장음표시 사용
71쪽
inserebat,Consequens, nimirum Mundi novitas, qui saltem non D cum ipso Deo sumit sit. Sed ne , vel posia quidem & immota, quae omnino non vacillat, ac a nobis solide est demonstrata, Deisolius necessaria existentiά, insertur inde protinus totius niters Novitas Deus enim, qui est absolute necessarius, nonne cessariam, pro libertate voluntatis sua: potuisset Mundo cxistentiam ab aeterno tribuere, ut antea ostendimus. At ne quid temere dixisse videatur , demonstrationis suae brevem seue- nucleatiouem addit th. II. quae talis est: Quod tum habet absiluta necessariam existentiam, istud nihilpotest haberesibi coaeternum extras, seu ετερ - . Sed quid ita, quaeso, bone Vir inquit, Sternita absoluta dicit absolute necessariam rei sub stentis exis sentiam, qua nunquam Ditpotentias Vmper actu.Omnino hoc verissimum. At nihil hinc evincis, nisi quod, cum aeternitatem absilutam Deo tribuamus , ita ut cum solo unicoque optime reciprocetur,soli item Deo absolute necessaria existentia sit tribuenda, qua nunquam 'eritpotentiά, sed Neractu adeoque neque primum aliquod neque secundum, neque tertium habeat suae existentiae momentum. Atque hoc tibi equidem, contra teipsum, largimur totum Age ergo hoc amplcctere nobiscum; Dchimaericis momentis tuis tandem in chimaeram tui cerebri reversis, Deo simplicissimam aeternitatem tribue, absolute necessariam in 6 ea existentiam. Quid vero hinc jam porro colligiso Contradictionem autem implicat,ut illud quodlibere extras efficit Dem,ita ut illudpotuerit non es cere,nunqua uerlipotentia, O nunquam inferi, adeque nunquam nonsuerit actu. Certe contradictionem illam nondum video; sed illud video, Doctorem nostrum haud magis accuratu esse Loguum, quam accuratus est Theolog . onversionis modos congruos nondu recte didicit: utut semetipsum
varie convertat in omnia enunciationum genera,similiterq; modos
7 omnes acfiguras. Nec enim universalis affirmans propositios pliciter converti debet, sed per accidens: Unde licet illud omne,
quod absolute necessarium existit, nempe solus Deus, P nunquam fuerit potentia,sedsemper actu haud tamen per Conversionem dici potest, Ergo illud omne , quod nunquamsuerit potentiased
semper acti, se absolute necessarium Ied aliquidquodnunquam fuerit potentia , simperactu , esse absilute nec sparium , nimi
72쪽
rum , solus idem Deus, o Quamvis ergo putaretur Mundus ab
aeterno conditus, ut adeo nunquam fuerit potentia, sed semperactu, haud tamen absolute necessarius statueretur illic, quippe eum perliberam Dei voluntatem conditus praesupponatur , ac omnem existentiam a Deo dependentem obtinere. Sed qua ratione etiam ab aeterno quidem creari Mundus potuisset, ut tamen interim inferi esse aliquando dici potuisset, adeoque' porro successive conditus, a nobis est expositum citata disp. de Mundo 1 quaest. s. in talia porro contra nos movetur dissicultas,th. 18. Contrado Aonem implicare dicis, ut, quodex nihilo factum non es, nssit fieri nihil. Jam porro assumit Uulla autem en creatura, quae per divinam omnipoteritiam non possit defrui , fori nihi seu desinere esse. Ergo, c. Ut totum ratiocinationis robur exponatur evidentius, sic paucis Syllogismum exhibemus. me uide nihil actum non es, MNON potesseri nihi e t omnis creatura poteneri nihil. Ergo omnis creatura est ex nihil acta. Quod quidem denuo totum nostr Theologo omnino concedendum est. Ex hoc concessis autem infert uuare cum aparaepost nonsit absita e necessaria uilliu creat prater Deum existentia;nulla ρο- is esse ejusdem ab ante existentia necessaria.Sed haec non erat nostra quaestim sed mera ignoratio Elenchi est scopo equidem
aberrat toto caelo longius Doctoris nostri ratiocinatio Quaestio
enim a Doctore movebatur, An e mundus ab aterno crearipo-
iuerit nunc concludit, 2 conpotuisse ab aterno habere necessariam existentiam.Bone Deus quam est sui memor quam est sit compos ratiocinationis liquidem & nos negamus Totuisse; un-Etima aeterno habere nece sariam existentiam At assirmamus ni ihilominus,potuis ab aeterno crrari:Sunt namque illa longe divessissima Certe, quando libere a Deo Mundus potuisse ab aeterno, condidicitur, non urgetur absolute necessaria Mundi existentia: Posta autem ac concessa non absilute necessaria creaturarum exi- sentia, non infertis illico nusia cum Deo coaeternita, Sed soluti, nulla talis aeternitas, qualis absolute necessatiam existenriam habenti Deo convenit, hoc est nuta ternitas cum Deo in ca .
