장음표시 사용
81쪽
hunc ergo sinem contendit&inculcat serio , Voces Hebraica Graecas, Latino, Q, κηρον, Creare,cluamvis interdi distincte primam Creaturarum originem ex nihilo notent, cluemadmodum παμιν facere, re a Dp fecisionem tamen creationis terminum illum ο, τὸ Nihil venihil esse quodpractis: τὸ Ese creatura, neo signiscare occi illa priorO,per se ex propriasignifica tione;neque aposterioribus emper abessesignificationem illam prio rem uuapropter , inquit, in historia prima crearionu, Genes, cap. r. O a. q. ct alibi remiscum illarum ustu est. Impropria. quidem locutio est Theologi cum vocat τὸ nihil se m praece seriori esse Creaturae, interim illius hypothesint con gruens, qua aeternitatem facit divisibilem. Ac saltem sensus satis manifestus cst se nullum dari vocabulum quod perser expropriasignis
catione productionem ex nihilo denotet. Longe aliter hactenus existimarunt celeberrimi Theologi orthodoxi quivis quibus, ut Zanchius loquitur lib. I de per Dei, c. a. Verbum N proprie de omnium doctisssimorum terpretum sententia i , cui Ex Ni uiro A MD FACERE.Verum ita sibi placet noster omnis eruditionis Aquila , acusque adeo suis favet propriis opinionibus , ut ovTheologorum nobilissimorum ac doctissimorum , tot eruditi minorum exicographorum, ipsorum reoque Rabbinorum omnium, suae tinguae peritissim omina , judicia prae ipso plane
nulla sint. Deliri creduntur,qtrarcunque tandem alii effutiunt, ac
inanis cerebri tigmenta , ipsi etiam Scriptura minus consona. Sed videamus, an qua ratione forfincminentissimus D. Doctor usque adeo se efferat, ut solus sine ratione dictum ausi assi mare, quod infiniti pene Viri celeberrimi verissimum non dubitarunt. Prosecto, si rem ipsam ad examen revocemus aliquanto propius, judicium confundit ipse suum , quod primariam creationem nota distinguat secundaria, ac in causis naturalibus ex nihilo sim; i-
citer a Deo constitutis facultatem ac cooperationem naturalem, una cum divina operatione Dei iussu concurrentem, non
gnoscat, sed hoc ingenii Moseici lagmentum quoddam credat. Equidem posteriora quidem verba, cum eueraliora sint, priorem quoque sensum complectuntur,quippe cum e nihilofacere revera etiam si acere A interim imprimis , quando Dei crea uicem operationem speciatim indicant, hanc una cum secundis
82쪽
causis naturaliter agentibus concurrentem innuunt,ac aded creationem secundariam significant Cum ver quid a solo Deo ex Molii te nihilo estici indigitatur,omnino proprie adhibetur Ind creare. Quamvis quoque haec vocabula inter quae palma rium est Hebraicum productioni rerum tribuuntur oce non est ex absoluia nihilo nimirum,quatenus ad indispositam materiam,
Duconcurrentibus quandoque causis naturaliter cincientibus, divina virtus procreans ex nihilo,adedque omnem vim causarum naturalium excedens , applicatur; quae ipse tunc in specie indigitari solet, ut nempe, licet vel secundae causae in creatione secundaria concuriant, infinitae tamen Dei virtuti creatrici, acadeo immediatae ejus opelationi principaliter effectus adscribatur secus ac si absolute naturalis aliquis est eistus ederetur , ubi, ut ut ipse Deus quoque proxime concurrat operando etactus tamen rei naturali velut causae principali ac univoca solet assignasi. Sic eroo dic:mus Theat Nat univ. p. a. disp. i. q. I. gis vocabulum hebrarum N a Bara utrumque Creationis modum sic.primaria,
secundari significare,ac u Deo tribui eique e rabiem , chaia a Minersarum S rid respondere seu aequi pollere. Atque ita dicitur Deus hominem creasse, quod saltem ex simpliciter nihilo produxisset animam, Gen. I. v. 27. cum tamen Vcrcpraeced. dixisset, faciamus bominem, quippe ex pulvere terrae, concurrentibus virtutibus astrorum, haudquaquam tunc otiosis, postquam orant conditae, nisi speciali Dei operatione, aut subductione specialis concursus, actio carum fuisset impedita intque t efat.17.W7. Deus octo hominis vocatur, quamvis etiam revera peculiari immediata operatione ad productionema minis ex terrae pulvcre concurrerit Deus . Similiter Genes. r. v. dicitur Deus omne opus sium crea se faciendo abutprimari quidem creatio ex absolute nihilo innueretur, quam cundaria fuerit subsecuta,ac cui eadem deinceps fuerit connexa: ita ut non nisi causis naturalibus suas quoque vires a Deo sibi
contributas exercentibus, dum immediate Deus ageret creando ac perficiendo Universum opus Dei fuerit absolutum Ita quique ante Gen. I. v. i. Oeavit Deus cetos de animantia.&c non
sinpliciter immediate, sed procroci operationem in dirium: creatricem, Oncurrentibus,pro facultate nata ali sibi his laetiti.
