장음표시 사용
271쪽
ET HIC A. Lib. IX. CAP. IlI. De Amicitia. c. iii qui fuerunt amici, tribuendum est aliquid ob amicitiai quae antea
fuit, clim non ob exuperatione in pravitatis est diuolutio facta.
SUMMA ET EXPLANA Tl CAPITIS TEMTu.
Ami est is, qua utilitare, aut voluptate ducitur cessante eo sine dirimi. Similite o illam , quae bone te nitιtu ,υbi Virtus use iιur. Prasicientem in bonsa: e non pose diu manere innisicitia cum eo. quipatum aut bi rescit. Eam tamen, qMamvis ι rempta Derit,
bro, qua in praece uenti, pluis refelle accurationes, mu rimonias inter amicos, ratio isne quarum Amicitia ipsa lubeat dissolutionis periculu. Nune autem inquiri Philosophus, an quando que tussicientes sive idoneae ea ulae existant ad Amicii in dirimenda. Dividitque caput tu quatuor partes. In prima statuitae ausam dissolvendae eius Amicitiae , quae voluptate aut utilitate ducitur, si tam esse in eo quod iam nulla spes sit voluptatis aut utilitatis. In secunda decernit, δmicitiam illa, quae honesto nititur, dirimi, ubi defecerit virtus: sed tamen solvenda in non esse statilia, ae alter amico tum desierit esse probus. In tertia observat,proficiemem in Virtute . non diu retinere Amiculam cum eo , qui non proficit. In quarta demu monet, o omni prorius oblivione delenda esseAmicitia, clua .n
vis ditem pia fuerit ex causis idoneis. CIRCA Ptimam partem indicat, posis non leviter dubitari,ut eum Amieitia folvenda sit, ubi alter amicorum valde mutatur, nee similis sibi persisti ira potius oporteat ad in huc persiste te alae tu in eade benevolentia. Resia pondet vero, in Amicitia, quae voluptate pe
ctat,& in ea quae utilitatem, posse solvi in uius benevolentiam iure ae merii Lubi alie fit iniueuiid tisinu tu utilis alteri. Quod fere sic proiabat. Vbi cellat causa efficiens descissetvan An i, eii iam rationabile est ipsam cestare, leuci ioci procedere ulterius. At eausa contervans Ami iacti iam tueundam, cu utilem est voluptas, aut viilitas. Ergo ubice Iat voluptas, aut utilitas, rationabile est cellare Amicitiam iucundam v talem. Ceila autem, si alter amicorum reddatur uiueundus, aut inutilis alteri. Ergo in hoc eventu rationi consonum est ut Amicitia solvatur. Itaque cli in iis duobus generabus Amicitiae sola voluptas aut utilitas mutua utriuiaque amici sit eausa effectrix dc conservatrix Θmicitiae , permanebit vel mutabitur haee, prout colui gerit voluptate utilitatemve , ma-Mένι ιν η ἀλλοιῶ permanere , aut mutari.
Quod pium fere tradiderat tw. c. c. a. edi aelio robo c. l. uae doctrina maxime illustraturis Cicerone in Lauιo, ubi doce .esse Quand veluti ealamitatem in amieitiis dimitte dis,&causam huius assigiis mutuatam ex Ari4l. dum ait. Sin autem idi mortitia: studiorum ,υιfleri suet .facta eras mutaι. O, P ς.3 HINC Digreditur ad querimonias
expostulationes amicorum , de quibus antelfusius disseruit & addit nune, quas m earum iustas este,quarum proinde causa merito Ami. citia deponi valeat .Poiissimum verderpendit illam, quae sita est in simulatione alterius amicorum, decipientis alterum. Quandoque enim accidit, ut quis fingat se amare alterum propinter morum honestatem dc tamen sola voluptare, ut M. ilitate ducatur. duo casu, si alier id noverit, habebit iustam expostulationis causam, merito Amieli iam deseret. Si ver adhue eoeomperio , voluerit in Amicitia persistere, im meri id accurabit alterum: sed potius de seipso conqueri potest , quod sciens prudens voluerit permanere in Amicitia, cum eo , a quo se deeipi novit. Porro eiusmodi simulatos homines non amare amicum, sed se ipsos quam tum vis oppositum verbis profiteantur,m di cant se sola honestate morum aliezius duci; exinde constat, quia unam voluptatem, an uti litate amant, quae bonu proprium plorum est. Ergo potius amant seipsos,quam amicum. vn de urgens aecusandi ratio est probis viris adversus illos,ae multd gravior, quam sit contra eos, qui monetam publicam corrumpunt, Madulterinam faciunt. Quod si probat Multu maior que tela o accusandi ratio est eo minillum , qui corruae pitet aduherat praestani ius bonum,quam contra eum , qui adultera bonia in istius. At qui fucatam Armeitiam, id est, tuis eundam aut utilem , simulat pro honesta essiane eorrumpit madultera praesianritis bonum , quam qui monetam falsam lolvit pro vera Amieitia enim honesta est longe praestantius bonum , quam vera moneta. Ergo muli maior querela , 5 aeculandi ratio est contra eum, qui fucatam Amicitiam simulat pro honesta , quam contra eum qui adulterat
4 CIRCA Seeundam partem inquIrit duo. Primum est,utram etiam in Amicitia persecta, sive quae honesto ducitur, suboriri possint iustae causa ad eam dirime adam. σων
272쪽
CAP.IlI. De Amicitia dirimenda. α is
, an iis suppositis , statim solvenda sit an
potius oporteat aliquandiu expectare. Priorem quaestionem re lolvit, affirmando , posse etiam in honesta Amieitia suboriri rationabilem, euadoneam caulam,ut ea diliolvatur: si, nimirum,
