habeat, notamen est felix: quia felicitas consistit in ope ratione absque impedimento. Quare Auctores praedicti, live sponte tua , sive inviti, fateri de berit,i ijs erumnis corporis,ac bonorum soriatuna indigentia, neminem felicem esse posse. Vnde paradoxon ensem dictum illud Stoi eorum, Iapientem etia snter tormenta bea
tum esse Iis subscripsisse videtur Cicero lib.
de Finibus, dum ait fortiis qui uo remis malis non babem,ratio certe cogis,ut moum huctormentis conservetur vita beata. Re lib. s. id declarat exemplo Attilis Reguli,ae Metelli quorum prior propter fidelitatem erga patriam crudelissim ι vexatus fuit supplieijs apud Carthaginem posterior ex iisdem Poenis in lignem reportavit triumphum, ductis secum Romam tredecim hostium ducibus , ae centum viginti elephantis Ritque, Zenonem
Stoicorum Ante signanum, si rogaretur, ter eorum felicior esset, an Metellus in triumpho, an Attilius in tormentis,arbitraturum eos pares. Quin, Epicurus, alioqui voluptatum magister, ipud eundem Ciceronem a Tuscul. inquit: Si uratur sapiens, si crucietur, in Phalaridis tauro si erit,die et Zdmitia De en hoc. quambo non curo Et de eodem Epicuro in gravissimis urinae doloribus posito testatur Seneca,dixisse: Bearysimum hune e Ultima diem ago. Hanc itaque opinionem refellit
Aristo t. velut longe a vero patione alienam.
Quod aurem a et de necessitate subsidiorum fortunae, intelliget, dum quidem est de selieit te eivili Mactiva,quae est in ordine ad alios, ijsque propterea subsidiis, seu instrumetis eget. Nam alioqui, loquendo de selieitate specu lativa , quaeque inter sagos quercus haberi
po: est, ex ira omnem humanum convactu ceris
tum est non egere bonis externis, nisi paucissimis: Ut lib, I cap. 3. dictum est.
INFERT Seeundo, aliam esse opinionem eorum,qui existimarunt idem esse se licitatem ac prosperitatem. Id enim,quod a Lsertim pedimentum felicitati,non est Micitas equia nihil potest esse impedimento tibi ipsim prosperitas di immo die sit, alter impedimentum felicitati. Ergo prosperitas,saltem si immodica sit non est idem ac felieitas Maio ecum consequentia patet .Minoi probatur. Um
ne instrumentum ad aliquid consequendum, vel efficiendum s immodi eum , sive excedens sit, impedimento est ut patet in instrumentis
artis cuiuslibet.iri prosperitas, te ilicet, bonorum externorum, eliquoddam instrumentum
ad felicitatem cotilequendam, ut patet. Ergo prosperitas di immo die a,sive excedens sit, amis. pedimento est felicitati consequendatas CONFIRMAT Philolophus sup
rius illud alterium hac ratione. Id quod omnia animalia exoptatu, in votis persequuntur, est quoquomodo ummu bonum. Atqui voluptatem omnia animalia,sive homines,sive bestiet, ex Optant, Min votis habent voluptas igitur quoquo modo est lummum bonum Minor erriperimento patet. Maiorem probat testimonio
Nec vero in totum manescit fama per ρο- Quam popali mutii celebrans. Qu6 spectat aureum illud Pluiij in Panegyri- eo:Singuli decipere ae decipi possunt: --
insomne , mem--ιfleuerunt. Omnes autem populi, genteriue, felicitatem in eo iram censent, quod generatim appetunt,atquc in votis habent. Ergo e omnium existimatio