83쪽
ipsis aquis, quae repere fecer seu progenuerunt ipsa animantia In citatis porro Theologo capitibus, nihil penitus quod
novae illius sententiae favere queat , aut evertere receptam,
7 vel sagaci inius inveniet. Sed expendamus loca alia , qu item pro sententia sua confirmanda Theologus citavit Esai. s. tr. dicit Deus ses terram, 'ominem super eam creasse Cerii
fecit Deus terram, cum virtute sua infinita eam prominere contra naturae suae inclinationem juberet, ut conspicua seret arida, quam Deus appellavit Terram intcreavit hominem ex nihilo simplicuer, producendo saltem ipso illo creationis momento potiorem ejus partem &perquam homo revera homo est. Unde Eccles Q. vers. I. Memento Cisalom tui. Et Esai. 17. . nominatur in vetassed um neu u manuum ejus , quod fecerunt digiti ejus: Nempe totum opus a solo unicoque Deo, cujus voluntas ipsa ejus manus est , creatum est quae quidem Dei manus pulcherrime se in digitos diffundit , dum secundas etiam causas naturales ex nihilo promit, quarum naturali facultate inessciendo ac perficiendo Mundo utatur in quarum ipsa quoque conservationed ad actionem concitatione simul Dei vis creatrix 8. illucessit. Cum quibus locis optime consentit Psalm Iis. v. s. 16. quod Deus iecerit caelo, terram:caelos quidem Domino; ac terram dederit filiis hominum. Quod quidem Deifacere partim est simpliciter ex nihil facere, ut cum producerentur caeli caelorum Dei sic. Angelorum habitaculum,ac principia terrae atque
rerum caeterarum partem exsibjecto indi posset acere, sc a Deo prius condito , concurrentibus cum ipsa Dei propria creatione rerum naturalium virtutibus , ut cum extenderentur ac perfice rentur caeli naturales, climque produceretur ac perficeretur cum 9 omni ornatu suo terra, quae est data homini. Hunc sensum declarat spiritus S. Esai. 2. v. s. Deus Dominus CREAN caelos,&extendens eos. expandens terram vermina eius:Similiter Esai. s. 8. Dominus creans caelos, ipse Deussor rns terram, aci
ens eam, ipse di onens eam non ann inanitatem creamit eam, ad habitandu formavit eam. Ibi priori loco ipsum an rudis terrae&.aquaru materia creata a Deo subintelligitur, una cum caelo lorum; at posteriori loco creata mani seste indigitatumerram ver ipse iniqua habitaculum concessa est hominibus, dicitur Deus
84쪽
fecisse, dis ossisse forma se Sed ne quis sequius quam par est Ode Doctore nostro quicquam opinetur non quidem illud peni
tus intendere videtur, creaturarum origine ex nih eu ex non aliqua materia,omnino nullam esse; sed tantum Tri Mi NuM aQuo et Nilai L NiHIL EssEa quodpraecesserit esseCreaturae expro-pra significatione vocum craptura non significari contendit, deoque non dari transitum Creaturae a non esse ad esse , met, quamvis alio quocunque sensu ex nihilo producta dici queat. Hic ergo ad mentem D. Doctoris nostri aciem intellectus nostri diri gamus, ut aliquanto clarius quid sit ex nihiloproduci ex sententia nolici Theologi intelligamus.