Adeoque contradictionem nullam implicat, ut, si ex nihilo. id est, non ex subjecto aliquo, hic Mundus esset factus ab aeterno per liberam Dei voluntatem, vicissim per eandem voluntatis ii 3 bertatem
73쪽
bertatem quoque possct fieri nihil sed qu suas tandem ipsemet
ληρὴ in prodat evidentius, ac simul nostram sententiam confirmet Doet Theologicus, nihila emus inquit, quam istud se iasib longius profecta fuit ratiocinatio Theologi citatis thes. 6.17.18. quam ratio nunc tandem fuit assecuta, Recte pronunciare contra Arianos Athanasium, Orat. 2. Edit. Commetis .. 8. Om. 1. V od, tametsi Deo posset is fueritiNB. ab terno ve-rafacere, non tamen potuerint ea, quoacta sunt, ab aterno fuisse: siquidem ex non entibin emerserunt, nec erantpriusquam erent: Qua autem non erant antequamferent, quomodo ea coexistere po- erant cum Deo perexistentererobat ergo sententiam Athana- si qua is statuit, praesupposita quidem Dei absolute necessaria cxistentia, potuisse tamen Deum ab aeterno creare, adcoqire Novitatem creaturae non posse demonstrari per absolute necessariam Dei existentiam Acinterim solius fidei esse, qud pro certo te Deamus, ea quae facta sunt non fuisse ab aeterno, cum eodem Athanasio fatetur si quidem ex non entibus emersi se solo Dei verbo crudimur. Atque illud ipsum est, quod nos pronunciavimus Theatr. Nat. Univ pari 2 disp. I. q. l. y2.3. q. itemque 33 pari. 3. disp. q. Coroll. I.&de Mund. Opis disp. I. q.&c. Notate vero, quaeso, optimi Lectores, quantum aleat libido affe- stata contradicendi. Sed utut vi prematur veritas, haud tamen penitus supprimitur; sed per ipsos etiam sui hostes tandem se inllicem exerit Immensa Dei gloria non potest ulla ratione obfu-ῖε scari, quin emergat tandem evidentius. Ac saneNovitat Mundi sola fide innotescere, aperte nobis attestatur Zanchius lib. I. cap. 3. q. r. ausi creati Mundi nolunt, nεnfuit pliciter Deus , pedDei inteluctus ac voluntas, seu Deus intelligens ac libere volens
undum creare soluit autem fundum creari non ab aeterno, sed tali tempore, quo tandem etiam creatus IH Sic vero voluisse Deum , AL IvNDE INTELLIGI NON POTE sae, cluam tum ex ipsin verbo, tum ex rei eventu, quouum patefecit decretum. Similiter Polanus lib. s. Syntag. Theol.cap. et th.9. Quod Deus imperi or voluntate certo temporis initio ex nihilo creaverit omnia , non potuit nec pote Z naturalis rationis lumine cognosci,
.s lumine sit dei, quae a prima veritatis luce descendit. Unversam vero circa creationem ac durationem Mundi nostrae cognitionis
74쪽
lionis summam pulchre per partes exponitTilenus disp. 22.hi tagm.tb. 16 seq. cientem,inquit, fundi causim Deum esse, serti eoidentibus in Natura rationibi demonstratur , initium mero emque solum FIDE LuMENUM . uuamobrem
υΤα non Philosi phiae , sed Theologia non natura sed ei;
cum Scriptura Hebri l . vers 3. vendicamis. Idque, neve uoacumini arroget mens humana, quo divino lumini acceptum est ferendum vel do Irin christiana ludibriis pateat extraneo m quod vel ab Apostata pie monitum notet noster Theologus, existimantium em nostram nisi rationibi , quin sinullo ne otio refellere queant. Certe si aliud fundamentum Mundi Novitas si in animo Theologi nostri non inveniat quam quod sculneis illi rationibus, jam paulo antea nobis examinatis, sit subnixum iaces parum abest, tum illa corruat propediem, ipsam una socii Religione nostri Theologi convellat.Sed avertat Deus graviora mala.