vana sit,in illo ipso sita est felicitas. VERUM DHieulias statim oecurrit citata hane doctrina: Quia licet pueriin bestiesequantur voluptates,non inme illas quae impliciter voluptates sunt,& ad animu spectant; sed eas tantum, quae alicui olum, iecundum quid voluptates censentur,atque ad corpus a
tinent. Ergo voluptas ab iis expetita non est summsi bonum ullo pacto quoniam volup. summi boni comes , est simpliciter voluptas, non ad corpus pectans,sed ad anima.Reipo det idem Phil. huic obiectioni, ex optima s lum natura, optimo halia tu, proficisci optima operatione, in qua eo sistit felicitas sua inum bonum hominis. Cum autem pueri, hestiet non eo inent optima natura, de optimonabitu, eonsequens est, nequeat elicere optima operatione, idem nec trabere nec solidam felicitatem, summu bonum uod sit tale simis plieiter.Tantum itaque ilaqui potiunt illa felicitate illudque boau;quo maius aliud eonte qui nequeunt, quod relatu ad illos um mum appellari potest, in corporis voluptate
eons stetis,quamvis absolute nec lummum bonum sit,in felicatas,nec volup as inpIiciter. Hoc
173쪽
CAP.XIII. De Voluptatum peciebus
tie urem suffieit,e ratio illa In confirmationem adducta lit efficax : Quia omnia ani- milia,sive irrationalia, sive ratione Urentia, areetu ut voluptatem, veluti felicitatem tua: irrationalia tirilem,voliiptatem corporis; r4sonalia vero animi. Ergo quia aliqua voluptas pertulet ad felicii Atem , sive ad summum honues, qlialecumque sit illud, quod alsequi
Pot sunt creaturae rationales, aut urationales. Verum quidem est, voluptatum nomea comis inuniter accipi olere de ijs tantum quae cor-
loris sunt, de tibiisque runt nomen,veluti magis totae ideoque exeuiatione digni sunt Phi- 'othphi illi, qui supra eap. I. dixerunt, vo-Iuptates omnes esse pravas, quoniam videuturlocuti de eorporeis voluptatibus , iuxta comis Minet accepcionem Doe enim sensu vid Iu loeutus Seneca eiusdem opinionis praecipi us sectator, dum ait Epist. 93. Voluptas bonum preoris tu similiter de de vita Beata cap. 7. ubi hane voluptatis virtutis antlia
mara'r,eatiosas habentεm munus volvtatem latitantem ius ac tenebras captantem eirca balnea Iusatoria, ae loea avitiis me.
gurnio madentemssallidam, aut fucatam . , medicamentispisulam Achoe non cishibet,
uin&animi volup ales.sint,multo maiores, e melioris notas,quarum proinde aliqua eLN possit optim qum,um bonum. Quare idem. Seneca M uri eiusmodi voluptates prebat laudatque Nacti Epist. Σ. dc lib. a. de Benes eap.22 ali: u ea a laetitis Ulasumam cum videre iustis fecisse. Et Epist. χ3.De
tuo gaude. Quid es bo de tuo et ipso, c, opvoluptarest quaepercipitur ex contemplatissam nisi,ab omni labe pura Dundidae uti
si diceret , exteras quae ad corpus spectant, non ei se voluptates, quamvis ita appellentur illam auten dici meruo esseque Volnptatem. Denique tola Epist. oo est de vera voluptate& vero gaudio Vbi plane emollit rigidam illam opinionem, Ire omnes universu voluptatate, impiobat, Proscribit.
