장음표시 사용
101쪽
geneia sua debet regis auribus intimari, qui debet salutarem correpcionem adhibere, que correpcio non est specificanda ut regi pertinens nisi submovendo eum de elemosinis quarum rex est dominus capitalis, ut dicit, cano III, questione II, Si episcopus, ut recitatur II capitulo huius Quamvis enim doctores dicunt quod' hi dii ii .' 'primo debet probari dilapidacio et ea probata dari sibi deseci fadiutor ad finem litis, tamen iste sucus excluderet cor ς' η'ςδ reccionem domini secularis, ideo oportet ipsos exequilo in desectu spiritualis repositi, vel saltem elemosinas suas subtrahere quod nemo potest legaliter prohibere. Cui rogo, foret pertinencius disponere pro elemosinis progenitorum, pro bonis regni sic abusis, que eo ipso
debent confiscari, quam regi vel quis infidelis noni, dubitat quin patroni ecclesiarum maiorem solicitudinem apponerent pro elemosinis rectificandis in manu religiosorum abusis quam pro temporalibus proprie super-8 siue cumulandis uanto enim anima est prestancior
corpore et bonum patri prest ancius bono vi toto in 2 genere suo, debet fundatoris solercia circa talia esse maior Sed quia temporalis iuris vel commodi adquisicio acuit operantes, notat Archidiaconus ne patroni in tam necessaria causa ecclesie ex defectu stipendii sint segnes vel desides, quod hoc facient expense ecclesie . Preterea debent fundatores considerare quod bona Endowments
collata ecclesie sunt quasi thesaurUS depo Si tu quem lai up hieli
licet eis in tempore necessitatis repetere, quod Probatur hi du i ii lege triplici primo ex testimonio Leonis IV posito in cage of decretis XVI, questione VII, Contra sanctorum: Si inquit '*ςςδδ 3 fundatores ecclesiarum ad inopiam vergere ceperint, ab eisdem ecclesiis temporalis vite sus agi percipiant. Item XVII, questione ultima capitulo inali Quicumque, narrat Augustinus, quomodo quidam cum heredes non haberet, constituit ecclesiam beati Aurelii Carthaginensis episcopi
3 heredem bonorum suorum servato sibi usu pro tempore
vite sue, sed natis sibi liis episcopus reddidit sibi bona
data. In potestate, inquit Augustinus, habebat episcopus non reddere, sed iure fori, non iure poli. Si igitur iure poli non habuit episcopus ius retinendi donata, cum 84 illud ius sit ius divinum i contra quod non cadit dispen- facio, sequitur quod domini temporales habent ius po-b Cap. VIII. 29. Cap. XXIX. 32. . IV, cap. XLIII.
102쪽
DE CIVILI DOMINIO. CAP. XXII. tissimum in elemosinis ab ipsis vel suis progenitoribus collatis ecclesie inde Archidiaconus dicit quod episcopus non illegitii me alienavit bona ecclesie tum quia casus hic sub pietate comprehenditur in quo bona ecclesie licite alienantur, XII, r/eStione IL, Sacrorum, tum ciam bquia iuste alienum restituit. Authorities in ercio confirmatur ex decreto consilii Tholetani po-
iupp0xx f hi' in XVI, questione VII: Quicunque, inquit, delium p 0'pria devocione de facultatibus suis aliquid ecclesie contulerint, si forte ipsi aut siti eorum redacti fuerint ad io inopiam, ab eadem ecclesia Susiragium vite pro temporis usu percipiant; aliter enim non animarentur domini
temporales ad dotandum ecclesias nisi possent tempore necessitatis Subtrahere suas elemosinas, et illud non dare
