Philosophia moralis ab Aristotele tradita decem libris Ethicorum ad Nicomachum a Ioanne Argyropilo Byzantino Latine reddita nunc perpetuo commentario, litterali et scholastico, plenissime illustrata auctore R.P. fr. Iosepho Saenz de Aguirre, Benedect

발행: 1675년

분량: 415페이지

출처: archive.org

분류: 철학

201쪽

CAp.III. De tribus generibus,&c. I 13

igitur luctandum de utile, quibus nititur viraque illa fleat arm adulteranae Amicitiae species, esse bona admodum inconstantia dc flu

dum, quorum hominum propria sit utraque ea ape etes impropriae amiculae. Pronuntiatque, amielitas illas, quae utilitate ducuntur ilerumque in lenibus locum habere: quoniam cum vires eorporis infirmae sint,in naturalis

calor inveniatu extenuatus , non ea petunt

voluptatem,sed utilitatem i in id maximeὲ se. runtur, quo suae imbee illitati eonsulendum existimant. Quare eos solum in amicorum numero collo eate volunt , quos vident sibi sore alicuius adiumenti. Ideoque ab eodem Arist. a. Rethor appellantur φιλοχρηματοι, id est, utilitatis amates. Post senes liuie Amiciti et Gneri maxime addictos, recenset aliquos ἐνακι η, νεων, ove. id est,ina qui in irationaatate, ex iuvenio qui ινιitatλ euantur. Addit ver notam huiusmodi hominum in viis Titi aut iuvenili aetate quaestui, utilitati deditoriit , quod ne ament eonvictum societatemve alio tu in , nisi iis utiles existiment; nee iueunda seetentur, qualiter alii eiusae aetatis; sed iristio te sint. Addi deinde, ad hane Amicitiae speetem videri spectare illam, quam υνιμ appellat, id est lcri gemam, vel o piratim quoniam inter peregrinos hospites

versatur. Nam licet videatur honestior, ideoque recepi a scapud quoslibet praestantes viros , dum iter simul agunt, aut an diversorio versantur ι adhuc sinen quoniam vitae ommoda im uetur, aut iolatius in itinere vel m. regrinatione quaerit, videtur quoddam odo alia finis Amicitiae ex istudio stiluatis oriae. O .riet vel Eustratius hoc loci, senes &ado uia

centes ab Atist. dici illos, qui non sunt perfecta vi tute praediti alioqui en in nonnullos Invenire licet qui, quemadmodum Virtutem in delietis habeat, ita: Amicitiam ex studio bonestatis, omni utilatate contempta verum Philosophus loquitur iuxta ea quae plerum iaque accidunt,tum in senibus,rum4 in quibus- aiam persectae aut iuves ilis aetatis.

RURSUS Pronuntiat, illam Ami-

eitiae speciem,quae iucunditatem sectatur,pleis ruinque in iuvenibus inveniri,quoniam vitam iustituere solent, non secundum rationem MVirtutem,sed iuxta impetum appetitus,& tur-biliarum ariotionum unde inseri Inne Amielitae speciem .valde fluxamin mutabilem esse: idque probat duplici ratione, quarum alis teram peiu a re iucunda , alteram ab ami eo, qui propter voluptatem diligit. Prior ratio haec est. Quoties permutantur ea, quibus nitii ut mi ei ita, di ipsa Amicitia mutationem subit. At ea,quibus nititurAmicitia iuvenum, fagi Apermutantur.quippe prae ιπσegnin t teie identidem se In aliam eonvertente, illae ipsi

res,quae antea iucundae erant,seu iucunditatis eflectrices, desinunt esse iucundae. Amici ira igitur iuvenum facile mutationem subit. Quod

recte expiet sit distichon illud Poeta dialogum ineuntis cum Cupidine:

Et praeterea Horatius in Arte Poet ubi iuve nis dieitur,

mmis. Posterior ratio est desumpta ex conditione ipsa iuvenum quos Arist. ει ρωτι in appe uat, id est ad amandam proclivor, de poni, imum exeitari solitos ad amandum ex ipsi animi Commotione Atqui ei ulmodi coae motio nocipers stit in satu eodem , sed facile mutatur. Colligit ver notam dissimilem contrariam superius observatae in iuvenibus, qui utilitate ducuntur tu amando. Illi enitu odio habene taeterorum fata iliaritatem ex convictum : hi autem , Amul tota at wrsariis cono Deo νοαηt capiuntenim et a consortio similium

voluptatem, quam unam in votis habent.

