장음표시 사용
91쪽
9 δ um, iniquiebant, ut ibid. cap. 7. Atque ita certe Plato in Tomaeo clim de Universi generatione dicere instituisset, respicien Majorum Tradita, Rationem originis, inquit, A Tu RALITER explicare di cillimum est. Sermones ergo Patrum ac Majorum, ac Traditiones eorundem ipsi in Antiquitate nobilissimi Philosophi curiose admodum notarunt, ut idco non sine ratione Proclus non semel Antiquorum illam Sapientiam θ. 4, in θεοπα-ρο δοτον vocaverit, veluti ab iis Deo datam seu revelatam, indequeo longa serie Per manu traditam. Hinc quidem melior Sapientiae humanae, ac velut ειοπνεύς , fabulos aliquid subinde intermixtum est, a verae Sapientiae alumnis, quod ad mores nempe hominum informandos attinebat. Ab eo autem si substantia rc ipsa, tum per rationis, tum per S. Scripturae ductum, secernatur, omnino haec non erit absque ratione contemnenda aut repudianda.
I Aperte Aristo a et ph. cap I. ubi de eo antelligentiis disserebat, Tradita sint quadam a Majoribus nostri , inquit,
admodum anticissi ae in fabula jura posterioribus relicta,quod hi Dissint, Universe qui Naturam Divinum contineat Catera ve- rofabulose, ad multitud nispersi si nem, 2 ad legum ac eju quod conferat opportunitatem, jam allata sint. Hominiformes namque, ac aliorum animatium nonnustissimile eos dicunt,ac alia conseque tia acsimilia iis,qua inflassent:quorumsi quis Vsum tum primum Harando accipiat, quod Deo arbitranturprimi Fbstantia 6se, divine profecto dictium putabit. Simili autem rationes in aliis id 1 genus similibus judicandu est. Ac non alium in finem,quam quatenus ad honestatem atque mores emcndandos quaedam attinent ab ipso etiam Platone,Trismegisto, atq; aliis, fabularum involueris subinde rei veritatem fuisse involutam , satis manifestum d dinuis Diiseri et de Anim. Hum. 36. 9. Quod idem de Platone, statur Proclus in Plat Theolog. lib. I. cap. q. lato, inquit, fabulorum commentorum non omnemfabulosam scriptionem a 3 misit; sed eam an iam, qua stectationes tumis bonum. Praedictorum vero ruderum Tradsitionis Patriarchalis, tiam non scripta, qua in Gentilium Philo horumscriptis veram sapiunt historiam Creationis vclim in progressu quoque D. Doctorem nostrum esse
memorem. hinc quae sequuntur porro recitemusci Tamen O
Dcum, inquit Creatorem esse Universi, Vovitatem Creatura
92쪽
in aliquo temporis principio, quo cum non esset esse caeperit, demon frat naturalis Theologia Hypothesis Deum esse unum illud summum Ens, quod olum habet necessariam existentiam Demonstrationis ἐξεργασα id mu Locide Deo disj I th. 16.17.18. O Imnia ita in dubium vocantur Theologo,ut mirum sit profectb, nisi Deum esse tandem dubitet Deum esse nnnm Eud βmmum Ens, quo solum habet necessariam existentiam, Hypothesin Theologiae naturalis vocat: quae nobis fuit alibi certissima Conclusio, per demonstrationem evidentem satis solide. ni fallimui illata. In taανιυς equidem Theologia reveradi est 'pothesis, ut antea ostendimus:at si in naturali etiam Theolo a eadem I lih sis dicatur,qua ration quaeso, tandem confirmabituris ab Atheo negetues ne Deus, quam laxetandem Epicurus dominabituri Certe non est eadem Hypothesium, Axiomatum natura, ut illa I quoque terminis perspectis atque cognitis pro veris statim h beantur.Per naturam demonstrari posse, Deum esse icta summum Ens, quod tum habeat necessariam existentiam, nec adeo pro hypothesi habendum illud esse, in Confesta fuit hactenus apud omnes Theologos orthodo Xos atque idem manifeste confirmatur ab Apostolo ad Rom. i. v. i .ro ubi