seliseecialiquam stollitatem habere rationem boni, ae proinde voluptatem opcimam, sivαlammam, in sumnabbisn te elicitate inveniri.Probat versabaneolivenienti, live absur: do: idque dupliciter.PRIMO Si voluptas lonsi bonum , selix non vivet cum volup a e,aei prolude nee eum iucunditate. Consequens est absurdiim. Ergo est illud ex quo sequitur Absurditas conseq.entis facile constat, cam ipta felicisatis noli statim praeseserat vitam voluptuoiam ae iucundam Sequela autem probator: quia seliestas flatum 4mportat affluenatiam perfectam bonorum, non ero eorum quae bona non sunt. Ergo si voluptas non est bonum .selix non vivet cum voluptate, ad proinde nee eum iucunditate. SECUNDO Si voluptas non est bonum,selix vivet, aut vivere poterit eum dolore quod absurdum est .ses, nemo non viderit Sequela probatur. Si enim voluptae non est bonum, nec doloretie aliquod malum: quippe contTariorum eadem. ratio est. At selix vis aut vivere potest eum eo,quod non est relatam. Ergo aut vivit,aut vii
vere potuit euin Avio F m agitur haec duo illata lant absurdate'uleq.ens est , ut voluptas sit hὀnum, Miq--l ras optimum, Gue summum bonum, quod equiminis feliciatas. A quo loquendi modo nec igidus sentaea dilaedii siquidem M. Ias. adcinne beat.'tiam te issica, eum tibi ex te gaudium noscetur. UID E D: Om. t 2.u.3a.qua es de tam
De corporeis Uoluptatibus. Corporis voluptatibus considerat dum est ei
qui dicunt, nonnullas voluptates expetibiles es.se valde , ut honestas,sed non corporis, ic in qtu- bus intemperans ipse versatur. Cur igitur contrarii dolores sunt pravi Malo aimque boniani conuuium est. An necessariae oluptates sie
174쪽
1M ETHICA. Lib.VII. CAP.XIV.De Voluptatibus corporis. sunt bonae,quia Sc id, quod est non malum in bonuna An usque ad
aliquem terminum bonae sunt Habituum enim eorum,ac mottium, quorum non est melioris exuperatio, neque voluptatis est. Eorum autem, quorum est, est 6c voluptatis exuperatio. At bonorum cor poris est exuperatio, iravus in persequendo exuperationem, sed non necessarias voluptates,consistit. Omnes enim gaudet quoddammmodo,ola epulis, S uino,& Venere, sed ut oportet. Contra autem in ipso dolore facit. Non enim exuperationi dolor contrarius, nisi tysi persequenti exuperationem.At enim cum non solum ipsum verum
sed etiam falli causam oporteat dicere, hoc enim ad faciendam fidem conducit nam cum id rationi consentaneum fuerit visum, ob quod verum esse videtur, quod non est verum,faciat ut ipsi vero magis assientiamur dicendum est, cur corporis voluptates expetibili res videntur.Primum igitur,ex eo quia pellunt dolorem, atque obexuperationes doloris, voluptatem exuperatem,ut medelam, Momnino voluptatem corporis perseqnuntur, ipsae autem medelae vehementes fiunt. Quapropter & ipsas sequuntur, qui tales videtur,cum contrarium adest. Et propter haec igitur duo,sicut dictum est,uoluptas non studiosium esse videtur quia aliae pravae natura fiant operationes aut ab ortu, quemadmodum ferae aut & ob cossietudinem,quales pravorum sunt hominum. Aliae sunt medicamenta, quia sunt i,
digentis,ac melius est habere, quam fieri. Aliae accidunt dum pertaciuntur per accidens igitur sunt studiosae. Praeterea, ipsas, quia sum Vehementes, , persequuntur, qui alijs nequeunt gaudere. Ipsi itaque
sitim quandam comparant quae cum sine quidem nocumento fit,no est increpandum cum ver cum detrimento, perpravum est. --que enim habent alia,quibus gaudent, nec aliud habere plerisque
permolestum est ob naturam. Nam animal semper laborat, ut naturales etiam sermones testantur, videre, ac audire dolorem inferre dicentes: sed consueti iam sumus,ut aiunt. Similiter in iuventute quudem ob incrementa, perinde disponuntur, ac vinolenti. Et iuventus ad voluptates propensior est Biliosi autem atra bili natura semper egent medicamento, semper enim corpus ob complexionem mord tur,& semper in appetitione sunt vehementi.Voluptas autem contra ria, Sc quaevis etiam, modessit vehemens,pellit dolorem. Et propterea intemperantes homines,pravique fiunt. Voluptates autem eae, quae sine dolore sunt, exuperationem non habent. Atque h:c proficiI-cuntur ex ijs, quae natura, o non per accidens assiciunt voluptate. Ea ver dico per accidens afficcre voluptate, quae medentur. Etenim
175쪽
CAP. XIV De Voluptatibus corporis. 37
quia fit ut homini medeatur, e qubdianum permanet, aliquid agete, ideo talia afficere voluptate videntur. At ea natura voluptate ficiunt, quae faciunt operationem talis natura . Nulla autem res eadem ex eo nos semper delectat, quia non est simplex nostra natura,
1ed inest de aliquid aliud quo corruptibiles sumus. Quare si quippiam agat alterum, id est alteri naturae praeter natura. At clim aequatur, neque molestam, neque iucundum videtur quod agitur. Qubd si alicuius natura sit simplex, semper eadem operatio iucundissima erit.