secundum Archidiaconum in Rosario XII, questione , i, capitulo Certe super verbo austerre. Est austerre. Ex quo patet quod domini temporales possunt aufferre temporalia ab ecclesia quantumlibet regulari et multo magis ab ecclesia habitualiter delinquente. Et super lege illa fundat Archidiaconus, cum ecclesia tenetur subvenire Opauperibus et maxime a quibus beneficium recipit quod tenetur subvenire illis patronorum. Unde notaremus 84' argumentum Augustini secundum II De Vita Clericorum quod ponitur in decretis XIII, questione II, Si quis, ubi Augustinus dicit, cum sacerdos debet patrem iratum a filio et volentem ex hinc exhereditare placare filio reconciliando, quomodo, inquit Augustinus, ergo ut cum flio suo habeat pacem cuius appeto hereditatem. Videtur michi revera. quod illud sit turpe lucrum, ut patet III decretalium titulo finali. Verumtamen ne talis ablacio osit inprovida, modificat decretum: Hic, inquit, distinguendum est, quid iuris fundatores ecclesiarum in eis habeant et quid non Habent ius providendi, consulendi et sacerdotem inveniendi, Sed non habent ius vendendi vel donandi vel utendi tanquam propriis. Δ
2. Archid. Up. Deci . causa XVII, . IV, cap. XLIII. 8. Cap. XXX. 6. Archid. Sup. Decr. causa XII, . I, cap. Certe hunc locum non habet. 24. Cap. VIII. o. Rectius De Poen dist. V, cap. II. Oualitas. I. Decreti Secunda parS
103쪽
Ex quo patet quod habent ius et potestatem utendi in necessitatis tempore re aliis tanquam communibus bonis eccle Sie. Secundo moveret reges as ordinandum bonis in ample of
ecclesie pacis et prosperitatis regni tranquillitas. que iis i. hir'
secundum dictum proximo capitulo potissime stat in religionis observancia sacerdotum, declaratum est capitulo XVII IV huius ex testimonio beati Gregorii: Crisostomus eciam In Inperfecto melia XXX docetio idem exemplo multiplici, primo ex hoc quod Christus Ut rex ascendens Jerusalem primo omnium rectificavit 18b templum eiciendo ementes et ven i dentes, it patet Math. XXI, ut sepe exposui, exemplificavit in hoc regibus et dominis secularibus, ut ipsi vadant et faciant simii liter. Ad hoc enim Deus dedit eis potestatem, ut patet Rom. XIII. C Secundo ponit Crisostomus exemplum de stomacho Parallel qui existens cocus universalis locius corporis indiget elefo and therectilicacione assidua, ne ex eius discrasia propter de di0mδςb,
et ofectum alimenti residuum corporis pactatur Sic In OT tree.
pore Christi mistico est clericus preparans populo tanquam stomachus spiritualia alimenta Tercium exemplum ponit de arbore quam videntes in ramis arescere statim convincunt defectum esse originaliter in radice sic qua-2 cumque parte populi peccante est evidens quod causa huius sit vel omissio vel commissio sacerdotis. Totum enim corpus ecclesie quod tenetur se iuvare reciprocedebet secundum partem sanam corripere huiusmodi sacerdotes. Unde Luce XIX, 46, 47 postquam Christus 3 flevit destruccionem Jerusalem statim ascendit in templum et cepit eicere vendentes in templo et ementes, dicen Sillis: Scriptum est Domus mea domus oracionis St. VOS autem fecistis illam speluncam latronum. Et erat quottidie doceri in templo, principes autem et scribe sacerdotum
3 et principes plebis querebant eum perdere. Super quo dicunt sancti doctores et specialiter beatus Gregorius 18b omelia XXXIX libri II; quod maxima ruina populi l exculpi sacerdotum fuit. ideo irim, omnium arguere illos cepit omnis autem Christi accio est nostra in-
o Struccio. 8. De Civ. om. II, 238. . Chrvsostomus I. c. 37. St. Gregorii In v. lib. II, Hom. XXXIX, Opp. tom. I, 646.
