장음표시 사용
211쪽
proborum hominum propriam,ami eo situ. res elle non polle. Secunda, In degeneribus Scipit: ijs amiciti irique voluptate aut utilitare dii cuntur , polle putres simul amicos elle. Tertia lusti tura comparatione inter haec dii oadultera ira Amicitiae genera,si initiorem perse-c elle illam , quae voluptate ducitur , quisn
ue PRIM AM Assertionum praeiacta.
rum probat quadrupliciter. Pei a praestantia Amictitae persectae , seu ab excellentia, quam ho e loco sigili si eat πεMoλη, hyperbolem Plam vista pe alias ab Acili accipiatur pro eruperantia vitiosa eu excedente medium virtutis. Ratio autein si proponi potest. Nihil perfectum, excellens est eius conditionis, ut pluribus eommune elle possit. Debet enim esse pretiolum .rarum, ae proinde in paucis inveniri A miolidi Amicitia est quid perfectum, & excellens. Omnibus enim a mi et iii ant 'ceuit, proptereacti excellentia amoris 4 iei potest, si eum e ei et is componatur. Ergo solida Anii ei: ia non est o ius eonditionis,ut pluribus communis elle poisit. hi& obiter rem illus rata pari amoris Venerei, qui vehementis, i mus est, nunqua simul eidem est circa plures. Id enim denotant verba illaci es σπερ ἐρανοολλων . . . quemadmouia neque amare comptu es ιmMI, scilicet,eontingit. Cum ergo etiaauior secundu Amicitia persectam praestantissimus sit, nemini contingit ita amare complures simul. De urnia. Vi quis eum alio solidam Amitit ineat, ne eellum est,ut ipsi vehementer placeat, neque aliquid in eo videat, quod offendat, ingratumve appareat. At,ut varia sunt hominii
ingenia , conditione' fieri non potest, uni plures vehementer placeant, neque aliquid in iis appareat, quod orrendar, ingratumve sit. Erisgora fieri non potest, ut unus cuiluribus solidam Amieitia ineat.1 ti3 ut perfecta Amicitiae plurimis habeatur, opus est plurimos
invenit bonos solidae Virtutis cultores.
quippe eorum propria est Amicitia solida. At di ne illimu est plurimos invenire bonos &4olidae virtutis cultores;eum 1 perpauci lint. Eristo difficillim si est perfecta Amicitia habe re eu plurimis. ωνιὰ Nequit unus Amieiti, resecta habere eu alio , nisi diuturn expertia
meatu habeat probitatis,fidelitari, Monstantie,
Meousliorsi ipsius. At difficillimu est habere
de multis ram diuturnum mplenum expertia ium. Ergo diffieillimum est persectam rimi-
SECUNDAM Assertionem duplieiter
probat. Priues: Quia ad ineunda cum pluribus simul amicitia spuriam, qualis est quae ducitur voluptate, aut utilitate, suffiei ut plures mutuo eonspirent in eo, tuo ij in vice pari volup
tate aut v lii Hate. At ut mortalium commurias
pro Pensio ei ad eiusmodi bona taxa dc cadmea, ne ite est plures uiud eouenire in eo, quod ijs invicem pari voluptate, aut utilitate. Ergoo facile est amicitiam spuriam cum pluribus
inire simul Alacundo. Quia eorum hominu ,qui buseum initur amicitia spuria, acile est plurist simul petieulus1eere, seu experimen tu iubites an utilitate volupta: emve aderat eoru convirictus ritequentia. Hoc enim brevi tempore de-
prebendi poteti. Atqui deprehensa utilitate, vo Aluptateve minui , lihil deest ad eiusmodi amicitiam contrahendam, quippe quae nihil aliud quaerit. Ergo dc facile est cum pluribus simul amicitiam spuriam inire. Nimirum, in ea rationes oppositae sunt iis, quas expendimus u. per in Amicitia perfecta , ut ea cum pluribur si difficilis.
TERTIAM Assertionem ut probeti
praemittit se non loqui de illa amicitia ob vo luptatem,quae mutua non est, sed ex parte alierius extremorum rantum:quando, nimiruin,alter malob voluptate alteru, quo solum amatur ob utilitate. Haec enim societas non est si iam illo Amicitiae perfectae , quam quae mutua amborum utilitate ducitur. Auertio itaque in
telligeda est de amicitia ob voluptate exta te utri utque amicorum:& dupliciter probatui ab Arist. Prista. Quant liberalior est Amici tia aliqua ex imperfectis,eo similior existitie eqsectae Amicitiae:utpote liberalissimae ' noα propriuionum quaerenti,sed amici.Atqui illa amicitia quae voluptate ducitur, liberalior est ea,quae ob utilit hie est. Ergoin similior est perfectae Amicitiae Allia snptionem, sive minore a
probat: Quia longe liberaliori ingenio praeditus videtur qui quaerit voluptatem , quam qui solam utilitate. Hoc enim posterius sordido rahominu est, latae stui deditora. Deando idia ipsum evincit, ex maiori nobilitate amicitiae ob voluptate contractat, qua in ob utilitatema Priorem enim illam querunt homines ii, quLMices, seu beati audiunt, quoniam dominatu, ac diviiij praestant.Cumque opus no habeant
rebus alienis, nec egeant alienis opibus, natu Voluptatem exoptant , ideoque amicos experitunt, quibus eam capiant. Posteriorem verdiquae utilitate ducitur,pletumque sectatur panis nosin sordidi, quos aut uecessitas, aut avaritia movet ad quaestum, lucrumve Ergo prius illud Amieitiae genus nobilius est, ac proinde similius Amicitiae persectae Monet ver Ariristoteles prudenter eos, qui vulgdieati dicuniatur, nimirum, pΟιen resin diu leo, ut quemadmodum tueundos amicos quaerunt, si eaei
nos exoptent quoniam ab iis uberio eis se a. et uosior voluptas haberi poι erit. Neque enim damnandi sunt, qud deos sibi velint amicos, qui suave & iucundi sunt sed solum quod iatis primum non quaerantis. bitatem morum,
ex qua haurire sibi possunt voluptatem putari se persectam.
