장음표시 사용
341쪽
OST Haec sequitur Drsitan ut de voluptate di
camus Maxime namque voluptas nostro gen ri familiaris est. Quapropter erudiunt iuvenes, gubernantes ipse voluptate, atque dolor V detur autem ad conlequendam mor Virtutem maximum esse.gaudere iis, quibus oportet, Scodisse ea,quae oportet.Comitantur enim haec t
ta in vita, momentum, vim ad virtutem habentia , felicemque Vitam. Nam eligunt quidem ea,quae voluptate afficiunt, fugiunt aurem, quae dolore. alia verb minime praeternutienda sunt , praesertim cum magna de ipsis sit controversia Nilidam enim iummum bonum voluptatem esse dicunt. Quidam contra, vehemen- re pravum partim forsitan, credentes sic esse, partim putantes ad vitam nostram melius esse voluptatem Ostendere pravam esse, etsi talis non est. Plerique enim propensores sunt ad ipsam, voluptatibus inserviunt. Quam obiciti ad contrarium ipssis ducere oportere dicunt sic enim ad ipsum medium tandem pervenient Fociasse autem hoc non bene dicitur Sermones enim, qui de affectibus fiunt, bc actibus, minus creduntur, quam opera. Cum igitur ab his discrepant, quae sensu percipiuntur, tum spreti Veritatem etiam ipsam interimunt. Quinamque voluptatem vituperat, is, si eam visus nonnunquam fiterit a Sectare , ad ipsam inclunari videtur, ut talem omne mistinguere namque, non esti'sius multitudinis imperitae Sermones igitur veri, non solum adstiendum, sed ad vivendum etiam, perutiles simi creduntur entiri, cum sunt operibus consentanei. Quapropter hortantur eos, qui ipsos intelligunt, ad ita vivendum, ut ipla definiunt. Sed de his hactenus.Nunc ea, quae de voluptate dicta sun referamus.
342쪽
wMMA ET ExpLANATI CAPITIS PRIMI.
partes,quibus totidem contiis nentur rationes ad probauindum, rei illosophi Moralis esse .ut de voluptate disi serat.Neque enim quidquam aliud asserit,probato Minoaeles in praese tiarum quamvis obiter moneat, qualiter Philo phi se serere debeam in tradenda vera tates es e pravas celebris dii doctrina . puto Eoret, quamvis etorum quae iram autem odietisse;eonsequens est,ut ripalsus sit agere de dolore ae voluptate.
4 ONET Vero quosdam ex ijsibi-losbphis, qui docuerunt voluptatem esse pram
vam,nihilominus ita voluptatem or e .aιu fuse fientos fallae,re si bonam arbitraten;thuld vero sortasse ortum ex eo, qud iudicarent maxime conveniens,ut opinio docens volup-iutibilis in P
inio eruri PRIMA Ratio est.Ad Philoso non esset vera. Quippe cum Plerique bomina Phum Moralam spectat vestigare id, quod est amore voluptatum rapiantur,indeque in vitia valde familiare toti generi hinnano, upor . praeci*ites ruant,opvrter ut ijs peruiasum it,t um maxime iuventuti erudiendae Ateius voluptatibus nihil a nesse boni, sed mali, modi est voluptas. Omnes enim voluptatem periculi plurimum , quo ab iis deterreantu qu erunx,haeaque potissimum auequenda op . . Hanc vero illorum pseudothilosophiam letaram tuam colloeant' dein di iuvenes ipsus hypoetifim,redarguitAristoteles,qudii e5- cons ratione exstimulantur ad disciplinam, seqqenter procederent:aliud enim taM,Aulidexercitiumque vitrutum, sicutia experimen verbo docebant: facto quidem suo,voluptatesto dolor m ideoque in prosperis de adversis esse bonas,utpote quas ardenter prosequisa- erudiuntur a paedagogis clarentibus. Igitur tur:verbo autem pravas , di periculis plonas ad philosophum Mocalem spectat vestigare, Naee autem inconsequentia doctrinae est,ac fi- seu consideratiotiem instituere de Voltiptare. su ipsorum repugnans HominesWmmeaetere; SECUNDA Ratio. Moralis Phi plus fidei adhibent operibus, quam verbisalosophi minxime est agere de iis, quae plurimu magisque ducuntur visu factorum,quam audi-eoti eruat ad exercitia virturum. Talis autem bis tu sermonum.Neque enim est multitudiai sim est voluptas, sicut 6 dolor ipsi eontrarius peritae discernere inter verba opera Philois Exercitia nanque, sive operationes virtutum, sophorum ei rea mores humanos ideoque des Propaer voluptatem decentem, ut metu dolo perata videbatur erivatis causa, si expectareqris, quaeri solent quae duo sunt materia eirea i tur a plebe diseretio inter illorum doctrinam quam versantur virtutest vitia. Moralis igi- cvitam;ae iuxta