104쪽
DE CIVILI DOMINIO. CAP. XXII. Quotlibet sunt talia scripture, racionis, doctorum et legum testimonia que sepe repecii et sunt in practica sepius repetenda. Et sic intelligendus est Augustinus Epistola XXXIII ad Bonifacium. Quis inquit, mente Obrius nostris dicat regibus: Nolite curare in regno vestro a quo teneatur vel oppugnetur ecclesia domini nostri, non ad vos pertineat in regno vestro quis velit esse sive religiosus sive sacrilegus quibus dici non potest; nonne ad vos pertineat in regno vestro, quis velit SSe pudicus, quis inpudicus ac si Augustinus argueret cum adulteri a Iopro pacificacion. populi humanis legibus puniuntur, quomodo sacrilegia que eidem paci plus obviant permittuntur inde ponit exemplum de quinque regibus qui lassem iam punierunt, ut patet III huius, et VI capitulo. Et super isto fundamento fundatur dictum si ibitori III Ethi mologiarum in fine quod ponitur in decretis XXIII questione V Principes seculi nonnunquam infra
eccleSiam, inquit, potestati ad te culmina enent, ut per eandem poteStatem necessarie non essent nisi ut illud quod non prevalet sacerdos e scere per doctrines sermonem opotestas hoc impleat per discipline terrorem; sepe enim per regnum terrenum celeste regnum proscit ut qui intra ecclesiam positi contra dem et disciplinam lagunt rigore i 8prin Cipum conterantur. Ecce quomodo principes seculi debent de infidelitate punire et per consequens cognOScere ab quam noticiam habere tenentur a Christo, si non habent ab aliquo sacerdote. Unde subditur: Cognoscant principes seculi Deo se debere esse racionem reddituros propter ecclesiam quam Christo tuendam accipiunt Nam sive
augeatur pax et disciplina ecclesie per deles principes Sosive solvatur, ille ab eis racionem exigit qui eorum poteStali suam ecclesiam credidit. Unde ut alias diffuse ostendi iurisdiccionis confusio non impedit quin domini
seculares tenentur in causa Dei clam quoad vocatos Sacerdote cognoscere; nam secundum sentenciam huius 3b sancti doctoris omnis sacerdos peccans mortaliter in-
4. St. Augustini Opp. to m. II, 6, i Ep. LXXXV). 14. Rectius ut videtur De Civ. Dona. I, 4. 15 Cap. XX. Et est Isidori lib. III de summo bono cap. LlII.
105쪽
iuste occupat quicquid habet et per consequens pertinet ad regis officium te temporalibus regni sui iustici e
D Unde sidorus V Ethi molog capitulo XXIII: Nes, in quit, a recte possidendo, ius a iuste possidendo hoc enim iure possidetur quod recte, hoc recte quod iuste, hoc iuste quod bene quod autem male possidetur, alienum est. Male autem possidet, qui e suis male utitur et aliena pre-i8b sumit, possidet autem iuste qui non utitur cupiditate;
io qui autem cupiditate tenetur poSSeSSuS S ut OSSESSOr. Ex qua sentencia bene rimata videri poterit quod The reater piorum principum foret maior par POSSeSSionum qua endowments clerus dotatus occupat, si cum paribus iusticia canonica ''VJρ ζ.