Fidem ergo illam , qua non ab aeterno Mundum conditum agnoscimus accredimus, ingenerat nobis s. s. Paginae autoritas, 'quae ipsa est divinitus inspirata veritas:quae manifesta est, tum alibi, ut citat.in Theatr. Nat. uia. p. .disp. I. q. I locis variis innuimus, tum in Histor Creationis ipsa, ubi numerantur dies, quod omnino hic arternitatem tollit, principium Creationumanifeste nominatur. Atque ita Deus Opt. Max qui per mobilia corpora seu per motum ipsum , fecit temporis exordium, creationem primam ac immediatam rei materialis qualiscunque non in tempore instituit, sed . nisi ante tempus ipsum, una cum Intelligentiis, in ip saltem temporis momento primo:Velut ipsum tempus non in tempore, sed inprim uisu habuit initium: similiter ut omne continuum incipit in primo sui non esse. Ad G
75쪽
ipsam autem persectionem seu elaborationemUniversi, Dem, prosia Omnipotentia in momento creare poterat Universa voluit ut ex dierum intervallaci quorum inguli nocteis die definiuntur: nocte quidem diem praecedente, quod tenebrae fuerint ante lucem, Gen. I. U. 2 3. Dicuntur autem universa sex dierum spatibproducta , quod ultra illos dies nullius rei productio dilata sit, quae insuper ad universae Dei creaturae πλhωμα requireretur, vel ex principiis tum constitutis,uirtute naturalium causarum, sola ordinaria cooperatione Dei concurrenteo non posset sua sponte provenire. vid.Theatr. Nat. Ian. p. a.disp. 2. M o. usque ad sine nucons ibid. disp. 7. y r. r. At proprie loquendo ipso illo sex dierum spatio universa Dei visibilis Creatura, seu totus Mundus a que ea quae in Mundo sunt, vel ad perfectionem hujus Universi pertinent, solummodo producta sunt quippe ante ipsam terram atque lucem, seu omnem materiam, ipsumque noctis ac diei exordium , velut sub ipsa primi diei aurora conditi sunt Angeli cum suo habitaculo : unde stellae matutinae apud Jobum appellantur.3. Id vero sex dierum intervallum, causarum quoque naturalium, a Deo conditarum & ab eodem dependentium, concursum ac cooperationem naturalem, inquam, non talem, qualis est creatio, qua vere soli Deo propria est sit imanifeste indicat Cum enim infinita virtus, ut cffectum edat, nulla egeat successione , si quidem Deus ad Creationis actionem , qua proprie est creatio, usus esset illo sex dierum intervallo, utique potentiam suam infi-q nitam, in potentiam quandana diminutam convertisset. At vero, o Potentiam quidem infinitam nullo per se opus habens temporis successione ac momento quidem crcans singula, qua creans seu, qua primariae creationis actum, quae, qua talis, sola proprie dicta est creatio, exercens, Bonitatem suam cum Potentia per admirandam suam Sapientiam in producendis rebus ita tempe ravit, ut vim agendi atque patiendi naturalem ipsis quoque rebus a se conditis in sui ortu protinus indiderit, ne otiosas creaturas unis 3 quam condidisse videretur. Qua quidem vi agendi rerum conditarum naturali, sic volente atque simul operante Deo supernaturali essicacia virtutis creatricis sibi propriae, naturalis ille rerum ordo constitutus est per secundariam creationem vulg5dieram, quem valere in secundis causis,previdentia divinae subditis, divi,
76쪽
n Sapientia secundum Bonitatem propriam praedestinaverat, quem etiamnum eadem per propriam Potentiam tuetur ac conservat, deinceps valituram ad ipsius Mundi finem.