Quamvis ergo ex illius mente, nulla Dei aut Scripturiv vox I. Creationem ex nihilo, velut termino, significeti, Flagitat nihilomi- viti versi. cap. r. Genes interpretationem deos Aion corbis Terrae ex nihilo ropterreisu sectae 1ratur a ciuod nempe ea non fuerit propria materia, o Eircumstant, in Nimi ru in Quia inprincipioiquo per creationem existere coeperunt creatura, extitiis existerepotuit olim reatori quo is existente,cuncta prae usu nihilerant.Videtur ergo hinc collatis praecedentibus, Doctoris tacti mens iam satis clara esse, licet minus pia,quar, plures alias impietates secum trahit. Nimirum,jam ante muni a. aliquod aeternitatis momentum inculcavit quo quidem posito, quando Coelum de Terra in principio dicuntur condita,intelligit omnino suum illud primum te itatu momentum. Atq; ita jam certenihilum ex uo non potest denotare terminum, qui pi cessiserit
85쪽
serit,d esse Creaturae; sed unicam materiae, proprie dichae, negationem: Ac erit ita Mundus ipsi Deo coaeternus, quamvis forte non 3 sit necessario eidem ομοδειγ. Quod si vero illud primum principium teternitatis, principium quoque temporis intelligendum sit, ex iis quae jam ante D. Doctor tradidit ante quod fuerunt Angeli cum suo habitaculo, ut ante quoque ex Theologi nostrimente est ostensum P fuerunt utique Angeli ante ipsum Deum,
quippe ante ipsam me aeternitatem : non ergo sunt a Deo conditi: vel fuit Deus aliquando non aeternus, cum sic.nondum esset illud primum aeternitatis momentum, hac per consequens non . Deus. Scd, insuper,tametsi fateatur, Mecum nondum creatura ulla esset condita cuncta inempe quae
creata sunt, prater ipsum Creatorem nihil esse haud tamen inde vult inferri , crgo Creaturas ex nullo penitus subjecto esse conditas quippe cum vel ipse ante visus fuerit inculcare voluisse, Deum ex se ipsi, veluti subjecto aliquo, scisse omnia,adebcque sibi
ἰμ ια. Quod sit ergo aliam fidem nullam habeat Theologus divini verbi autoritate roboratam, quam quae ex dictis innotescit,utiq; non video, qua ratione non ambabus ulnis complectatur illam haeresin, qua Mundum Creatori faciat coaeternum; quin imi faciat eum Deitatis aliqua perlonam, ex substantia ipsius Dei genitam,ac eidem prorsus coectentialem. Nec vero, ex sententiaDoctoris nostri, illa vera creationi periphrasis, Deum vocare τα Hi ντα ίσδετα, non-entia, ut entia, Tom. q. 17. verum sensum amplius obtinebit: quippe haec facilis erit D.Theologi nostri interpretatio, Eum, qui jam omne Ens creatum actu est, fuisse Olim cum non esset tem poris aut aeternitatis primum aliquod principium,ve potius cum nondum opus suum se effecisset, Omne Enspotentia , ad coque actu non Fns. Ex qua periphrasi interpretandam etiam istam mo-6. et Facta esse τα βλεολενα illa quae videntur, i ta α μενων, non ex apparentibm: nempe statuit,ut colligendum ea praemissis, Mundi creaturas ex invisibiliDeo esse factas.Ne iam dicam i uni ctiam illud chaos atomorum, quod aeternum Choc est, ut o ster enunciaret , in primo ternitatis momento , seu in principio, existens, aliqui crediderunt,invisibilem lectem fuisse appellatum, ct neque t rram, ncq esicrem, neque ignem, neque aquam,
neque rursu ex his aliquidcoxstitutum , aut aliqua ex quibu proprie
86쪽