Idcirco Deus una semper, simplicique gaudet voluptate. Non eni in solum motionis est operatio sed immobilitatis: S voluptas in qui
te potitis, quam in motu consistit mutatio ver omnium dulcissitamum est secundum poetam, ob pravitatem quandam. Vt enim ho mo pravus, facile est mutabilis,sicac natura prava est ea, quae induget mutatione. Non est enim simplex, nec bona. Sed de continenatia quidem, atque incontinentia, de voluptate dolore ve dc quid unumquodque ipsorum est, δc quonam modo alia ipsorum sunt bona, alia mala diximus.Deinceps autem de amicitia dicemus.
'An omne eorporis voluptate sint mala di eu taut quo sens snt cateri expetiimilares. GHeausa, aua movi voluptatem asserunt,pineafastidium, aut etiam dolorem in i νmrint. Deosummam υuuptatem esse, sed totiuιωuxatιonis v rtem. niam eorporea semper lant dolor permistaea Ex hoe autem colligi videtur, omnes Orporis voluptates eis pravas. Ergo, doloreseorporis eisdem contrarii erunt bonici siquidem malo non opponitur,nisi quod bonum est. Absurdum vero apparet dicere, distores corporis esse bonos, cum ab omnibus odio habeantur. Ergo absurdum est asserere, omnes eorporis voluptates else malas, ut dixisse videtur Aristot in praecedentibus. Unde de sormulam hanc subducit Giphanius. Con
trariorum alterum si est malum,alterum ceriate, vel est bonum, vel certe non malum. At
qui dolor, eui contraria est voluptas est in uiatis. Ergo voluptas corporis non est in malis. HANC Dissicultatem enervae Aristot dupliei solutione. PRIMA est, vo-Iuptates illas eorporis,quae naturales,sive, eeqsariae sunt,quales habentur ex victu moderato, no es e malas immd Qelse bonas qua tenus malae non sunt quippe in iis est medium inter malum d bonum , utpote necessariis in quibus nec vitium , nec Virtus est.
V PhiIosophus eripitibus procedentibus statuidet nono nem voluptatem esse malam, sed aliquam bonam rimata annexam selieitati, sive summo bono hominis nune iam determinat. disserit de voluptatibus eorporis, dividitque hoe eaput in tres partes. In prima proponit quandam rationem dubitandi pro bonitate voluviatum corporis, eamque dupliciter solvit, pluribus interim observatis. In secunda quaerit eausam, cur voluptates cor
poris expetibiliores videamur, quam animi, quamvis hae reipsa sint praestantiores illamque multiplieiter assignat,& illustrat. In tertia denique inseri quaedam corollaria irea yieissitudinem voluptatum in hominibus, quatenus natura omposita praediti sint, 3 4 Deo dissident. CIRCA Primam partem proponit quandam difficultatem in hunc sere modum. Dictum est superioribus, quasdam voluptates esse simpliciter tales, & omnino liberas a doloreidiversasque a corporeis , quu-
176쪽
Vsula non infertur , dolores ipsis oppositos,
scilicet, i .ec et Saricis, ei se malo , nisi quatenus
boni non lirnt , legative tantum. Quippeeii in contriuiorum eadem fit ratio , ut in apladisti cultate tangitur licui voluptates neces-1arie non in bone , nisi quatenus carentri Hia sic nec ne starij dolores, iis oppositi, mali sunt niti quatenus carent bonitate.
Quod autem aliis locis indictavit Aristo t. -- luptates corporis esse malas , accipiendum, in oneIt de iraturalibus necet sarioique aed de
alijs, in quibus aliquid libertatis deformitatisque invenitur, infra explicandis.