priorem quidaem,voluptatum odium; si ex posteriori hauriebatur ipsarum amor. Quare potius distinguere debuerunt inriter voluptates tum ob bona fui nomiiris v xi stimationem,tum ob veritatem doctrinae.Cumetur Philosophi est agere de voluptate,si livide dolore contrario. TERTIA Adueitam,Virtutem, M elieitatem humanam,spectat cognoscere,ium eade quibus oportet voluptatem habere, tum enim multi illorum voluptatem illam sectare, ea quae expedit odisse quoniam totum pene tur,quae ex notitia Geometriae Meo mise hominis bonum in quarundam rerum amore, aliarumque erusmodi dileiplinarum oritur,' aliarum odio versatur me autem dissieit in quibus nihil vituperabile est prbieci te limum vestigatu emtum propter ingente dis nebantur illam seripto a merbo discernere tficultatem disternendi inter bonum 3c malu ab iis saltem voluptatibusHuae turpes sunt, Mnim ob differentiam voluptatum penes selidas sic aliparentes,honestasin turpes:tum denique propter cruentum opinionum dissidium inter It Pi lotophos, quorum aliqui voluptate aiuntelae summu bonu alij contra malum aliquides ν quod ita sibi persuas habeant,sive qu6lse existimari oporteat ad vitam homin re re ete instituendam,quamvis in re voluptas prava non sit Cum igitur Motali Philosopho e rae sint ea,quae ad vitam,virtutem, telicitatem spectanti et da quibus oporteat gauderet rationi manifeste eontradicunt. Sic enim, veritatis, plabiriinperitae causim agerent;
nullamque ansam ministrarent, ut Vel Omnes voluptates pravae existimarentur iuxta illoru doctrinam,vel bonae iustavitam.
Doctrina videtur eisII ire opinionem Platonis lib. .de Legibus existimantis,mendaeium quidem turpe ac fugie- dum esse sed tamen Magistratibus ob publiacas causas posse permitti verbas tonis Ioeo
allegato non longe post inlusi libri Me inti
343쪽
mm etiam omne , omnibus tamen nonnunis
quam eis otile . di quasistro medicamento. uuare publicis meieis coneedendum eni irris
viatis autem hommibus minime at imgendum.
Daque Rempublieam a mimantibus praeiapue,4 quibus alis ,mentiri licet, ve bosium,
vel ciυium causa ad communem civitatι vir luatem: ehqtit,atitem a mendae oabstinendum est. Haec ille. Eadem vero ratio de Philolophis publice docetibus videtur et se ex mente Platonis, ubi viderim expedire mendacium ali quod ad iuventutem bonis inoribus imbue M.Arist. vero hoc laco videtur ipli corradicere, du reiicit Philosophos illos,qui caula ut iis litatis publicae mentiendum arbitraban rur: nam tradebant populo,omnes voluptates esse pravas eum tamen id falsum else Oguoicerent inea opulares homines voluptatum desiis derio in illieitu raperentur.qui certe finis bonus erat. Et quidem in eo Arist. consequentet ac vere loquitur Consequenter quoniam M. Pri lib. . cap. 7. dixerat: καθ' se τε ri' - μνήεν clos, φαυλο υὼ ψεκυν. Perse aωtem men
atio manifestare. Verὰ autem quoniam certa explorataque sententia est, mendacium natura tui malum et se, ex fine nullius utilitatis, etiam publice aut avertendae calamitatis, ieere. Legudus de hoc prae alijs e larissimus The logorum dux D. Augustinus libro liuegro co-tra mendacium,ubi gravit simis sententiis, argumentis ineluctabilibus adversus mendae tum invehitur tanquam omnino turpe lit,ic rectae rationi repugnans Legendi quoque in eam gratiam S. P. N. Gregorius Magnus lib. I S. Moral. D. ThOm a. a.q. IIo. Quare se ij-eienda est ut absurda terniciosa lentetitia illa Histalpis, qui postea fuit Persarum Rex, apud Herodotum lib. 3 die entis Ma expeuis mendacium dicere, dicatur. Nam idem Optamus di qui mιndacium μι- qui veritatem.
Quippe qui mentiuntiar uncintiantur, tiam rati mendaei luce quintam actue runt: qui verum dicunt, iueo dicunt, ut aliquod tuis
VIDE D Damam, a quast 3 . quael de bonitate edi malitia daelectarumuin, ct ilia
ιius Interprete . praeter plura alia loca S. Doctoris, ubi doctrina huius capitis locum
VDOXV Itaque voluptatem ex eo summum bonum esse putabat, quia cernebat,universa ipsam affectare, di quae rationem habent, quae experti liint eiusdem. Atque in cunctis quod est expetibile bonum esse:5c quod maxime est expetibile optimum esse.Vniversa vero ad deserri declarat , omnibus illud optirnum esse.