212쪽
s CIRCA Tertiam partem statuit,eos qui principatum obtinent, ac potentes sunt, Varicae diversis anticis uti quibusdam ad rili ratem,ut eorum consilio de opera augeant po-ιentiam, o sortunae bona quibusdam autem ad voluptatem,ut ex iis delectationem capiane. Monet et 6 Arist. Vt nuper, eos longe melius facturos, si quaererent bonos viro inimi ei-riam, qui proinde simul essent probi eoueundi: scilicet, eos qui non oblectent iacet ijs uti libus ridiculis sedaraita decore viriuiis ipsius quique utiles sint ad gerendum res honestas. Hee enim iucunditas de talitas ex amore Virtutis quaeritur, ligna est expeti a probo vito Caelerum plerumque potentes dia agilesque iucunditatem amicorum , t viilitatem, a Virtute seiunctas appetunt. Non enim ad delectatione in quaerunt, nisi parasitos, histrio hes, sileurras,quibus nihil probitatis est: neque ad utilitatem, nisi in lustrios' solertes homines, seu probos ieu improbos, quorum. λnterventu amplificare vicumque valeant dominatum& potentiam suam. Quo ipso plane ostendunt se alienos a vera Virtute, dum non ier virtutis amore, sed ex alio sinistro aut purio fine, amicos sibi deligunt. DICET Forte aliquis si vir pro bus potest simul esse amicus iucundus' utilis, sequitur viros pote mesoc principatum habeti . res, non egere distinctis amicis , sed ij suffiee.
Te unum virtute praeditum , qui iucunditatem lsimul rutilitatem afferat. Hanc obiectionem, quae subobscure solum cominetur in textu, praeoccupat Arist. docet, vix unquam eve-Inire, vir probus amicus fiat, νέων υ nimirum, ei qui superat potestate dc dominatu. Mationemque assignat Quoniam ,eum Amietistia solum sit inter aequales , vir probus nequites amieus potentioris, nisi ipsum adaequet; proindeque excelli virtutis compenset deis Quin potestatis aequalis in haec compensatio percipiatur ab eo qui potentior est .sio autem diffieillime invenietur quoniam ne faelle
est invenire virum adeo probum , ut tantun-gem honestate morum excedat magnatem ac potentem , quan ..im ab eo in dominatu exceditur. Ini opere eo iuppolii , adhuc difficile est, ut vir potens e longe lateque ini perans, ver cognolcat se ira inferiorem elle iii Virtute quida in alteri , ac sciperiorem in dominatu Haec enim ingenuitas , modeuic, de Virtuti exilii maii , plerumque aliena est a potentibus, quibus nitrii aeque amabile , aut
ae uim abitetit,aei ominatus excellentia loe
culi. Ergo deliique dissicillimum est , ut vir probus lit amicus potentis, d longe superio in do urinatui Quare idem Aristotel. I. Psalitis. V. U.ς m. G. 7. cap. hortatur Principes, ut quantum alios potest a. superant, tantum Virtutibus e 1 cellant. Tunc enim
fiet aequalitas , non simplex ue danalogica, qualis assignata fuit M. 3 liue superiorem
io CIRCA Quartam partem redigit
in epilogum pluraliue usque tradita Pyrmum est, omnes amicitias bue usque explicatas consistere in aequalitate : quoniam talis omnibus alte amicorum par alteri refers aut oli par non reddat, aliud pro alio compensat, ut voluptatem pro utilitare. At ii non fieret , si ocnnis inicitia sita non eliet in aequalitate. Omnis isti ut Amicitia sita est in aequalitate. Secundum eu,aruigilias vulgares minus habe- .re migitiae , quam perfectam ci roborum propriam , minuique permanentes ei es celeiarum existe te parti mei simius, partim dissio
miles. Similes, quoniam altera earum asserti voluptatem , altera utilitatem,quarum tramiaque fetit Amicitia perfecta. Dissimilesie id, quod ambe facile evanescant, Wdailolvanturet. hee autem immobilis rarma permaneat. Ex qua dissitnilitudine Utatur i ut admodum dis
erepent in ratione Amiciti , de te longe minus inveniatur in duabus illis vulga ribus , quam in Una Proborum qu honesia
213쪽
CAPUT SEPTIMUM. De Amicitia in excellentia. S Et alia species amicitiae, quae in excellentia
consistit ut amicitia patris ad filium, & omnino senioris ad iuniorem, virique ad uxorem Ecprincipis omnis ad eos, qui ipsi subijciuntur.ANque hae inter se etiam disterunt. Non est enim eadem amicitia parentibus ad liberos, oc principibus ad subditos nec patri ad filium, & filio
ad patrem nec viro ad uxorem Nixori ad visum diversa enim est uniuscuiusque horum virtus ac opus Diversa etiam sunt & ea, propter quae amant: diversi ergovi arnores,di amicitiae. Atque eadem quidem utrique ab altero nec fiunt,nec sint qua renda. Sed cum liberi quidem ea parentibus tribuunt, quae tribuenda sunt genitoribus , parentes autem fili; s, quae natis tribui debentistabilis talium, & bona est amicitia. Oportet autem & amorem omnibus in amicitiis, quae in excellentia consistunt, comparatione fieri rationum Magis enim amari praestabiliorem, utilioremve, quam mare oportet 6 caeterorum numquemque fimiliter. Nam elim
amor est pro dignitate, tunc fit aliquo modo aequalitas quod quidem iuitiae esse videtur AEquale autem in iustis, & in amicitia non similiter sese habet. Est enim iniustis quidem aequale primis, quod est pro dignitate secundb, quod est in quantitate. In amicitia autem id quidem, quod est in quantitate, primb ad autem, quod
est pro dignitate, secundis. Constat autem, si in virtuto, vel vitio, vel divitiis, vel in aliqua alia re magna distantia fiat non enim ulteritis sunt amici, nec dignum putant se esse amicos Maxime autenii hoc est manifestum in ipsi dijs immortalibus hi nanque plurimum bonis omnibus antecellunt. Constat autem, si regibus: nec enim his se esse amicos dignum ii putant, qui sunt valde inferiores nec item optimis viris, aut sapientissimis, is, qui nullius sunt pretis. Exacta igitur in talibus non est definitio, quousque sint amiciri militis enim ablatis, adhuc amicitia manet Q ubd si nimia fuerint separati, ut a Deo, non permanet. Vnderi dubitatur, si amici velint amicis a bona, quae maxima sunt, ut deos esse. Non enim ulterilis erunt ipsis amici: quare nec bona Amici nanque bona sunt suis amicis.