alter ami eorum ex probo virtutis cultore improbus estectus sit. Tunc enim non oportet persistere in Amicitia cum illo sed potius eam delerere Assertionem hane dupliciter probat. Primo sic Secundii perfectam Amieiti, omnis amor debet elle ad alterum, propter viris tutem cichone itatem quae incipio est. At ubi alterami eorum effectus est improbus, nulla vir
ι usi honesta in ipso ςst. Ergo ubi alter ami- eoru effectus esi improbus, lecundu perfectam Amieitiam nullus amor est ad alterum iactare superest,ut Amicitia utri utque dissolvatur, ubi 3n altero defiei tutonestas secundῖ sic probat. amieos,qui honestare dueuntur, reeidere aliquando poteti, ut alter insimul admodsi proficiat proindeq; ex bono,qualis amea ei at,optimita fiat alter ver lentiori gladu longEinferiori, in honestate permaneat, ideoq; nunquam meliorcie praestet, nec opἰimus unquam futurus appareat. In lio eventu , quid facere oportebit Retine da erit ab honestiori Amicitia, an deserenda et ei pondet vero generatim,dc subdubitando, videli no posse utriusque mi citiam stabilem esse me eos, quori virtus, se a probitas tam longo ilitervallo dissidet. Deindere expressius proauuci at,eam servari no polle, propter dii si in ilitudinc ingente vitriusque, idq; confirmi exemplo orsi,qui a pueritia mutua inierunt Amicitia, propiet similitudine aetatis QmOrv.Si ver postea alter eorum progressa aetatis mores mutaverit, evaserit probus vir, it vllulamicitiae genus retineri sitie edi ae prudens, alter autem moribus puer perviania serit ut antea, nulla alia muratione facta, nisae raris in ullate inis iam erit Amieitia interitisique .Ratio erit. Quo diam Amicitia retineri, potest inter eos, qui nequeunt diu familiariue agere,aut iucundum habere convictureum duo haec ad rimicitiam exigantur, v dictum est ii smile, reum omnis Amicitia similitudine a mi eorum exigat ut lib. S. praesertim cap.6. statu. tum fuit. At ubi alier aruieoru factus est improbus, ambo redduntur dissimiles .Ergo ubi alter amicorum factus est improbus olequi inter eos Amicitia retineri.
Pimit asserendo, non statim deserenda elle probo homini Amieli iam eum illo , qui improbia se reddidit,sed tune solum, eum e vitiositatis deve aia , ut deploratissimus aut insanabilis habeatur Irior pars probatur: ita e re veri Probi amici est, ut si alie amicus defecerit ab Quaestionem di praece e. r. At is qui semper motibus puer est, is qui vir prudens,ac probus evasit,nequeasi id tu familiariter agere,aut iucundu habete cori victum , prohibente id magna dissimili iudi ne morum. Ergo is qui ea per moribus puee est, di is qui viri rudens ac probus evasit , nequeunt Amicitiam et in re. Haec autem racio
Mnestate mota, studeat quam primum Sc seri fero ex aequo militat inier duos, quorum alter. 3psum ad virtute de probitatem reducere, qua n Virtute magnos Mai ad uos profectus faeit,' monitis, qua bene fietis, qui obiurgationrhus alter verd nullos:cum inter eos tanta iit mora Multo magis enim apparet in hoc vera de pro distantia,ut videantur non posse diu fami Iiarniter agere, aut iucundiam convictum habere. ENgo neque Hiier eos Amicitia retineri potetia vel certe, vi monet Burieus, tolum imperfecta Amicitia inter eosnlanere poterit,qualis in reo ad moduli petiorem de in seriorem, iuxta dicta
bata mi Atia, quam si anile in bonis corporis, fortunae, aui honors iactura subeunti,opem di auxilium praestet.Ergo non statim ac ille deis viaverit ab honesto,deiereda Amicitia cuillo; sed expectandum aliquandiu ra curandum si brie resipiseat. Posterior autem pars suadetur lib. 1 cop. 7. nuper allegato. Quia ubi defiei comnino, deiperatusque est fi CIRCA Quartam partem inquirit,'nis Amicitiae, frustra illa retinetur. At ubi at qualiter se gerere invicem debeant,qni Amierae amico tum ita improbum se reddidit, ut nulla iam admonitibne obiurgatione aut beneficio mores correcturus credatur,deficit iam omnino desperatusque est finis Amicitiae 4imirum,probitas plius. Ergo tune frustra Amicitia retinebitur. Deserenda igitur erit, ne in castum sit. Quam eandem doctrinam quo ad utramque partem videtur tradere etiam Cicero inclis,quamvis non ii expres , dum ait, omnes quidem eiusmodi amieitias dirimendas esse verum eum hoe discrimine,qud cum leviter improbo paulatim solvendae sint eum
tiam iustis ex ea ulis ire inerunt: an perinde aesi nunquam antea ami ei fuissent,an ervatota. vicem aliquo benevolentiae gradu,quamvis in. feriore Hule subi attoni I. rist. explesse non respondet. Sed tamen, quant tim ex Veri is ip .sus eo uti ei potesti existimare videtur, liabeod. semper ei te rationem aliquam veteii δε in iei tiae , neque illain alia oblivione deletridam. Caeterum adhuc mouet cautionem ad si bendam elle, sive dis inctionem Aut ni o I mi
citia soluta fato periecta, inquam , liue honesta, de qua solium hoc loco agitu pcopia ter mutationem allerius . . ob in inἶproiaerdict
CIRCA Tertiam partem proponit admodum exorbitavito aut prUp. et ingen- in hune stre modum. In te tem dc insolitam mutat vinein , qua peni
Perdito autem profligato statim praeci terdendae. Oi bum e mmuniter dictam , ve inqua .