invisibilia Dei ex visibilibus mente percepta dicunturm aded hac parte etiamTheolόgus noster Orthodoxis reliquis, ac ipsi, λ. cra Scripturae refragetur. In eo autem convenientia, diversias Religionis ac atque Rationis nostrae verae sita est , quod , cum non refragetur Fidei ac Religioni Ratio si forte ejus apicem non sember assequatur; similiter nec Rationem quoque penitus excludat ipsa-met' eligio:sed adridem ac Religione veram illud satis esse constet, si modorutiam idipsum quod forte ratio non concipit, quod tamen interim divi pagina est traditum,pro rato ac indubitato habeatur Fides certe quoque ea est, si quid cum ratione ex divi no verbo admittatur, quod si vel deesset ratio, pro certo haberetur nihilominus. Sic fide quidem ex divina pagina tenemus, Deum esse illud summum Ens, quod absolutam habet existenti-
amo atratione interim quoque contra Atheos idipsum demonstramus. Quod autem Novitatem Creatura in aliquo temporis T. principio, quo cum non est tesse coeperit, daemon et uta alicua ν
ruralis Theologia hypothesis, vel ratiocinatio, omnino falsum esse
93쪽
ante ostendimus ad Med. o. ubi tandem ipse etiam Theologus
noster verbis Athanasii errorem suum vel invitus corrigit,ac manifestam contradictionem suis verbis involvit: sed nunc ad genui nam indolem revertitur, ut vere de eodem dici queat in bia ait, modo negat. Sed chira praeter illa Athanasi verba,nihil se iam olim dictis de Nov.ate vel ternitate creaturae velle addere jam ante sit pollicitus, cur eadem hic denuo inculcat Tautologus
ex disp. I. Loc de Deo, quae ut olim sine ratione protulit, ita re-18 petita denuo ad th. Io cum ratione sunt a nobis refutata Forte sui ipsius memor non est ac certe minus compos bonae rationis, quando ita turpiter inepta ratiocinatione necessariam Dei existentiam minus necessariam effecit quam etiam alio effato , de primo aeternitatis aliquo chimaerico momento, plane sustulit, ut expositione nostra ad citat. Med. Io.est manifestum. Sed cum non minus visus fuerit omnem ex nihilo simpliciter productionem voluisse penitus evertere, loquatur, quaeso, circa hanc rem aliquanto plenius, ut planum apertum videamus ejus animum.
Circa Creationem ex Nihilo, non idem omnes alia orthodoxi sentivo i litemna caelum, Terram, Aqua , non minus quam Creaturasspirituales, mpliciter universa essentiae suae ratione censent creata esse ex nihilo,ho OH ex nugamateria: Aia optuantur, prima Creationis actione efficientia ex Deo,creatam unam corporum omnium calesium e terrestrium maioriamprimam. t Πhanc opinionem int/HITuangelico primum Eridos Dei ἐξ ἐριδείας Balth. - - rvs Philo sobriae. secI. 3. c. 3.qMAE 3. Ac temere aperit, prioremsenten
tiam, quam nos veriorem credimui, oppositam esse , ut Theologi Luiberauis, ita sanctu PatribM.
Circa Creationem ex nihilo, inquit, non idem omnes, alias Orthodoxi, sentiunt.Equidem, non idem nostrum Theologum cum Orthodoxis aliis circa creationem ex nihil sentires, apparuit ex pr cedentibus:atutinam e parte interim non nimis ipse esseth ter odoxus. Quod ipse quide refert interorthodoxosi,1c dissidium, id minime attingit Religionem, nec adeo vel ab Orthodoxia vel ab Helerodoxia per se capax est denominationis Albi enim
94쪽
ipso reserente, Calum, Terram, quas,non minusquam creati in pirituales simpliciter universe essentia sua ratione censentire ia esse ex nihilo, hoc est, ex nulla materia: Alii vero opinantur,prima
Creationis actioneis e cientia ex Deo , creatam unam corporum omnium Aestium 2 terrestrium materiamprimam. Per auum .
quidem hic Theologus, non vult in digitare Celum summum Mu elum caelorsi: quod enim hic dipsum a spirituali bio creaturu 1.e. Angelis, s parat, quando in fine praesentisMed.illam Oli,tcrrae&aquarum separationem a creaturo spiritualibu probat, dum priorem cntentiam amplectitur Angelos una cum coelo fimmo statuit creatos disp. 3. Loc de reat. h. . nimirum, prima die, ibid. h. i. sed intelligit hic Calum medium aethere-Mm, insimum aerium, ut cit disp. b. 2. appellat. una cum caelestibus corporibus seu astris,ut ex alterius sententiae oppositione innotescit, ubi ide illud Caelum omistam latione indigitari. Sed cum hic quoq; omnium corporum terrestria materia quaedam prima supponatur, vi oppositionis utique in sententia priori omnia item corpora terrestria videntur praesupponi simpliciter universa essentiassa ratione ex nihilo creata Aut, si non atque hic sit oppositionis ratio servanda, cur, quaeso, in sententia priori non habetur pro absurdo corpora terrestria quaevi , quae sunt praeter elementa, ex materia quadam priori a Deo esse condita citabsurdum judicatur elementis etiam aliquam materiam priorem a Deo esse constitutam Quasi vero nihil elementis,ui s.
go dictis sit simpli ius , aut nefas sit iisdem aliquid simplicius
a Deo esse conditum. Certu&in eo elucescit Dei infinita virtus, sapientia, honitas, quodvi potueritvi voluerit esse talibus principiis largiri, quorum esse vix judicio nostro capimus; quo ipsi nihilo principia propria sunt, eo magis omnia ex nihilo esse condita per ipsum Dei opus innotescit. Recte equidem Plato in s. Timaeo, utut minime sic urgeat aeternum aliquod chaos, ut apparebit suo loco, Nustus unquam ad hoc usique tempus elementorumgenerationem ostendit sed quasi notumsi quidsit ignis es reb-qua , sic de illas verbafacimus , eaque Mundiprimordia constitu mus, cum ne tubarum quidem,nedum elementorum vicem tenere
apud homines mentis quoquo modo compotes debeant. Ac equidem .
interea non sunt opposita, si vel omnia pliciter universa essentia
95쪽
sua ratione ereata esse ex nihil dicantur; at interim creata se prima Hiqua materia statuatur , ex qua deinde corpora Mundi vis-bilia sint condita: sve enim absolute immediata corporum simpliciter universae essentiae ratione sit creati, sive mediante materia quadamprima, primitus a Deo condito,dicatur fieri;utrovis certe modo corpora simpliciter universa essentia sua ratione ex nihilo
ereata commode censentur; ut ut non primaria creatione utrobique Nisi forte praesupposito quod etiam corpora quinque poesteriorum dierum simul tota sint creata, o falsitatis arguatur Moses accredantur omnia simul unico momento esse condita, non minus quam creaturae spirituales vel creationi corporum naturalium , quatenus est primaria absolute , successio attribuatur. Sed prius hoc quod attinet, certe paucos admodum Theologos sequaces sui ac faventes habuit sententia illa ouae est apud Augustinum lib. I, cap. 3. lib. 6. cap. 6. Gen. ad .liti ubi uno eodemque momento omnia ex nihilo creasa mauuntur scilicet inhaesitationem forte adductus fuit aliquando ipse ctiam Augustinus, ex loco Apocrypho, qui est Eccles 18. vers i. qui forte Mosen aliquomodo fabulatum doceat: de cuius tamen loci sensu meliore nons obscure constat, ac a nobis dictum est Theatr. Nat. Univ pari. 2. disp. 7.si in o. Posterius autem, qudisse productioni primariae absolute sit successio attribuenda, omnino dici nequit, nisi vel virtuti infinitae aliqua remissio assignetur , vel in productione ex simpliciter nihilo subjecti quaedam resistentia concipiatur. Sed ne praedicto quidem modo, ne falla muro oppositionem faccrevidetur Theologicus Proses r; quippe, illi ea quaesimpliciter unia versa essentiasa ratione creata esse ex nihilo dicuntur, intelligun-Dur solummodio ex nulla materia non ex simpliciter nihilo esse condita unde ex nihilo inquiens, mox limitat id est ex nulla materia respicit ergo denuo sici cntiam ex Deo, qua omnia immediate facta sint, nulla prius ab eodem condita materia: quam cientiam ex Deo,seu ex substantia divina, simpliciter immediatam pluribus jam ante satis studiose inculcavit, me quis ullam aliam creationem ex nihilo concipiat vel fingat, quam solam vae ex nullast materia, hic rursum peculiari quadam emphas cavere studuit. Q Hoc uno saltem dogmate non minus quam lac laeti Noster sibi
similis existit. im nimirum non significat proprie producti
96쪽
nem ex nihi inpliciter sed propri significat e cientiam exsis
Deo, ut jam antὸ pluribus insinuavit Creationis ergo modo, quo omnia simpliciter universa essentia si ratione ex nuta penitus materia, sed immediate ex Deo condita credantur, opponit ali tum, quo nempe prima Creationi alitioneis e cientia ex Deo creata aliqua corporum omni m materia prima statuatur, ex qua deinceps corpora essent concinnanda. At equidem insignitam facit hic Theologis quam plurimis , quin imb Orthodoxis omnibus,injuriam, qui in duas classes eos dividens, utrisque aeque impiam sententiam attingit , dum non aliam nihilo creationem, quam quae nulla sit materia solummod , interea e cientiam ex Deo inculcando, sensui eorum, tribuit. Ac, ut demente ejus constet luculentius, priorem equidem sententiam, qua Caelum, Terra, Aquae, pliciter universa essenti ueratione ex nihilo creata statuuntur,ipse probat,dum veriorem hancsententiams r
Gre profitetur. At sane, quorum unum aliquod ad oppositionem , ab altera sententia distinctionem videbatur necessorium,o non existimat Caelum cum suis Luminaribus, Terram, Aquas , momento uno esse condita , quippe aliquod dierum spatium jam ante tribuit Creationi ex ipsamet historia creationis; 'estque secundo demum die factum Caeli expansum , ac quarto ipsa Caeli Luminariaci neque credit moram in Creatione aliquam ex eo concipiendam , quod divina vis remissa sit , Creationem enim statuit divina omnipotentiae actionem: nec ulla ratione mora potest concipi ob resistentiam subjecti, sic uidem ex simpliciter nihilo creatio credatur fieri: omnino ergo, ut mora aliqua in Creationequeat concipi, non simplisiternihilo,sed ita ex nihili, ut ex nihilo tantundem sit atque ex nulla materia tantum; nimirum ex Deo creatio facta statuenda est ut adeo non potuerit sine mora Deus quippiam ex semetipso ob passionem propria, producere: Ac in eo ergo oppositionis ratio ponen ida erit ex illius mente, quod cum id extra omnem controversi-
r videatur omnia ex Deo esse faeta, seu omnia ex i-pta Dei substantia creata esse, ab aliis immediate nulla prius conclita materia prima, ab aliis vero mediatὰ creata nempe prius ex
Deo prima aliqua materia, ex qua deinceps reliqua, Creationem corporum instituisse Deus censeatur:licet utrobique eadem , ob Io quandam
97쪽
quandam Dei passionem, Creationi tribuatur mora. Cum prioribus sentire mavult noster Autor At interim alterutram sententiam si plures alii Theologi cum nostro defendant, haud magis certe quam Mille ii quidem ejus mentem capim Orthodoxi sunt dicendi. Quicunque vero non inclinant in sententiam alterutram , quas ipse Orthodoxis omnibus , in duo velut agminar . distinctis, tribuit, ii semetipsos noverint discernere. De illa autem corporum omnium crisium 2 terreuraum materia, quam 1 nam vocat, plura, praeter illa, quae Theatr. Nat. In iv pari. I.
disp. q. q. a.= O.&sequentibus exposui, hic non adjungam inferius ad Med. 2o. de ea plenius dicendi dabitur occasio. Noster ipse videat interea, qua veritate queat persuaderes, unam statui materiam ab iis orthodoxis omnibus , qui materiam quandam corporum in principio creatam asserunt duplex saltem a Danaeo in Phys. Christ pari. I. cap. 24. fuit agnita, coelestis, terrestris. Sed haec minoris sunt momenti , quam ut nobis moram longiore na ' debeant injicere. Unum impraesentiarum addam: Perpendat sedulo Theologus, qua ratione sibi ipsemet consentiat, cum caelum hic pliciter univers essentiaesua ratione ex nihiIo, nempe immediate creatum statuit; at disp. q. Loci de Creat. h. 18. dici ictam esse novam Lucis primam e distributionem in corpora Lumi narium, quae cliti partes sunt, novὸ creata, ad coque Luminaria illic statuit non esse immediate ex nihilo creata, saltem quoad sormalem sui rationem,qua Luminaria sunt Mappellantur, nec adeo
secundum uuiversam essentiae suae rationem.