214쪽
CAP. VII. De Amicitia inaequalium. I 67Qu dii bene sit Actum, amicum amico bona, illius gratia, velle:
manere oportet, qualiscumque sit ille. Homini autem volet maxima
bona in ei &fortasse non omnia. ibi enim ipsi maxime quisque
svMMAE EXPLANATIO CAPITIS SECUNDI.
Quomodo seris eumsuperiorialiquo g nur Amicitia inire posit, ct qualite dia flabiliredast.
Quae proportio Amieitia ad Ius ιtiam Amicula lex an bliget ad exoptandum
VM Cite finem capi: is praeco dentis nonnihil libasiet Arist.
eire difficultate potentisi, ac divitum ad ineundam Amicitia cum probis viris, potestate
inferioribus inuti assumit, do-eetque ex pr sello, polle nihilominus superiori eum inferiori certum quoddalamielciae genus elle Dividitur ver caput in quatuor partes. In prima doeet, aliquod este Amicitiae genus inter supeliorem in serioremque , quod in uno talio diversae speciei sit. In secim da tradit modu,quo eiusmodi amicitiae permaneant. In tertia statuit proportionem inter Amicitiam, Iustitiamque In quarta demum quaerit, ytrum amicus debeat cupere seu velle amico suo maxima bona.
CIRCA Primam partem docet, aliud a praedictis este genus Amicitiae, quod noli aequalitate positium est , sed in excellentia ynius ad alterum sibi inferiorem inualiter in
patre erga filium, in omnino seniore erga iuniorem, in viro erga urorem, desin omni Principe erga subditu in In iis enim omnibus alter alteri superior excellentiorve est ideoque nequi inter eos e sile Amicitia illa aequalitatis, de qua praecedentibus disceptatum sui a sed alte xum Amicitiae genus, quod dicitur secundum excellentiam Subdit vero statim , Amicitiam naneexeellentiae dividi in plures species quia non eadem species Amicitiae est parenti erga filium, ac Prancipi erga subditum neque et lain
eadem parentis erga filium , a filii erga patrem neque viri erga uxorem, ae uxoris erga
'irum. Quod duplici ratione probat. Prima est. Amieitiae eorum , qui virtutes seu facultates diversas habent, e quibus oriantur diversae operationes, proculdubio specie dissident in ter se. At amicitiae quorumlibet supellorum, comparatae cum amiculis inferiorum, ut Prin-eipis ad subditum, parentis ad filium, senioris ad iuniorem,& mariti ad uxorem, habent vir
tutes, seu saeuitates diversas, quibus dissimiles operationes, prodeunt. Alia est enim viritis,
Moperatio, seu officium Prinei pis ad subdit stralia parentis ad filium alia senioris ad iuni re me alia denique marit c d uxorem suam de Leonverso, aliud est officium subditi ad PtInaei pem aliud fiiij ad patrem : aliud nioris ad
seniorem: aliud denuive uxoris ad virum. Ergo amicitiae quorumlibet superiorum comparatae eum amicitis suorum inferiorii, proculdubio specie differunt.Dcumia est. Vbi rationes ama
di specie dissident, etiam amicitiae sunt secundum speciem diversae. At ratio ues amandi in praedictis superioribus de inferioribus specie dissident. Ergoae amicitiae in ijs omnibus sunt se eundo speciem diversae. Minor, sive assumptio, probatur de explicatur. Ralio enim cur pariter filium diligat est, quod illum genuerit,dederitque illi pariem suae lubstantiae. Dominus servum amat , quod utilis sit ad vitam de res fortunae tuendas. Vir diligit uxorem , quia ex ipsa quaerit prolem , in qua perpetuo maneat quoniam in teiplo manere non potest. Princeps amat subduum, quia obsequio illius eget. Verum longe alia ratio est in amore fit ij ad patrem, tervi ad dorninum, uxoris ad virum, de subditi ad Privei pem. Filius enim amat pa trem, quoniam ab eo orium duxit,in haereditatem sperat Servus diligit dominum , quoniae victum ab eo aeeipit c vestitum ad praesens,
de de futuro libertatem expecta: uxor amat:
virum quia praelidium est imbecillitatis suae. Subditus denique amat Principem , quotlia ab eo favorem, dc praemia sperat. Ergo ratiounes amandi in omnibus praedictis, tam luperio ribus, quam inferiori biis, pecie differunt. CIRCA Seeundam partem tradit modum , quo huiusmodi amicitiae lii periorum de inferiorum permaneant. Atiuue potissi uidi in eo onsistere, si unusquisque amico. rum exhibeat alteri quod oportet, trahita ratione di Initatis, modi, quem Amicitia ex eellemiae postulat. Non enim xigit ut par
pari rerendant , ei aequalibus ara similibus
omnino olfie ijs alie mulli reipondeat alia teri , licui in Amicita aequalium : ne de e re , ut subditus a Principe , finias a patre, servus a domino , α xur a marit , exrg rent idem obsequium, aut eadem officia, quaeis forsitant. a.uare solum superest ut unusquisque alteri prquet quod sui, uneris est, eo modo , quo debet relate ad alietum, sive