CIRCA Tertiam partem statuit,

per tectam esse proborum Amisi iam, de seeundum Virtutem smilfum, ac caeteris supra etiapi iratis bonge praestantiorasti. Quod probat

se rationibus. PRIMA est, quo illam eius m di Amieitia est vera, p prea,4eperite Amicitia enim , qua quis diligit amicum propter ipsum amicum est Amier raper se vino: e in ipso amieo istens, non retara rn aliud. At qui Amicitia promorum ci e secunditur Viri rem similium,amicum amat prope ipsum amicum: nimirum, propiet honestatem, seu Virru- rem,quae incipio est, independenter ab illitate,aut iucunditate.Αmicitim igitur proborum,sve secundum Virtutem similium , est Amiei

ita per se. ECvNDA ratio huic coci sectaria est , praedictam Amicitiam milium, proprie esse Amicitiam. Quia in quolibet genere id magis proprie seu niaxim tale haletur, quod est per se, e uos per acciden . Atqui in genete Amielitae, illa quae . bio uesto ducitur,est

Amicitia per se xiae autem a iucundo , aut

viili, solum ρον xcidunk, ut supra probatum es. Ergo in genti Amicitiae, illa quae a bonesto ducitur, ut aiasis proprie miς ilia.

TERTl ratio accusiastitas firmitate des mi iur Amicitis enim, quae babet causam nia, xime fit inam ἐκ constautem , firma admodum constans est Amicitia autem proborum arivet pro cauta varini cm. 'prum,qua essta: abitus,

202쪽

per accidens. ob voluptatem, Me quae ob vitilitatem est, similitudinem huius habent. Boni nanque Naucundi, dc utiles sibi mutubsunt. Minime aut M tales amicitiae permanent, eum aequale fit ab utrisque, ut vobiptas. non soli1m ho modo, sed etiam ab eodem ut inter

faceto, fit, 3c non inter amatorem, ac iam a-

tum Hi nandue non deliciantur eisdem sed ille quidem aspectu gam det adamati hie autem obseqino amatoris. Desinente vero pulchritudine amicitia quoque rannunquam desinit illi nanque aspectus non

in amicitia permanent, si ex consuetudine mores dilexerint, eosdem

: αυλα, sed qui non voluptatem in

com mutant,ilvi minus sunt amici,nunus permanent ut vero sunt ob utilitatem amisi, i simul cum utilitate Statiuntur. Non enim Mn inuti A sed utilitatem amabant. Fie igitur ut pravi pravis, M

honi oravis, dineutri quibusvis amici sint ob voltiprarem, atque usitatem sed boni soli sent propter se ipsos amici Mali nanque se ipsis non audent,nisi utilitas proveniat aliqvaan sola etiam bonorum amischia nullum calumnia locum habet. Non enim facile ciliquam vic

a-- essest alamiose diuturno tempore comproba-

oiam de eo credere potest, quem ipse diuturno tempore comprobavit. In his ipsis est' sibi mutub credere, o nunquam iniuriam ac re caeteraque omnia, quae amicitiae verae censentur inesse. In caeteris autem anticulis,nita Gibet ea,quae sunt hisce contraria,fiemAme

dum nanque homines eos etiam dicere consueverunt amicos, qui ob utilitiitem amant vi civitates lacietates enii a civitatibus utilitatis

via fieri videnturho item eos, qui se propter voluptatem mutuo diligunt, ut pueri. Nos etiam Briasse tales quidem amicos dicere

T&gerere autem species a citiae pres esse. tque primo vione sine, qua boni sunt scinera autem per similitudinem. Quo nanque bonum quoddainin ipsis esti sit vile 'o sunt amici enim, quod assicit voluptate, bonum quoddam ipse voluptatem

203쪽

H D ET HIC A. Lib.VII AP. IV. Comparatio specierum,&c.

amant. Non autem multum saec copia antur,

te toluptatcmqtie Mntai ci. Nam easstia per accidens sunt,non nimii m coniunguntur. In has autem species amicitia distributa,pr v qti dem erunt bb voLiptatem,aut utilitatem a mi hac auom similitudinem subeuntes: boni aurem sunt propter se pios amici: ea nanque rationes, qua boni sunt. Hi igitur sunt absolute anaidi, illi ver per accidens, quia sunt similes his mwMMA ET EXPLANATIO CAPITIS SARτI.

ROSEQUITUR Aristoteles plum ait i in facetis hominibus qui invieeriplanationem variarum nil atrie sunt, itoniataraatet a b altero vicissimyoluptat et a capi ex facetiis dictisque ridie itas Coutra veri fututurael. aii,si ahe a, lincitiae loecierim , inchoatam praecedenti capit , di modo comparat Amieitiae honestat, atque omnium praessantissianae loeundam atque utilem: statuitque , honestim, vere proprie at perde rimicitiam ei te, dicique:reliq cord duas solum ex acciden.ri minus proprae. Dividit autem caput in ries partes. In prinis docet , amicitias illas, suae sueundo aut utili bono due uatur, similes

esse perfectae Amiciliae,quae sola honestate du-eatur. Inaeeunda docet, dissimiles tamen esse ab ea,4 multiplicitet distingui. In tertia denique anaeephalaeo si quadam Ouigit, cluae fusus docuerat.