273쪽
mus , vel insanabilis redditus est. In peio In posteriori autem, etiam in adeo exorbita. ei eventuri oportebit aliqualem benevolen velit , ε vique ade contrarium moribus istram permanere . A memoriam Amicitiae ve Praestiterit , videtur omnino praetermittenis reris et quoniam indignitas amici non vide dus, ae si nulla unquam necessitudo cum eo t. tauta, ut debeat aeterna oblivione delati sutilata
CAPUT QUARTUM Uua veri Amicitia, hiad nonfit pravorum,
Verboqine ad amicos attinent,6c quibus amicitia definiuntur, ex iis, quae ad se ipsum quicque facit, prosecta esse videntur. Ponunt enim eum amicum esse,qui vult, agit bona,vel quae videntur, amici gratia aut eum, qui vult esse. vivereque amicum, gratia ipsius amici quoa quide matribus ad tuos accidit filios, & iis animcis,qui sunt orsensi. Quidam autem eum esse M. eunt, qui versatur una cum amico,&eadem expetit aut eum,qui dolet una, atque gaudet cum amico Maxime autem dc hoc matribus accidit. Horum etiam aliquot amicitiam ipsam definiunt. Vnumquodque autem horum, viro competit erga se bonoe reliquis ver,ex ratione, qua tales esse existimanti Videtur autem, ut dictum et hvirtus,
sistudio us ipse, unicuique esse mensura. Hic enim sibi ipsi content ineus est, ac eadem affectat anima omni Et viil igiciar sibi ipsi nac quae apparent ac agiti Est erim viri boni, bonum agere,visi ipsius gratia Mentis enim causa, quae quidem nusquisque esse videtur; & vult etiam te vivere,salvumque esse, atque id maxime,quo sapit Est enim bonum homini studiose, esse. Unusquisque autem sibi vul ipse bona. Factus ver alius, nullus expetit cuncta, illud quod est factui habere. Habet enim: nunc Deus summum bonum, sed est id quod est ipse Videtur antem id unusquisque esse quod intelligit aut mam
me, atque talis secum degere vult Libenter enim hoc, cum voluptateque facit. Nam lactarnm rerum recordatio periucunda est,ri fuisturarum spes bona. lis autem afficit voluptate. Et insuper contemplationibus mente abundati Praeterea maxime tecum una dolet,atque laetatur.Id em est enim omnino ipsi molestum, atque iucundum,&n5 alias aliud.Est enim sine potentia prorsus.Ex eo igitur,quia numquoauque ipsorum ad se ipsum competit studios ad amicu autem sic et bet, ut ad se ipsum anaicus enim est alius ipse Mamieitia videtur ho
274쪽
CAP.lV. De Amicitia di i menda. a. IIrtim aliquid esse vi quibus haec insunt, videntur esse amici. Quaere-ie verbitrum ad se ipsum sit, an hon sit, amicitia, nunc O mitamus. Videbitur autem hoc amicitia esse, quo duo, vel plura ex ij ha bct, quae dicta sunt. Et qubd maxima amicitia similis est ei, quae est ad se plum. At verbiidentur ea, quae dicta sunt, di ipsis multis inesse, quamvis sint pravi. An hoc participes ipsorum sunt, quo sibi ipsis placent, & bonos se esse existimant mam eorum,qui vehementer sunt pravi,atque nefaris, nemini haec insundised nec inelle videntur, fere autem neque pravas. Di dent enirn secum, & alia quideri cupiunt, alia autem volunt, ut incontinentes: Nam iis, quae bona sibi videntur,
anteponunt ea quae voluptate afficiunt, atque nocent. Quidam ru .sus ob formidinem, atque inertiam eaI agere res committunt, quas
putant sibi ipsis optimas esse. Qui verbisultas res graves, atque ne fandas egerunt, vitam ob pravitatem odio habent, ac fugiunt, sibique mortem consciscindi Quartim praeterea alios ipsi flagitiosi quibus cum versentui, si verb ipsos rugiunt. Nam si sint secum ae- Cordantur multarum, gravrususque rerum, sperant alias tales. S. cum aliis autem sint, obliviscuntur. Atque cum nihil habeant, quod sit amabile, nulla re prorsus afficiuntur ad Eipis, cprae ad amicitiaruattinet. Neque igitur una secum gaudent, atque Golant: est enim
is a quibusdam, interdum laetatur. Et naec quide ira pars huc,
illa autem illuc trahit, vitasvellentes Rusdsi fiere nequeatlyido leat simul,atque laetetur, at pauis post dollat, a d heratus Lit, sc nos. let sibi ipsi illa voluptati Aisse. In ros nanque poenitentia sunt referti. Improbus igitur ne erget se' dem analeo arsectus est, propterea'ubd nihil habet, quod si amabile. Quod si ita sese habere vehementer est miserum , totis viribus fugienda est pravitas, &eni tendum est bonum esse. Sic enim de ad seipsum habebit amice, Malis amicus poterit esse. WM-
275쪽
i in ETHlCA. Lib. IX. CAP.IV. De Operibus Amicitiae,&c.