215쪽
168 ET HIC A. Lib. VII l.CAP. VI l. De Amicitia in te questu in .
superiorem, sive inseris rem Sie enim persistetat boru n Arnie Hia non quidem aequalis' sed επιμ- aequa siem accidi ir, iis,qtiae ex EpiJhic, sive ex aequo bono ad Iustitiam reducituri, ut dictum es lib. s. cap. IO. Quemadmotium enim in ij, quae ex aquo di bono definiunt iit, non sit persecta aequalitas , sed lotum servatur proportio, lusit irae respondens cita&in amiciatis iam dictis, non est aequalitas officiorum absolui a te arithmetiea inter amicos, sed solum proportio, leu aequitas quaedam Eaverc statuta , permanebui, in i uicitia superior, di inferior, sicuti in Amicitia aequali ia-t4: is perlistunt amici , ubi sibi invicem te
dunt aequale.. INFERT Arist. in ijs ipsis amicitiis superiorumin inferiorum, ut servetur Pr portio, debere elle maiorem dilectionem inferioris ad luperiorem, quam e converso. Raliae: ta quin eum haec Amicitia non servet aequali ratem, ted proportionem, seu analogiam;amor ex parte viri utque extremi non debet esse aequa- Iis , sed proportionatus. Iusta aulem proportio exigit vi ex duobus diligatur magis qui superior excellentior est, quam qui inferior. Ergo in hoe genete Amicitiae ervabitur proportio , si inferior magis diligat iuperiorem,
quam superior inseriorem. Porro superiorem debere magis amari, patet quia excellentior est, di melior, aut iocundior, aut viilior, per se loquendo. Quare servata ea proportione, iuxta dignitatem utriusque amicorum secuniadiim mensuram illam in qua decet alierum ab altero amari, permanebit utriusque Amicitia.
VB Observandum ex Gualtero Burteo,ei iam in Amicilia hac inaequalium seria vari debete aequalitatem quandam. Non enim
aequalitas consistit in indivisibili, neque solum accipitur pro illa,quae solius proportionis est,
geometrica frequenter dicitur. In Amieit ijs aequalium, de quibus hactenus disceptatu fuit, servari deo et prior aequalitas in hac vero , qua ob oculos habemus, inaequalium propria, exigit ut .sufficit, tervetur posterior. Nisi enimali et alterum diligat iuxta illam proportione,
qua pares superiorem ab inferiore diligi, &iusetiorem a superiore, non erit Amicitia exiseri leuitae, te inaequalitatis: 'uia haec Amieitia solium ex eludit aequali ratem arithmeticam, non autem geometricam, sive proportionalem, coissilentem in eo quod alter ab altero diligat ut iuxta metitum dignitatemque,& ratione habita ex e elius superioris ad iii seriorem. Quod illustrari potest ex dictis lib. cap. 3 ubi statilium
suti, Iuliii iam servare aqualitatem in contrapasso de re passione verum eam non semper elle artihmetacam, sed quandoque geometrica, ratione habita ostendentis atque offensi. Si
enim vir nobilis alapam inflixerit plebeio, noesi te Percutiendo ab eo, sed minori supplicio asse tendiis, iuxta dignitatem personae. Si uistem contri plebeius inobili, pri inario viro alapam inflixerit x qualitas ipsa Iustitia exigit, vi longe malo i supplicis, quam alapa , in
eum animadvertatur: liabita, iami ruit,ratio ite
excessus primati j viri ad homuncionem plebeium δε abiectae fortas. Sed de hoc amplius infra.
6 SI Autem quaerat aliquis, an hae Amicitiae impares ratione excellentiae alterius a corum, sint omnino alteri u rationis ab ijstribus Amicitiae generibus quae ducuntur lion state queunditate , aut utilitate in praecedentibus explicatae sunt Reson et Eustratius, alla-gato Theophrasto, nullas hie nou s Amicitiae species constitui, distincta lue essenii alite ab ijs tribu, sed solum assignari quandam conditionem, quae adiungi interdum potest de solde singulis illarum. Cotingit enim ut in Amicilia, quae perfecta dieitur , quoniam ex fine honestatis eontrahitur , alter amicorum sit vir lute excellentior, superiorque alteri similiter elicia alijs duabus minos propriis, alter tueundiost, aut utilior. Quo eatu sant Amieitia excellentiae est , ratione excessus in altero amicorum
diei iurque proinde ab Arist. hoe loto thia ξ υκερ Mλ amiculaseeundum excelim. tiam. Haec ille, a quo non dissentit aliutius. Sed verius&eonsormius Aristoteli existimo, Amicitiam, de qua loquitur in hoc capite,om'nino ab id disserte, quamvis illae ipsae quandoque versentur inter eos, qui inaequales sunt horinestate, iue unditate, utilitateve. Quod enIm alter magis aut minus honestus, iucundus, ut vilis
lis sit, non iussi ei ad variandum speetem Amtis citiae mutuae unius ad alterum quamvis summeiat ad minuendam, seu impediendam aequalia ratem exactam ab Amicitiam omnibus modispersectam. Quare Amicitia eo modo inaequa
lium, tu Idem speeiei est in utroque Arqui Amicitia inaequalium , de qua in hoe eapite disserit Arist. est alterius generis ab iis tribus.