-to corporis, scilicet, resultantes ex cibo de potu, ι, bonas vique ad aliquem terminum intra fines mediocritatis. Quod ut luculentius e poliat, observat habitus d motus esse in duplici dicerentia. Quidam enim non ius cipiunt excelsum melioris, ut eo tingit in viciat tu una operatiotii bus: quidam autem excessum sulcipiunt, ac proinde etiam excessum voluptatis. Nam si non uicipiant excessum, nec ex ces,um voluptatis sulcipere nata sunt. Exemplum priorum est iii specti lationibus, opera ionibu Virtutum quae sicut non sui ei piunt excet Sum meliori, sic neque excessum
voluptatis; ideoque nullam pariunt voluptatem , quae prava sit exemplum posteriorum est in usu cibi de polus, quorum excessus est vitupes abilis, ideo qued immoderata volup
ta ex eo resultans. His positis docet Aristo t. Voluptates corporis excedentes ei: Pravas,
idque probat: uia quoties excessus operationis est pravus, etiam excellus voluptatici de consurgens pravus est. Atqui operationum eorporis exeellus in cibo potu est pravutrideoque excedentes in cibo, potu pravos appellare . olemus. Ergo dc voluptatis ex Lias inde consurgens pravus est.
eiusdem doctrina exornationem. PRIMUM est, omnes quidem ii omines gaudere victu dc venere sed plerumque nimis, mirrationabiliter, quia excedunt; excessio in js est vi luperanda, sicuti eontra medio eritas in es
bora potu est laudabilis , quoniam vitae individui necessaria est. De venere autem alia videtur ege ratio , quia non est necessaria vita individui, aut ipsus conservationi , sed tantum multi prieationi , seu propagationi intra eande in peciem,ν alio loco dictum est. Quare intemperantes peceant, tum quia ex-eedunt in usu rerum ad corpus spectantium,
tum quin non seruant mediocritaterri in cluptatibus inde ortis, tum denique quia doleat si ijs immodice non potiantur ideoque in iis de voluptas mala est, de dolor pravus.
5 E CN Ni Vm est, excellii voluptatis non
.. sis coiitrarium dolorem elui modi, sed alium
longe dolorem , voluptati oppositu iaci quia
dolor coli ceptu ex absentia votii pratum , est amor illaium, eum odio habeat ipsarum ab sentiam. Quibus si e statutis, et ponaei obiectioni, in qua colligitur ii voluptates corporis mala sunt, dolores fore bonos rei n- de , inquam, voluptates corporis excedentes, d non nece tuearias, elle malas ac proinde dolorem iis contrarium, seu voluptatibus repugnantem , elle bonum in quo nihil est ab surdi. Non enu absurdum est, sed immo necessarium, ut ii voluptas excedens prava est, dolor ipsi repugnans t onus sit Si auteni obiectio procedat de voluptatibiis corporis necessariis , d ad mediocritatis praetcrip' tum dicendum est, dolorem ijs repugnari tem eis malum, quoniam illae noli lunt pravat o nihil incoiivenit pravum esse id ,quod
extremo non pravo contrarium est. Idque
adhue facilius intelligitur iuxta ccuo datus Olutionem supra at signatam. Si enim , iuxta illam, voluptates necessariae moderatae cor, poris bona sunt, dolor ijs contiarius erit pia ne malus, utpote impeditivus debiti ae ncces
sarii boni. Quod tainen intelligendum est a Catholi eis, nisi adsit urgeatve in oppositum
sublime aliquod nactivum, ex quo porteat aliquid subtrahere corpori de voluptatibus necessariis, iisque contradiceres ut de sanctis viris legitur,& multi hod: exequiintur, iuxta propositum severioris vitae. Veram haeς maceratio corporis potius conformatur Philolopli e Christianae, quam Ethicae Gentilibus notae, ac solius naturalis rationis legibus
quaerit rationem , cur voluptates corpori, videantur magis expetibiles, quamvis pravae sint,is de facto expetantur ab hominibus magis , quam voluptates animi, quae bonae sunt, ε natura sua expetibiliores. Respondet vero huic interrogationi duplieiter. PRIMO Voluptates quae expellunt dolorem sensibilem, apparere expetibiliores ijs,quae eiu imo di dolorem non pellunt, quamvis reverarem petibiliores sint. At voluptates corporis ρος voluptatibus animi expellunt dolorem sentabilem, visam is, sitis, aegritudinis, dce. Ergo mirum non est quod voluptates corporis e petibiliores, quis nimi, appareant, quan vis revera non sint. Porro non esse reipsa expetibiliores voluptates orporis , sed solum apparenter probat quia quaedam illarum sunt natura sua pravae, ideoque nullat nus expetibiles, nisi contra rationis praescriptum quaedam necessaria ad naturam refi-eiendam, sive sanandam, ut Voluptates victus necessarij, medicinae Opportunae. Hae auritem non sunt bonae simpliciter , sed alie u I,
scilicet, indigenti agi aegrotanti; nee studio-
177쪽
CAP. XJll. De Voluptatibus corporis.