Creavit autem Deus quicquid illos dierum intervallo crea umes, soliu 'so, nullo us focis, nulla directore , aut inpro neque creati die primo ullis misFrumentis, aut machini , a trabro, per quem crearet aut formiaret fluentium quinque dierum opera. Ego Iebova aciem omnia:extendens caelos solus, expanis dens terram per me ipsum. Di 44. 4. Extendens casis solu . Iob. 9. uod ipsum gitant simonia illa Scripturae,in quibusveisse hocCreationis opere tauquam bi proprio ab abii omnibus discernit Psalm 96. s. Vat. 37.16. 4O. I a. I 3.ao as . F. I a. 13. 43. IS. Imm. 1O. II. IZ.
Vere igitur creavit Deus, quicquidisio ex dierum intervalla est 1. creatum, fotau irae, nullo Uimycio, nullo directore aut ministro,neque creati;die primo ullis instrumentis aut machinis , aut fabroperquem crearet sequentium quinque dierum opera Certe vis creandi, soli Deo rerum omni u gubernatori propria ac penitus essentialis, non magis ulli socio aut ministro communicari potest , quam ipsamet essentia divina. Et quamvis certe instrumenta quaedam, a ad perficiendam creaturam universam, ipsa Dei vis omnipotens ac sapientia construxerit, non quod iis ullo modo indigeret Deu conditor, sed ut ejus bonitas in creaturas dimanaret evidentius, eo ordine quo per ipsam ejus sapientiam erat constitutum haud
tamen interim per illa instrumenta , aut quocunque tandem nomine libuerit ea appellare, creatricem suam vim exercuit sed a turalem tantum quandam operationem quae certe haud fuisset valida ut ut ipsa quoque unice a Deo creatore pendens, ad producendum quicquam, aut formandum, sine creatrice facultate Deo propria, quae ipsamet estectum viribus natum atque omnis creaturae eminentiorem , una cum secunda causa, at agente pronatu suae modulo, produxit. Solus ergo Deus est qui omnia I Creavit: velut solus idem est qui etiamnum omnia conservat. licet vel utatur passim ministerio Angelorum acaliarum Creaturarum, ut puribus in Apol nostra ad Art. s. itemque Disquis. famil.
77쪽
Resp. q. m. et O. 23. 2q. 2S, 26.3 7. 37. acalibi exposuimus. q. At interim mox primo die Lucem Deus condidit, qua in progressu uteretur Quippe ut Danaeus, in Theologia ver orthodoxus ac vir magnus, inquit Phys Christ pari alter tract. i. cap 8. Lux ea ipsa erat commodissimum, convenientissimum, e nece Ia-
reliquarum rerumgignendarum ac roducendarum orσanum
in 'rumentum noni ira quidem Dei, qui per somno potentii a se virtute omnia incere potest, sed ordinis es illiu is u Orione, quam Dominiuin ipso rerum Creationis exordio in poserum Obturam instituebat, O quam nunc quoque vigere experimur. Aerum enim naturalium naturalis ortu. ordo lugem Eam ct lucis este tum, qui es calor quidam raducatis, calestis, ct omnium rerum generi cognatus, maxime requirit. Et si vel etiam fortassis a Mundi quadam anima , vel l iraim a Deo fuerit conditus , is certe nullam penitus creandi facultatem nactus est; sed Deo, reatori unico ad ipsus Dei nutum naturali facultate subditus, creata Luce usus est quippe velut igneo calore mediante Faber artilacialem suam operationem exercet ita naturalem suam ope rationem messiante luce, illo Q undi Spiritis Ut adcb per talias 'umenta, a divina manu fabrefacta, haud quaquam unicae ac solitaris Creationis cauis efficienti Deo quicquam derogetur; sed iis quidem positis,4 a divino beneplacito haud cogente ulla aliqua necessitate ordinatis, in unum solitariumq; Deum nihilo minii creandi universa vis docilicacia reseratur duam soli unicoq; Deo tribuendam testimonia Scripturae S. plurima, meridiana luce magis elara, flagitant: quorum item quaedam satillustria nobis olim sunt citata Theatr. at univ. p. 2. disp. I. I. I. ff.