SUMMA ET EXPLANATIO CAPITIS QUARTI
Amis ἰὰο 'latatu opera,quaenam i ct qualiter a viro prolo exhibeantur καjamj bi bona elit etiam data bipothesi quda essetfritve aiis Lase ipse Qualiter . coniras habeat improbus quam alienuisitabamicitia,
D. D. ANTONIVM MO N S A LV E O MNIGENAE
querelis, seu expostulationibus obnoxia sit Amicitia, quoin modo prauete illa solvatur, aut conservetur. Nunc pro ἀeedit Arist. ad assignandumvpera, sive o Heia, quibus illa stabilitur, cintegra per serverat: ae potiore caput parte docet, mi eitiae opera ab amore tui ipsius ortum dueere .Dividitur autem illud in tres partes. Initi in Lindieat , quaenam snt Amicitiei Cpera. Inseeundi assignat modum, quo vir Probus versetur in elidem operibus ei rea seipsum. ii tertia demum observat, qualiter in
B se habeat improbus. ClRCA Primam partem statuit,
veluti certum exploratumque,omnia illa opera , quae probus amicus in amicum probum exhibet, proe edere ex illo insio amore , quo secundi, in naturam unusquisque afficitur erga se ipsum Eadem quippe probus amicus facit amici gratia,quae faceret erga se ipsum, aut vellet ab aliis fieri. Porr vir probus nee facere terga se ipsum, nee vellet ab aliis fieri, nisi quae sibi convenientia sunt , ela secundum rectam rationem. Non eniti sibi inferret, aut inserti vellet mortem, vel malum aliudu sed bonum conveniens, Sciroportionatu , iuxta rationis praeleriptum. Ergo dum eadem ipse vult amico. N praestat, quantum potest, regula eorum Osfieiorum Amicitiae est amor , quo
anileus probus diligit seipsum. HINC Proeedit ad assignandum
opera peculiaria Amicitia ex eo capite orta,&doce telis omnino tria. Probatque ex opinionibus aliorum,quamvis dissidentibus inter se. Prima est allerentium eum vere okopere ipso amicu: elle, tui amieo bona vult, aut solida, aut quae sibi apparent bona, eaque studet eo nis et te ipsius amici gratia,& non propter quidquam aliud si enim aut non velit bona amico , aut non praestet eum possit , aut praestet
q4idem, sed non ipsius amici gratia, prosectd non exequitur opus proprium amici. Iuxta hane veta opin Ionem Iane eonstar unum
aui etiam potissimum Amicitiae opus,esse eiusmodi beneficentiam. Secunda aliorum opinio est,ilham et aminum dicendum, 'inexopta νseu vult amicum bene etae bene vivere n.no aliquam sui ipsus utilitatem, sed propi amici commodum Idque ea ponunt ex gmplo,rum matrum, quae summo am re volunt natos
suos bene est , cu bene vivere , ob ipsorum
commodum dumtaxat, ela quamvis ab iis no a Tognoscantur, ne redamentur: tum isorum, qui absque eulpa vlla patiuntur offensionem di indignam suspieionem apud amicum; d tamen ipsi omne bonum,& prosperitatem exoptan quamvis nullum inde commodum spe rent. . a quam opinionem , num ex Praeci Puis Amicitiae operibus est benevolentia.Te tia opinio est arbitrantium, illum vere existia mandum amicum, qui familiariter cum altero Vitam exigit, eadem sudia pinsequii ur, atque de eisdem rebus una eum eo delectatur, Q.
dolet. Quod in matribus erga filios apparet, In ijsdem demum , qui stricto Amicitiae
nexu colligati sunt. Iuxta hane vero opinionem , praecipuuni Amicitiae opus est concordia, sive contensio animorum Patet itaque secundum varias opiniones praecipua Amicitiae opera esse tria beneficentiam , nimirum benevolentiam,& concordiam .Quare de Una
quaque earum postea singulatim diserit triobus eapitibus sequem mus. CIRCA Seeundam partem edi Lserit, qualiter vir probus se gerat in eisdem operibus erga se ipsum : nam qui probus non est, vere Rabsolui sibi ea non exhibet, sed solum quatenus probus, amore dignus sibi
ipsi videtur. Probus autem vere erga se tria illa exhibet amoris officia, eaque internoscit νtanquam solida virtutis notas, quas de in ali sdivinare potest , seu cognoscere an ijs insinta Quemadmodum enim in unoquoque genere primum optimum est mensura caeterorum; ita in osse ijs ad mores spectantibus vir prori is est norvia,canoni 'cluti mensura alioruo
276쪽
Quare oportet In illo esse, ut vere sunt, tria illa solidae Amieitiae opera erga se ipsum nimirum,beneficentiam,henevolentiarn,& concordiam l/orro vir probus erga se ipsim beneficentiae opera exercere videtur. Cum enim habeat plane rationi subiectas periurbationi. ne animi,ut lib. 7. cap. definitum est terr per eadem opera facit, id est, reciae rara Oo conis
fomnia, ex sibi quam maxime honesta , neque unquam vicissitudinem subit, aut desinit Lesbi similis. Ergo beneficentiain habere videtur erga seipium. Prauere , semper sibi bonum o honestum vult καταπασαν tala/υoto Prorsus animo,ut loquitur Arist. Hoc autem plane est , benevolentiam ad seipsum habere. Denique Meoncordiam secum ervat.quia ita compositus animo est, ut nulli perturbationsi procellis hue milluc agatur rue temper idem retit,ae nolit, neque unquam sibi contrarius appareat. Ergo tria illa Amicitiae opera prae- Cipua exhibentur viro probo erga et pium.