sae per se, nisi peraecidens , eum praecedant
habitum de completionem natura . Uotulit a. Ic autem animi lunt implieiter bonae, stud rotaricum ommbus bona sint in praeitippo naticliabitum, naturam luc Pleii constitutam.
Irgo rei pia meliores tu uti expetibiliores quibuslibet voluptatibus corporas.
gationi eidem ideo corporis voluptates 'parere expetibiliores, frequentius appeti, quia eum homines assiduis pene doloriousiae ruinni affligantur, ideoque ardenter optent ab is ii Dcrati; confut suiu iratam ad O ἀluptates corporis quae cunique Praetentaneum
sentibile sublidium aderre possunt. Omnes etiam ij, quibus alsiduus pene dolor aut det rigatio est, uidigent confugio ad sensibilem aliquam volupta em. At cunctis sere hominibus assiduus pene dolor aut defatigatio est
Iram non modo aegri, sed etiam j, qui sani habentur, assiduo leo suum exercitio passio neni subeunt, ideoque absque intermisitOne ulla defatigantur, praesertim in tactu is nimio calore aut rigore fame aut siti, somno aut vigilia, motu aut quiete. Vnde illud commune Plutosophorum eliatum ex Aristot Omne agens genus repatitur. Ergo eum peripe cl.t non habeant honestit simas an inia voluptates, quae paucis coelo probatis ris iii experimento sunt, indigent conversione frequenti ad voluptates corporis te usibiles, quibus cito ac facile suam afflictionem lemant, aut ex toto auferant. Idque confirmat experimento in iuvenibus praecipuc ac melancholicis. Iuvenes enim lunt miles ebriis propter exagitationem assiduam Parmim UrpOris humorumque , qui cie catii et a vario augmento sui perturbant corpus ideoque ii confugiunt ad ensibiles voluptates. Simili ter melane holici at, i duo morsu atra bilis
nimium punguntur in excitantur, ut in casiadem voluptates eant. Haec igitur caula est, ut voluptatum corporis, quam animi frequentior it prosequutio,in crebrior usus.
superius indicatam voluptatum animi ultra voluptates corporis in re loquendo , quanquam non in speciem, duplici argummiro. PRIMVM est huiusmodi. Illae omnes voluptates, quae non habent excelsum vituperabi
lem, praestantiores rei pia sunt, quam qu e habent. At prioris generis sunt voluptates animi, posterioris ver voluptate corporis. Ergo voluptates animi prestantiores rei pia sunt,
quam corporis. Maior patet quia illae Omnes voluptates quae non haretri excel. um vituperabilem, ita bonae sunt, Vt quanto magis de iis fuerit, tanto magis de bonitate hanea. tur cilla autem voluptates quae habent ex des-
sui ritu et ab em , non ita bonae sunt , ut quan id magis deii fuerit, eo plus habeatur de bonitate. At quaruumque pilor modo te habent, praestantiora sunt ijs, quae posteriori
modo, ut pit et Prgo illae omne, voluptates quae non rubent excesbum vituperabilem,Prῆ-liaritio te, reipia tu ut , quar qua trabent.