prie haci si si unt, se informem umomnium capacem, ut ex Platonis Timaeo citavimus, disp. s. discursiae Mund Opis si atquζ d o mi actu,ex quo sint formata. Attale non-ens perperam cum nihilo confundit Theolo iis , o Plate autem, Optimi Lectores, monstra haec opinionum, quae mi nime coacta, aut per consequentias long uaesita qui ratiocinandi mos est Theologo nostro, ex Theologi thesibus, aut loquendi modis diducuntur, sed planὰ sua sponte fluunt. Quid vero hisce vel ex lumine Naturae, cui sanioribus aut clarioribus hoc nostro Doctore heologis Scripturae s meliorem expositionem relinquamus, olim sit a nobis ex adverso positum, cum nondum nostri Vm haec Effata splendida essent fabrefacta, id Theatri Nat. Uni .part. . q.q. Pos VII & confea quae posuimus pari. a. disp. I. o. I. g. 3. q. Sed ne vel minimum quid vi quadam,exio 8. quendi forte modo quodam duriore praeter mentem Viro assin-xisse videamur,conferatur Rus Med. I. Sect. 2. Loc.de Creat. Ubi, Creationis actionem c e cientiam ex Deopropria vocum imi catione,etiam in Scriptura,dici aitalici Creationem; illiusve Hesfectum seu pu proprie loquendo esse es dici τώ et Creaturam: Cum itaque hoc loco dixerit, κτίζειν reare, nonsignificare per se
ex propriasigniscatione terminum si auo ni praeces erit, esse creaturae utique hanc suam mentem prodit,meri diana luce magis claram, Creationem non esse propria signiscatione ejectionem ex nihilose actionem 2 e cientiam ex Deo. Ac talis interim ratiocinatio ab eodem instituitur. Creatio non Misi cat proprie terminum a quo quisit τὸ Nihil Creatio est proprie scientia ex Deo: Ergo e cientia ex Deo non significat proprie terminum a quo quisit hic Nimirum, cum creatio sitem cientia
ex Deo,utique non ex nihilo est proprie,sed ex aliquo quodammodo tamen dici potest ex nihilo esse:Ex nulla ni in materia proprie dicta est; veluti nunc in Naturae constituto ordine, vi Naturae quicquid fit ex materia propriὸ dicta sit. Notate, quaeso , Viri 1 γνω MN, Lectores, quam praeclarὸ orthodoxiae Religionis consentiat illius animus, os ipsimet expenditote. Sed hunc suum animi sensum iam ante in creationis definitione haud obscure innuebat,ut non sine ratione illic fuerit Animadversionis Nouila a nobis insignitus Plures haereses, quae ex propositis opinio-H nibus
87쪽
nibus ac dictis pullulant, de Dei mutabilitate, de mixtione actus cum potentia, quae id genus sunt sitim illa, seb peplo quasi Pasia tiac veste Duu occultatas,impraesentiarum non attingam. Ea quae tetigimus vel ex obliquo , poterunt susscere ad excitandos pios animos, quibus ipsa Dei Ecclesia a Deo demandata est, ut pestem illam dogmatum expurgent, vel loquendi modos admodum periculosos corrigant,acReligionis offendicula gravissimacmedent.
Thi ophia dicens e Nihilo Nihil eri, Mutraescribit contra hanc veritatem Theotiguam de Creatione Mundi ex Nihil : nequo quod hic Philosophice , rum es Theologicefal um est, ais contra cuia axioma Pud verum es,non sine limitatione de vi naturae uita, quae non operatur absque naturae cοucursisse salva semper Dei potev a,quae quamxis nihil faciat contra illum quam ipse salute naturae legem,propter Viritatem Dei, μεταριέλητον, tumensura praeter ἰ- iam potuit, inpotest etiamnum, e icere quod ult.
Sed ne quid ullibi dissicultatis contra pulcherrimam senten I. tiam, si Deo placet, moveri posse videatur, ad ipsos etiam Philo sophos se confert, qui naturae actionem abaetione Dei fortynon distinguunt. Hisce Axiomacst: Ex nihilo nihilsieri. At respondet D. Doctor Philosophia docens ex Nihil, hi eri,non prasiribi: contra hanc veritatem Theologicam , de Creatione Mundi ex nihil : neque quod his Philosopbice verum est , Theologicefalsum
est aut contra. Nam ipsa etiam crcati, ut ut quodammodo ex
nihilo dicatur os e , quatenus ex nulla materia vel e subjectophysico quodammodo tamen etiam ex aliquo est, nimirum e Deo, uri jam ante inculcavit. Eque ergo verum esse in Theologia asserit, ex ni it nihilseri atque idem in Philosophia verum est: Atque ut, quod hic Philosophice verum est, nequaquam Theologice falsῖm est: Ita nec econtri Scilicet, quodhic Theologio verum est, id Philosophice falsum esse minime est putandum. Velut ergo 2 ex nihilo omnia facta Theologice dicuntur ita Mennihil omnia fieri Philosophice dicenda sunt ana &subjectum primum corporum naturalium, seu materia prima, non res actu est, ut docet Arist i l bys. cap. 8 quippe quae perse neque quid et i, neque quan tum, neque aliquid eorum quibus en determinatur. 7 ctaph.cap.
88쪽
teri a Cur autem in Theologia, Philosophia non idem produ-
.dubiectu in hic ero materia physica nc rationem porro addit Uuia axioma illud, ex nihilo nihil eri, in Philosophia re
en no ne miratione de vi natura ita, aua non operatura oue materi oncursu.Deo nempe soli ea virtus convenit ex se omnia essiciendu Natura vero, ut ex Deo ipsa ortum habet, ita non D emcit immediate, sed ex teria a Deo&ex Deo in principio, hoc est, in primo aeternitatis momento, genita,cum simul ea est in corpora digesta sic ergo manet vasemper Dei potentia,
nec per naturae Legem, quae est ut nihil nisiex materia iliciatur,
post semel constitutum a se ordinem Naturae, contra illam
quami e tuit naturae legem, propter veritatem Dei εταυἈησον, hoc est, quamvis et Naturae habenas, in qua conservanda Deus ipse nihil conferre creditur Theologo, praeter generalem quandam actionem, unde vis motionis pendeat, ut adeo Dei potentia naturae cursum nunquam nutu proprio ac speciali quadam actione credatur flectere aut inhibere confer ad haec Calvin. lib. I. Instit. cap. 16.b I. Et interim expendatur, qua ratione, salva hac sententi; Theologi nostri, vel Scriptura careat falsitate, vel Dei veritas ετ λεώ, Jos. o. v. 13. Jesa. 8. v. 8. ubi
certe contra naturae legem aliquid fecisse dicitur Dei potontia Quod cum manifeste quidem neget noster hic Theolor iis, concedit tamen alterum tamen ras 'aeter illam Natiirae leuem potuit, potest etiamnum, quod vult. Sic quidem Dei vim in ab . tiora positam fastigio, Natura non attingit: ac illa ponet alia , si vestet; ed non Iuli: s enim ροω; melj Et quam
vis forte aliquando pari pasua ambulent, non tamen altera con-
cernit alteram, qu bd sit una praeter aliam, post constitutum ordinem Naturae, ubi Deus nihil facit contra eam , quam ipse semel statvit Naturae legem Interea tamen, sicut olim ex se potuit Deus universam Creaturam condere, ita etiamnum supra ac praeter Naturam agendi vires sibi servavit , quibus olim Mundum ex sui substantia produxit. Hic Notam sigitote , quicunque estis puriores corde ac Religione:Et qua ratione immediatam ei Providentiam tueatur subtilissimus Theologus , expendito-H a te ali-
89쪽
co DE CREATIONI Sect. te aliquanto diligeutius. Nos interim ad sequentia propera
LuamνHporr historia creationis prima sciri non potuit absque superuaturali revelatione et adeoque ilia qua in Gentibum Philojuborum aut Poetarum scripti veram soriam sapiunt sut' inseu rudera Traditionis Patriarchalis, seu script/se nonscriptae r Tamen in Deum Creatorem se mi es CH γitatem Creaturae in aliquo temporisprincipio , quo cum non esset e carperit, demonstro Naturalis Theotigia hypothes illaci Deum se unum Eud Summum i,quodsolum habet necessariam existentiam Demon ratioui α Gdimm . Loci de Deo Disp., The i 6.i7. I S.
uuamvisporro, inquit, historia Creationis primasciri non po- ' uita quesupernaturali revelatione adeoque illa, qua in Genti lium Philosophorum aut Pootarum Scriptis veram historiam sapiunt, sint ρείπια seu rudera Traditionis atriarchalis, seu scrip- raseu non scripta. Paulisper hic figamus pedem, ut sua etiam laude Virum extollamus , qui saltem in Historia Creationis tandem fidei potiusquam rationi naturali locum esse cupit Raevera enim,
2 sicut revelatione supernaturali demum constat, non uno omnia momento esse condita, quamvis ipse Conditor, cum infinite potens esset, haberet facultatem omnia simul uno eodemque momento producendi ita certe ordo atque series Creationis, adeoque universa rerum Creatarum historia, non nisi faeta revelatione supernaturali nobis nota esse potuit. Interim, hoc observatio-ῖ ne est dignissimum, quod non omnia illa, quae Gentilium Philosophorum atque Poetarum scriptis sunt exhibita, hic fabulosa aut conficta habeamur a Thologo sed nonnulla veram sapiant
historiam Creationi ac reliquiae sint seu rudera Traditionis atria archalis, se criptaseu nonscriptae. Sic multa certe , quae a Deo,
quidem olim revelata sunt, at interim volumine sacro, quod ad saltatem est mortali generi concessum, comprehensa non sunt,sed Naturam rerum, ac humanam illam sapientiam concernunt, quae per se ad salutem non est, a Patriarchis ac saneti, amicis Deo Viris olim posteris relicta sunt, ac viva institutione veluti per ma- , nus tradita. Talibus certe multis, non adeo salutem quam Philo
90쪽
sophiam attinentibus, licet S. S. Dei Pagina non usque adeo ad unguem express ad vivum adumbrata extent, saepenumero Philosophi Antiqui non scriptam Dei atque rerum crea tarum veritatem exprimunt quam quidem velle eo soliim nomine rejicere, qudd in ι- ο ρ Dei verbo non occurrat prorsum
manifeste est cum ratione insanire,vel certe ultra ridem credere.
Certe si quid .S.Dei Verbo sit adversu u ibi, id quide falsum esse
atque commentitium per solam fidem novimus At si quid habeant Philosophi quod nec divinae Pagina repugnat,nec rationi admodum adversum est, id utique non nisi ratione magis solida in certum reddi potest. Quod si in talibus fortasse nulla detur certa s. demonstratio, ipsa rerum probabilitas utrinque ponderanda est: nec interim qui hic a vero abest longius, idcirco minus pius est habendus nam certe vel in eo saepe quod est minus verum in Natura, major pietatis veritas refulget, si animi conceptus quivis pia mente ad illustriorem Dei gloriam referantur. Hic sane fictae in . adversum aliorum Consequentiae, vel ex Utopia nonnunquam accersitae, ne hilum quidem conserunt Religioni;sed quanto magis hanc involvunt, ed magis pietati nocent, ipsamque christianam charitatem supprimunt Periculosum sane est, ac vere temerarium,Philosephorum dogmata evertere conari per Scripturam sne claris atque evidentibus Scripturae testimoniis 'id enim est Scriptura luci nebulam affundere;ac lucernam illam Dei, caligine intellectus proprii involvere. Non ita Dei verbum, quod in o 7.mnibus quae ad Religionem faciunt, per se est clarum atque evidens, ambiguum vel anceps reddi debet, per ineptas sorte conse
quentias, ac temerarias subinde cavillationes:quasi non in omnibus quae ad salutem pertinent, directe&expresse nos erudiat fal-
Viscus ille Dei Spiritus sed ambiguis phantasmatis humani cerebri salutis nostrae dogmata submittat. Quanta haec in Deum est injurial quantum pietatis hoc impedimentum Non ergo u tabivisAntiqui Sapientiae Antistites sunt explodendi vel cavillis temerariis excipiendi: quippe qui Traditiones illas Patriarchales omni studio conquisiverunt; vine non scripta erant olim, scriptas nobis tradiderunt. Unde passim,siquid rationem forte videbatur superare, Vetm sermo eli addebant, a Maiorib/u proditus ut apud Autorem lib.de Mundo H , ditum