Quod igitur universis est bonum quodque cuncta assectant id esse
summum bonum aiebat. Huius aluem viri rationes ob moris magis Virtutem,quam propter se ipsas credebantur valde enim videbatures modestus. Non igitur ut voluptatis amicus haec dicere videbatur, sed quia vere res ita se habet. Non minus autem hoc mani-restum esse censebat,& ex contrario Dolorem enim etiam dicebat
Hiendum per se omnibus esse itaque contrarium expetibile esse si-
344쪽
M ET HIC A. Lib.XαAp. II. Opinio Eudόxi de voluptate.
mili modo Maxime autem id expetibile esse, quod non ob aliud. neque cuiusquam expetimiis gratia. Atque tale ipsam esse sine eo
troversia voluptatem. Neminem enim intei rogas, clitus nam gratia
capiat voluptatem propterea qubd per se ipsam expetibilis est ipia voluptas Facereque ipsam quodvis bonum expetibile magis, si illi
addatur,ut iustas operationes, temperatasve, & incrementa susciperer
bonum ipsum se ipsis. Videtur autem haec ratio voluptatem ostendere bonum esse, & non magis quam aliud bonum. Omne enim bonum expetibilius est cum alio bono,quam selum Tali itaque, tione Plato tollit voluptatem seminum esse bonum. Vitari enin tueundam cum prudentia dicit expetibiliorem esse, quam si sit sola Qubd si mistum est praestabilivi, voluptatem summum bonumis esse nullo enim addito summum bonum se expetibilius fieti. Coei stat aute aeque aliud quicquam summum esse bonum , quod cum
eorum aliquo, quae sunt per se bona, expetibilius sit. Qui 1 igitur et
tale, cuius&nos participes sumus nam tale quaeritur bonum. Quaver,negant bonum id esse, quod omnia appetunt, is nihil omninoe dicunt. Quod enim universis videtur, id esse dicimus. Qui autem, fidem hane tollit,non valde credibiliora dicet. Nam ii ea silum, qua mente carent, ipsam appeterent,esset aliquid quod dicitur. Sin vertavi ea, quae prudentiam habent, ipsam allectant, qui fit ut aliquid dicant Fortaue esse aut vi in pravis est aliquod naturale bonu pra stibilius,quam ipsa per se sunt, quod proprium appetit bonum. Non
videtur etiam oc de contrario recte dici. Inquiunt enim, non si dolotsi malum,voluptatem continu bonu esse. Adversatur enimi maclum mal vi ambo ei, quod neutrum est. Atque haec non male dicunt: non tamen vere in ris,lue sunt dictassii enim ambo euent mala oporteret oc fugienda utraque esse. Sin neutra neutrum,aut similite Nunc ver,illum quidem fugere ut malum, hanc autem expetere inquam bonum videtur.Sic igitur & opponuntur. WMMA ET ExpLANATI CAPITI SECUNDI. I
reserenda opinione Eudoxi, opinio Eudoxi, 3 quatuor Ilius rationes Acrationibus illorum,qui re quibus probabat sententiam sviam. In secundabitrabantur Felicitatem, sive afferuntur Deonti rationes aliorum contra bonum hominis summum, in Eudoxumineaesertimisω Platonis,& illarum Zoluptate consistere. Dividi, consuixtio,quid non sat es occurr m argum
345쪽
CAP. II.Opinio Eudoxi de voluptate
ess,Eudoxum fuisse Gnidium Philosophum, auditorem Arehitae , insignem Mathematicu, alijsque disciplinis excultum , a virtutibus praeditum. De quo Cicero lib. 2. de Finibus restatur, tam magnos in Astrologia progreilus fecisse,ut eius rati. nibus, seu argumentis πια Ipsi quidem satisfacere possent Chaldaei praea sertim ubi eos impugnabat cirea revolutiones
nativitatum, de praedictiones futurorum contingentiu ex natalith astris. De quo nos pluis radisseruimus tom. I. Theologiae Florulentae Ludo o per rotum. Hic ergo, teste Aristot in praesenti, dc Laertio, Felicitatem hominis in voluptate collocavit,quasi ea esset summulo minis bonum. Quatuor vero potissimiima sumentis nitebatur, ut suaderet summum bonum,sive Felicitatem hominis,in voluptate si
tam esse.PRIMUM est huiusmodi. Illud, quodi
omnia appetunt, tam ratione tentia, quam rurationabilia, est summum bonum. At volu tatem omnia appetunr, tam ratione tentia,
quam irrationabilia voluptas ergo summum bonum est. SECUNDUM. Idramnibus expetibile est, ae proinde bouum summum, cuius oppositum omnes fugiunt. At dolorem volu tati oppositum omnes fugiunt. Voluptas igitur omnibus expetibilis est, ae piopterea sui aium bonum.TERTIUM. Id quod propter se ab omnibus quaeritur, & non propter aliud bonum,prosectd est bonum ultimum ac suu m. At voliaptas propter se ab Uinnibus quaeritur,&,6 pmpter aliud bonum Inepte enim rogaretur aliquis eur quaerat Voluptatem, cumanifestu sit,ipsus voluptatis intuitu volup--em queri.Exin uoluptas est bonum Ilimsi re inmmum. QUARTUM. I rod addi bono facie illud magis expetibile, est summu bonum. At voluptas addit cuilibet bono facit illud magis expetibilla. voluptas ergo summum bonum est. MONET Aristoteles Eudoxi rationes praeiactas in pretiosuisse multis, noὰ tam ob ipsaru emcaciam,quam propter virtute de bona existimatione Eudoxi. Ipse enim vallae modestus videbatur: ideoque non illelebraru d ctus amore,sed veritatis,ut sibi apparebat, provoluptate decertavit, illam; ad summi boni fastigiu extulit. Prei verea& addit, quartsi eius argumentum nullius esse emeaeiae quia quddvoluptas addita bono facit illud magis bo- nu, solum probat voluptate inter bona eeseri debere; no tamen pertingere adcu me summi boni. Omne enim bono simul eu alio bono ex netibilius est quim seorsim sumptum, quavis bonum illud illoeiatum non sit summum. Eriago quamvis ratio illa probet voluptatem bonam esse,non tamen summe bonam.