Iam minor illa praecipua uadetur Quia, dupra te ammi natura sua ac simplici:c bonae lunt,utram ante constitutum est;ae proinde quant maiore fuerint, eo plus habe iat de Loia et cate: ideoque excessum vituperabilem sumbire Deqi leuia . Voluptate, e . ccirporis ιι Qui tales iratura sua, : ec simpliciter, sed per acci ias, . iespca tiaturae iii digentis, cui subveniunt. Vod earum excel1us est vituperabilis , quia transgreditur metas nece is ira iis, duoque I rius et Oneri, quam iubsidio
naturae. Si M est. Voluptate pio venien aes a natura persςcta con: pleta per habitum praestant uires rei pia sunt, qu mugiendu0t ad n turam Uimplendam, perficiendam utpot prove irae me a nobiliori principio δε prioris generis sunt voluptates animi,ut contemplationis, S operataonis perfecta in materia Virtutum, provenientes natura iam completa per habitum posteri ris vero volupta:es corporis, vi cibi, potus,
aut medicinae, tendentes ad natura mucti endam, sanandarnvc. Ergo voluptates animi prς- stamiotes sunt icipia,quam LMI POP S.
CIRCA ertiam parrem insertquaedam orollaria ad voluptate, pectantia. PRIMUM est, homiliabus non semper idem esse iue uia dum live voluptatem fierens, edmodo unum, modo aliud Rara autem huius vicissitud Hiis in affectibus oritur ex eo, qu6d natura humana non su simplex ted composita ex animo, C corpore I atque immortalis quidem ex prioli a tuis . Orialis autem exponeriore, ideoque iubiacens a Lectibu re
rum contraria luna , Quarum quadam delectant animum, quaedam corpuS. etiam contra alteri u partis inclinationem. Cum verὼ corpus p nex contra ij, quatuor elemento in qualitatibus coalescat, minod. in eo praevaleat frigus, modo calor , modo licet ias, modo humiditas , propter as,iduam illa rum pugnam consequens est, ut nec corpori eadem en per placeant, ted diveria, iuxta variam eius dispolitionein Si au .em natura ii minis implex es et, . dii Si di primarum qualitariam carens, sicut culum , Prosecto jsmu-
semper una ac sin plici voluptate gaudere, idque ex oppostio fundamento quia, mimum, constat natura simplici, a totius com solutonis experie proinde, . nuli coluptatum, a rietata iubiace: ed unica constanti voluptarate saudet. Quod si vero quis Obijcrat, om
178쪽
1 I ETHICA. Lib.VII.CAP. XIV.De Voluptatibus corporis.
nem voluptatem esse aliquem motum, a Pro intere pugnare Deo , quoniain ille omiuno immodius est; Respondet Arist. non omnem Voluptate melle motum,quia non omnis operatio atterens voluptatem est morio. Operatio enim natura perfectae non est motio, quae habeat, nam patiem post aliam Medes actus perfecti, & veluti quies , ac proinde tot immul. Quare ex eo Quod Deus voluptatem auia quam , eamque unam constantem , habeat, minime infertur,motum aliquem Deo a nesse.
Aut certe si motus aliquis Deo est, profecto non ille , qui mutationem arguit,sed qui denotat actionem immanentem, actumve mentis Qvoluntatis complacentiamque Iucundissimamin aeternam in seipso , quam expressit idem Philosophus lib. I a. Metaph. cap.6.&7.ae a. de Coelo cap. 3. illis praesertim verbin
Dei adii immortalirat .m autι en perpetua Oita ut necessum sit De motum peυν- tuum m esse. O TERTIUM est, humanis voluptatibus,eo ipso quod humanae sint, competere mutationem Quarietatem quandam:quia hee est imperfectio humanae naturae, ut mutabilis sit, a proinde limites afiectiones pariat. Verum his pla voluptatum vicissitudo , hominibus placet,quoniam neque implicis naturet sunt, neque omnino pcrfectae. Vndein Poetam allegat,qui cecinit μεται λῆ αντων, ηὐIa-- mutatio omnium rerum duisVMm eis. Quibus ita discussis,Arist. tractationem suam de continentia, incontinentia,voluptate αdolore, ae denique totum septimum librum absolvit. VIDE D.Thom I.2.quaest. Di art. L. aco &quaest 3 3. ubi de tristitia seu dolore qpposito delectationi,& illius
179쪽