Mundo condendi componendo nullius prorsus opera fuisse usum. sed
me to dicitur Deus stoluso a nemine adjutus Mundum creasse ac recille cuin omnis munus quidquam in ea re faciendi , quod alius
78쪽
filius habuerit, ab ipso prorsus rosectum fuerit, praesertim in ex hoc
inte ligi poli it, Deum istius opera non propterea fuisse usum, quia sine ipso Mundum condere non posset , sed ut bonitatem suam exerceret incommunicanda, aliqua ratione, cum illo, vi re potestate sua. Ad hune sane modum Ariani testimonia ista haud immerito interpretantur, aut certe interpretari possunt , ne cogantur vel negare per Dei Filium Mundum , id est, caelum terram fuisse creatum vel fateri Filium Dei esse Patri coeuentialem, im ipsummet Deum. Huic ere, Hauο- Socimaue interpretatis ebscentur, Et viderint,qui tuentur Spiritum is imum Mundi , primo die creatum melut Eabrum queudamfuturum re mura reliqua dierum quinque.
Illa certe, quae occurrunt passim in Scriptura, testimonia haud r.
quaquam patiuntur Arianorum vel e rian aventem interprotationem, qua Socinus contra se tecum conatur elabi, quandopremitur testimoniis istis Esai. q. q. 'λ9. 8. Hic namque Socinus Deum quidem selum creasse Mundum statuit; at interim communicatam asserit creandi facultatem ipsam socio cuidam, nempe Filio, qui non sit coessentialis Patri, vel aded ipse Deus Acita quidem dicisolum Deum ct a nemine adiutum creasse ac feci Lse Mundum opinatur,qud nullius opera sit usus, qui ab ipso totus non penderet, vimque istam circa Mundi creationem aliquid operandi, ab ipso non habuerit cum tamen interim cum alio, ut bonitatem suam exerceret Deus, vim suam ac potentiam creatri cem communicarit. Quae certe impia sententia vel propria sua a. contradictione se evertit. Cum enim vis creandi , seu ex nihilo quid producendi, infinita siti ut demonstravimus Theatr. Nat. Univ pari. q. q. . 36. At infinita virtus tantum una st ut demonstratum est ibid. y i. argumento hic in praecedentibus, ad enodationem Med. I. addito: quae adeo solius Dei sit: utique creandi virtus socio cuidam, quo credatur Deus usus, tribui non potuit, nisi duo possent esse unum, ac unus Deus Dii plures vel nisi plures illi socii sint vere Deo ὀμοίαι. Tum&, s . solus dicitur creasse Mundum , utique qua solus creat omnem causam sociam excludit, quae creandi facultatem obtinuerit. Quod si enim Deus quidem creet, ac interim cum eo simul creet
causa quaedam alia, qua forte ab ipso Deo quidem pendeat, G creandi
79쪽
creandi facultate ab eodem sit instructari utut quidem recte e0pnesupposito pronunciari possct , creation causimprimam csse
perfecisse, recte dici posset. Velut omnis quidem motus ausi prima recte in appellatur; at contributa aliis motoribus subordinatis etiam movendi facultate, jtata omnia movere, non sine contradictione diceretur, nisi item I apidem projicere in altum dici posset , qui interim a manu hominis vibrari .ami matur. At cum aliquibus secundis causis , divina acultate creatrice constitutis, naturalem quandam vim agendi inditam a Deo dicimus, creandi facultatem univcrsam soli Deo propriam relinqxumus Atque ita, ipsam quoque cundariam creationem, ubi vel secundis causis locum assignamus, dicimus fieri immedia ta, di immediata dixi,o praeter causa ubordinata, virtute dia