i, temporalia quam pacienciam vel aliam virtutem quamcunque in se vel populo ut sic cadit ab eorum dominio, sicut omnis religiosus vivens seculariter qui vel querendo vel mercando innititur turpi lucro, ut patet III decretalium in fine. Est autem lucrum nimis turpe clericum et de bonis pauperum perquirere sibi redditus per se vel alios. Et istud ut videtur michi pertinet ad dominos discutere, cum habent bona illa dirigere, et si oportet racione capitalis domini pugnando defendere. Ad quid, que so diceret canon XV questione VII Filiis, quod post et desidiam episcopi et metropolitani in corripiendo sacerdotem patronus conqueri debet regi, nisi ad regem pertineret ipsum corripere Ad quid diceret beatus Jeronimus super Jeremiam illud positum in decretis XXIII
questione , ut tetigi proximo capitulo: legum, inquit,3 est proprium facere iudicium atque iusticiam et liberare de manu calumpniancium is oppressos et peregrino, i 86 pupillo vidueque qui facilius opprimuntur a potentibus
prebere auxilium. Et infra sub auctoritate Cipriani sic dicitur: ex debet furta cohibere, adulteria punire, impios 3 de terra perdere parricidas et periuros non Sinere vivere,flios suos non sinere impie agere, nisi dicta execucio extendi posset in casu ad clericos. Nec presumpserunt aliqui doctores docere quod iste Foli ofleges sunt abrogare vel quod non debent in quantum ui. iii flagino curaque magna desidia prelati ad clericos se extendere, O OWer Ver
cum contra u nature foret quod rex debet pacificare
106쪽
DE CIVILI DOMINIO. CAP. XXII. rempublicam et iustificare iniuriantes pauperibus regni sui, et tamen non differt habere potestatem Super nece Ssariis Simum antecedens, cuiusmodi foret rectificacio facinorum et ab usuum sacerdotis, puniat igitur rex tales dimissos a pontificibus, de quanto perturbant rem bpublicam, sicut papa punit eos de quanto committunt contra Deum iniuriam, nec videtur quod aliter stabit
di. . .. escio moveret reges ex caritatis communissima que
alitis, an est in dispensabilis ex nature qua tenentur egenis opera Iob 649 6' ἡ misericordies impendere, it patet math. XXV. Cum igitur alia sint opera misericordi corporalia que sunt Visito poto, cibo, redimo, ego colligo, Condo,
alia autem opera misericordie que ultra omnem pro- porcionem a l cionabilem sunt operibus misericordi 186 corporalibus meliora et ab omni homine districcius requisita, patet quod domini temporales tenentur ipsa clericis in tempore necessitatis impendere iuxta dicta . . . capitulo Uius V. Elemosina foret docere clericos per ablacionem temporalium Occasione quorum ab V 2oSOrUm peccant graviUs, igitur seculares domini sic
The spiritual Sunt autem Septem opera misericordi spiritualia que
corporatibus correspondent, Sc1licet docere ignorantem, consulere dubitanti, consolari tristem, corrigere peccan ab
tem, remittere offendenti portare pacienter molestias iniuriantis et generaliter orare pro omnibus sed specialiter pro mortuis iuxta hoc metricum: Doci, O HSul. CaSt . Solare, remitte, fer. Ora. ' bisὸ jV- άhr' Sta autem opera misericordi sunt in potestate cuius Sospiritu a wortis libet viatoris, ride, des istis requirit Deus districtum iudicium et specialiter de correpcione fraterna. Ut Patet Math. VIII et exponitur . . . Sicut tota miseria corporalis viatoris lapsi reducitur ad tria genera, scilicet ad defectum in alimento, ad defectum in tegumento et 3, Giving meat defectum in accidentali corporis iocumento, propor- eorre pondk cionaliter est in homine interiori licet subtilius. Into eactim an alimento enim sunt esuries et sitis quibus correspondent
pastus doctrine catholice et consilium recte 1 e prior
i. Cod. rc pauperibus. 33 expo=ritur Sequitur lacuna. 38. Cod. correspondentCr.
107쪽
CAP. XXII. LIBER TERTIUS. 46 ii 86, est i generalior et grossior quam alii et posterior spiritualior atque subtilior in arta semita quasi potus. In tegumento sunt in dulci et hospitacio, quibus cor Clothin torespondet correpcio superinduceni virtutem que Si est 2,tibu vestis anime, et consolacio oriens super fidem, Spem et caritatem, que constituunt domum anime et alias virtutes morales.