CIRCA Ptimam partem instituit iterum sermonem de dii pliei illa spuri. Scadulterin L specie Amicitiae, quarum altera hΟ-nesio , altera utili ducitur di docet tranique sinitem elle perfectae Amicitiae , quae ob lotam initur honestatem. Simili tuuium vero in quibusdam attributis assigna quae vicientur xommunia, tam solidae Ain te itis, quam triaque etinenti tae&fucatae. PRIMUM est, quod ouem adiriodum perfecte amici, sive ineuntes rimae iii m honestam, lunt sibi invicem iucundi,atque utiles, ua etia amici ob iucunditatem, aut utilitatem , sibi invicem iucundi au utiles

sunt. SECUNDUM est 'us sicut Amicitia

pellacta est eo stansa diuturna: ita etiam Amicitia iucut id Mutilis aliqualem persistentiam habet; nimiruai, tali diu,quandiu permanet caus mutua iucunditatis aut viilitatis , ex quakr Dur Exissenie emi ea uia utriusque in am- duobus, de unoquoque illorum alteri inferente aucunditaieni, utilitatemve,persistit aequalitas 'vululque S toinde animorum consensio, in. Ii tero utilitaten capiar. 4n enim non erit redamatio ςMiali nee eiusdem rationis. Exemplura que auerit eo qui perdite amat a Iliam via lupatem, quam ex his pulchritudine capit; sed ab eo solum amatur propter obsequi urisbi praestitu ta,rtilitatemve Vert mcitddit, de ficiente puta lilitudine Meo qui obvobpt3

tem dili seliatur, aut obsenu ijs in eo qui dilia

sit, delicere enutuum utriusque amorem. Nimirum vi u ebritudo unius, obsequium a Irerit,ia erant eausa amoris mutui : ideoque illiseeit σὲ itibus,ob naturam suam instabilet min filaxant, recessum est πι&amor mutuusumnino delinat permanet tamen dum eat eausae peltastunt, in hoe habet aliqualem similitudinem eum Amieitia persectab TERTIVM deniqubest , similitudo morum Inami eis lite dic enutilibus, scuta in probis persectisque. Vnde

dc oritur ut aliquandiu permaneat mieitiatiue unda Mutili , instar persectae nimicum, quandiu uterque amicorum, aut iucundorum, aut utilium, similitudii em sui in altero expresq

EX Hae doctrina duplex επι ετρενὰ seu corollarium infert. PRIMUM est min Aamicos exi stere duos, quorum atrer amat altσ- rumo voluptatem, aber ob utilitatem; quam duos alios qui se mutuo amati propter solam voluptatem. Itatio est: Quia e minor,isumsenus veta Amicitia duorum est, qud miniis serrivatur aequallias ui militudo in amore& re idamatione. At ubi alter a luat alierum is vo-Iuptatem , alter ob utilitatem ominus servatue aequalitas ramilitudo in amore laedama

tioue,quam ubi ambo se invicem ob voluptatem Amant Erin ruinqr syrminus vera Ami-

204쪽

χνtra. ubtalire mat alterum involupta i . . . . TAmra mi ilia pellecta Oreon, alter ob utilitatem quam ωb ambo se in duabus notis niaxim nobilitatur quas tamen vide in obvolυptat 1-aut. Unde colligit, Arist. abenas omnitis docet ab aliis speciebus illorum Mi maelitam saeuius dit olvi, Amicitiae imperfectis quonis hae nec pro--iam es ita ut in noris militudinc, mi O. borum hominus inter se unt, neuue calu-- est caula perura ne iiii minoris. SECUNDUM iis aut quaerimoniis istutae existunt, sed asta- est, illud Amicii Iae sputiae genu=,quod villiin lim aepe eas experiuntur.Statim autem post te ducitur, dissolvi cellana v n e tiari hae tot salse Mitt.uuod eas appelloetii ami

citi menectus cerat, ubi cellat caula, aqua ori citias cum tamen propric tion iant, nec meis

amicum,neque eo nititui amicus iiivicem sui Vt amici dicantur qui instar ei vitaium, ocreis in lorum ted totius utilitati talein ineunt talitatis gratis,' similiter Iu

qui viilitate ducuntur

205쪽

amicum, area: non te.

a vi nutat amici, s qui . Amicitiam apri.