de diversae omnino speeiei in utroque ut fariretur Gallutius, de ipse Arist. docet initio eaia pilis,dum ait,hoc genus Amicitiae esse alterum ab illo tripliei; insuper Amicitiam superioris ad itiseriorem differre ab ea, quae inferioris ad superiorem est. Ubi verba illa, διαφερουσι δ'
cant divertitate in speciei essentialis. Ergo Amici; ia excellentiae omnino disert genere tribus istis praecedentibus, Min unoquoque amicorum est divetis speciei essentialiter.
7 CIRCA ITertiam partem statuit
proportionem,pariter dissimilitudinem inia ier micte iam hanc eleel Ientiae, Iustitiama Etenim licet ambae attendant aequalitatem in illam servent , aliter tamen, aliter Iustitia enim distribuens, quae praecipuum obtinet locum inter specie Iustitiae, non Iervat in distri. tia est
216쪽
CAP.VII. De Amicitia inaequalium iis
buendo aeqtialitatem omnimodam , sive arithmeticam sed solum geometri eam, emiolius rarionias, ut lib. s. dictum est Iustitia alitem c. minutans, quae secanduin locum habet inter species Iustitiae , attendit aequalitatem omnimodam, sive artihmeticam. Itaque aequalitas primum inspecta a Iustitia, lius proportio. nis est: quae autem seeundari attenditur, est squalitas perfecta. Ceterum in Amicitia opposio modo res se habet : quoniam absoluta dc omnimoda aequa luas primo inspicitur, de le- eundum illa tria Amicitia genera , superiori. explieata. AEqiralitas autem solius proportionis seeundo loco iii ieitur,& solum attenditur in hoe posteriori genere Amicitiae, quae dicitur ieeuo dum ex e ellentiam. Est enim haec aequalitas secundum proportionem, seu ratio
UNDE Colligitur,quemadmodum inter Iustitie species principem obtinet locum
distribue in , sic etiam iniet species Amicitiae principem habere locum eam , quae est inieroma in aequale, iniri eniminino est in alni cos distantia aut dissimilitudo , eo maior est aequalitas nexusque animorum , ae proinde strictioris proprior Amicitia:quo autem maior distantia, e minor mi et ita. Immo in quandoque tantam cistam iam esse polle,ri nullus Amreitiae Pocus ih perabat Arist. triplici exemplo. Primum est Deorum , seu Mentium humanae coneretiosis expertiuin, quibuscum Propria donat suasis Amicitia milli mortalium esse potest. Secundum est Resum, inter quos,
dc privatos hora ines, subdito hue, non est proprie Amicitia. Nehu es, a quisquam eorum aded impudens erit,ut se dieat amicum Regis. Ivnde illud tritum poein bor tot ven-αι. nec in v sese omnis, Maiestat Tertium petit ab optimis a sapientissimis viris, qui proprie in teli iam alte nequeunt eum improbi, indoctis,rations ingeniis distantiae. Ergo quanto haec maior fuerit, e minus Amiemae erit.
SI Rutem quaeratur, intra quem gradum distantiae possi aut non possit serva. si Amicitia excellentiae: Remnia Arru in hoc certam aliquam mensuram assignari non posse. Neque enim qualibet mutatione acta tolletur duorum Amicitia,ut si alter aueri aliis quant6 magis inserior aut superior reddatur,
quam antea esset. Si autem alter duotum plu-rtinum evehatur,ut ad ceptrum,alterve tam dum deprimatur, dissolvetur Amieitia utrius quae . Non enim permanebit eonvictus, amiliaritas, frequentia, sine quibus iam alibi dictum est Amicitiam non servari. Vbi iterum Arist. monet, non servandam Amicitiain, si alter amicorum nimium extollatur , de alterroinde distet ab plo, tanquam a Deo. Obod non praetoricat decretis Tmolo 'um statu tium Amieltim hominis ad Deum ex vi donorum supernaturali uix:quoniam hoc lo ei solum agitur de Amicitia intra metas ordinis naturat,quam solam agnovit Arist. io CIRCA Quartam partem pro ponit quaestionem,utrum amici velint amieis maxima bona,vel ui Deo et ea ratio dubitandi ne ea bona velint, deluinii tire praedicti . Quado alter enim amicos nimium evetur supra conditionem alterius,ut si fiat Deus, tollitu Amicitia. Ergo li amicus velit amico maximum bonum , nimirum, ut sit Deus vult plane aliquid ,quo tollatur utriusque Ami. eitia. Atqui alienuae est ab ostic ijs amici veIle aliquid , quo inicitia tollatur. Ergo alienum est ab amico, ut anile velit maxima bona De.nue. Nemo est ita amicus alterius, ut velit carere proprio bono. At si vellet amico maxima bona, vellet carere proprio bonorni mirum, vellet carere amico,qui bonum aliquod si ami ei est. Ergo nenio est ita amicus alterius,vi velit ipsi maxima bona.