te, Theatri Nai. Univ.part. a.disp. i. I. io. ediata ergo illa Dei vinus estselius Dei, eaque sola cst creatrix, a simplicissima essentia divina non districta. Ut ad bsummo iure gloriari queat Deus , quod expandat ei in per e ipsum Esiai.qq. rq extendat coelosjὸ Job. li. 8. Haec illa Dei firma est orem, cui ipsianam et divinum' crbum est omnino ορο - , cyza virtute omnipotente ac divino jussu 2 universalis particularu causae gentis, est, faculta naturalis, brater
natura modum intenditur , ut effectus universam omnium causarum secundarum facultatem superans, a Deo ipso, simul solo per creationis modum operante, producatur, ac ii merito omnis erum omniumproductio tu solum Deum reserendas . ut exposui-
Socinianae interpretationi minim vel cantur isti ric uentur Spiritum vel Animam undi;primo die creatum fabri alic tar 'ap parandam materiam pro variis Iecierum formis
recipiendis, igneo Lucis calore utentem, ac plane naturalitera' en
tem, dum solus Deus omnia creat: confer Theatr. Nat. Univp. z. disp. I. F2. 16 Atqui talem Mundi Spiritum primo die creat m , elut abrum quendam futurum C, D ih. . si dierum quinque , nostro sensu assin ere non ces iant, quem quidem sensum ex nostris scriptis elici non posse, judicio suo dudum pronunciarunt ipsim et Theologi Loidonises, ad
80쪽
Art. s. accusationis nostri Theologi super quo item id nostra Apol. viderint illi, quando tandem accusationis suae aut traductionis pessima vel minimum fundamentum non invenerint, qua ratione tandem lata culpae vel centur a detestando crimine calumniae se purgent. Interea, si quidem omnipotentis Dei conservatio continua est creatio , De ipso nostro Theologo id
olim saltem profitente Disp. i. Loc de Deo th. f. quae certererum propria natura concurrente, in hoc Universi constituto ordine nunc peragitur: quid, quaeso, causa est, cur salva esse non potuerit crcatio divina, ipsique Deo soli propria, cum Deus per principia, a semetipso condita, Naturi ordini convenientia, ac naturaliter agentia, Natura ordinem immediata sua utque supernaturali operatione concurrendo adornaret3Sed mox sequenti Sect. creatu Lillum Mundi Spiritum vel Anima mi quam Mundi Animum vel mentem nominat Theologus, ut forte animam negando conditam, Deum ipsum qui revera mensis, MundiAnimum ted increatum , statuat cum Stoicis, cum quibus tacite colludere videtur disp. r. Loc. de Creat.th.9. at qui a nobis sunt explos Theatr.Nat. Univ. part . disp. 3. q. s. 626. illam, inquam Mundi Animam tunc suo loco coram accuratius videbimus,& quo honore habeatura Theologo examinabiimus.Progrediamur ergo ad sequentia.
Voces Nebrai a Graecae e Latinan I, H ζειν, reare, quamvis interdum disiucte primam Creaturarum originem ex nihil uoteut quema modum P, ωιιῶν,facere , etfadiae perfectionem tamen Creatiouis terminum illum a quo, τὰ Nihil,s, Nihil sis,quodpraecessit, Esi Creaturae,ueque Agm aut o- c. ita priorei, per se propria segmmatione seque a poperioribussemperabel signiscutis ilia. uapropter in uisori rima Creationi Geuincap. a. - . 4: alibi premiscuus isiarum usui est.vide ia, o 17. 7 cum P III. I S. crua I. a. e Gai. 42. F. S. IS. Eccl. I 2. I.
Jam antea Theologus productionem ex nihilo non levi consectura visus est negare sed nequis oculatior de occultiore ejus I mente dubitet, omnem nunc porro creationis nihil)opinionem ex animis Tyronum paulatim removere tacitd allaborat. n