loquendi modo denotat , quemadmodum in Amicitia perfecta, quiest ad alierum, vuli quis bona amico, ipsius amica gratia, ita in benevolentia , quam vir probus habet circa se , quam supra docuerat esse sontem benevolem ieiin alios, velle sibi oum gratia ini. Est enim unicuique ut daeeu uus, natura insitus an sui: atque adeo ita uiro , quoniam nequit naturam exuere. Quo dis plures ali docent, usque adec utin in proverbium abierit. Vnde illiud Terent ij in Andria ἰnrum est verisis itas viri, quod dicisolet. Omnessi m/lius use velle quam Mim. Et eodem loeo insuper se, proximo sum
egomι mia Plato etiam lib. s. de Legibus: Hoc se ego quod aiunt, unum quemque natur
lib. 7. Magn. Morat. Vonnullis, inquit, videtur
unumquemque sibi potis uo imisum esse. Consonant clavina adasi 1.quale illud Plauti in Trin nummo Tunica passio propior. Quod α apud Hispanos in arcemia est μι cer Gaiaram a que et aio. Et illud insuper: νε- ea es suris propius. Cui ad litteram in Arist.
respondet re κνήμη εγγso, tibi genus o. pinquinν. Quod Athetinus lib. s. etiam affert. Et heoeritus Idyllio, eui epigrapha, Gbari ιέ, id ad aptat,viro tenaei, qui sibi uni vivat, nihil amicis impertiri veIit Carmina Iunt,
n .ur ... M λπου, die. Id est, νum qia iis sinu dextrao ooeulis, illud edi Cogitat, unde sibi tangesta pecu aerescat,
inquit, Ipsi mal in aliquid detur m. bi. VERUM Quoniam obiicere quis
posset, non elle probi viri, sed avari aut cup. di, velle alia propter seipsua , huic disti ita:isponi occurru ιὶ rili a que probum virum veste sol hona, io Ἀου διανοοι geat a
animae intemfr tιI. Non est autem a probri aisie, seu hone lint alienum , veste bona convenietitia nobilis, imae homini parti, qualis est rationalis animus, in quo vit tutibus a dis ciplinis insiluendo atque ei omandia potis,ima curaeli dehet. Neque hie amor est qualis ille allu, avarorum , aut cupidor uir , in turpi quaesti, aut coipora voluptate . selicitaiena suaui constituentium sed hor estus.& alioua. linatura conformis unde colligitur , viarum probum re et amare ipsam etiam curi .ris vitam, di bonam valetudinem quoniam illius amor natura insitus est id ipsum bonum ab eo amatur propter antinae bonum honestissimum , atque omni amore dignassi,
sius graii , sive propter an uni persectionem,
bona omnia,quae conveniensi lunt, se cui θdum rectam rationem amari poliunt. Fiacius veriγοι ius in .ui, Alia iuxta vel Onesi . F
dem Lambino de Oberio apbanio ea presupest, numquemque velle sibi bona omnia,dum
manet idem Nam si supponatur convertenum in quidquam aliud , ut in hUvem , ut ei uunm, secuti dum illa uersu'ψύχωσιν, orasanin attoni fictam a P vi bagora, iam nUis Optabit bona orniania rei illi, inquam convertetur,quoniam alia
a seipso euel. Ergo nusquisque pocius sibi, quam alteri bona vult. Aliud quoque exemis plum tur Arist. ab impol sibili. Dein suum habet bonum, sbi sputent neum, ac proinde summum di infinitum,quod sibi ipsi amat verum facta bypo ille impos Fibili, ut muteiqe
in creaturam , iam non alia Liri bonuia illud, sed aliud convenien rei illi,in qua l. utaret L .
277쪽
a uice , ι ualia ad litteram acciuic iiduni est vituli: filiis re ergo praecipuc amat bonum Laum, live cori veliten, pii , potius quam alteri, tu ita loli tuai ratur curtum.