AD ILLUSTRISSIMUM ET LITTERATISSIMUMD. D. BENEDICTUM DE RELLES VILLA AMIt, IACOBAEUM EQUITEM MARCHIONEM DE TORRAL
SUMMA LIBRI. VEMADMODUM Ariis praecedeti libro egit
de quibusdam habiti salve affectionibus anumi,qine licet non habeat ratione Virtutis presis sumptae,attamen exhibent quandam illius
speciem.similitudimemue,vi non parum com
ferunt ad Felicitatem porsectam, omnibusque numeris ab lutauta hoc libro disserit de Ami . cicia,quae, ii Virtus proprie nonQst,certe similis est Virtuti, cum ea connexa, nec parusn conferens praesidij,sive adiunienti in plenam de integram hominis Felicitatem. Nemo enim mortalitim , quibuslibet naturae aut fortur bonis instructus, se felicem existimat . si amicoruope atat vinculo destitutus sitiNe ij quidem tuos amor contemplatio nis in solitudinem defert, possunt ea mentis tranquillitate ad diutumurempus perfrui,sine aliquali caeterorum mortalium cosuetudine, amiaculavet cum iis ut minimum egeant ad alutem ipsam corporis, vi tamque tuendam.Dico aliquasi:quoniam Amicitiae nomine non solucomprehenditur illa, quae stricta est;sed etiam quaelibet humanae vitae necessitudo innumeris sere modis contingens,quibus recensendis exponendisque non dubitavit Philosophus totum hunc librum,& se quentem fere integrum destinare Porrb liber hic potissimum impeς-ditur circa explicandum illud genus Amicitiae, quod est inter privatos Sc singulos inter se cives eiiisdem Reipublic alit incolas eius, dem domus Idque eo ordine digeritur, ut primu agatur de illo ami citiae genere,quod est inter aequales deinde inter inaequales. Demum distetitur de querimoniis accusationibusque , quae saepe Xcitantur inter amicos,&quolibet necelsitudinis genero illigatos inter se.
180쪽
OST haec consequens est de amicitia pertractare.Est enim quaedam virtus,aut est cum virtute. Res est praeterea summe ncccssaria in vita. Nemo enim habens caetera omnia bona, sine amicis expeteret vivere. Nam docupletes, Minprmcipatu, Sotestateque constituti, plurimum amicis indigere videtur. Quid enim prodest talis prosperitas beneficio sublato quod quide maxime fit in amicos, ac maxime commendatur. Aut quonam modQline amicis Eusto8iri, conservarique potest favo namque magis abundat, eb magis periculis subiacet. In paupertate tuaque,caeterisque calamitatibus, unicum esse confiigium amici putantur. Iuvenibus etiam conferunt ad compescenda peccata: dc senibus ad obsequium atque ad eos actns perficiendos,quos ob imbecillitatem ipsi peragere nequeunt. Et ijs item,qui sunt in statu, ad actiones honestas Etenim si duo simul eant, uatelligere magis,atque agere possunt. Inesse etiam amicitia videtur natura ei, quod genuit, ad H,quod est ortum ab eo: inon in hominibus solum,sed in plurimis etiam animalibus,& ijs inter sese, quae sunt entiadem generis, mominibus maxime. Quapropter amatores hominum laudamus.Cernere etiam quispiam potest, in ipsis erroribus, familiarem omnem hominem homini atque amicum esse Civitates. etiam amicitia continet. Et legumlatores circa hanc magis, qua circα iustitiam student Concordia namque simile quid amicitiae esse videtur.Hanc autem maxime assectant:seditionem autem, ut inimicam in axime expellunt Et si sint quide amici ustitia non est opus. Sini a b int iusti indigent amicitia. Et id quod maxime iustu est, ad amicitiam attinet.Non soliam autem necessarium est,scd&honcstu.Laud mus enim eos,qui amant amicos, copiaque amicorum honestum esse putatur re quidem c de viros bonos eisse, atque amicos putant. Est autem controversia de ipsa non mediocris Quidam enim similitud,
nem quandam ipsam esse positerunt,& similes esse amidos Unde dc similem ad simile pergere inquiunt vi monedulam ad monedulam, similia. Quidam cotra singulos inter sese omnes tales inquiui esse, do his ipsis altius, naturaliusve perquirunt. ripides quide inquies: Clim