Patribus obseum sentiunt Tertullianus contra Hermogenem, cap. o. '26. Albanasius de Incarnatione edit:Commetini pag. 39 Lactantius Instit. lib. a. cap. 9. TheoriretMi in Genesin. Maeli. O. Damnascenm Or- sod.Id. lib. a. cap. F. iasit - magnus Hexaemer homil a
1. Interea, dum delitescit anguis in herba sententiam qua Caelum, Terra, Aquas, simpliciter universa essentia ratione censet creata et se ex nihilo hoc est, ut limitatione restringit, ne quis nimis late accipiat illud exillisio ex nulla materia, autoritate Patrum quorundam
98쪽
rundam laborat cons rinare. Sed ne quibusdam una secum quid absurdi ac periculosi faciat commune, ac sub Autoritate quadam feta atque ementita pios etiam seducat animos, cavendum acin-
vigilandum est fidelibus Ecclesiae Pastoribus,t quibus ea cura speciatim est a Deo demandata. Nos id quod nostri est ossicii, qua orthodoxi sumus Christiani,sed uid pr-1tem facere ac sentire secum ait Tertullianum contra Hermogenem, cap. 9. 23. 26. Sed profecto toto caelo longius a nostro Tertullianus sensu distat. Is enim impiam Hermogenissententiam, qua Deo statuit materiam necessitate sua coaeternam, ex seipsa existentem, respiciens, hanc iure meritoque negat in quo consentientes sibi habet omnes Orthodoxos Hinc cap. 9. , eos refutat, qui sim P RV Cata v , in quo Deusfecit crium o terram, aliquid volunt fuisse quas Uantivumis corpulentum, quodin materiam interpretari posset. Ac interim ibidem docet, vocabulum principii ad ordinationem operum pertinere; ac-s figulus ante caetera primum pelvina, inam faciat, exinde facturus&reliqua. Quod autem non admittat Terram, quae ina- .nisvi informis dicitur , veluti materiam ex qua sit alia materia condita, cap. 23 id denuo Hermogeni opponitur Is namque ut cap. 23. exposuerat, Di criptumsit, Terra autem erat invisibilis incomposita, ITERRAE quidem nomen redigiti materiam, nimirum illam Deo coaeternam , quam statuit; EDE, A et , in hoo dirigit, quasi quaesemper retrofueriti nnata es infeci a Non autem cam Tertulliano mentem esse , quasi quicquid factum est a Deo , illud immediate simpliciter universe essentia ratione creatu tex nihil , hoc est, ex nulla materia, ut habet noster Theologus, omnino luce meridiana magis clarum est, ex cap. 22. tibi,
dum in Historia Creationis alia ex aliis facta testatur, secundum ipsum S. Scripturae sensu, ea certe quae facta sunt, ex quibus praeter Deum faeta sint, refert:quod idem agit cap. 26. ubi tandem unice id urget, Terram illam, quae invisibilis rudis dicitur , non csse aliam intelligendam , quaminii dicebatur in principio creata. Adeoque hanc materiam quidem primam csse, sed ab ipso Deo
conditam, nonDeo coaeterna. 'Capitis, incipiens Scriptura decurrere, prim actam esse dicit, δε- hinc qualitatem 'simedisserit quod nenale fuerit rudis infor-
99쪽
His Atinterim , dum sensu iam exposto una nobiscum omnem materiam Creationis praeexistentem Tertullianus negat, utique contraTheologum nostrum ommulasimpliciter universe essentia suae ratione creata se ex nihil contendit, ut omnino minime esse edadiici debeant ex Deo, velut ex subjecto. Hinc cap. i Si necesseria est, inquit, Deo materia caeterna aliqua ingenita, sed Gra undi, ut Hermogenes existimavit, habuit Deus materiam longe digniorem Sophiamsuamsobcet, c. Ex hac jecit, inquit, facienue OPE Rillam, faciendoCuMilla,&c.non velut Noster usget,tanquam E SUBIECTO,ut jam ex multis ejus dictis atq; ratioci-τ nationibus est manifestum. Quibus hoc adjungimus, Si non alio sensu videri forte velit statuere ex Deo Dei opera esse facta, quam quo id statuit Tertullianus, quomodo illa pugnant, quae invicem opponit, sci Deum per Sapientia uam omnia ex nihil ecisse, ac interim in principio, dum ordinem operibus suis institueret, rudem atque informe aliquam materiam creasse quae deinde sit L in varia corpora digest, Sed videamus reliquos , quos velut suae sententiae Patronos memorat Theologus e thanasius de Incarn. edit Comme . pag. . ad sensum texi: graeci, ita habet: aude-nimstonte propria, nec sit providentia destituta neque expra Objecta materat, ne Deussit impotenta sedex aeonentibusa prorsus nulla modo existentem Universitatem rerum ad esse deduxisse Deum
peripsim erbum , agnoscit fides & divina institutio, quum Aquitur per . so em : In principio creavit Deus calamis terram. Ex stilissimoPastoris libroprimum omnium crede, Deum unum esse, οτα, τα βιζας, b, lutτἰ μή, ἐ-ε του μὴ ἄντο tu, τιναι,
qui omnia creavit, ac concinne coagmentavit, seuperfecit, ex
si non ente adesse e ciendo deduxit. Quid,quaeso, hic notari potest. quod non idem sentiant& ii, qui materiam quandam primam.