- CIRCA Meuadam partem affectatiorum sententiam contraria ac priuio Ph tonis, qui ultimum Eudoxi argumentum, nuis per ab Arist impuguatum, aliter reiiciebat, immo retorquebat hoc fere pacto Id quod expetibilius fit ex oeietate alterius boni superadditi, non est summum bonum squia hoe
debet esse summe perfectum,ac proinde inc par additionis. At omnis voluptas expetibilior fit ex societate alterius boni superadditi, v.g.ex societate adiuucta Prudentiae, aut Iustitiae. Ergo nulla voluptas est sumnum bonum Hane ver Platonis impugnationem , veluti nimium probantem reiicit Arist. Probat enim non modo voluptati, sed nec alteri cuieum' que ex rebus humanis,competeretois rationem summi boni riui nihil omnino i ijs est, quod additione alterius boni non reddatue magis bonum, quam eorfim ab illo. Ergo si hane ob causam e uiditur,oruptas a ratione summi boni , exesudi etiam debet omnis res humatis, sive homini potens convenite, aut esse intra hominem. Ergo homini repugnabit habere aliquid antra, is quod sit luminmum bonum. Quare inutiliserit controvosa
apud omnes celebris, qua quaeritur, quidnam inhon ine,seu intra res humanas , habeat ea
tionem summi boni. Si autem cecursus fiat ad aliud summum bonum a nobis separatum quale idem Plato allegatus lib. I .huius periris posuit;non est ad propositum huius disputationis: iri quo non agimus de summo bono similiciter , quod nullius boni accessione metrus redditur. Id eitimi esse constat soIum Deum,summe atque inruiue bonum a quo b ncomtilaoroceduar, e in quo longe pers Giuν intinent ,quimin seipsis. Dilserimus
iraque nunc de bono illo quod dicitur sum mum intra genus boni humani, seu adquis bilis ab homine intra seipsum. Et hoc te debet esse limitatum , ae proinde tale veadditionem subeat bonitatis ex contortio auterius boni quamvis ex se vitam suffieienia tem optabilem , d nullius alterius bonii digam praestet. Hoc enim postremum satis est ad sationem summi bovii,non quidem sin plieiter, sed solo in determinato generet ni humani.
Philosophis opinionem Eudoxi labefactare
conabantur, praesertim impugnando primam
eius rationem,supra indicatam, procedentemque ex eo quod omnia, tam rationabilia,quam
ierationabilia appetant voluptatem, ac proi de haec sit summum bonum Arguebant itaque ex eiusmodi appetitione ne qui de probari voluptatem esse bonam quonia D appe trus scepe sertur in id, tuo nec unam bonum, im-mό nec bonum quidem est. Ergo ex eo ques domnia volaptatem appetanti non probatur ilialius namma honios, immo nec bonitas quidem.yerum limrizobiectione redarguit Arist.
346쪽
i ETHICA Lib. ARII.Opinio Eudoxi de voluptate.
Quia esto ratio illa non eonvineerer, si procederet de solo brutorum appetitu convincit plane eo ipso quod procedat de omnibus,quei sentu, aut etiam ratione utuntur. Impossibile autem est vicissiquod ea omnia appetunt, non sit bonum. Nequeunt enim omnia intionabilia, prudentiae lumine praedita, conspirare in appetendo aliquid, nisi id prudenter appe-xatur,proindeque bonum fit. DEINDE,id ad quod homo fertur instincti naturae suae, nequit non esse bonum. Fertur autem instincta naturae suae in id quod naturaliter appetit.Ergo si naturaliter voluptatem appetit,voluptas nequit non esse aliquid onum. DENI E, adhue in pravis hominibus ratio illa conviniacit: nam cinciis est naturale bonum rationis mentis,quod ion ferturesponte sua, nisi inii quod bonum est. Cui doctriliae consonare videtur sententia illa Augustini libaee Spiria tuin liti ea 28 Imaginem Dei non ita aetriarum ess post cccarum, terrenorum aetatuum
aliquis anima rationalis edi sentit e suci.
Quibus plane tradit, impetum illum, seu iu-Gnationem naturae ad bonum, inesse omniabus hominibus, elim pravis Ratio ergo illa Eudoxi saltem probat voluptatem esse quid bonum, ex eo quod ab omnibus appet
eundum illud argumentum Eudoxi proban-ris, voluptatem eis bonam per se, quia dolor ipsi oppositus est malus per se. Dieebantaenim, optime componi quod aliqui fugiendum sit, malum,& tamen non Ideo contrarium ipsus sit prosequendum, bonumisiqui, dem malum non modo opponitur bono,ued etiam alieri malo ut prodigalitas non solum opponitur liberalitati, quae bona est, ted viviter ius avaritiae habenti rationem mali. Quo ipso supponebant , voluptatem & dolorem opponi quidem , non tamen immediate , seu absque medio aliquo sed veluti contraria e trema, inter 'uae esset medium vacuitas doloris, seu indolentia sicut prodigalitas cavaritia opponuntur quidem, te veluti existrema contraria, inter quae liberalitas habet rationem medii; α veluti eolor albus, niger,inter quos sunt alij intermedii colores, ve uicus, Quiridis. Non ergo ex eo qud dolor voluptati contrarius sit malus, colligituerecte voluptatem esse bonam.Sed tamen have evasionem praecludit Arist. quasi importuita. Licet enim malum non solum opponaturio no,sedin alteri malo, ut probat instantia ad ducta in viiijs extreme oppolitis, labenti. bus medium Virtutis interiectum initamen doctrina luee extra rem adducitur Dolor enim non opponitur voluptati, malum alteri malo, sed tanquam bono contrari .Ea enim quae. in e se opponuntur tanquam malum altera malo,ralis conditionis esse debent ut ambo
fugienda sint.At dolor& voluptas non ita se habent,ut ambo fugienda sint ted potius ita ut dolor quidem si fugiendus, voluptas ero prosequenda, eum ab omnibus appetatur. Eum dolor, voluptas non opponuntur rania quam malum alteri mal ita tanquam malum re bonum.Pater igitur, rationibus Eudoxi noni
fieri satis ab ijs Philosophis, quidquid sit du
Dicentium voluptatem non esse bonum,confutatis,etsi non
m neque si voluptas non est qualitas, propter hoc
bonum non est. Neque enim operationes virtutis sunt
qualitates, neque selicitas ipsa. Dicunt etiam bonum quidem ipsum definitum esse, voluptatem ver indo finitum, quia suscipit intentionem, remissionemve. Si igitur ex eo, quia magis voluptas, nusve captat, hoc iudicant, erit idem S circa iustitiam, caeterasque omnes virtutes,quibus manifeste dicunt magis,minusve tales eos esse,qui ipsa habentinam magis sint iusti,
347쪽
CAP. III. opinio aliorum Erea Huptatem a i
iusti, sortesve.Et fit, ut S iuste agatur,ac temperate magis c minus. Sic in voluptatibus hoc inquiunt esse, videant ne rortasse non dicatit causam, si voluptatum aliae sunt non mistie, aliae mistae. Quid autem prohibet, ut sanitas, quae definita magis est, atque minus, sic ocvoluptates esses non enim eadem in cunctis est temperatio, nec una quaedam semper est in eodem.Sed cum remittitur, permanet usque ad aliquem terminum, bc differt ex eo, quia magis est, atque minus. Tale igiturvi in voluptate esse potest. Praeterea summum quidem honum perfectum esse, motu nes autem vi generationes imperfe
ctas esse ponentes, voluptatem motionem esse, generationemve oste-
dere enituntur. Sed non dicere bene videntur. Non est enim motus. Omni nanque motui propria est celeritas tarditasve, etsi non perso ipsum, ut motui ipsius Mundi sat ad aliud.At neutrum horum competit voluptati. Fit enim ut aliquiscit sit constitutus in voluptate quemadmodum & in ira:vt velociter autem delectetur,non fit,nxque ad alium sed fit ut velociter ambulat,dcaccrescat,& omnia id gemis. Erigitur ut celeriter, atque tarde quispiam ad Voluptatem mutetur. At non fit ut hac ipsa celeriter operetur, id est delectetur Generatiovet,quonam fuerit modo Et enim non ex quovis fieri quodvis, ted ex quo fit in id dissolvi videtur. Et cuius generatio esset voluptas,eius esset corruptio dolor. Dicunt autem, dolorem quidem indigentiam
eius esse, quod est secundum nantiam,volaetasum Verbiepletionem-Hi autem effectus corporis sunt. Si igitur voluptas, replatio e m est, quod est secundum naturam,id 5 voluptate afficitur , in quoestre. pletio Corpus ergo capit voluptatem. At non vidctur. Non est ergo voliaptas, repletio sed dum fit repletio, voluptate quispiam afficitur: dum secatur,doleti opinio autem haec ex doloribus circa alime tum,& voluptatibus orta est. Nam indigentes facti. antea affecti dolore, repletione capimus voluptatem.Sed hoc non circa omnes ac-eidit voluptates:nam sine dolore sunt & ipse mathematicae volupta, res, quae per olfactum Nauditum fiunt,ac visum, di species quam plures, item & recordationes voluptate afficilint.Cuius igitur harge nerationes erunt' nullius enim rei fuerunt indigentiae, cuius repletio fueritiAd eos autem,qui proserunt voluptate ea quae sunt obscoenae, ac improbae icere quispiam potest,ea,quae tales asserunt voluptates, non esse iucunda. Non enim si pravς di ostis sunt iucunda, putanduest&iucunda simpliciter esse, nisi ilus Quemadmodum neque s lubris,aut dini aut amara, quae aegrinantibus,aut alba,quae lippis udentur. Vel hoc modo dicatur, voluptates expetibiles quidem esse,
348쪽
, ET HIC L. LitaXAE ADII. Opinio aliorini circa voluptatem. non tamen ab illis quemadmodum divitem esse , expetibile qui
dem est, at non ex patriae proditione: Q sanum esse , at non quodcuniaque edendo.An voluptate, differunt specie Diversa nanque sunt,quae ab honestis rebus, quae a turpibus prodeunt:&non fit ut quisquam uim capiat voluptatem,si non sit iustus aut musici, si non sit mutieus: dc in caeteris simili modo. Ostendere autem videtur 6 ipse amicus, cum sit ab adulatore diversus, non esse volupetatem bonum,aut specio voluptates diit erre. Hic enim ad bonum, ille ad voluptatem congreditur. Et ille quidem vituperatur, hanc autem laudant ut ad diversum
congredientem. Nemo praeterea eX petet ita vivere, ut mentem habens per vitam pueri,iss ex rebus capiat voluptatem , quibus pueri maxime delectantur,ut putant: aut gaudere turpissim quid faciendo nullum unqua suscepturus dolore. ωco pluribus indulgeremus rebus,
et iasi nullam voluptate alterrent Damus enim opera ut videamus; ut meminerimus,ut sciamus, ut habcamus virtutes. Quia si necessa
tib haec sequatur voluptas,nihil retari. Expeteremus enim haec, etia si nulla prorsus ab ipsis proventura esset voluptas. Voluptate igitur neque summu bonu esse,neque expetibilem omne, & voluptates nomnullas esse per se expetibiles, specie dilferentes aut ina quibus prove niunt,perspicuum esse constat. Ea igitur, quae de voluptate , doloreve dicuntur,satis sint dicta. SUMMA ET EXPLANATIO Ap ITI TERTII.
t-comm ara argumenta adventis Euaox opinionem mahil demum evMeer .a minrationeuoium Probare,non omnem Mupratem esse bonam,a perse aes , petibilemiaque disti guensum est ιervarias peria voluptatum. non sunt qualitatePmtamen ex omnisi eosi seni bona sunt. Poterit igitur voluptas Glabona,quamvis non sit qualita aut daro quda non cite qualitas.Sed quia videtur voluntaria dictum ab Arist. & minime probatum,acti ne virtutis,& iplam beati tuainem , non esse qualitates , oportet id explicare uade Itaque distinguendum est ex ipsus sensi, i ter actionem virtutis, beatitudinem, bonumὸ ae delectationem.Actio virtutis, quae cla operatio diei solet, quandoque signifiea ipsam
Virtutis procreationem, quae motio est,& via ad persectionem riuandoque vero aeeipituis Pro functione, seu exercitatione Viritatis iam comparatae desperiectie. Prior illa est quodda- modo de genere actionis , tanquim motus ad terminiim nondum adquisitum Posserior vero est de genere qualitatis,tanquam actus eniatis iam perfecti.Similiteris beatitui inter, dum accipitur pro adeptaone,seu productio ia
partes. In priore illaru Arist. exhibet quinque Platonie rum argumeta adversiis opinionem Eudoxi, capite prae incedetrii relatam ,eaque multi
plieiter reijeit a solvit. In secunda aliorum rationes in eandem expendit is concludit sui sentiendum sit de voluptate,utrum bona ae merito expetibilis st,an potius mala 4 testabilis.
niones Platonieorum,& momenta rationums
quibus probabant, volup atem non esse bonsi. RRI Ratio haec erat omne bonum est qualitas a voluptas non est qualitas:ergo ite- qtie bonum Respondet Arist. hoc argumenis nihil evinei. Negari enim potiet illa maior,&diei bonum non modo in qualitate eonhite re, sed etiam in rebus aliorum praedicament
349쪽
CAP. III. Opinio aliorum circa voluptatem.
proinde spectate ad genu Iactionis: iuerdum pro ipso fine ultim iam obtento, rite spectat ad geniis qualitatis Rursus etiam bonum, aut accipitur prout est attributum commune emis, sic non est aliquo genere aut pro eo
quod significat probitatem, seu honestatem, de dicitur bonum norale quo senii spectat ad genus qualitatis. Denique in delectatione pariter distinguere oportet: vi quaedam sit ex ge-Dere actio uis,quaedae genere qualitatis. Prio ecit quaedam procreatio delectationis per tectae; posterior autem ipsa perfectara conlummata delectatio. Ad rem igitur. Dum Arist .ait,actiones virtutis .e ipsam beatitudine , non elle degenere qualitatis, loquii ur de ij priori sensu,
o quatenus sunt quaeda motiones, leu procreationes: non autem in posteriori. Caetera autem
Omne bonum est definitum. At voluptas non est quid definitum. Ergo neque bo m. Maior Probatur aut horitate Pinhagorieorum,qui de- Euitum statuebant ex parte bonorum, in filii tu vero ex parte malo tu Minor suadetur. Quid
Quid suseipit magis 5 minus, seu intensione, α remissionem, noti est definitum. At voluptas suscipit magis Minus , seu intensionem &remissionem. Ergo voluptas non est quid definitu. Respondet huic argumento Arist. nega.do minorem recisuam. Ad probatione illius, negata maiore, ait, voluptatem luscipere, sis dominus seu intendi,& remitti, dupliciterium i polle. Prim in eo ne reto, sive ex Parte
subiecti reeipientis voluptate. Secundo in abstracto, sive ex parie ipsius voluptatis. Priori sensu nihil inierest quod voluptas recipiat magis de minus,seu iniensionem & remissi nem, quominus bona sit. Nam te Iustitia, MemeraesVirtutes, ea incrementa decrementa subeunt
ex parte subiecti eum iusti quotidie fiant magis iusti,ac fortes magis sortes: attamen iusti iatia , Fortitudo . aliaeque virtutes evidenter bonae sunt. Posteriori quoque sensu , nihil Probant praesertim 'dum non distinguunt inter voluptates puras, d mixtas, seu proprias di improprias. Posteriores enim suscipiunt magis de minus , ex maiori, aut minori ad inmissione dolorum et non tamen ideo non sunt aliquid definitum nam etiam sanitas definiista est , d tamen ulcipit magis , dc minus, cum non omnibus aequaliter insit. Ergo voluptates mixtae, seu impropriae possunt esse quid defiuitum, dato quod i abstracto suseipiant magis is minus. Priores autem voluptates, sive purae &4moriae, si in abstracto non reeipiunt magis in minus , vis dentius definitae erunt. Ergo si iuxta illam Pythagoricorum doctrinam omne bonum est definitum prout disserta malo , voluptates pu-
rationem boni Patet igitus , argumento prae in iacto non excludi volup tk es a ratione boni,
sive fulcipiant , sive non sulcipiant magis te
TERTIA Ratio eorundem , adprobandum praesertim, voluptati eonvenire
non poste rationera uia mi boni. Suormum nucia debet ei te omnino perfectum , vi ex separet. At voluptas non ei pei secta nita ino, sed politis impellacia. Ergo non est turn mum. bonum. Piobatur minor Cnuie quod con isti in motu eit imperfectum , quia tendit ad quaerendum aliquid , quo caret unde de morias dicitur actus entis imperfecti. At volii pin. tas conlisti in motu est enim motio qua dam appetentis generatio quaedam tendens ad eonstituendam naturant. Ergo volup tas est impersecta. Rei pondet Aristoteles ne Agando minorem praecipuam , M ad probati nem illius similiter negat minorem quia uoluptas non est motus , nec generali tenden τad constituendam naturam. Non est motus: Quia omni motui convenit esse tardum , a
velocem, ut late ostendiso lib. 7. Physie
At voluptati non convenit si tardam , aut: velocem : neminem enim diei mus , nili sortἡ improprijssime , voluptuari tarde , aut celeriter. Ergo voluptas non est motus. Sed neque generatio tendens ad constituendam naiaturam, idque ex duplici ratione Primi: Quia omnis generaἐio est transiens ex terminora quo determinato , in terininum ad Pim determinatum non enim ex quolibet generatur quod liber, sed, ex certo termino, ut album ex nigro , vel alio colore ex intermedijs, ut traditur I. POD. Insuper an generarione opus est dati corruptionem termini . quo , ubi producitur terminus ad quem At voluptas
non est transiens ex Lerinin atri se determi nato in terminum determinatum adquet in nec
simul eum illa dat ut corruptio. Non enim petvoluptatem adquiritur aliquis terminus , erique inducitur corruptio aliqua. Ergo volup. tas non est generatio Sectina ratio. Si volup ta cellet generati , dolor ipsi oppositus eue teorriiptio ac proinde quod generatur per vituptatem, corrumpereturae dolorem e ita enim accidit in generationibus S corrupiatonibus. Atqui nihil apparet,quod Eeneret ut per voluptateis, corruum Palu per dolorem ineuia ter enim eorum aruauum inducere , aut d struere dignoscitur aliquem terminum. Igi tu nec voluptas est generatio, nec dolor cori ruptio.
omnis repletio natura iudi genti ἐν ei genera.
io. Omnis autem voluptas ei repletio natura
indigentis adversatur enim dolori , qui est indigenua di deiectio nasurae , ut patet in a me x siti. Ergo omois voluptas est gens ratio.
350쪽
.At nulla generatio est quid persectum , nec
summum bonum. Igitur nulla voluptas est qui diei secium autum mum bonum. Rei ponis de veto Arali. Mimul redarguit hane ratione
sie: Omnis repletio uicipitur in corpore. At voluptas non recipitur in corpore voluptas igitur noti est repletio Maior paret: iuia cor Poris propriua est repleri, scutis defice te, seu defectionem subire Minor autem probatur. Nam si voluptas proprie ac per se loque do suseiperetur tu eorpore , mne corpus es se capax reeipiendi deIectationem, seu volup ratem. cuius oppositum plane constat in rebus inanimatis . imm dc in viventibus pure eis seia vilibus , quae corpore quidem constant, verut voluptatem recipere nequeunt. Ergo voluptas proprie ac per se loquendo non reinc puta in corpore. Restat igitur ut voluptasPεο prae ac per se lotum recipiatur in sensit.
autetiai rationali quoniam ea tantuin, quae lens , aut ratione praedita iunt, volup
gaiem , sive deIectationem recipere possunt. Ergo de primo ad ultimum voluptas non est repletio , quanquam videatur coniuncta cum repletione , sicuti, corpus coniunctum est cui sensi ivo, rationalique. Vnde nec volup tacerit proprie seneratioci ne dolor erit dodecti , quamvis adiunctam habeat desectio-
MONET Auiem Philosophus, rationem existimandi unum ridem cum generatione voluptatem AE eum desectione dolore,esse sumpta ab Adversariis ex observatione doloris, ac voluptatis eirca alimentum. Quoisties enim patimur desectionem cibi aut potus patimur dolorem famis ae sitis: quoties autem Teplemur e perimur voluptatem. Vnde existimarunt, idem omnino esse dolorem a defectionem , dc voluptatem repletionemque Atrevera errarunt: quia esto circa alimentum pret cedat dolorin sequatur voluptas, doloremque defectio comitetur repletio voluptatem ιattamen id universe loquendo falsum est. PIuis res enim sunt voluptates in quidem propriae, quas non praecedat dolor,vel defectio, nec suis quatur, aut comitetur repleti, ut patet in ea voluptate,quae ex disciplinis mathe inatteis ea. pitur,mex aliis scis nitis speeulativis. Quippe nulla defectio, aut doloream antecedit Mec reis pletio comitatur. Idemque est de iis voluptatibus, quae capiuntur vili, auditu, memoria, de spe igitur non est de ratione voluptatis, qua . aenus voluptas est, qu6d repletio ut,aut reple. Iionem comitetur; ideoque neque quod sit eis
ne ratio, aut generationem afferat. Si enim ita esset, omnis voluptas praesupponeret defecti ne .u, de vel ei let repletio aut generatio, vel aia
ferret repletionem . aut generationem C
voluptas per ieellat bonum , nulla voluptas elae prava. At manifestum est , voluptates aliis quas, praesertim obicinnas,elle pravas. Ergo voluptas non est bonum per se Huic argu venio triplicem solutionem adhibet Arist. Pina est, voluptates pravas, oblocenas, no et evolup tates proprie dc vere , sed appareta ter tantum s& in existimatione impiorum scut respectu aegrotantium o lipporum quaedam sunt appareater salubria, vel alba quae tamen vere nota sunt. are loeusest ut aliae voluptates, ei licer, verae propoae,unt bonae, quamvis aliarum d pure apparentium conditi pravasit. Memnia solutio est,moluptatem per se quidem expetibilem esse, non tamen ex quocumque obiaiecto , aut quolidet medio , sed decent , aerationabili. Sic etiam ditari videtur bonum,.quatenus divitiae deserviunt ad operationes Virtutis non tamen vilitari ex proditione patriae. Similiter Alere , seu sanitatem acet pere,
inter bona censetur non tamen per turpiam pera, aut indecens medicinae genus vade
illud insigne elogium S. simili Poloniae Re, gis: Virginitatris, quam ab incunabulis se
rite osse ruit, dum gravi pris', in mirato,
moris aur, quam castitari iacturam ex me. die Orum consilasubire, constanter decrevit. Si milite de haud vulgaris laus Michaelis e rinici eastissimi adolescentis, in alio simili eventu, iis versibus Qxpressa a Bidbermanno Versem puer mmcor, De ampe 4Iονὶ nobili ιuventa,
Desperasse Marbaonum catervas,
Qua,cum tot noceant bonis .mihi vix
Si proisse vitiis, malus tueboro Aliud quoque exemplum affert Aristoteles It
delectatione e ibi. Quamvis enim sanatas fi aliquid bonum, non tamen decet illam quot bet cibo quaerere. Ideo subeuntibus morbum ilium , quem Grae ei elephaati asia appellanta
non lieet in medicinam uti puer eum san guine. Similite nee expetenda est humana rum carnium comestio ad sanitatem recupet randam sed dumtaxat eoncessarum. Volup.
tales igitur , quae deeemibus mediis , de ea; rationabili obiecto capiuam , octae sunt quamvis aliae oppositae habeam ut deformo, Tertia is gemaaior olutio est , diversas esse species voluptastum. Aliae namque tun