duplieitur. PRIMO , expetenda quidem elleamieo maxima summa bonassed tamen illa. quae consent alie sunt ανξιωπλώοντι,bomia
quanc tu cfi, sive qua tellus homo existit Non est autem homicii consentaneum, quatenus homo existit , ut in Deum evehatur. Ergoam leus non debet amico velle ut in Deum evehatur sed adhuc restat difficultas,quoniam alia bona iunt, infra divinitatem, ita excellentia, vi iis positis in altero amicorum , tollatueami stilia inualis ex iupra dictum est de Regna dipnitate, au inligiu viri utei sapientia αvno prae alio. rgo si amicus ea in iis ni bona, infra divinitatem, velit alnico,opiabit sane aliquid ,quo ollatur Amicitia. Responderi aiam ei potest ex eodem Arist. ii verba eius alientius eonas de reatur, nullam dignitatem hominis in propria natura manentis tantam esse posse,ut in infinitum excedat conditio item alterius amici, sed finite ani uni:ideoque sempee mansuram aliqualem Amicitiam, de longe minus propriam,quam antea necaneretem idem genus frequentiae, dc convicturi ae antea erat;
sed longe inserius. Quia tamen supra docuerae Regiam dignitatem exeludere Amicitiam eum subdito,diceliduni est, id intelligi debere qua
batur Amicitiam cum altero contraxine. Si auieiu simul illam tulerat, ec postea amici sonsi agio aut desiderio fiat Rex, tenetur aliqualem Amicitiam altem etinere eum eo, cuius desiis derio aut suffragio eam diguitatem obtinuit.
Quo dearum evii. citur, amicum deiideralitem
amico riguum, qualibet summa bolia infra divinitarem, non ideo vel ἰe aliquid ,quo Amicilia omnino tollatur.
217쪽
ν ETHICA Lib.VIILCAP.VII. De Amicitia inaequalium.
y Iori eationi diebitandi . volentem amico maxima bona, non ideo velle carere proprio bono Altioniam amicus in quacumque fortuna sit, etiani felicissima, bonum amiei tui est. Quare q. i uolt maxima bona amico,sibi etiam eadem bona vult:eum perinde sit ea obtinet ab alui. eo pii bonum ipsius est,ac seipso. Quod dictum iitelligo , etiam de Amicitia persecta, elu: dquid in oppositum velint Lilieoniensis, de Gallutius, iuerpretantes Arist. de imperis Amieitiae genere.Nam etiam in ea quae Perfecta est in gratia honestatis initur, verum exiis sit,amieum esse bonurn sui amici: ae propoetea amicunt desiderante amico maxima b .na, non propterea desiderare ablevitam boni prois pria; eum Willud amici bonum excelleiust bonum amantis amici, quantumvis enite desideriove abstrali Maive ditate de utilit, te privara.
Qiad Amicitia magis consistat is amari, quam amare. LERIQUE Autem ob ambitionem,magis am,
ri,quam amare,velle videntur Quapropter plerique amant ipsos adulatores. Adulator enim inferior est amicus, aut fin it se talem, & magis amare,quam amari. Amari autem propinquum
huic esse constat affici inquam,Ηranore.quod quia dem plerique assectant. Non per se autem, sed
per accidens videntur honorem appetere. Nam plerique galident, cum honorantur ab ijs, qui sunt in potestatibus,
propter spem putant enim se,si quo indigeant,id ab illis impetraturos. Gaudent igitur ipso honore,ut no beneficis suscipiendi. Qui autem
appetunt a bonis viris, atque scientibus honorari confirmare opinionem eam,quam ipsi habent de se,ai Sectant. Gaudent igitur,qui sunt boni crcdentes eorum iudicio,qui id dicunt.Amari autem per se au-dcnt. Quapropter praestabilius ipsum esse, quam honorari videiatur,&amicitia expetenda per se ipsam esse. Videtur autem magis ine hibendo amorem, quam in suscipiendo consistere Argumento sunt marres, amando gaudentes. Nonnullae nanque suos tollendos filios dant: amant quidem scientes ut amentur autem ab illis non qua, runt,si utrumque fieri nequeat:sed satis est ipsis,si in prosperitate videntillos esse constitutos Amantque illos, si illi non possimi ob ignora tionem ea, quae scint exhibenda,retribuere matri Ciam igitur amicitia magis in amando consistat, & laudentur qui amant amicos, virtus amicorum videtur esse amare. Quare in quibus hoc fit pro dignita te, i stabiles sunt antici,ac amicitia talium est stabilita. Hoc autem modo qui sunt inaequatis,maxime suerint amici:aequales enim fieri pos.
218쪽
CAP.VIII. De dilectione ac redamatione.
possunt. qtialitas autem M similitudo, est amicitia. Et maxime quidem eorum similitudo, qui similcs sunt virtute nam cum stabiles per se ipsos sint. tales inter sunt di neque indigent pravis, neque talia subministrant,quin potius prohibcnt. Est enim bonorum hominum neque ipsis delinquere, neque amicos permittere prava subministrare. rari autem stabilitate in quidem non habenῖ, quippe cum neque se ipsis similes perseverent brevi ver tempore fiunt amici, sua gaudentes mutub pravitate. Vtiles autem,& iucundi permanent magis: permanent enim quousque voluptates,aut commoda sibi mutu praestant. Ex contrariis autem maxime videtur ea fieri amicitia, quae ob utilitatem assick . Nam fit amicus pauper diviti, ac indoctus scienti.
Cuius enim quis indiget, id affectans aliud affert pro ipso. Huc trahe
re quispiam Mamatorem,ac adamatum,oc pulchrum, ac turpem potest. Quapropter, amatores ridiculi vident ut interdum , dignum euiscensentes rinde amari, ut amant. At si similiterinnidem ana, biles sint, amandi sunt tortasse ut censent ii ver nihil amabilis habeant, ridiculum est prosecis, sese ut amant, amari oportere censere. Fortasse autem neque contrarium per se contrarium appetit, ed per
accidens Appetitio verb ipsius est medii ho enim est bonum V luti sicco non ut humicilium fiat sed ut accedat ad medium. calido,& caeteris simili modo. Sed haec quidem mi a faciamus non enim
ad hunc locum accommodantur. svMM ET E LANATIO CAPIlI OcΤAVI.