a Deo in principio ex nihilo creatam, ordine ac successione naturae rerum convenienti in concinnam Universi machinam redactam csse statuunt ut ita vereDeus, creasse de coagmentasse sive perfecisse atque absolvisse opus jure meritoque sit dicendus Hie ergo Athanasius perinde ac Tertullianus respicit Hermogenem
ac ejus Sectatores, quos certe orthodoxi omnes,qui sententiam eorum norunt, haereseos damnatos sciunt, ct impietatis conditores profitentur.Immerit ergo hic Theologus se aliis opponit, optim
100쪽
optime cum Athanasio consentientibus;vel contra bonam fidem
Athanasium insequiorem aliquam sententiam traducit Nec ve a Q. . o meliori ratione agit cum Lactantio Qui lib. r. Instit cap. s. Nemo quarat, inquit, ex auibus inta materais tam magna tam iari a per Deu fecerit Omnia enim fecit ex nihilo. Nec audien-d sunt Poeta , qui unt chaos in principio Hisses velut Hermogenes Terra ERAT intelligit ac si ingenita ac nunquam facta. idest confusionem rerum atque elementorum , cismbin in P facile es resfondere,potestatem Dei non intelligentibus Quem credunt nihil efficerepose, nisi ex materia subjacenuaeparata, in auo errore etiam Philosophisuerunt: Nam Cicero A t. Deor disputant,sic ait Primum igitur non estprobabit eam materiam rerum unde orta sunt omnia , essessivina providentia
effectam; sed habereis habuisse vim ct naturam suam. Ut igitur faber, cum quid adificaturus est non ipsefacit materiam, sed ea
utitur qua sit parata, oraue item ceri P si γου dentia divinae materiampro eo oportui non quam Usafacereι,sed quam ha-riret D tam Haudquaquamigitur bic Lactantius reclamat iis Ir. . Orthodoxis, qui rudem ac informen terrae aquarum abyssiim,eY nihilo ab ipso Deo conditam pronunciant, ac inde in condendis porrhac perficiendis rebus naturalem quendam ordinem exponunt sed contra impium id genus hominum insurgit, quod Deum ex simpliciter absolute nihilo fecisse atq; perfecisse opus suum negat ac adeo vel primam etiam insormem ac indispositam materiam a Deo esse conditam inficiatur. Iam demus. Ir igitur, si ita visum fuerint Theologo nostro , Lactantium
cum nostro Doctore consentire , ac suifragio collato pro eodem ut persuasum oster habet, vel laborat persuadere aliis,o parti adversanti contradicere. At ab utraque parari utut dissentire statuantur praesupponituro eatio ex nihilo vel test ipso nostro
Theologo inprincipio Med. 18. quippe circa hanc movetur, quaestio quo modo fieri sit credenda qui ergo Chaos aliquod .erm mmconstituere, quos sic Lactantius perstringit, iidem nihilominus Creationem ex nihilo supposuisse, ex Doctoris nostri calculo censendi sunt Nimirum , forte illud atomorum chaos 3 . non pro aliau habetur nostro Theologo;, velut de materia sua