Autem in virtutibus alij habitu,structu boni di

cuntur, sic & in amicitia Amicorum enim alii simul viventes gaudent se mutub, bonaque confinitat. Alis dormientes aut locis seiuncti, non operantur quidem, sed ita sese habent, ut operentur amice. Loca nanque non disilvunt amicitiam absolute, sed operationem. Quod si diutu ita absentia merit,amicitiae quoque videtur oblivionem efficere.Vnde dimam est Taciturnitas amicitias complures diuisivit. Atqui neque senes, neque severi, videntur esse ad amicitiam apti Exigua enim a ficiunt voluptate. Nemo autem conversari cum eo potest qui dot rem asse pax, aut non sit iucundus Maxime nanque natura videtur

molestiam quidem fugere, oblectamenta autem affeciae. Qui verbis quidem mutuo acceptant,non simuI autem vivunt, ii benevolis a gis sunt similes, quam a micis. Nihil enim tam proprium est amico rum , quam vivere mul. Nam egentes quidem, utilitatem ais ciant:simul autem vivere de ipsi beati. Etenim blitarios qui dem holesse minimc convenit. Vt sim it autem degant, fieri non potest, nisi

sint iucundi, eisdenique gaudeant quod quidem amicitias alitia via

detur habere Bocorum igitur amicitia maxime est ut saepe diximus amicitia. Nam amabile quidem id N expetibile esse constat quoqest adsolute bonum,aut iucundum unicuique vreb, duod ipsi est tale, Bono autem propter haec utraque bonus. At verb amor qui deni sita lis est affectui amicitia ver habitui Amor nanque non minus est ad inanimata Amici autem amant sese mutub cum lcctiboe: electio verba habitu proficiscitur. Et voliant iis bona,quos amant,illorum gra Un,non per affectum sed habitum:&amantes amicim Ud amant,quin sibi ipsis cst bonum vir enim bonus factiis amicus honum siet, tu iam cst amicus.Vterque igitur 4d,quod sibi bonumclhamaa,o paereddit voluntate, atque iucunditate. Dicitur enim amicitia aequalitas: maximo aurem bonorum haec amicitiae insunt ... - sVM-

206쪽

CAP. V. De convictu&consuetudine,&αsVMMA ET EXPLANATIO CAPITIS QUINTI.

Amititia meanda idoneos non esse nisi qui emvictum babent cidam oeρὸ non tam in actu, quam in abitumam ι. Qualitιr illam Ioatabsentia

AD NOBILISSIMUM ET LITTERATISSlMUMD. D. HIERONIMUM DE RADO ET TOLEDO,

vo Potissimum eurae sunt Artistoteli in praesentiarum. Alte rum est imprium Amicitiae

effectum ei: eonvictum euinrsi, qui ad ipsum idonei sunt.

Alterum, eandem An acti iam non esse actum e habitum Dividit verd ea Pur in tres partes. In prima assignat actum max me proprium Amicitiae. In secunda edi Listit, quinam adlamieli iam apti non sint, qui tiam apti. In tertia statuit, Amicitiam non me actum, affectu vive, sed habitum. CIRCA Primam pariem docet, Perinde existimandin essederamicitia, ac da Virtutibus. In his artem accidit, quidam solo habitu praediti sint , Temperantiae v. s. aut Fortitudinis , quidam et pra terea actu iae Ierceant. Idem ergo age idit in minitia, ut quandoque solum in habitu fit,quandoque etiain actu, sive exercitio. Nos nulli enim amica Tum una viventes, eo eonuictu Miamiliarii iug3udent, per fruunturque, ut invicem consito a subsidio utantur. Alii autem , sive quia diar Iniunt, use quia negotijs distracti iunt, aut iadissilis locis non se exercent in operibusAmi., atriae eae telum eius habitu sic pra ditia ine-cti sunt , ut parati existant ad opera offiei a in ieiti sibi invieem praestanda,quoties fuerixit opus. Quo demum fis, ut quemadmodum lib. I. bipartita fuit Virius in eam quae habitu solum existit, cu eam quae actu exercetur, lib.c. disciplinx ae latentiae pariter uni divi, sae in habitum de actum ita etiam Amicitia nune bipariit lese tu in eam, quae solum baribitu ast, emeam quae praeterea in actum se proo

CIRCA Seeundam partem e po nit, quinam idonei sint ad Amicitam contra. hendam, quinam vers inepti. vi autem hoc declaret, praemittit eausam, quae dissolvere Ami. ci iam possit. Ea ver est diuturna absentia. Quamvis enim paulo ante documet, potie ab sentes retinere habitum Amietiit inter se, nune addit ed diui urnam esse polle abientiam , ιδ mieitiae haHisu corsum patur voluii int-ce quodam, ela omissione diutina tot Ius exere iarii. In quo probaudum affert pro νς thium illud Heruic carmine comprehensum: Tοβιι amuitias, Isai a tu ademptur.

4ievertit Turnebus,aliquanta licentius,ut rae4trum servet. Alioqui ἀκροσσχVia Argyropilo alijs, taciturnitas est,quae tamen versui Hexametro adapi ri non potest iraque diuturna ab se uti e taeiturnitas multorum amicitias di solvit auare Hesiodus monet, vicinos potii, imum invitandos esse ad convivium , ut ei frequentia ες communione mensae Amicilia fove iuret Chremes apu4 Terentium potio te Amicitia paries in viς initate eo istituit.

trarius app re/t, notandum est,pr iactam do. strissam, eucorruptionem Amicitiae ex diu. tqrna absentia, solum acciplandam esse de illo

Amicitiae genere, quod ducitur voluptate. Ex silentio enim diutino di mutua amicorum diis statilia, cellat voluptas, quam alter ex altero capiebat. Vnde&necesium est cessare Ami etiatiam illam , quae sola voluptate nitebatur ut causa conservatrice. Quo sensu accipiendum

est illud:

Iam dudum amssa patris , oblitusque tuo.

rum a

reverti.

Respondetque adagium Hispanie οὐ Apiuerios ita idos, no a mas amigcis. Ceteri rum et se ac solida Amicitia, cum nitatur in mutua amicoru honcstate,quae est ha. bilus immobili, in in viroque eiarum pec ma net,eι iam si alie ab at ei abiens sit, i. ulluit cum eo iii eat comitiercium; petiis. e. e in ambo,b is potest ecundu labitum , quaa vis vliae

207쪽

ET HIC A. Lib. VIII. CAP.V. De convictu, c.

eum meminisset illiu proverbi , Amiei cui

si uram live pio latam ab aliquo, qui genus humai Him maxiline exosum inbuerit eum araxi. - te narii re huma:ia sit, ut vera Amicitia, eliata in re able .Hes, arta tecta servetur Quod& ilocrate muti iri at noratione a De no cu, v b citat id eis dii erimini g. egatiorum hΟ-IT. inuci a sapientii, ii,,ut illi tantum praesentesai alcos obter velit, lati erci etiam auleii te, . Quinau: em habitus quilibet, etiam virtutum , quat Hereumque honesti, torpent a marcent sine exerciti, amicis in Ore positu misit, ut quam Odiu absentes iunt, se in v ieem litteris alloquantur, quia sermone neque ut Si enim, ex parte a te tui lupplent defectum freqirentiar, sive convictus proinde retinent illaesum Amicitiae trabi: um.

HOC Praestipposito, gradum facit

ad exponet: dum, quinam ipti non lint ad Ami. citiam coiitratiendam Ae primo receniet seu potius excludit senes, sive acerbos,& austeros homines. Jaisquis enim aptus ad Amicitiameit, is debet et te, elim quo iucundum si versari,c familiaritalem trahere At neque senes, neque acerbi, aut auster honurne sunt ei uimodi.

Nemo enim ςst, inquit Arist. qui totos exigere dies possit eum tristi molesto viro in iratis

est senex, aut acerbus, vel austerus quilibet. Natura, nimirut , refugit quod iniucundum de molestum est. Ergo neque senes, nec acerbi, aut inolesti, ad Amicitiam apti sunt. Prauere alio

Dilogismo diptum e probari potest. Qui Lquis ad convictum consuetudinem humanam aptus non est, nullo modo idoneus existit ad Amicitiam . quippe actus Amicitiae proprius

est amicornm convictus de consuetudo : ut ap- rebit etiam eap. sequent .c lib. o. cap. 9. At senes, d acerbi, aut austeri homines, ad convictum consuetudinem apti non sunt, ut experientia testatur. Ergo nullo modo idonei exi-

sunt ad Amieitiam. Et hoe quidem acipienduin iuxta ea quae frequenter accidunt. Quandoque eitim sene, inveniuntur tu eundi.

QVONI AN Auiem obisei posset,

quosdam eli strictissimo Amieitiae nexu devinc tos,qui tamen iusta ex causa nullam ineunt societatem convictuinue; praeoccupat disse ultatem hinc docer elui modi homines propite diei non pone mi eos, sed muἐua beneia volentia adstrictos Amicitia enim , ut propria sit, exigit convictum, saltem per aliquod

diuturnum te ni pus, veluti actum maxime proprium, Mehat aeterem,aut notam. Quod pro is

hare aggrellitur fere sic: Actus ille Amieruiae, quem omnes alitici ex op ant, in qualibet foris tuiti positi, seu prolperi, sive adverta est actus

p teipuus ipsiis Amicitiae. At eonvictus est eiusmodi Cum enim duo sitit actus Amicitiaei alier positus in eonvivendo, alter in aeeipiendo aut largiendo bona; h: posterior non ab

omnibus amicis expetitur, nil ab ijs, quorum alter indigentiam patitur. Prior vero actus ab omnibus amicis expetitur, sive indigenies, sive divites lint, quanicuuique demum fortuna in ea Periantur. Ergo convictu est acius praecis Puus Riniciliat. Imiei enim quam tum vis fel Lices sint, nolunt ei te solliati , iace se felices existiniani inter sagos aut quaercus , nisi consuetudine amicorum viantur. Quare nisi aliquanto tempore praecellerit convictus in te ealiquos, benevolentia quidem eii potest, A miricitia autem elie nonio: est. VBI Duo notanda sunt. Primum est, eonvictum dici actum praecipuum Amicitiae, non absolute, sed solum nota comparatio ne ad actus externos. Nam alioqui & simplieiter praecipuus actus Amici iae est tmuuus

amor, leu auectus iniernus benevolentiae , quo

amici vieissim se diligunt. Ab hoc enim procedunt caeteri, quotquot exterius exercentur,

in primisque ipse convictus. Secundum est, convictu hoc lo ei non accipi pto cohabitatiorine, seu communione mensae quam etiam inviiscem habent qui a in ici non sunt sed pro coinqmunicatione animo rim coti siliorumque mutua, quae fit verborum interventu Haec enim solum inter amicos haberi potest.

COLLIGIT E dictis , Amiet

tiam solam probolum hominum maxime opηtabilem eii prae carieris,que voluptate, aut uti, i tale ducuntur. Hae enim facile dissolvi po sunt, pluretque corruptionis suae caulas habet. Illa vel aut nunquam inierit, aut difficit: solvitur,4 paucioribus causis suae dilis lutio nis obnoxia est. Inde vero educitur ratio. Quo, bonum aliquod firmius est,in diffieilius antrimo eripi potest, eo etiam est optabilius Ami cui autem proborum est bonum aliquod fit m ius, quod di incilius an iuro eripi potest,

quam caeterae antici lae Amicitia igitur pro borum est optabilior, quam caeterae amicitiaea

Rurytis Amabile atque piabile duplex est:

unum absolutes simpliciter aliud relate ἐς in ordine ad aliquem: nimirum, amanti,4 et Ggenti Hoc aurem supposito iratio se procedita Quod non solum absolutem simpliciter, sed etiam relate ad eligentem optabile est , id est:

maxime optabile: utpote ex omni capite.AmMcitia autem proborum non solum absolute μsn: pliciter optabilis est , sed et latra tela te ad eligentem. Probus enim vir propter seipium statque adeo absolute, simpliciter opiabilis est;S in luper eligenti nimirum, amico, a quo diligitur. Ergo i inicitia piobor uni est niaxime optabilis.1 CIRCA Tertiam partem doήeet, Amieli iam non esse actum , sive afectum, sed habitum. Probat rada Quia si Amicitia

208쪽

CAP. V. De convictu consuetudine, claci

est actus, sive a sectus amor ἰ, , et ut amatio m qui culinque aurat ali ciuis, lino ei et i riculam erga illud , quamvis res inania a latetae proinde qui esurit , aut sit , dc per con

sequens an a Panem, aut vinum , rabe cel ami

citiam eum i s. Cum ergo hoc ablui. um sit,

oporter dicere Amicitiam non in actu , effectuve amoris live amatio in is , sed in liabitu uiam esse. Porro id absurdum ene patet Amicitia enim exigit mutuum arn orem, te redamationem , quam trabere non poliunt res inanimae Redamatio enim procedit ex electione , quam res inanima trabere nequeunt i md nec amma constantes, ni liin rationis partiei.

pes sinit quoniana procedit ab habitu. Ergo de primo ad ultimulamicula est habitus, non

nῖno effieaxin, plane innotescat, notando meis electionem triplieem esse. Prima late patet, vagaturque per omne illud quod voluntarium Hiberum est , quamvis ex cupiditate,

aut alia perturbatione ampellente processerit. Dieitur enim fieri non absque electisne, quia ita fit, ut potuerit non fieri ab homine pro libito. Suunda aliquimo strictior significatactum iptum eligendi ex praecedente consilio, ae deliberatione , quamvis nulla perturbatio urge et inclinei ve appetisum ad id quod eligitur Teνtia denique propri)ssima est , quaerion solium ex consilio raeliberatione fit, sed

praeterea ex habis inclinante pote otiam ad operandum suaviterra taciliter. Quando erisgo Philosophus doeet,redamat idnem exactam ab Amieitia procedere et electione, loquitur de hae presse aeceptari quatenus procedit ex habitu ine linante as redamandil amicum .v de ratio praeiacta probat, Amicitiam non in actu sitam esse, sed in habitur quia inseri redamationem ex stria electione procedentem, atque aded ortam ex habitu.

t PROBAT Secundd, non in actu, sed in habitu positam esse mi eitiam. Qti

eumque enim bona volunt, exoptant amicis amicorum gratia, qn ea cupiunt ex xlis quo affecto, antis et urba Ione , sed ex habitatu Ergo I in eiri non es lirati aliquo alie iacto , sive actu e cui, iura per ι ut hali, νι et: sed in Irao itu Assumptio suadetur: nia flectus&peri libario pertinent ad vitia a iiiii in sentietis, ecundum quam non sole exoptari bonum anneis amicorum gratia ei in vis animae sentiemis io luna appetat bonum proprium, non autςm alienum. Ergo qui cui pue bona volunt exoptant amicis aetnicorum si alia, non ea cupiunt ei aliquo altictes, aut pertur baiιone. Resia igitur ut ea cupiant ex habitu, qui ad appetitum rationalem pertinet perinde extenditur ad exoliandum bonum alienum , sive amici, pro p. et plum mi

cum a

i Oz II Cl sibi difficultatem ext

doctrina superiora bus tradita lubortam. Dictum enim antea fuit . unicuique elle amabile quod sibi bonum est. Inde autem sequiturν neminem amare quidquam, nil prop:er se ipsum. Si ver nemo amat quidquam, si prop-ix seipsum ergo nemo amat bonum ami- eis amicorum gratia quod contradicit doctrinae nuper traditae. RESPONDET Aristoteles iste ditae ultat , asserendo , virumque recte eohaerere nam & ii qui amant amicos amicorum gratia , suum ipsorum boniam amant Amicus enim , qui diligitu , si est vere amicus , non solum est bonus absolute,

do in se, sed etiani. xlieri amico. Quare qui

ainicum propter amieum amat , eri amat

illum propter id, quod bonum sibi est ,

Vicistim ab eo amatur eodein modo , ut sit Persecta aequalitas ubi hermo est de Amicitia perfecta , quae honestate dueitur in qua quilibet am, amicum propter amicum quia bonus est in seci quamvis inde consequenterν quasi ptaeter titentionem rei ultet filii vii 'Ilias ex bono ami ei, qui amico suo bonus est, atque iucunditatem , Qui ilitatem Parat, ut praeeedentibus staturum fuit.

209쪽

CAPUT SEXTUM. In qua Amicitia plures possint esse amici

N Severis autem, atque senibus, tant minus fit amicitia, quant difficiliores sunt,& minus congressionibus gaudent. Haec enim ad amicitiain maxime spectare,&ipsam efficere videntur. Quocirca iuvenes quidem ci- tb, senes autem non cit,fiunt amici,non enim fiunt iis amici, quibus non delectantur. Similiter nec severi sed tales benevoli uuidem mutub sibi sunt.Etenim lona volunt, prompti sunt ad necessitates.Amici ver non valde sunt,propterea quia non simul degunt, neque sese mutub delectantur: quae quidem ad ipsam amicitiam pertinent maxime. Non fit antem ut amicitia perfecta multis quispiα sit amicus, quemadmodum nec ut complures simul adamet est enim exuperationi similis. Tale autem ad unum aptum fieri.Multos vertaeidem vehementer placere non facile est, fortasse autem nec bonos esse. Oportet autem & experientiam accipere, & consuetudine fieri.quod quidem est perdifficile. Ob utilitatem autem ac voluptate multis placere quis potest. Complures enim sunt tales & subministrationes manifestae brevi in tempore fiunti Harum aut ea magis est similis ana citiae,quae est ob voluptatem cum eadem ab utrisque proveniunt, de sese mutub gaudent, aut eisdem quales sunt iuvenum amicitiae inest enim magis in his liberalitas. At ea, quae ob utilitatem constat, eorum est hominu qui quaestui vacant Beati etiam utilibus non indigent, sed iucundis. Cum quibusda enim simul vivere volunt, Sc molestu parvo quidem tempore ferunt continue verbnem nec ipsium bonu toleraret,si dolore ipsum afficeret.Quale iucundos quaerunt amicos.Sed se sitan o bonos oportet: cum sint talesac etiam ipsis.Sic enim inerunt, quae amicis inesse oportet Qui aute simi in potestatibus constituti,divisis uti videntur amicis.Alii enim sunt ipsis utiles,alij iucundi Vt autem ambo sint iidem, non nimium fit. Neque enim cum virtute iucundos quaerunt, neque utiles ad hoocsta sed facetos quidem quaerunt, voluptatem appetentes habiles autem ut agant ipsum praeceptum. Atuue haec homine in eodem non nimium fiunt.Studiolus aute homo iucundus est simul, ut diximus,atque utilis. Sed talis amicus non fit exced ii, si octon virtute excedatur. Sin minus non aequatur,cum rata sit inferio ratione: non nimium autem tales fieri solent. Hae igitur amicitiae

Dissilire by

210쪽

CAP. VI. De qualitate tumero. c. Gytiae dictae, in aequalitate consistunt. Eadem enim ab utrisque ni in &ί-bi mutub volunt aut aliud pro alio ut voluptatem pro utilitate com

mutant. Dictum cst etiam has minus amicitias elle, minusque permanere. Videntur autem ob hi militudinem, dis similitudinemque eiu Ddem,& esse amicitiae,&io esse. Nam similitudine amicitiae, quae est ob virtutem, videntur amicitiae esse Altera nanque voluptatem, altera ha

bet utilitatem, quae quidem insunt desilli. Sed quia illa qui de omni ea alumnia vacat, Sc stabilis est, hae verbiit distatuuntur, alislq, compluribus disserunt, non videntur ob illiu a similitudinem amic tiae esse.

svMMAE EXPLANATIO CAPITIS SEXTI.

ter multo hab stinis 4 31ecus uadulterina su notha Viro caloris prae mmes, Iulius militatis voluptatiis is tuitu inferiorum amicitiam deligere . .

aequalitatem.

Ioeo non tam loqui de senibus seeundum aetaialem, ut capite praecedenti quam de senibus iri

morositate in leni lieon diraone vitiatis, molestiive;quos propterea nunc πρεσβον κορ P-pellat, id est seniles cum tamen ibi πρεσβή- τας, Ieneciolum dixi liet. Quo plane olle udit, senex aliquos interduelle facile , suavesque, mi ueundos ad colloquia, a que humanu conis victum quonia nihil lenite haben praeter aetatem alios contra iuvenes est , qui leni. e moro litatem praeleferant in malo genio suo antevertant; ideoque iucundae amicitiae apii non

sint

3 ADDIT , Iuvenes prae senibus

propensos esse ad contrahendam Amicitiam, de coue iliandos sibi aliorum animosa quonia est praeienibus Mausteris proclive lint ad iucuniada colloquia, & congressiones cum aliis, a. ei litis quoque sibi Amicitiam parant, in j χλficiis maxime poli iam Addi rin luper, aulic os, quamvis non facile amici fiant, esse nihilominus benevolos in er se quoniam propensi sunt ad sublevandam alienam necelsi talem, Mutilo subveniunt egenis sibi in auueritate similibus. Vnde aliqualem Amicitiae rationem servant in

ter te in ea mutua propensione, aequalitate: verum non plenaai, neque integram; quoniana non ineunt colloquia, congres, ioni ne ive, nec eonvictum iuuiuum auiant line Quibus ben volentia quidem eli potest, sed tamen Amicilia non est.

CIRCA Secunda parae quaerit, an a

praedicta societate convictu necenario Amris citiae stabiliendae oporteat ei.e pluran, os, tanquis plurium amicos .: pol, it Dirmat auia te dii nitatione is plici assertione Priwa eli laea sociat aleaquae initur iuxta perfectari micitia,

IS ERIT Arist. hoe loe de

hominibus ad Amicitiam apistis, ineptilve Me denumero

amicorum et de quo etia in si, libis. cap. 1 o. ae potis, in limstatuit, senes, acerbosque non

esse ad Amieitiam aeeommodatos: deinde verdplures esse posteami eos aliquo Amicitiae gene-xe. Dividit aut ea put in quatuor paries. In prima docet, senes causteros, seu aeerbo gemo praeditos, quoniam humano convictui cun . di non iunt, nee astabiles, idoneos non elle ad contrahenda Amieli iam. In secunda decernit, plures non posse esse amicos in ea mi ei ita, qua perfecta est,& bono tu viroru propria: posse autem esse in aliis Amieitia generibus adul- retinisuc spuriis. In tertia observat, viros in potestate eoiisti tui os , divitesque , deligere sibi ami eos utilitatis aut voluptatis intuitu In quarta demum statuit omnes Amiciri Cipeetes, aetiam degenere dc fucatas, consistere in aliqua aequalitate. ClRCA Ptimam partem repetitio

te, quod superiori eapite praemitterat, mi ei istiae ineundae idoneos non esse lenes, d austeros. Idque probat Quia quotquot morosa sunt, miniucundia deolioquia, in epit etiam ad Amieitiam sunt quippe qua plurimum

conserunt ad Amicitiam ,eiusque eonservationem. At senesin austeri morosi sunt, Mareolloquia iniue uadi. Ergo idem ad Amicitiam inepti sunt. Undeckeolligit, iuvenes fieri cit dami eos, senes Mausteros aut minime. Nimiis Tum quoniam in iuvenibus oppositu inveniatur eum faciles, ciueundi ad collo lilia intinvicem,ideoque convictu mutuis sermoni-biu delectentur.Vbi notandum Aristote l. hoe

SEARCH

MENU NAVIGATION