Accidentale vero corporis nocumentum Stat in duobUS, visi ting the
scilicet in infirmacione et in carceracione; sed dupleX ta .h.is fio principium nocendi ab intrinseco, quibus correspondent injury iniurie dimissio quoad visi tacionem infirmi et tribula-cionis virtuosa passio quoad recepcionem in carcerati quando enim quis miti modo dimittit iniurias, sanat ea livore et ira intrinsecus, quia Proverb. XVII, 22:15 Animus gaudens talem soridam facit; et sanat vulnera ac discras iam in animo inimici, quod est spiritualiter visitare pati autem iniurias hostium est dare precium pro spirituali in carceracione, cum Romanor. XII, Odicitur: Si esurierit inimicus tuus, ciba illum. Et sequitur et Sic carbone ignis congeres Super caput eius; quod est magnum precium redempcioni spirituali conveniens. Oracio vero abscondita correspondet fossioni et omni turnia the
eorum directum suffragium. Et omnia ista fundata in et caritate impendit christianus proximo eo ipso quo debite conversatur. Ideo de istis fundatis in lege nature commissiva examinabit Deus bonos et malos in finali iudicio; et sicut amor istorum operum traxit iudicem ad incarnacionis adventum, sic amor et odium eorum erit 3 materia ad finaliter iudicandum. Cuius triplex racio ponitur, quia iudicium misericordi consequitur opera misericordie, ut dicit Christus Math. V, 7: Beati misericordes, quoniam ipsi misericordiam consequentur, et Jacobi II, 13 Iudicium sine misericordia illi qui non facit miseri-35 cordiam. Consonum est igitur quod iudex iustissimus ostendat sic iusticiam sui iudicii.
Secunda causa est Sicut nemo intrabit ad cenam novissimam nisi superinduerit caritatem, sic nemo excludetur nisi propter defectum vestis huiusmodi nupci-4o alis cum igitur perlacci illorum operum vel defectus eorum et caritas vel eius privacio consequuntur, Signanter explicantur hec opera que sunt manifesta iudicia cari-
108쪽
DE lVILI DOMINIO. CAP. XXII. tatis. Nam . Johannis III, 7: Qui vidit fratrem suum
necessitatem habere et clauserit iscera sua ab eo, quomodo caritas Dei manet in illo Qui non diligit fratrem suum i quem videt, Deum quem non videt quomodo po- 8test diligere 2 5Tercia causa est quia iudicium sicut erit manifestum, ita erit eius iusticia manifesta, unde et inspecta nunc autem testes copiosissimi de operibus, nunc et eorum defectibus, ideo iudex non iudicabit in causa pure propria, sed in causa sui populi, quem debet in iusticia oregulare; propter tales causas requiret Deus in nati iudicio districtissime ab omnibus christianis de istis Septem Spiritualibus operibus misericordie, ideo illi qui preSunt tenentur aes illa precipue Unde Ecclesiastici
XVII, a Deus mandavit illis unicuique de proximo suo. 15God has Quilibet enim christianus tenetur indispensabiliter proximo havreare ne SU Opera miSericordie rependere pertinenter ad potes- of di Othζr tatem et dona que Deus ad hoc restiterit. Et sic lex canonica de insolencia refrenanda, ex civilis de pace stabilienda sed precipue ex evangelica de dileccione Iofraterna moverent reges ad ecclesiasticos misericorditer castigando S. Nec movet fucus Sophisticus quo dicitur domino. seculares non debere clerum corripere nisili i iii dui fuerint iusti Volentes melius expendere bona ecclesie Di ii ul*r , quam tales clerici sed ista disposicio deficit, igitur et et b
iurighteolis, debitum corrigendi. Patet quod falsum assumitur; e
bent enim corripere Sive Querint rusti 1Ve 1USti, non 8
debent corripere ut iniusti, quia debent esse iusti sed servata iusticia iustum opus faciunt clam si iniuste. Unde si iste fucus moveret nos, per idem non mini 3o StΓaremus Sacramenta nec reciperemus a subditis bona ecclesie, quia non sic faceremus nisi iuste, sed sumus plurimum iniusti, sicut supponimus dominis Secularibus, igitur conclusio. