장음표시 사용
141쪽
Ratio autem huius est gumia est aliqua e usu π bee aut eatim aut alia est πβ utili alia aut demonstrabilis est, aut inde, monstrabilis. Si igitur est alia er contingit demotarari, nece eest medium comi ege. π in figuras prima demonstrari. Vniuerfade erum G praetieatinum est,quod demonstratur. Unus quile modus nunc exiustus est per aliud quos q uidest monstrare. ει,4 u. Quod de unitio Vna per altera ni dem cari possit. Se
in cunda ratione declarat,& non modo per ostensa,&Philoponus exponit hune locum valde breuiter. Propterea secundum eius expositionem Aristo. primo samit in rerii natura dabit E esse causam aliqua, bc hoc inauit. Qira est aliqua caua,hanc non probat,quia Pater. : t. n. aliquod caulatii ergo & aliqua causa. Seclido sumit duplicem esse cam .na alia est que ea de est definito. Alia quae non est eade definitio Inquit. Et lisc aut ea- de . definito causatot est aut alia a causato definito lapso . Causa eadem definito atq: causato ut arbitror est formalis cum sit tota essentia ipsius caulati quod definitur Caeters Vero causae sunt aliae a definito materia quidem quia non est essentia rei definitς. Efficiens, ct finis quia sunt extrinsecus existentes.Tertio sumit Q earum causarum,quae alis sunt a definito ipso. Aliqua est demonstrabilis de suo causato inpote quando de illo ignoratur. Alia vero est inde monstrabilis. s quando de
illo est per se manifesta. Et hoc inquit. Et si Ptio alia, aut demtabilis est aut inde monstrabilis quae per se de suo causato quaeritur. Est inde narabilisqus de suo eausato manifesta est. Ex his suppositionibus cocludit Primo esse aliquam causam quae e sit me diu. eam.quae in
demonstrabilis est ut est sor malis,& aliqua esse demta hilem videlicet ea: quae non Π se patet de suo causiato, ut ipsa materialis Item l de demtatione tal E esse in prima figura.quia causa materialis cum sit definitio matea talis uniuersaliter de affirmative praedicetur de eo,cusius est causia materialis . Inquit. Si igitur est causa aliqua alia a Bo causato, & c5tingit dem rari ita ut sit no i se nota de suo causato.necesse est aliqua causam essees est inde monstratione illius causae media, de supp. aliquam causam esse demoni trabile. Medium est formalis causa quia est tota essentia causali.& ea de Illi demonstra hilis est causa materialis qus est alia a causiato,etiam efficiens Sc finalis. Et necesse est demonstrabile demon strari de suo causato per inde monstrabilem in prima fixura, imo in primo modo na causa, qus demratur cum sit definitio uniuersaIis N prsdicativa est. Ex his deducit intentu quod proposuit,& inquit. Vnus quide igitur modus nunc exquisitus est,quod demonstrari ponsi ipsa definitio & en ipsam material E definitione de monstrari de definito per aliud quod quid est .sn formalem definitionem,nam materialis eum sit alia a suo definito non est per s. nota de illo. Formalis vero, cusit eadem suo desnito est per se nota de illo. ideo masterialis per formalem demonstrari pol. Haec grsci quoad haec verba, de quidem dilucide. Nam metum trionumquid eu necesse est esse quid est et promum identidem proprium. ture di initionum eiusde rei alis ostende atis no ostendet. At si bisse modus non est demonstratio ipsius quid est, ut antea diximus , seed ratiocinatio ad diJerendi
Horum enim quod quid est necesse est meliu esse quod quides,Cr propriorum proprium mire hoc gridem emostrabit.
Illui uero non demonstrabit eoru que sunt quoi quid ess eiusdem rei. His quidem igitur modus, s non sit demo inratio dicta est prius. sed est oratisimus logicus ipsitus quid est.
Et quia quispiam dicere post i materialem definI Com.rmtionem esse demonstrabilem de eo,cuius est causa materialis,sed non per definitionE formalem sed per aliud quippiam definito accommodatum, quasi confirmando id.quod dixerat ire sellit tacitam hanc responsione, S inquit. CHorum enim quae sunt quod quid est de-mrabilia necesse est med um et se quid est, oe non propriorum accidentium aliquod. Sed de propriorum maxime propriis veluti est definitio formalis, quae est omnium conuertibiliti cum definito maxime proprium. Huius rei pulchrum ex Eplum affert Philoponus, exe- Exempla pli gratia inquit. In Socrate seruet si uis circa cor. In Philopo. quo autem feruet sanguis circa cor . ira sic itur. Si vero quispiam interroget, lus sit causia eius, quod est eum, in quo seruet Languis circa cor. Irasci dicemus P est appetitus vindictς. modo formalis est lisc definitio Ire &ha e definitione in medio termino posita, concludet definitionem materialem in syllogistica demonstratione. Ex his Ari concludit quare eorum, qus sunt quod aderat esse eiusdem rei. Hoc quidem monstrata. i. faciet
demonstrationem Ut materiale. Illud vero non mon
strabit.i .non faciet demonstrationem,ut formale quid est,hoc pacto exponit Pli toponus, aut sic quare eorti, quae sunt quod quid erat esse eiusdem rei, hoc quidem monstrabit. s. est medium in demonstratione viso ale quod quid est. Illi id vero non monstrabit,in med id sed erit potius demonstratum , ut materiale quod adest. CSed contra quia superius dictum est totum Op- su , lori positum,diximus enim definitionem demonstrari non lex uessi
posse de definit'. t quid est, de hic dicit oppositum. ait 4 .ct id enim illam posse demon sit rari per aliud quid est. Soluit& inquit. Hic quidem igitur modus,v non sit demonstratio dieium est prius,quia petit principiis ergo Ialogismus in quo materialis per formalem syllogizatur non est demonstratio. Sed est syllogismus Loqicus definitionis materialis,ut quid est quia ex probabilibus cocludens,non autem demonstrans. Et ita in toto hoe capit. cum dustu est ipsim quod quid est per aliud quod
est demonstrari posse, sumpsimus demonstrari pro Dialemce ostendi ut Philoponus inquit. Hsc sunt,qus mihi videntur circa haec obscura verba. Q πο autem modo feri potest ut quid est eliciatur ex demonstratione, inceps dicamus oportet,hinc rursus initio simplo. Num ut quaerimus propter quid est prius babentes esse, interdavero G simul nota nobis haec sunt sed nunquam feri potest, ut antea cognoscamus cur est quam percipiamus sese pari r tione neq; quid est quaerere utq; coenoscere pos*mus sine perinceptione ipsius esse. Fieri enim nequit ut quid en unquam sic mussi ignoremus si est. ago aut e modo contingat temus irentes iterum ex principio.Sicut enim propter quid quaerimus habetes quia AEquar ado autem: υ simul mam essu fiunt. Sed nes prius propter quidpo ibile est cognoscere quam quia . Manifestum est s similiteroe quod quid erat esse non sine quia est. I Vibile enim est sicire quid est ignorantes si est.
Hactenus quomodo Disectice quod O esto sitςn- dit pol tistum est . Nunc vero quo per demtationem
142쪽
ostendi contingat declarare proponit.& inat. Cinio
aut contingat. definitionE per de natationem oti edi dicemus,dicentes iterum ex principio ean ii nihil de re . hac dictum sit. Proposita intentione exequitur. de Primo praemittit suppositionem. Q sicut est in qonibus copolitis ita est in limplicibus, ut. n. in copositis qonibus
non possumus habere propter quid est, nisi prius quia est habuerimus,& sicut aliquando in talibus copositis quaestionibus aliquando simul habemus propter ud desa est,& nun ip prius propter ad est. quia est, vel sic sicut incompositis quisitionibus dupliciter nos trahemus aliquando prius quia de postea propter quid, alio quando simul,nunu aut prius propter quid ut quia. ita etiam in simplicibus dupliciter habemus liquando .n.
prius si est habemus,& postea quid est aliquato simul Vrrunt,& min Q prius qiud si est, Eκ hac ergo simi. litudine vult habere si est de quid est dupliciter se habere,ut ad nos coparata. aut ordine quod1 aut si r& si ordine quod1 nun ii prius quid est q: quia est,hsc est suppositio Inquit. Sicut enim propter quid quaerimus habentes sup prius quia est. diquado autem de simul manifesta sunt nuncp autem prius propter quod possibile est cognoscere cy quia est. Ex hoc infert ide esse in simplicibus qus stionibus,& inquit. Manifestum est in similiter et quod quid erat esse scire non possumus line u est. Impossibile enim est scire quid est ignorates si est. Patet ergo nos bifariam posse scire quid est & si est, aut simul utrunm habentes,aut prius habentes si est, de postea quid est. Tertio modo non est possibile, non enim possumus sesre quid est prius ignorates si est, nee probauit hoc Arist.nisi ex similitudine accepta in qus monibus compositis.
Habemus autem sis nonnunquam per accident: nonnunquialiquid habentes ipsius rei. velut ι tonitruum ess scimus, babentes sonum quendam nubium esse. Et destctιonem lucis esse quen iam priuationem. Hominem item quo sdam animal esse. Et antariam etiam is esseC. quod ipsum se motu ciet. Hoe autem si est aliquando secundum habemus: aliquanto
autem habentes aliquisisus rei ut Tomtruum quoniam simus quidam nebularum est. et derectum, quo a priuatio luminis est: er hominem quoniam animal quoddam est,er ammam quoniaminum stipsum mouens est. . , , Supposuit nos posse habere li est, Sc quid est, aut si mul,aut si e sit prius . quid est. Nunc hanc suppositio
nem voIeris declarare,praemittit υnam distinctionem: cr, nos possumus habere existentiam rei dupliciter,aut ah his,quae per accidens inlunt ipsi rei. Cuius exempla ponit Plutop.υt si Socratem cognosceremus esse, ex eo quia est Albus aut quia latas ungues habet. Aut ab his:quae rei insunt essentialiter & per se,utpote Vt ex ponit Philopo Si cognosceremus existentiam rei eoagnoscentes aliquam part E essentiae rei essentialiter at per se illi inexistentem.υt quando cognosco Tonitruii esse,quia est aIiquis Sonus Nebularum.& eum cognosco esse Eclypsim,quia est priuatio luminis, c cum co gnosco hominem esse quia est aliquod animal. Ut poterationale aut mortale similiter & eum eognosco animam esse,quia ipsa seipsam mouet.
te igitur per recidens KFescivissecesse est ad rara pre
eipiendum quid est nullo modo nos quicquam babere. Neg .n illa ege scimus quaerere quid est non babentes Ue, perinde ut 3 est si nibal prorsus quaeratur. Quorum autem balemus alia quid eorum quid est facibus percipere postum s. Quapropter
in babemus ipsum sese G ad thum quid est perii piendum si mus disto . Quaecunq; qui lem ititur secun ἔ aecidens stimus quia sunt nec sie est nullo mo si habere ad quid est nes enim simus quia
sint quaerere autem quid es non habentes quia ed nihil est querere. Secundum quecuns autem habemus aliquid facile est quaerere .Quare queadmo.lum haberius quia est se habemas adi p.
Philoponus videtur velle Arist. intedat probare
. ea quae sunt per accidens non conferunt ad inuetio. nem definitionis quia non sunt immediata. neq; Opria subiectis rebus sed omnino aliena,& ait non lotum, ut inquit Philoponus, Hsc non conserunt ad inuentionem definitionis sed nem ad acquisitionem existentiae rei non enim cognoscitur Socialia existetia eo quia dicatur esse aut Musicus aut Gramm ticus,aut Albus, uvero temptat scire rem ab his,qus illi per accidens in sun non lotum non poterit comprehendere quid est, idest naturam rei .sed omnino neqr existetia rei si interentia sit aliquid unum nam qusstio acquirens rem simpliciter accidentibus . non est quaestio. In quibus vero sumimus non qus per accidens sed qiis per se insunt, ut partes rei,in illis facilius venemur definitione. Haec Philoponus. Ego vero puto Aristote . nunc declarare
quando simul si est.& quid est habemus.& quando iam
prs misit .n distinctionem: de nunc illa utitur, bc Uult nos
non habere simul si est & quid est quando si est per ac
cidentia sciuerim iis, probat quia quando nos scimus si
est per accidentia nos non scimus si est.& si per accidelia non scimus si est ergo nec quid est, non enim pota sumus scire quid est ignorato si est. Inquit. CQuscu cp quidem igitur secundum accidens scimus quia sunt. necesse est nullo modo se habere ad quid est, Se ita qupscimus si est per accidentia .non scimus quid sint simul.
Probat.& inquit. Ne in .n scimus,qa sunt quasi dicat ntalia accidentia ergo nec quid sunt. qcisrere aut e quid
est non habentes prius quia est nihil est qusrere. Patet ergo si est qa scitur per accidentia non simul scire cum ipsis rei O est. Cii reuera non sciatur res quia est per talia accidentia. Deinde exponit quando simul vel de facto Vel de facili.& inquit Secundu qiiscura habemus aliquid .hoc est quscunq; vero scimus Plia sunt. Per aliquid essentiale eis facile supp. est quaerere quid est,est quidem facile quia habens partem rei, videtur facile, habere totum. Qui enim scit re esse per aliquam parte definitionis videtur scire partem definitionis, dc ita facile simul potest scire totam .Ex his cocludit quomodo
ad quid est disponimus per cognitionem ipsius ila est.
de inquit. Quare quemadmodum habemus quia est sic habemus .i disponimur ad ipsum quid est quia si habemus quia est per accidentia disponimur per accidem
ad ipsum quid est.& si habemus quia est, per aliud ensentis rei disponimur facile adhibenda tota definitio nem. z Themistius ad expositione huius exerpti norat aecidentia qusdam esse, qus rei existentis non in .sum: Et hoc pacto Chrysippus ostedit Deos esse, quia
143쪽
villi Itur altaria. stoici vero Deos este asserunt, sia mortalibus suppetias plurimas afferunt. Haec obatio est ab accidete quod non existit in re. Quaeda vero sunt, quae adsunt in re,ex haec duplicia. Alia propius , A lia rem tius, per accidentia remotiora non ostenditur existetia rei propris,ut dixit Aristoteles,n accidentia Uero prospiora ostenditur aliquo modo rei existentia, non tama acile per hac existentiae cognitionem scimus quid est, licet disponimur ad illud. at n ea quae per se,& essentias iter insunt facile scimus quid est. Propterea ait ita nos
disponi ad percipiendii quid est alicuius rei: Sicut habemus illius quia est & quia D accidentia extranea no habemus quia est, ideo non disponimur ad percipiedum quid est quia vero per accidentia quς rei insunt, habeo mas aliquo modo quia est comuniter, si comunia sunt,
proprie ii propria sunt. Ideo disponimur ad percipieri dum quid est communiter vel propriae licet non facile, sed quia per partes desinitionis scimus quia est proprrissime ideo disponimur facile ad percipi dum quid est, Haec est Themistio de bene. Quarum igitur rerum aliqui babemus ipsius quid est earum hae sint exempla. sis defectus eo in loco quo ip*m est a luna meo quo i Am est canere posivio uel obiectio terre, in quo ipsum positum b.Quaerere igitur utrum luna deficiat an no deficiat mistud est quam it in b querere si sit nee M. At idipsum nil abbac qucisone dister re uiuetur st ne ratione eius.Quod si situs
illud dicimus esse. Uel quaeratur utrius partium contradictionis D ratio utrum babendi duobus rectis aequales: an non habenadi Quo J cum inuenerimus G essensimul f propter g id scimus si modo si melium. Quorum igitur habemus aliquid ipsius quid est . Primu quid sic. Defictus in quo a na in quo e. Oppositio terrae in quo
b. Utrum quidem igitur deficit aut non b. querere est. Utrum est
aut non est. Hoc autem nihil distrare quaerere quam si est ratio ipsius. Et fisit Me s illud dicimus es aut utrius contradictionis est rario ιtrum babendι duos rectos aut non habendi. cum
autem inueniamus, finiat quia cr propter quid est scimuis per media sit.
Deficiens Patiens interpona Luna
comas. Dixit alnii simul haberi si est & quid est, utpote qnsi est scitur per definitionem rei, cuius quaerimus existe tiam. Aliquando autem dixit nos habere si est, & non uid est inpote quando stimus si est per aliquod acciens eius,cuius quaerimus est, Haec nunc per exempla ostendit.& inquit. Quorum initur habemus aliquid ipsius si eli. i. eorum,quom exisset iam habemus per ali quam definitionem eo in . quorum qus imus exiliem ia: Exemplum primunt sit sic, ut lit desectus, vel deficiens in quo A Luna sit in quo C, oppositio Terrae siue priciens oppositionem Terrae sit in quo B, Patet igitur terminis sie dispositis in eum quaerimus Vtrii deficiat Luna, aut non B est quaerere: Vtrum est aut non est. Hoeaute nihil est quaerere Φ si ipsius defeetus sit aliqua ratio causalis & definitiva, na si habemus,sit de aliqua ratio causalis desectius definitiva illud dicimus este,nam simul habemus esse defectu.& quid defectus est,hoc est
Primum exemplum tangit sim & inquit. Aut ipsium Butrius c5tradictionis est ratio causalis de definitiva. Utrii eius contradi ctionis partis, quae est habendi duoς re ctos aut eius contradictionis partis,quae est non habendi duos rectos.nam si sit de finitiva ra tio & causalis definitio eius partis, quae est habere duos rectos, in a. pone duos rectos habens. In h. pone rationem definitiua,at causialem eius praedicati quod est positum in a.scilicet Hiis duos angulos RG siue defini Triangulus tales duobus rectis. tio maioris
habendi duos rectos. In c.vero pone trlanguIum & ui epatet . cum inuenerimus besse ratione definitiva at clicausalem ipsius a. quod est habere duos rectos, simul quia, & pn quid scimus,na scimus ipsum haber duos rectos esse, bc a pter quid de quid est ipsum habere duos rectos scimus dico simul quia de propter quid .si modo per media sit haec scientia quae media sunt definitiones causales:& definitiuae rationes. CSed dubitabis de no D abitatio ab ratione quia proposuit declarare quando simul sti mus si est: de quid est. Et tame declarat per exempla qri simul quia est 5c propter quid est. EEt dicendum in ae solutiocidentibus idem esse si est . bc quia est,aecidentis enim es i' se est inesse. Idem n. est scire defectum eisse Sc desectum inesse Luns Similiter idem est scire propter quid est: de est sti, quid est na propter quid est, est ratio causialis atm defi- mersidei initiva ratio praedicati cuius quaerebamus existentiam. quid om
Quod si non sit ese quidem simus propter quid autem nes
Icimus. Alip idipsum hoc exemplo patefieri potest. Sit nunq; e. luna d. doctio brum posse cum est tota re=cta lumine umbram efficere intercedente manino corpore nulla. si igitur b quiddipsi erasit d.uero competat ipsi b.lunam quatim deficere notumst nobis. cur autem deficit nomiam est notum. At q. demi equidem esse simus sed q i s defictio nescimus. Atq; eum a.
quidem ipsi inesse e .patet.quaeritur autem propter quid inest. Nil aliud tum quaeritur qua quid. Nam sit ipsium b. utrum obiectio terrae an econmersio lunae, an lucis eius extinctio. Hoc autem alterius extremi ratio est, ut hoc in exemplo ipsius a. Est. nais Ectus obiectio terrae. Praeterea quid tonitruum .efi extinctio ignis in nube propter quid tonitat,quia lenis in nube extinguitur. Nubes' e. Tonitruum a. ignis extinctio b. Igitur ipsi erubi Di qua b. sium inest,extinguitur enim ignis in nube. At bule a .imam inest tonitruum stu simus Atq. b.ratio ipsius est a primi inquam extremi. Quod si rursus huius aliud medium sit,id ex hisce ruationibus erit quae restant. Si uero non, quia scimus, propter quid autem non scimus. Desectus Non facies umbra Luna
144쪽
sit Ustur Luns c,Ξsctus A. Lutum picum umbram non posse facere nullo nostrum medio manino existente .in quo B . si igitur in c est quod est Lanam non posse secere umbram, eum nullus nostrum in medio sit. In boe aut A quod est deficere,quid deficit qwidem manirestum est sed propter quid: non tu . Et quia demus est qu:dem scimus quid autem est. nescimus. cum autemansectum est quia A in c est: propter quid dute est queritur: B est querere quid est: Virum sit obiectio aut conuersio Lunae,
aut extinctio Luminis. Haec autem est ratio alterius extremi: ut
in his quae sunt ipsius A, Eli enim dejctus obiectio a Terea:
quid est Tonitruum Ignis extinctio in Nubes Oropter quid Toarat,propter extingvi ignem in Nube, sit Nubes c, Tonitruum A. extinctio Ignis B.in c igitur Nube est B extinguitur enim in
ipse Ignis,Ηiae autem inni lanus, erest ratio ipsius Aprimiternum. Si autem iterum huius uliud mediumst, ex reliq uerit rationibus.
Tonstruum Ignis extinctio Nubes
Com. σε. Declarauit In quibus scimus simul quia est, & quid est. Et dixit nos se ire simul si est,& quid est,quando scimus quia est per medium hoc est per causam nam causa est definitio causalis. Nunc vero declarat quando n5
scimus simul quia est.& quid est, de inquit. E Si vero
non scimus per medium se ausale alicuius rei existen tiam. sed per accidens illi existentiae, quia est scimus, quid autem res sit nescimus Se pon t exemplum sit Luna C,defectus A, Lunam plenam omni impedimento deducto Vmbram non posse facere dico omni impedimento deducto ita ut nee Nebula occultet Lunam. nec aliquo nostrum in medio existente manifesto,quo ipsa Luna occultetur. Lunam igitur plenam omni impedimento deducto umbram non posse facere ponatur in quo B. Si igitur terminis sie disipolitis: In C est B,
Hoc est in Luna est non posse sacere Vmbram, cum nullus nostrum in medio sit. Haec enim vera est Luna non sae it Vmbra deducto omni impedimento. In hoc autem .sB est A,quod est deficere quonia omne lumia
ne deficiens non facit Vmbram, terminis & propos tionibus ita concessis,quia descit Luna quidem manifestum est,sed propter quid deficiat nondum manifesta est.& ne quis dicat exemplum non esse ad proposit im, quia nos loquimur in quaestione simplici. de exesum est in composita. Ideo subdit 5e quia desectus est, quidem scimus quid aut E est desectus. ne seimus. Et ita pastet in simplici quaestione quando non simul scimus saTres eis. est,& quid est. Deinde ostendit ordinem in qu ssitis: visae de ecly ostendat hoc quod dictum est .esse bene dictum, & io P si 'quis Cum autem manifestum est quia A desectus in CL iunt ab Luna e sit & quaeritur propter quid A inest ipsi C. hoe antiqui . . quaerere est B qusrere quid est: Virum sit obiectio, aut conuersio Luriae, aut extinctio lucis. Ab Antiquis tres causae Eesypsis Lunae assignate sunt Quidam enim dixerunt Lunam Eesypsari quia habet duas facies, Alteram lucidam. Alteram opacam, Cum couertit ad nos
Opacam faciem dixerunt IIIam Eesypiari. Alii dixessit
Luna extingui in sua luce certo tempore,& certo non Dicebant vero Eclypiari,cum extinguitur in luce. Veriores dixerunt Lunam Eclypsari cum Terra interponitur inter ipsam de Solem. Propterea Aristot .dicit nqus rere est quid est, Vtrum obiectio Terrae,quae reue ra causa est Eclypsis aut conuersio Luns, aut extinctio
luminis. Verum istis Ultims duae causs ut Philoponua inquit salss sunt. Sed quiuis assignetur haec ut Aristo. iquio est ratio di definitio alterius termini. ut in his definitionibus quae sunt ipsius A, Est enim desectus obie.ctio a Terra, de ita est definitio praedicati,cum reponatur in his definitionibus,qus sunt ipsius A, quod est prs
dicatum. Et non cotentus uno exemplo, apponit alius
secundum Pythagora ut dicit Philoponus & inquit. Quid est Tonitrua Ignis extinctio in Nube facta pro pter quis Tonat quia extinguitur ignis in Nube, ergo sit Nubes C,Tonitruum A, extinctio ignis B terminisse dispositis C Igitur Nube est B. Extinguitur enim in ipsa Nube Ignis, Huic autem B inest sonus siue Tonitruum,quod . n.extinguitur in Nube tonat. Patet etiam
hoc exemplo B esse rationem definitivam atq; causa lem ipsins A primi termini. Si autem iterii huius aliud mediii sit ex reliquis erit rationibus C Thomas honua Quaesti Aristotelis interpres exponit l,se, Si aute inquit, Opor tet accipere adhuc aliud medium ad demonstrandum definitionem Maioris aut de subiecto, aut de ipsa mee Maiore ex reliquis erit ronibus,hoc est tale mediii erit ex rationibus subiecti na definitio subiecti pol esse me dium ad demonstradum definitionem maloris de ma tore: dc de subiecto illius maioris pol enim definitio hominis esse medium ad demonstrandum aptu ridere derisibili,&de ipso homine. Philoponus autem haec Ar Philopiasto. dicit addere,quia contingit quando in demonstrari
prς dicatum aliquod de subiecto per aliud prsdicatum per se,quod per se competit prsdicato demostrato ut si demonstraremus risibile de homine perdisciplinς capax hoc pacto hominis homo est disciplinς cap , omne disciplins capax est risibile ergo omnis homo est risibilis, Vbi patet risibile de homine dem rari per quoddam praedicatum per se de risibili,& de homine Ad noest definitio risibilis ideo dicit Si aut E iterum huius maioris propositionis, videlicet omne d: sciplinae capax est risibile.aliud medium sit quia medium non est defianitio ex reliquis erit rationibus demonstrandum,ut pote ex ratione risibilis praedicatis de homine,& ita quotiens demonstratur passio de aliquo subiecto,& non Π definitionem passionis sed per aliam paςsionem, P test adhuc accipi aliud medium scilicet definitio passionis, Illius ad probandam maiorem propositionem, lis cui puto, Philoponus intelligit.
ago igitur pacto sumitur ipsum quid est oesitratum stis iadiximus Quare ratiocinatio quide ipsius quid est demonstratio quae non sit per ratiocinationem tamen innotescit π demona stratior . Quo circa negi sine demonstratione fieri potest, ut eopnoscatur ipsum quid est cuius est alia causa neq; rursus ipasius est demonstratio ut in dubitationibus eliam diximus. 3Q modo qui em igitur accipitur quid est erfit notum, diactum est. Quare sessoqisimus ipsius quid est non sit, neque de monstratio . Mani ura tamen est per BDtifimum π d
mastrationem. Qitire neque Re demonstrati e est cor
145쪽
scere quid e tutus est causa alia 'eg: est demonstratio ipsiusseeut o in oppositionibus diximus.
Comos h pilo at & .ppositu cocludit. Vbi debes scire aliud
μ .a ' t est e alicuius sideri stratione Sc aliud est esse aliquid δὶ hia notum P demo sit rationem,Vel non sine demonstratio-εloriem ili ne Praedicati qu de aliquo subiecto demolitratur demo cuius S a- stratio ali syllogiisu, et t. Et ipsum per demonstratio ι dest en nem innotescit, medium veron qu Dicat si illud de sust tus biecto de monitiatur,n demonstratione innotescit,quiati M. ' no sine demonstratione Pater non in eius est demoliratio aut syllogi simus,cii de nul Io in prs dicatum demonstrificii stratur. si igitur Ut Philoponus de Simplicius expo- ct Philop. nunt definitionis non te demonstratione tan* plicati Wyxi in qu de subiecto demretur. Sed vult ipsam n demonstratione haberi qua in demostratione simul trahe tua est,
S quid est .inquit .er Quo quide igitur accipit ud est,
de fit notum de dictum est,& milii videtur verbii qua re te Edii esse causaliter. q. d. causam eius, quod epilo nauit dicens nam syllogiimus ipsius quid est .vi de alteroplicantis non fit,nel demonstratio manifestii in est psyllini&demostrationem, saltem quia conotescit clim,quod demostrat. Et propterea cocludit, quare ne sine demoliratione est cognoscere quid est, eius rei ui delicet curus est alia cL & definitio causalis. Necdi est
demonstratio ipsius ut plicati, ut in opponibus diximus quia esset petitio principii Ex his apparet quo definitio ea de mediii idi est Ut Themistius colligit Nam
definitio est medium compositionia sylloetisticae, causa vero essendi praedicati definitio autem praedicati . . t
Est aut gur Tli quide alia quaeda eausi, quorsita a te non est. Q are patet ut ipsoru quid si quaeda uacare medio princio pidq; esse. Quae qui U π elle et quid sum supponere rael alio mafacere in se tu oportet .Quod arithmeticus facit. NI cir quid si unitas, et unitati re supponit. Eorum a t quae medi si habent.
ipsium quid est ut diximus declaretur non demon tiretur. Est aut quorunda quidem altera quaeda lausa: quorio iam autem non ql.Quare manifesta est quonii π eorum: quae sunt
' quid est Alia quidem sine medio er principia sunt. quo Cr esse:
er quia sunt supponere oportet: aut alio modo manifesta facereri quos quidem Arit bineticus facis. Et namqι quid est unitatem supporutis quia est. Sed babentium melium quorum est Pradam altera causa a substantia: est per demonstrationem scut dictum est ostendere non quid est demonstrantes. Com. . Iste te ius no e leuis,nee Harus ut vides Philopo. eapo Phl. nus exponit, o Aristo.post a declarauit in ipso quia E qan causam demostratur, videri ipsiim quid e , Nueondit no esse hoc in omnibus, nam definitionii alia est, π nee t demon liration4nec in demostratione innote iti Alia vero quae licet non demonstratur, in demonstratione innotescit,scedit autem a diuisione rersi , ad diuisionem definiti uin Scin quit .er Est autem quarit dam rerum quae alteri in existunt .in Irae Eesvpsis Tonitrui,& caeterarum id genus. Altera quaedam causa,quia ipse non libripsis causae sunt ut alteri insint. Non enim
ipsa Ira si bripsi caussa est..t alicui insit, nec Eclypsis Vt
iniit Lunae, nec Tonitrusi, in inlli nubibus. Quartida aure rerum,quae alteri insunt non e altera cauta. Sed ipsae libit plis causae sunt, υt alteri inlini. Vt Linea Unitas
Puctus&similia. VnsiquMm enim horti ipsum si bripsi ca e linea. 4sibi jpsi causa e quatenus est logitudo sine
Iatitudine.& unitas si liter sibiipsi ea usa est.Et si iris Ilaee Duba
habere cam quia sunt accidentia. Riadet Thomas,& q Res sodem bene,haec habere causam, Sed non ut contrahunt vi ad aliquod genus subiectum alicuius seientiae, Vnitas. n. licet habeat causam. tii in cotrahitur ad arithmetica cuius subiectum est Vnitas habet caussam . na in numeris est deuenire ad Unitate cuius in hoc genere no Ealiud principiti. Eκ hac diuisione rerum . cocludit diuisione definitionii & declarat quae definitiones in demostratione patent,& quae non patem, sed sunt st se notae Vel st sensum vel seipsis,& inquit. Quare manifestii est
qm de ipsorus quid est sine definitionii Alia quidem
sine medio de principia sunt sine medio qdE qa earii noest de stratio principia vero quia ipsa et esse et quia sunt supponere oportet aut alio modo manifesta sacere Utpote n sensum. Sic igitur patet esse quasda definiationes qus nec dem5strantur nec in demostratione in notescunt Sed Ut principia in scientes supponuntur & tales definitiones earum rerum sunt,qus in scierit issib psis causae si int. Quod qti dem Arithmetieus facit, nata quid onitas sit, supponit,& quia est. Deinde tan- ὼ qnit aliud membrii,& inquit. Sed rerum Aux habet mea dium hoc est, Sed rerum quae alteri insunt per medisi. quarum est altera ea uis ab ipsarum substantia siue existentia, ut sunt Ira Eesypsis, Tranitruum de id genus, iPsiim siupple quid est,est, indictum est. n demdstrati εostendere,notii quide de strantes. sic imi definitiones alie sunt, quae in demostratione innotesici inr,licet pdemostratione ut Nicata no demostratur & haec sunt earum rerum quae t 5 sunt ipsae sub ipsis exusse essendi, sed in subiecto genere alicuiuet scietiae habet altera causam, ideo clarescunt .at simul eum demonstrationibus inuestigat cQuo Vero ad verba attinet. Verba illa Vς bo si
definitiones ude secti dii specid factae nullii habet medium quo demoliretur: sed definitiones Deuda materia factae polliint habere mediti no legi in Graecis Codie ibus, nee Philoponus.nee Simplicius in suis libri; habebat,nec sunt ad spositu expositionii Graee i. Propterea recte Thomas inquit Illa fuisse potius glossam,qus
per errorem scriptorum introducta est loco textus.
cum autem definitio dicatur e se oratio ipsius quod est, protet quo iam de vitionem orationem esse, que ii explicat quos
nomen silenificat ut quc nom ms inter aetationem eomplecti is tur relati quid siem cat triangulus nomine,quem babentes e sese.querim s. deinde propter quid est infinitio aure. quonia licitur ro ipsius quis est manifestu ἔ.quonia aliqua quide ro erit ipsius quid significat nome: siue alte , raro nominalis uti sium qd significat:quide inquitum tria ulus quod quide babentes quid est: Querimus proditer quis est. Duo hucuso deesarauit. an definitioni et sit demostra Com. . tio.& qido definitio in demostratione ecillistat. At nite :distinquit definitione, Je declarat quot modis dr definitio et hoc optet duo ut Phil inquit Et ut itelligamus de qui definitione ea quae dicta sunt intellinenda sunt, et in sciamus quid ipsa definitioniq definitio sit. Cum . definitio sit multiplex non potest sciri quid ipse definitio sit. nisi multiplicitas tollatur laquit C Quoniam autem definitio dicitur ratio ipssus quid est et quid est duplex est.aut quid est absolute,aut quid est ipsum nom siet nificas manifestum est,quon in definitio duplex est,
Aliqua quidem ro erit ipctus significati , ut ipsius quid
146쪽
significat nomen. Sive qd idE est Altera est ratio nominatis: qus dr interristativa nominis, AItera supple erit ipsius significati utpote quid ipsum N ponit exeriunominalis definitioni, de inquit. Vt villim nome trians gu us,qd significat, quid e inquantu triangulus, hoc estini tu nonae triaguli. Deinde seqiiuntur illa verba quod
quide lintes de reliqua de possunt legi sic: Qv quidem habetes: quid est illud qu significat arimus pn quid est.
Et iuc iuxta hac expone Uelle videt Aristo. de nomine
esse: duas Mnes ut quid lignificat nomen, Opter quid significat,vi lioc nome Lapis quid significat, si dicit Silice, Uel Marmor,quaeri pol Ulterius: quare: de possumus dicere quia tedit pede . Sit ter de nomine triangulus qri pol quid hoc nomen significat, de possumus dicere hie figura, qus in puluere et Itera si quis urat Opter quid. dicemus, quia triagulus dr quia e trium angulorii. Vellege sic: quod quide significatu trianguli habetes ad est id est esse,& q, sit . qu stimus Pp quid est,& tune vult sci
pluto . l . Philoponus legit sic: qu quide habentes quid e hoe Em quam definitionem nominale eii inuenimus prius inest: Tunc quaerimus pst quid est id est cale rei definitionem: quae est assecutiua naturae rei, de ita innuit ordin Edefinitioni est definitio nominalis prior, postea essentialis: quae e de causalis: 5e haec expositio magis placet.
Discite aure est hoc pacto Iumere ea quae nescimus esse eosamq; difficultatis antea diximus nam nes: si fuit an non sint scimus,nisi per accidens.
Discite aut est sic decipere,quae non scimus quia fiunt, edusa autem prius dicta est discursatis, quia neq: si ea aut non est' scimus nili secundum accidens. Quia Arist accepit duas esse definitiones, Alteram ' nominis: Altera rei.qua cale:& pn ad appellandi: Nae Et sillo ut Philoponus Rrbitrat ponit dria inter illas de vult Philopo. definitione nominia posse haberi sine psc iEtia ipsius sae sit: Scimus .n quid nominis Vacuu. oc non scimuς qae. At definitio rei haberi no p nisi praesciamus quia estres. Et iuxta haec lege difficile aute imo impote E sicia est qui ditatiue accipere ea quae rio se imus ua sunt: et cadifficultatis dicta est pri us. sua si E pcedit O est. At qd nominis haberi pol sine plentia existEtiae rei er Et dices cotra quonia definitio qd nominis vr sufficere pro scietia extitiae rei Rudet tale no sufficere: quia ne in si Eaut noe scimus n definidone quid nominis sup nisi peraecidens Vtpote inquatum ro nominis sumitur, aliquo
Alla ei M accidetibus rei quae significat nomen. E Vel re sortasse aliter haec verba intelligi ponunt dictum est.ri. post sciEtia quid rei C intra us obiiceret quia tunc ad rei posset haberi sine ins sentia existdriae. cum statim ad quid nominis sequatur ad rei Respoclet difficile aut ε εsi. s. quid stative accipere ea Mus no scimus ua sunt et ita post scientia quid nominis non statim scimus quid rei, nisi cit difficultate Se ca difficultatis dicta e prius. qa nomo tenoramus quid e ignorato quia Ei immo no possumuς scire quia est nisi sciamus quid e quia ignorato Adest i moramus m e.& solii P accidens posset sciri. Quare intelli endum est post scientiam nominis sequi sciestiam quid rei n5 ii sine scientia existetiae illiuet rei. Sed post sciam quid nominis'abebimus simul ad ret,et qa Ea artem superius assignatam. Diximas M.quia est quado habetur n definitionem,no sciri nisi per accides.
At n. orallo e una dupliciter. Alta naM e iussione est uua ut itias . Alia quia unu de uno declarat Iopaccides. Una igitur
haec e di sinitio dis ionis quam diximus. Alia aste est d Enitio oratis que declarat Ipter quid est . iniare prior significat quide ed ι.o ostenditpolieriore autem patet quasi demonstra, itione elle ipsius quid, est posivione diffitentem admostratione.
Ratio aute una dupliciter est haec quide coluctionem luas: Tea. Alia uero uetum de uno ostendens no p accides. Utius quia igi. tur terminus ternum est: qui dictus est. Alius uero terminus est Pro demostra; pp quid est: quare prior significat quid est: demo
Dat aut mimine. Posterior uero manifesta est quoniam erit ut demonstratio ipsius quid H positione disteres a devistratione. Dictu est definitione ee rone.siue orationei ipsius ud Corus est,inpterea ex his .u orationi accidunt ut Philoponus inquit. Ponit accidetia definitionis. Et inquit. E Roautem una dupliciter est,haec quide colurictione Una est, ut Ilias. Tota n. historia de bello Troiano est una oratio coiiactione Unius dictionis, quae est haec Ilias. Significata .tota oratio de bello Troiano vno nomine videlicet Ilias. P, etiam oratio esse una colunctione id est copulatione ut copularitia .ppo. Socrates est Philosophus 3c Socrate ς est Musicus, vel disiactione, ut omne Ens est agEs vel patius. Sic initur Dratcto est una prima modo, i collictione eit una. liue illa coiuctio sit dictio. sue nota A lia vero dicitur una, quia declarat V prs dieatum de non per accidens de uno siubiectos o Q est assecutiua unius naturae. Dixit no per accidens, quia si P accides praedicaret ut praedicatum de subiecto . cum
accidens sit aliud quid ab ipso subiecto. Talis definitio
non dicet una oratio sie igitur duple oro dicitur una, aut colunctione. aut assentia Sc unu te praedicati quare ea definitio sit oratio.etiam definitio dicetur una duapliciter,co iunctione,& sic definitio nominalis est una, aut unitate praedicati, Sc lic definitio quid rei est una. Patet ergo ut recte Philomnus inquit ex accidenti
bus orationis quς est genus definitionis,collisti accide ita definitionises est illius species. Ex his colligit defini - tiones definitiona,& primo definitionis dicentis quid, est ii definitio dicens quid . Oratio una unum de uno deesarlis no per accides,& hoc inquit. Vnus quidε isti tur terminus de definitio termini id est definitionis est. ad ictus est. Dictii estiri definitionEdicentem quid esse oratione una Vnu praedicam de uno subiecto p se deis clarante. Deinde ponit definitionem definitionis causalis, idicit .ppter quid de inquit. Alius Vero rerminus . . est Oratio demolirans adipter quid. haec est definitio definitionis dicetis opter quid .lacuit aut E desinitione definitionis nominalis quia superius ea posuit. Ex his cis
mihi videtur Colli it differentiam inter definitionem dicem E quid,& definiti si dicet em pd quid . de inquit. Quare prior quidE definitio .quae dicit quid, significat quidε ipsum quid rei sup demonstat vero minime, cirpotius sicut CSelusio.& no vi demonstratio. Vt dice mus postea. Posterior Vero. inuae dicit propter quid. manifestii est quonia erit quasi demostratio ipsius quid est, dest ipsiuς definitionis dicentis quid pone differensa dem5stratione lixe est differetia Ex hoc apparet Error e les dixerat Arist posuisse disseretia inter nominale definitione 5e definitionem dic E pp quid, Hoc enim salsum est,de superstuum . quia superius posui
147쪽
Interest enim eu propter quid torulat igi quid Q tonitrua
dicitur. uippe eum ad primum Me accommodetur redditio, quia in nubibus ignis extinguitur. Ad secundum haec competat, bonus eum exlinguitur in nubibus i s .Quare eas ratio diruer Θ dicitur modo Et illa qvidem modo continua est demostratio,
Me autem est di initio. Di fert enim dicere propter quid tonat. 7 quid est tonitrua.
Dicet enim sile quidem propter id, quod extingvitur ignis in n abibus.Qvid tonitruum est. sonus extium linis in nubibus. Quare eadem oratio alio modo dicitur, σsic quindem demonstratio continuam autem definitio. --. Dixit causalem, definitione qua propter ud vocat ad emtatione no differre nisi positione. Nile illud declarat, de sumit pro denaratione hane videlicet. uia existinguit m ignis in nubibus, s definitione vero Ppud, sumit sonus extincti ignis in nubibus, in illa dem fatio patet quia si quaeratur Opter ad Tonat, ipsae demon sirans Dicet cla extinguit ignis in nubibus. uod vero alia sit definito. etia costat,ua si qusrat quid sit tonitruum. Dicet definies. Sonus extincti ignis in nubibus. Quare prima est demtatio cum assignet pro causa qsiti na d. Secunda definitio,cii assignetur riisio ad qus,
si ii qd est,unde inst C Dixi definition E propter quid
non differre a demrone.quia differt dicere in Mne Opter quid tonat,& quid est tonitruu nam ad prima Danem dicet demonstrans sie quide . propter id quod ex tinguitur ignis in nubibus,& sic totum hoc quia extin nuitur ignis in nubibus pro demtone stimitur quia a signatur pro ca in qlito propter quid tonitrusi est si fiat qo dicet definiens. Sonus extincti ignis in nubibus.&se hoc totisi. Sonus extincti ignis in nubibus est definitio propter O,qa assignatur pro riissone ad usitum adest. Modo haec duo s& illud quod assignatur pro causa in qsito pst quid,& quod assignat pro riasione in qu ssito ad E eabe sunt S in paucis disserunt. ideo cocludit. uare eade oratio alio modo dr at alio, licet re desubiecto eadem sit,& sic quidem ut aflignat pro causa in quaesito pa quid est continua demto sic aut .sutas signatur insio in quesito qd est est definitio G Sed dices Chlactis. non ur eadem oratio esse. Vtracp illam. quia prima qassignatur pro causa.non semit sonum per que datur i telligi definitio dicens qd. Vt. n.dicemus, Tonitrui definitio dicens quid, cp Philop. im materiale appellat, est hse. Sonus in nubibus .m5 illud: quod assignatur M' causa in qsito Pp quid no sumi hanc parte . a est loco definitionis materialis. siue dieentis quid illud Vero quod assignatur pro definitione in qu ssito qd est,sumit illam
partem, Q definies mdet est sonns e xtincti ignis in nu. hibus: ergo haec oratio no videtur eade mo differt re, cu in Una allo sumat.quod non sumitur in altera: ag
gegat. n. secunda Utrarim definitionem Sc dicente Oie materia id & dicent E pn quid siue formalem, quas
prima oratio non comprehendit,ut intelligenti patet..eia . :. Q Et dicendum ut innuit PhilopJdemtatore praeteris
misisse materialem eam tonitrui X. num. Ut iacturus ipsam coc ne sumpsit asit formale ut uti sibi ad demtatione .& sic si recte intellexi, vult materiale esse subintel. ligenda hoc pacto propter quid tonat. Demiator ria. det quia extinguitur ignis in nubibus tonat. Modo tora hμ.quia extinguitur ignis in nubibus. Tonat,est antariata pro demratione, pro causa vero quaesiti. Illa so
tum, qa extinguitur ignis In nubibus. Prstermisit ergo. quia assignauit caulam ex qua sequitur illud qd πα- termisit. Debet ait: subintellisti, cu assignet illa oratio P demiatione. Nam tunc in tali oratione habent tres termini maiores est passio videlicet tonat. Minor sub lectu,videlicet nubes, S ca videlicet extinguitur ignis in nubibus,& ita habetur tota dem ratio, Aris vero partem illI, quia ut dicit Philoponus defin tio habens in seipsa causam existentis rei modo quodaosiendit rem
Illa,quare Oratio,qua pro causa asi ignauit, quodam
modo tota dem ratio C Sed dices dato q, debeat sub- -.Qintelligi in oratione illa quae assignatur pro dem patione,materialis definitio quo dissere positione ab eadem oratione quae assignatur pro definitione. CPrxterea, s8rendri Vtru sit alia dria. Et dubitatur. CRespondet Philo. ad Ra Philo. Primam, eas positione differre, inquansii definiens qui- Ad prima de in secunda,quam pro definitione assignat, incipit a materiali causa cu dicit est sonus:& descendit in forma
Iem causam,ca inat extincti ignis. Demonstrans vero in prima es pro demonstratione assignauit. Primo G mit sor male causam tanu mediu terminum cum dicit: m extinguitur ignis. Deinde sie concludit materialem, cii subintelligit. Tonat. & sic disserunt pone siue ordine terminorum C Vel aliter . Ut Philoponus et . 1 innuit Alla RE. disserunt ne sa in oratione q pro causa assignat de mostram separauit formale causam a materiaii. qa ac
cepit expresse formale praetermittens materiale, volesilla esse subinferenda definiens vero in oratione, u pro definitione assignat, simul sor male & materiale quasi pro uno termino sumpsit. CAd secundam vero dicen Ad sem dii est. Q non solii oratio illa est alia ut assignatieau sa,& ut assignatur pro definitione pn pSne termino rum, sed pia driam modi quo accipiuntur termini, na ea oratio ut a signat pro definitione:termini sumunt in ab
si racto. Vt vero asis ignatiir pro causia 5e demtone,ter imini assignantur in concreto. Qua disserentiam Arist.
non expressit cla quasi per se patet .c Sed dices nonnetobiectio. accidens & in abstracto Sc in concreto sumi p5t. ergo viro . modo definiri si Propter hane causam fortasse soluti
Arist. tacuit . hanc disserentiam in tali oratione. est viro
r modo illa passio q tonitrisii est, accipi & definiri pos
.& solum accepit differentiam penes ponem. Si quis n. dicere tonare est sonare ianis extincti in nubibus: nomale diceret. E Vel sortasse dici potest , accidentia no M. λα posse definiri proprie. nisi vi sumuntur in abstracto mdefinitio no est nili subsiantiae vel eius quod habet modum substantiae, modo accidens in cocreto nee est sub stantia, nee se habens per moda substantiae. Propterea proprie in abstracto definitur, ut vero demratur, acci Cur Arist. Pitur in concreto. qa non demonstratur: nisi.vt prsdica ra orati
rum de subiecto de quo proprie in concreto prsdicat. R EAnimaduerte ArisOrationem,u demonstrans assi
nitri pro demta ratione: siue pro causa Appellare eotia heris enuam demtatione,quod cur sic appellaru , non costat. eoti inrisi Alexander ea orationa continua dicit inquantii non de uinis . habet diuisias propones aut separatas a cocione. sed ut ῆPPUM ς in una quada contexione enunci ras. a expolitios Ahira and Thomas noster seatur CPhiloponus Pero dicit ea siti.Τh oratione esse continuam demonstratione qa est in pri- Phillam ma figura: cum nee medita supponat extremis: nec exis P N iatraponitur.EEgo vero his non aduersando, dicerem Suess super Post e. m
148쪽
Arist. totam illlam orationε cra extinguitur ignis in nuhibus Tonat,appellare continua demronem, quia Promnes sunt coniunctς per notam causalem si a cuius OPPostum est in demonstratione explicita nam in ea pro Positiones abiunctae sumuntur per nullam notam coniunctae . nisi solo medio termino. Praeterea est tonat ruι disti itio sonus in nubibus πιι boc est
demonstrationis ipsius quid est positio. Est igitur di faitto una quidem oratio ipsius quid est conclusio. Eorum autem distinitios αππdijs uacant in demonstrabilis est ipsius quid est positio.
Amplius est terminus tonitrui sonus in nubibus, e aut E est ipsius quid est demonDrationis conclusio. Immediatoria uero termius possitio est ipsius quid est indemonstra illis. Com.ν i. Locutus est de definitione nominali, & de definitione causali dicet e pn O,at nunc de aliis duabus defini rionibus inquit. M Amplius. vltra nas definitioes, quas dixit est alius tonitrui terminus dicens ud,qus eius materialis definitio dr: ut placet Philopono,ua datur Pergenus & p subiectum in quibus ut in materia fit toni trusi, Se est sonus in nubibus. Deinde innues differentia huius ad definitione dicent E pa quid inquit. Haec auteest ipsius quid est lioe est dicentis ad de concio demronis. In demonstratione. n.concludit sonare siue sonarer nubes,quia patiuntur in ipsis ignis extinctionEDeinde ponit alia definitionem q nec est demtatio,nec coneso demonstrationissed positio in scietia quasi illius dignitas,Ut in geometria ipsius puncti. Punctus E euius pars non est,& in Arithmetica unitas est principiti primum
numeri. Et inquit. Immediator u vero terminus atm de
i finitio po est ipsius quid est, quid est indemiabile. Diirasit haec immediata punctus in geometria,& Vnitas in arithmetica,quia in talibus sunt primam nihil habentia prius in quo resoluunt in talibus scientiis ut diximus definitiones ergo talium dicuntur dignitates particularium scientiarum quia supponuntur,ut positiones.
Est igitur distinitio una quidem oratio ipsius quid est indeo monstrabilis . Alta uero ratiocinatio ipsius quid est a demonstratione disterens easu. Et tertia demonstras imis ipsius quid est
Est ergo terminus unus quidem ratio ipsius, quid est inde. monstrabilis. Unus uero Modsinus ipsius quid est easu dille.
rens a demonstratione. Tertius uero ipsius quid est demonstraturis conclusis.. His declaratis. Nunc collisit OEs definitiones rei. Di ' ' co rei Aa notate n5 enumerat sortasse suppones illa enumeratam & inquit. CEst ergo terminus unus quidem
ratio eius quid est expositiva qd demonstrari ne quin s positionem appellauit in scientiis. Vnus vero termia nus de secundus est definitio propter quid syllogismus ipsius quid est casu differens a demostratione casu qui dem quia penes eo retu de abstractii ut dictu est)de
non mo casu. sed pone,ut dictu est. Tertius vero termi. nus est ipsius uuid est de materialis definitio de strationis conclusio er Sed rident quinci: definitiones cui
Dubitatio. Themistius innuit Prima nominalis. Secunda dicens quid θc materialis tantum. Tertia causalis latum Et di cens propter sd. Quarta viranci: complectens. desid& propter quid. Quinta detiim possito in scietias. EEt staeuo. dicenda sine dubio esse quincit si enumerEtur distincte. Sed quia causalem de quid eomplectentem Arissimul enumerauit. Ideo quatuor esse videmur, una scilicet
Patet igitur ex histe qua diximus, o pacto est, q*o pactono est ipsius quid eo demtaratio. Et quorti est ετ quorum non est quotq; modis praeterea dicitur distinatio, quoq; pacto ipse quid est ostenditur. Eι quo pacto etia non ostenditur. Atq; quos rwm est Cy quoru non est. Insuper quomodo sest habet ad dem strationem,quo nR: modo fieri potest σ quem Oferi nequit, ut eiusdem sit diffvitio demonstratione.
Namna igitur ex dictis est s qualiter est ipsius quid est
drmonstratio Cr quomodo non est. Et quom est, π quorum mnest. Amplius autem definitios quot modis dicitur, cr qualiter quid est demonstrat. er quomodo non demonstrat. Et quorum est,cr quoru non est. Adhue autem Cr ad demonstrationc quo Tex.xx. modo se habet, T quomodo contingit eiusdem esse. er quomodo non contingit eiusdem esse, er quomodo non contingit. Epilogat Oia quae dixit de inquit. C Manifestum est igitur ex dictis, de qualiter est ipsius quid est de stra- Combr tio,sa simul sinuestigatur cum demonstratione, de quomodo non est,quia ut conclusio dc praedicatum no demonstratur. Praeterea ex dictis etiam patet & quorum .i.quarum definitionum proprium est in uestigari cum demonstratione, quia illarum rerum definitionia proprium est inuestigari cum demostratione .quae aliis in existunt, Ut definitionum eclypsis. Tonitrui cic talia. Et quarum definitionum non ea propriti cum demtone inuestigari. quia definitionum immediatorii. Amplius ex dictis patet quot modis definitio dicit,quia duplex nominalis,dc rei declarativa qus ulterius quot modis subdiuisia sit, Et patet. Insuper ex dictis Patet . quomo. do quid est atqi definitio demonstrat,hoe est quo defit nitio est utilis ad demtonε nam sormalis definitio di cens propter quid est utilis ut medius terminus,5c quo modo non est utilis, quia sormalis definitio non est oti, lis ut fiat conclusio demonstrationis. Rursus ex dictis patet quorum est definitio quia incomplexorsi de quorum non est quia non est complexoria. Adhue patet ex dictis quo definitio se habet ad demtonem, nam dicta est,ci, est demonstratio pone differes. Demum patet ex dictis qsio contingit eiusdem esse definitionem Sc de monstrationE,quia sim aliam at . alia rationem .nI aliis . cuius est definitio inquantii definitatis 5 eiusdE est de monstratio inquantu demtabilis,& qtio no contingit, quia eiusdem eodE respectu non est definitio de demostratio. C Sed circa haec dubitaret quispia, quia PhiIo. dicit duas definitiones dicemE quid de material E. de diis Uueent E pst quid de formale definitio data per agens dc nfinem q definitiones sunt, Vtrum formales an materiae Ies .er Robertus Linconiensis cognometo Gromtesta tradit definitionE OEm eta aut formal E aut materiale, Q in Lia de dicit ea q dicit finald causam esse sormale. quia finis operatio est ab ipsa forma aggrediens. Ema vero, qus
dicit agentem causam asserit esse materialem, P agens potius in materia reducit cla utra. causa unde motuς
principiti est .E Sed hoc non placet quia licet forma ta unis de essiciens ut 1 .lib. physs dicitur multoties conci- To. μν dat i idE num iii astens venit in speeiE materiae. CAlii Alia solavero dixerunt agentd causam, de finsi reduci in o S. xi . 8e ita definitiones illae sormales dici possunt. E Sed ea Resutis de ratione definitio dicens materiam dicetur formalis, uia materia reducitur ad agente causam in x .lib. y Te. a M. dicitur . si ego vero in verbis Aristo .non legi quae sit sor-
149쪽
'opria so sit formalis definitio.& quae fit materialis. Sed dicit es i
ra qua esse dicent E quid. Aliquam Vero eausalem dicente propter quid. Propterea saluo meliori iudicio,dicerem omnem definitione dicentem causam quamuis esse soranalem,modo fit quietans,& faciens propositiones imis mediatas. Vnde siue detur per materiam,sive per sor mam siue per quiriniis caulam siue simul: siue seorsum .. modo faciat proposit Ones de monti rataonis immediatas sormalis dicetur definitio. Unde causalis de finitio.& formalis,& dicens pst quid idem esit. Cur vero omisnis talis.qus dieit causam dicatur formalis Arbitror es ritie dica se quia forma dicitur omne declarah& alio notius Decam dieat finitio vero die ens quid ut genus de subiecta verbi cata lis& sonus in nubibus dicitur materialis, quia Oe declaraiam diςixi& i notum pol materia dici respectu declarantis & reis li, spe a notioris. Praeterea genus Sc subiectum alicuius passionis temo sunt materie in quibus passio illa fit. Fateor in Arisan hae definitionum numero nec materialis definitionis nec formalis meminisse. Melius aute res haec patebit per ea quae Aritto.dicet postea. cum assi tum arbitremur scire ea cognostimus eras . quatuor uero casic uni. uria quidem quidduas alia ala qua eἄjiiuhoe se necesse hi t tertia que prima mouit,et quarta gratia cuius caetera Boes hi per demUrationis metu GHuntur. . , s. Q*onia autemscire opinamur, scimus causam. cause . u. . -lem quatuor sunt. Una qui se quod quid erat esse. Una uero euhaec sint inuehe est hoc esse. MIa aut quae alι quid primo mouit.
Quarta uero,cuius gratia, mnes hae per medium osteduntur.
Comy4. At nunc, i, modisi demeonis si causa , ouit declara
re, quo fit in recte illud Themistri dictum iit medium
caui m de definition E ide eo. Accipit itant primo Omnes causas per medium ostendi,& intelligit non in ills per mediii ostendamur,Ut praedicata vel conclutiones. Sed in unaqua larum ostendatur per mediai Phil. anquit. Quia locum medd complet. Vel ostenduntur per media . Vt cointellects in demori luatione, ut in tellects per demonstrationem. Vnaque t enim causa ostenditur per medium quia nobis innotescit eius ratio in demonstratione per ratione medii inquit .cinnautem stire opinamur cum scimus causam rei existentis. Et causs ipfs quatuor sunt. Forma qus dicitur quod
quid erat esse. Materia.qus est de numero illarum cauis' sarum qu s O sint necessie est hoe eta Sc loquitur in plu
rali propter effectus artificiale qui no materia constat,
sed pluribus. Vel loquitur respectu proximarum ma terierum, ex quibus costat effectus naturales, na licet in prima materia Vna olum sit. eiusde effectus plures sunt materis proxims. MO materia coi posita non necessa,
rio effectus est,sed Oximis mater is acceptis, & dixit si Iter q cii sint necessie est hoc est ua res rone materiae
est necessaria necessitate simpliciter, necessitas csteraria caulam est ex conditione Ut x. physi. dicitur Tertia cffessiciens est,quae est aliquod mouens , vel quae aliquid primo mouet,& dixit primo, fortasse ad differentia instrumentaliu causarum. Vel dixit primo ut Philopo. innuit m causas agentes secundari s. Quarta est finais a lis causa quae est cuius gratia caetera fiunt.Ideo conelu dit omnes has per medium demonstrationis ostendit. quia sub ratione medii in demonstratione indicantur,
i propter quod verbum per, sonat potius similitudinE. S accipitur pro ipta v quasi lit sensus omnes hasna
his patere in demonstratione ut medium.
Mid quod cum sit necesse est Me esse no est ina propositione sumpta sed saltem duabus. Hoe autem est esi unum media bab .Hoc igitur uno sumpto necesse est conclusionem ege. Etenim id quo existente hoe necesse est esse. Una quide pro
positione accepta non est duabus autem ad minimum. Hae aute6t eum unum medium habeant. Hoc ιgitur uno accepto,conchissionem necesse est ege. Quia Arist in proximo textu de materiali causii ita Comys. dixit. Vna vero quaec si sint necesse est hoe esse. Ideo nunc exponit quo lisc verba intelligeda sunt. Pot. n.intelligi ex materia aliquid sequi. Vel una propositione assumpta, et duabus, is inquit CEtenim id, quo existete,ne eesse est hoe esse,una quide propositione accepta, no est,quia ex una propone syllogistice nihil sequitur, sed necesse est hoc acceptis duabus .ppositionibus ad minus. Hoc autem est,hoc est dico alit in duabus pro politionibus csi propositiones habeat Unum medium, in quo communicantina hoc uno medio sic in duabus propositionibus assiimpto necessie est cones E esse sed si in una propositione assumeretur,no emet collusio necessario sequens. Similiter si dus propositiones a tamerentur non in uno medio communicantes,nihil sequi
tur. Ct ut recte expositor inquit .Haee expositio in Oi Sin.: Lbus causis intelligitur rio enim ex causa in una propo sitione assumpta necessario conclusio sequitiir sed eum causa assium itur in duabuς propositionibust. Patet autem er hae pacto . cur rectus bis angulus est.qui in
semicirculo designitur,quid cum sit rectus est ille. Sit stas rectus a. Dimidium duorum rectorum b.angulus denis qui ed in semicirculo designarus e. ut igitur a.id eu rectus competat irae id est angulo qui est instem:circulo designatus. causa est lysium b. Nam duorum quidem rectorum dimidium aequale esit ipsi a. Ipsum aut e c. equase est ipsi b. Angulus enim in semicirculo dignatus duorum rectoram dimidia est. cum igitur bduorum remis rum dimidium sit a coperit ipsi e.quod quidem est rectunt cuna uulum H e gruestu femicircHo designatus.
Num istum autem et sic, propter quid rectus est qui in stomicirculo est quo existente rectus est. Sit igitur rectus in quo a.
medium duorum rectorum , in quo basui est in semicirculo, in quoe. Eius igitur quod est a .rectum inesse equa est in semici euto . causa est b. Hic quidem enim ipβ d. equalis est e autem
ipsi b. duorum enim rectorum medium est b.igitur existente medio duorum rectorum 4.inest ipsi e Me auιem in semicirculo rectum esse.
Rectum rum rectorum semicirculo.
150쪽
Com. 6. Exemplificat de his quae dixerat, & ostedit per exεpla quo Per Unumquodq; genus causae eo tingit demostratione fieri S primo in genere eausae materialis p riit exe pium,3c quidem in mathematicis,supponit. nangulum qui est in concauci semicirculi,esse dimidiu duorum rectorum, quod ex . . lib. Euclidis de monitrari potest,& nunc supponatur, non enim ex eplorum quaeri mus Veritatem. Supponit secundo dimidium duorum. Et rectorum esse rectum quod Ilico patet,sicut dimidium
duorum palmorum est palmus,& duorsi digitorii digitus. Tunc disponit terminos Sc inquit. C Manifestii est autem de sie .s per exempla.qd diximus dixit enim per unumquod in genus causae fieri polle demonstratione. Ideo ostendit per exempla. Et primo in genere causae materialis in mathematicis de inquit. Propter quid re ctus est is angulus,qui in semicirculo est. Vel sup .tu,qd est illud ,quo existente rectus est is angulus, qui in semicirculo est. Respondet per causam materiale, de disposnit terminos δc inquit. Sit igitur rectus in quo a. hoc .n. quaeritur Ut maior extremitas de angulo qui est in se, mi circulo. Mediorum duorum rectorum in quo b. Annulus vero qui est in semicirculo sit in quo c. Terminis sic dispositis. Eius igitur quod est a rectum inesse ipsi c.
qui est in semicirculo angulus causa est h. cuius ratione affert, Se inquit. Hic quidem enim ipsi a qualis est,co. uertitur enim b. cum ipso a nam omne dimidium duorum rectorum est rectum Se omne rectum est dimidiuduorum rectorii e . aute ipsi b. aequalis est, eo uertuntur enim limiliter,est enim e. duorum rectorum dimidium, de econtra. Terminis sic dispositis,inquit b.igitur exi fiente medio duoru rectorum a. inest ipsi c.hoc autem erat maior qussita. angulii in semicirculo rectum esse. Quare demoliratio patet omne enim dimidiu duorurectorii est rectit. Et qui est in semicirculo angulus: est Dubliuiis duorum rectorit,eigo est rectus . CSed diee, sesuis. '' quo lisc demonstratio est per materiam. EPatet soluistio,quia dimidium duorsi rectorii est materia antia i recti constat. n. rectus est duobus angulis rectis,ergo dimidium duom rectorii est pars recti, qu demonstratur de angulo quia est in semicirculost eum pars sit totius materia iure haec demonstratio erit per materiam.
insultus autem est idem quod hoc Cr eo Die quia hoc si, rni Mat ipsa ratio. At uero quidlualem etia causam esse meliam
Hoc autem ides ipsi quia quid erat esse.quod est significare ipsam rationem. At uero ex ipsius quod est quod quid erat esse,causa demonstratur media. Sed dices mediu causia.& definitio maioris extremiide est,modo dimidiii duorum rectorum non est quod quid erat eme recti qu demonstratur. Ergo haee de astratio no est per causam aliquam. Rndet dimidiu duos rum rectoriae me quod quid erat eme maioris extremi .s recti non quidem ut Philoponus inquit . Substantifice aloe quidditatiue,sed significatiue, non enim dimiodium duo rit rectorii est substantia recti, sed lan .ficata recti,& sic demonstratio bona est. qdi mediii est causa materialis, Ac definitio ad significans ipsius recti, Sc mediii,inquit. C Hoc autem .s quod squale est ipsi. a. 8c ipsi e sdimidium duo ii rectorum ide est ipsi quod quid erat esse,non quide ipsi s quid erat este quod est substantia recti na tale qd quid erat esse assignatur Per cau
iam formalem sed ipsi quod quid erat esse quod est ratione significare. i.ipsi quod quid erat esse quod est iderationi significanti cum sit causa materialis recti que nomi essie quod quid erat esse substantiale . Modo ipsius quod quid erat esse quod est idem rationi significanti. causa demon liratur mediit hoc est accipitur in demonsi ratione ut causa media er Uel aliter exponi potHuia dictum est in tertio Metaphysice, demrones mathematicas G fieri per materiam ted solii per sormalem ea usam. Respondet Talem causam materialem concidere tum cauta formali quae est quod quid erat esse . Secus in Physicis. V hi causa materialis nunqi concidit cii tormali Causia vero quare in mathematicis causa materialis cocidit cii formali est,quia non demonstrat mathe maticus P causam lar male, quς est altera pars compositi de nficiens materi 1. Ut facit physicus. Sed per cauiam sermale,qus declarat rem modo materialis causa cii declaret rem etia tarmalis dici pol de hoc inquit. C Hoc aut E .s medium qu diximus esse caulam materialem recti idem esit iplio quid erat esse a .forms significanti .ra
tionem a declaranti rem, bc non perficienti mater Iam.
Modo de ipsius quod est quod quid erat esse d eii sorma declarans rem de mori liratur id est accipitur in demostratione,Ut causa media,α haec expositio mihi placet. E Poteli de tertio exponi. Ut expositor inquit Et non ab ratione. Ut legenti quae ille dicit, patet. ιIdem fis cum quaeritur propter quid aduersus albentesies posicum bellum exarsit.quae eausa fuit ιtat mensis bello uexeratur,quia contra fardes ipsi esi eretriensibus irruerunt. Hoc n. primum movit si itas bellam a priores.ι reuise b. albente ere Iragitur priores inquam irruis, ipsi e ad est albemensis metia. quoq; b.ipsi competit. Medij nis late ita risum aduersios eos agunt qui priores iniuria intuleruiit a igitur id es bella, uex rigi bello b.ipsi inest,id est bifice qui priores bellam pessere b.uero ipsi eid est Abenienβbus uis. Hi nans tractare bellum cedere mesosiq; Iace tuere. Mediam tyrtur Cr hoc in loco causa est, viqi ea quae primum mouit. Idem autem propter quid Medorum bellu facta sit Athenie fibus,que eo a fuit praeuari Athemenses quonia in sartis cuEretriensibus commiserunt. Hoc enim mouet primu . sit bellum in quo a prius comisse b. Atheniensibus e. Inest itit aer b. si ei prius enim commisere Atheniensibus a. autem j b. Debellari enim ruu inest iniustis,inest itaq; ipsi b.a. Debellari prius inci/pietibus I sium uero b .ipsi siue Atheni sibus. Priores enim inaceperunt Medium itaq; hie eausa est prunum mouens.
Prius comitietibus Atheniansibus i
Hoc exempla est de demonstratione, euius media est causa effectrix siue primum mouens. Sit uir haec co Coem.1 .clutio. Athenienses vexantur heIlo. Mediu Vero quod est mouens causa est quia ipsi prius cu Eretriensibus in Sardes irruerunt EQuo vero ad verba attinet. Medi verborsi