PENGIT ulteriusve edi Ilerat, nee deficere viro probo erga teipsum convictum
alli so, tantiliaritatem, re tu unu late in quam experiuntur amici, dum simul aetate, vitam cragunt aes tequenter colaveriantur. Vir enim exorta .Hui Vimuribus, secum vivitate cum agit,
liueiati si me quidem ac iucundiis unc: quia causam in ei uiditatis intra se habet nimirum, Viri es plas , quas propriis operationibus adquisivi it memoriam recte faciorum, quorum recordatio dulcis admodum est, spem praenai futuri. Idque praesertim in viso lapiente Ioel ii habet quoniam frequenti contemplationis exercitio, atque ani :no sereno de quieto, potes elui modi voluptates purius percipere, α Iloetius ab omni faece Cui doctrina illustrandae prodest tritum illux Hib edi Mum. Re vox cuiusdam Sapientis ab hominum iocietate remoti Non Iumjolus. Habeo qui ctim colloqua tempus uam irentem meam. Et insuper elebre illud Scipionis statumennnquam se miliae otiolum, quam cum esset solus. Unde e versus , quibus Ptolemaeus a vulgo mortalium separatus de se ipso dieere perhibetur: sum οWtalis bomo, vitae quoque nrbrevis. atriis m
o ASSIGNAT Praeterea notam aliam Amielitae in viro probo erga se ipsum,
quod viii ieeum doleat c laetetur & quidem de eliden omnino doleat, dide eisdem laetetur: quoniam eum Virtutis habitu firmo de eons lanii praeditus sit, semper sibi similis est, ne de uno eodemque mod dolet, d moddlaetatur, ut improbi faciunt, propter turbulentiam astectionum inordinata ru, quibus identidem hue de illue impelluntur. Quare vir probus ab Arist. dieitur ,εταιἈλητ , expers poenitenιia. Quia omnis poenitentia conustitin eo quύd sit dolor seu triltitia de illo,quod aliquando placuit. At vir probus nunquam dolet tristaturve de illo quod aliquando placuit. lio denim illi semel placet, temper plaeet quod autem semel displicet, etiam displi-eet sempera ubique, propter costantem habiis honestatis Ergo vir probus ἀμεταμελην , seu incapax pinnitentiae est. Quae ratio aeetis
pie ad sine dubio est,eilain ad mentem Philo, soph I de viro probo quandiu probus permanet. Nam si ex impio bo factus fit probus, i .ec ratio vetat, nec Arist. proli: ber, dc eat ut illo ipso, quo delectabatur, dum impro laus ellet. Similiterque ubi con: ingat,ex probo fierim: probum,delectabili. plania turpia opera, quae
alnicum tribus operibus iam explicati Scei Ieri: atque a de exhibentein ea , aut sibi, aut alia teri ainico debete aut icurn existimari. Hi ire vero otiri statim potest disputatio, tuam Irrit. hoc loco non telo I vii: an, icilicet,qui Prniciistiam ad seipsum habeat. De hoc enirn acturus
est infra capra dc dis:etit in Euden . iis lib. T. cap. 6. verum affinis haec dubitatio et illiata teri,qua supra lib. s. cap. I. quaesivit, an posistit quis facere iniuriam s ipsi. Et quenisu modum eo loco decrevit, neminem sibi ipsi iniurium existere,quia iniuria est ad alterum: ualio loco dicturus videbatur nervinem amicum existere , quoniam Amicitia ad ali fiarum est caeterum adhuc videtur nunc inclinare in affirmativa in partem: Quia ubi prae iispua Amie Hiae opera sunt , ibi de Amicitiameile neeestum est. Atqui in viro probo erga iei p. sum praeipua Cpera Amicitia iunt quod iam ante probavit Arist. & denuo repetit illis is bis: quanquam satis invpllaxisin obscuris, eis
est Amicitia erga se ipsum. Quod vero Eustratius, o Lambinus referant ea verba adeo pusin animam hominis, quae sunt duo,& -- fieiuni ut ratione eorum quis Amicitiam erga se ipsum habeat; rei jcitur plane quia praeiactis .et bis Arist. se refert ad illa duo aut plura,
quorum ante memine rates patet dum inquit r
G s. qua diei unt Non meminerat autem corporis Manimae , quae duo solum iunici sed operum Amicitiae iam explicatorum, quae duis aut tria sunt. Ergo Arist. non loquitur iis vet- bis de eotpote oc animine id praecipuis operibus Amicitiae.1 PRAETEREA , Amicitiam ho minis probi ad te ipsu in esse posse apparet xεlla alia ratione,qua id coni j cit, petiti ex votagato ulu loquendi Summa enim duo eum Amicitia comparari solet illi,qua unusquisque hominum est affectus erga ei p. in . Vnde is x illa amoris plena : Diligo te seu me ipsium: a praeterea rata sum tibi amicus , sicut plemihi duo dc in lacris litteris exprimitur, praesertam divino illo praecepto Dtigcsρm-x-um tuum scat te .ntim. Et de Ionat tibi eissimus,dilexi vel idem, sicut animaru luarti . Hoe autem modo non loqveremur, si nemo Rmieitiam haberet ad te ipsum Vi4ςtur ergoesie Aminii iam hominis ad seipsuns Nec plara de hoc Arut in prae,cnil rum Immini,
278쪽
CAP.l V. De Operibus Amicitia,&c.
ut dixi, rem dilausurus est infra cap. 8. Et hactenus de viro probo. I CIRCA Tertiam aciem disserit de homine improbo,& statuit, ac probat, sibi ipli amicum esse non poti, neque ullum Arniis citiae genus habere: quia opera, sive notae, aut indices verae Α inicitiae, in eo non sunt ut vero rem curius doceat , distinguit varios improborum gradus. Quid amentin improbitate leviter asperii sum: quidam autem prorsus imbuti. De prioribus cone edit,posse erga se aliqualem micitiam haberes, non quidem ea parre,qua improbi sunt , sed qua e bonos ae Virtute praedia os arbitrantur. Sub hac en im consideratione exhibent circa seipsos opera similia iis, quae viti probi exercent ei te bonum proprium ideoque notas quasdam , ii indices exprimunt aliquaris Amicitiae ad seipsos,quae perfecta imitetur.De posterioribus eard docet , nullam omnino Amicitiam habere erga feci ideoque vitam eorum esse miserrimam et utpote destitutim magno illo Arnielitae honestae bono,iam cum alius,quam ei re a se.
I ID utem praeterea probai: Quis ubi nu IIum est Amieitiae opus, sive nota, ibi neque Amieitia est. At in hominibus omnino improbis nullum est Amiciri opus,sive nota, erga se ipsos. Ergo nulla in iis ei Amini ita ad se Maior est per semota Minorem autem deia
monstrat excurrendo per tria praecipua Ami. ciriae opera superius explicata: nam iram, beneficentiam, benevolentiam &concordiam.
Privi enim beneficentiam non esse in improbo erga se ipsum, suadetur Quisquis noeet sibi in agendo, vacat opermas sibi pernii ci. sis nullam habet beneficentiam erga se Atia qui impmbus noeet sibi inuendo dc vaeat operibus sibi per ieio sic qualia certe sunt omnia prava vitiora vera Ergo improbus nullam habet beneficentiam erga se. Quin,
dum vitiosi eligunt plura , veluti sibi ipsis
utilia,aut tueundaι vere noxia eligunt. Rursus ε identidem in voluptatibus vatiant cla eadem quandoque volunt, quandoque nolunt, velut ineontinentes Alii etiam ob formidi nem, aut igi inviam , non agunt ea , quae sibi optima essent. Vnde e iterum confirmatur asia
sumptio praeiacta Quisquis sibi beneficus est, is sanEeligit sibi eonvenientia de optima. timprobus non eligit sibi convenientiari optima,sed potius ea omittit agere Ergo inprobus sibi beneficus non est itaque ex duplici eapite videntur improbi non liabere benefi. centiam erga seipsos e qui ea quuntur peris niciosa opera, quia optiri atque bonesta gere nolunr. M
non esse erga se quae est seeunda assumptionis pars irobai: Quoni1m ij praesertim qui mul- 44s 3Ii. x trocia commisse tutisibi ipsis graves sunt,ubi in memoriam redeunt stetera perinpetrata cuique ades , ut quidam eorum Haruexo iam habeant, interdum sibi atterant ma
nus,& mortem conseiicant. Inde autem evinis
citur , eiularo di improbos nullam et ga se benevolentiam habere quod probatur hoc tyllogismo Quisqui sibi ipsi gravis est,in vitam ipsam ex o iam habet, nullam in te benevolentiam liabere dignoscitur. At flagitiosi homities sibi ipsis graves sunt, di quandoque iram ipsam ea osam habent. Ergo agitiosi homines nullam in se benevolentiam habere dig
nullam ella seeum quae ei tertia pars, simul de postrema Amicitia nota facile ostendit: Quoniam scelerati homines tecum habitare nolunt,&cum animo suo versari ideoque aliorum colloquia amant 'uaerunt, ne soli sint, de impietatum suarum meminisse cogantur. Quare, ullam cum e cordiam habere possunt, nullam societatem , aut convictum , ubi serpsos fugiunt,exagitati assiduo illo conseie-tiae mortu, aeternum rodentis, miseram animam torquentis. Qui locus Arist plane inlignis de memorabili, est circa conscien iam hominum scelestorum, di quibusdam alijs Ethoicorum adiungendum: ut sacros Auctores omittam, quorum testimoniis pagina impleri possent Nimirum, Arist. exprimit conicientiam sceleratorum hominum,ueluti ministrum supplicis, δέ carnificinae piorum,dum ita αυτ σε. pinννυν ἀναμ ινησκατα γης πολλῶν δοι- ψειας vero susi Dux recordaniat γε- μι rum graviamque rerum , em
to tarqueor irae in. o. Sed nemo carnis ei nam hanc conscientiae rodentis vividius expendit, quam Platolio de Tranquintate animi ubi ita loquitur nemorosa - σι emta insta incerissis corpore, ut re qua 'oenitentiam retinis qua lancinax ςιm iugiter , pervellentemque anisum. Nam cum a 4mne,ιmst ita tolgere ratisistita sit, Iouis bais poenitentis a. custiasponte inritabilem praesu rei quasimo icu impetentemsese atqu excarn 3 naram. Quare o idipsum tormenci genu fori s& oreo aequiparat Cicero in Orat. pro re scio, illis verbis: Nesis putare quemadmouum in
sabudisturnumero visuis eos, qui aliquia in
279쪽
LLU ET HIC A. Lib.IX CAP.IV. De Operibus Ainicitia: c.
sum e . quae se nodi qui parua a sceleratis
exigant verum de hoc plura qui volet, indeat Era innim in Dialogo collinquiorum e tremo, librum Platonis nuper allegatum.
doctritiam quo ad hanc postremam partem: Quia quo quot inter se concordiam servant, et idem eous invicem collae tantur, aut etiam condolent. At scelerati homines nee seeum colle tantur, nec etiam condolent. Ergo secum concordiam non habent. Alium pii ex pateatur Partes enim animae scelerati homi-isis nullam consensionem inter se habent: se in assidua pugnara teditione lunt. Ratio enim ad honestum inelii at,&etii receii a viiijsd lectuu appetitos autem vi sensus ad turpeo vitiosum in pel .it in circa ea quae honesta sunt, tristitia ae moerore confieitur. Atqui ubi ita aceidit, nec altera pars animae alteri coli, iatur, nec eon dolet, sed contrariis invicem affectionibus pugnat. Ergo neque ho- tuo sceletatus seeum collatatur, aut condolet, Quare,ut notat Arist. .et σα--ψυχη, Ieditisnrm patitu ipsorum aium , sive ita dium pene assidusi. quod nomi matmato in Phadone, id est a mordinationem reis pugnantem concordiae, quam 'armoniam vocat. Consonantque Philosopi communiter huie modo loc luendi, dum aiunt, in viro pω-bo esse harmoniam, sue concentum paritum animae: quoniam sedatis perturbat πιι, ibus, appetituae sensu lubiectis rationi nie dici mutitiplici Vitivium habitu, nequit non esse evn
iantus vitiusque se inis, evinulislsima harmo
nia.Intimer,eum iri Heleratis hominibus eve-olat, ut de eisdem omnino rebus modo gaurideant eundum appetitum, aut modo doleantseeundum rectam rationem consequens est,
XI neque sibiipsis concorde aut similes in
Ast eontia in probis viris , ut si, pra uicturi ies Quoniam de quo gaudent, emper gaude iid: dc de quo dolent, semper dolent vi potu u i alieni a poenitetia sunt, live a afiectuum cona. . mutatione duni perutiunt in eo statu i NFERT I. Impiobos non no d sibi amicos non elies, verum de in unicii sinos. Qui enim non solum opera macilia: non facit,led. potius eo latraria exhibet, 4, fila ne infensu, de inimicus est. At improbi notamines non solum Fon faciunt ope a Raaiei tiae erga se, veru in ta omnino corraria,vi Pro
baium est de sngulis. Ergo non modo sibi amici non sunt, verum ei iam inimici. Quo spectat illud Cieeronis lib. Io Epist ad ita de Iulio Caesare iam vi et Ole, que a Tyranianum existimabat inicenti, Corruat iste nreesse
esse quam maxime , ut relicita improbitate, sectemur virtutem Whonectatem. Quoniam oportet tota animi intentione fugere id quod nos in extremam calamitatem dc miseriam pertrabit ι confugere autem in id, quod eli. ces&bonis omnibus afluentes iacit Acim. probitas nos in ea tremam calamitatem demiseriam pertrahit et utpote alienos reddens ab omni beneficentia, benevolentia, vi con Aeordia Virtus autem, sive honestas, felices, omnibus bonis inuenies facit. Ergo porritet tota animi intentione fugere improbitatem o ectari virtutem. 5ic enim erga nos ipso, eam Amicitiam habemus, quae bono rum omnium mater est , dum omnes assectilisseeundum rectam rationem dirigit in verum
honestum amorem ostri ipsorum Lege infra eap. d. plura ad boccipium eaput umi
280쪽
Penevolintia. ENEVOLENTIA utem . amicitiae quidem est similis, non tamen est amicitia. Fit enim benevolentia dc ad ignotos, octa-tens amicitia ver,non fit. Haec autem antea diximus. t nec etiam est amatio. Non enim habet extensionem, nec appetitionem Amationem autem haec sequuntur. Et amatio quiadem est cum consuetudine'. benevolentia autem fit mrepente ut
siti erga certantes Spectantes enim benevoli fiunt ipsis, volunt bona. Nihil autem agerent simul. Quod enim diximus repente fiunt benevoli, doleviter diligunt. Videtur igitur benevolentia principium amicitiae esse sicut Madampndi, voluptas ea, quae per aspectum efficitur. Nemo nanque adamat, si,m antea delectatus fueritis a Qui verb gaudet forma,non continubac adamat:sed cum absentem desiderat praesentiamque aisectat. Sic igituri amicos impossibile est esse,nisi benevoli tuerint. Benevoli ver non continu Mamant Volunt enim duntaxat ijs bona, quibus benevoli sunt. Sed
nihil agerent simul, neque pro illis moritiam lasciperent ullam. Quapropter quispiam per translationem principium ipsam amicitiae di
xerit esse diuturnam autem factam M ad consuetudinem accedentem, amicitiam fieri: non eam qui&m, quae ob utilitatem, neque eam, quae ob voluptatem est: neque enim pro hisce benevolenti N.
Qii nanque beneficium accepit, retribui pro iis quae accepit benevolentiam, faciens iusta. Qui veris vult aliquem prosperitatem , here, spe commodi alicuius consequendi per illum, non illi sed sibLpotius, benevolus est quemadmodum nec amicus, si illi propter aliuquem sum obsequium praestat. Omnino autem benevolentia ob vi tutem, ac bonitatem aliquam fi cum cuipiam quispiam pulcher aucsertis,aut aliquid tale videtvnn in certantibus diximus.