Doctrino tinties ineuleata ab initio huius libri tostat, Amiae itiam non esse absque mutuo duorum amore,quo nusquisque illorum amat alterum , de redamatur ab eo. Nunc vero Arist. nonnullas instituit quaestiones circa hosactos amandi redamandi,ac praecipue quidnam sit magis proprium Amicitiae , marine, an potius amare Dividit autem caput in qua- uor partes. In prima quatit,quid sitim stare ius,amari, aut honorari in secunda quaenam comparatio sit inter amare,& amarian tertii, quid sit quod faei stabile, amieitos, seu ilias conservat. In quarta doeet, etiam inter conistraria genus aliquod esse Amicitiae.
initio, plerosque mortalium, propter cupidita
lem honoris magis velle amari, quam in Me; ideoque amantes eiis adulatorum , quoniam adulatores sunt inseriores amici, aui fingentes le amicos, qui magis amen quam amentur. Nimirum, ex eo quod ab adulatoribus ameniatur, laude nititque i existimant contulium iri suo ipsorum honori, quem ardenter amant: idemque putant elle laudari ab iis, ae honore affici, diligi:inuoniam eum adulatores, dum laudant, se fingani inseriores λmico, tribuunt ij superioritatem quandam Amici: ia: leeua. dum excellentiam , proludeque honoreae, qui eidem ocellentiae defertur. Vnde de apis paret, aniari ac honorari, ad inodum pio pinis qua de affinia eue. vera aine voti sunt idem , sed duo divella Licet enim
219쪽
nihil meti id amatur, quod honos aliquo dig.
r. uri non sit , eademque proinde debetet elleauioris tonoris causa adhuc tamen pleiumque accidit, ut laudentur lamentur ea, quaeno: sunt honore digita idque passim fit in iis,
quae voluptatis utilitatil, gratia amantur. .iti a vittam aliquot retro ceculis reprehensuri lego in Per cap in Seremit, imi CARO LI
qtie idem patet, quoniam invidet separantur. Filius enim amatur a patre, servus a domi. n O; e tamen non honoratur filius a patre, nee domino servus. Contra autem plurimi in potestate aut principa honorantur , veluti Tyranni:& tamen non amamur. Ergo amari honorari non sunt unum quid , sed duo diverta.
SVPPOSITA Ve eo amborum diis stinctione , quaerit Arist. quidnam sit praesta bilius, honorarine, an arnari ubi videtur primas deterre posteriori : Quia praestantius est illud ,quod optabile est per se, quam quod solum est optabile et aecidens. At amari est quid optabile per se, honorari autem solum est tabιle per aecidens Amari enim ab aliis, non expetituro quidquam aliud, sed propiet se, tanquam bonum nostrumin se licitas quaeiadam. Honorari autem solum est expetibile petae ei dens nimirum, quoniam honorati a potentibus, probis, intefligentibus viris, speramus nos ab iis praemium aliquod seu bonum
consecuturos insuper eonfirmamus opinionem, quam de nostro merito aut probitate habemus, dum eam eernimus gravium virorum iudicio confirmatam. Ergo praestantius est amari, quam honorari.
CIRCA Secundam partem Instruruit comparationem inter amare amari,inia quiritque utrum eorum sit praestantius in Ami. eitia,& magis proprium illius. Respondet aurulem duplici allertione. PRIMA est , Amicitiam potius esse sitam in eo ut quis amet,quam In eo ut ametur. SECUNDA , magis accomo isdatut idoneum ve esse amare. qi iam amari, ad conservandam Amicitiam. Priorem assertio. ne probat exemplo ducto a matribus , quae
filio, sos ardentis,ime amant, etiam cum nutricibus laetandos comisit tunt δε tamen abi; iron redamantur oratione ignorantiae, seu impotentiae exercendi voluntatem. Nee matres
id curans ut redatrentur sed satis ibi esse putant, si filii bene habeant , quamvis non redariment. Ergo amicitia politis sita esst in eo ut quis amet alterum , quam in eostrasnetur VI eissim. Quod te amplius ea pendi posset. Amicitia praecipue videtur esse sita in eo adtu, quaam ames delectamur magis. Rr amantes dele cctantur magis in amando quam in eo ut amen tur. quod probat exempli in matrum erga tenetos filios Amicilia igitur potius videi ueposita in eo acti quo quis amat, quam in eo quo redamatur. Altera quoque ratione idipstitue vincit. Omnis enim Virius laudatur uoti l irrum ab actu meliori di praestantiori Atqui laudatur potissimum amicus secundum Virtutem Amicitia ex actu quo niat; non veto actu quo redamatur. Ergo actus quo anticus amat,est melior praestantior, quam actus reiada ruationis quo vicissim amatur. Vnde laus iusta tribui iolat amico, quoniam diligit seia eundum rectam rationem, seu amat id quod vere amabile est in ami eo non autem qui
amatur, seu diligitur quamvis & ex hoe ipso colligatur, plum ei.eprobum aut laude dig nu in , si iure meritoque ab altero amico dili s CUR C A Tertiam parte priri se tibi modum servandum in actu, seu exere i-tio amandi, ut idoneum sit stabiliendiseu conia servandae Amicitia . Modum vero sium esse ait in eo ad unusquisque amicorum dili4gatur pro dignitate , sive secundum dignitatis
proportionem. Sic enim constans diuturna erit Amicitia utriusque , tam illa quae aequarilium propria est,iei inter pares versatur; quam quae . tuter inaequales habetur, Amicitia excellentiae dieitur. Prior enim illa no habee unde faelle ditiolvatur, si quemadmodum inier: aequεles est,ita alter par pari referataeia quali amore correspondeat, quoniam aequalis inivno,atque in alter, amandi ratio est. Poste-eior quoque servabitur, si quantum alter excedit alterum dignitate, tantu aedem magis ab eo ametur. Sic enim excessus alierim in dignitate eompensatur, seu adaequatur excellu alterius in amore. Vbi autem aequalitas servatur, Amicitia permanere potest. Ergo servata amoris adaequatione prd portione ve, tam prior, quam posterior Amicilia,permanere potest. EX Hae doctrina ansam desumit, ut identidem doceat quod pe alias tradidit,Amieitiam perfectam, sive proborum, quae honestate diicitur,constantissimam elim Quia omnis Amicilia, in qua servatur perfecta simili tudo Maequalita , constantiis ima valde diuturna est. Atqui Amiei ita persecta, sive proborum, quae honestate ducitur ei huiustr. Odi. Ambo enim simillimi iunt in probitate ambo parem sibi invicem amorem rependum neuter ab altero exigit quidquam ab honestate alienum,eum uterque in uonestate collineet; quemadmodum neuter vult aliquid pravum sic neque vult ut ab altero fiat.
220쪽
CAp.VIII De dilectionein redamatione.
Ergo Amieitia persecta, sive proborum, eon mis autem pulchram ob voluptatem Vbi avistem te amantur divites, docto, tu elira, quamvis, non aequaliter , sed leviter aliqualis virorumque Amicitia est , saltem iuxta vulgarem loquendi vium raique aded illa etiam inteeeontrarios vel diis imiles esse potest. Redama-iur, inquam , leviter, longe minus quam ament , pauper a divise , indoctus a docto, dedeλrmis a pulchrari quia, ut inquit Arist. si vellem ij aequaliter amari, elieni ερασla γελο- ιοι, sinatores ιuicuIι. Quid enim ni agis risu digito qua ui quod pauper ita ain et divitem, iii ioctu doaum, desor mi pulchram,vi, lit aequalem sibi ab iis amorem rependi eum ipsi longe minus amabiles sint,titulo voluptatis, aut viilita ti, Longe autem alia ratio esset, si aequaliter amabiles eri uerent. Tune enim unus conqueri posset, si ab alte totqualiter non
xi et ii quis A inici: iam habeat cum conterario tibi, etiam imposectam, impropriam: quoniam ita amaret sibi malum,seu interitum. Omne enim contrarium est malum contrario suo, & tendit ad ipsius interitum. Rei pondet ye , non tequi id absurdum quoniam ubi contrarium aliquod init imperfectam ami- ei iram eum tuo contrario , non expetit illus quainnus contrarium est; sed quatenus iucundum aut utile, bc quanium opu est ad servalliadum cui eo statum medium , sibi convenientem ad quem perνeo ire nequit, nisi interventu de aecessione contraris. Quod exponi ι exemia plo humani eo oris plus iusto sicsi, proinde appetentis ruamidum sicco contrarium; non quidem in summo gradu,quia hac ratione sota uti peteror, sed ingraὴ ten)perato Gusto, quo se in mediocritatem redueat verum
Lee solum indigilat, quoniam peres maci ducit id deiplini Nm li.
stantiis ima& valde diuturna est. E contra ve-
τί aceidit in Amieitii improborum , sive ducatur voluptate,sve viilitate. Non enim nititur principio aliquo constanti de stabili, qualis est virtus ted inordinata allictione , quae varia, mutabilis eae cum voluntas non habeat in ea ubi conquieseat, aut semper sibi similis existat. Ideoque improbi non solent permanere in uno aliqvo vitio , sed quotidie in alia&alia divertunt unde fit, ut amissa similitudine illa, α aequalitate in uno vitio, ratione cuius amicitiam degenerem spu- Tiam inierunt, it amieli iam ipsam diuolvant,d quandoque in mutuum odium conve tant Monet tamen Arist. hoc non esse intelligondum de ijs, qui eontrahunt amicitiam obvoluptatem, aut viilitatem, ab omni improbitate alienam. In ijs enim tenacior diuturnior Amieitia est, quam in improbis, de quiabus mod6 loquebamur. Quamvis enim causa illa, quae in iis conservat mutuam voluptatem utilitatemve lietiam , non sit aequet tenax ediuturn a virius, quae stabilit micitiam Periectam,est tamen durabilior seu permanentio improba voluptate de utilitate turpi, quibus vibi laneonstautius,& mutabilius. In insatiabilis enim eii omnis improbitas, eum in ea non invenia vlla modo rationalis natura ybi conquiessat. CIRCA Quartam partem docer, saepe aeeidere, amicitia volupi rilis inveniatur inter eos , qui contrario genio aut conditione praediti sunt , longeque diis Lmiles anaeqnales.Cuius rei ex nyia a ri iupaupere di divite, docto cindocto, pule tuo α deformi inter vos Iaepe diqua earum amicitiarum cernitur quamvis dissimilas aut contrari sint. Pauper enim amat divitem, di indoctus doctum prop- viditatem pec niae aut doctriuae,quam ab iis recipiunt: deso
De eitali Amicitia. IDETUR. Autem amicitiaraiul in vicipio diximus circa ealem vi in eisdem esse. In omni nanque societate iustum aliquid, Mamicitia es videtur. Itaque dc amicos appellant,lirnu navigantes,ic commilitones, o cael ros similiter socios. Atque quatenus communicant, catenus est amicitia ac iustum enim eo dem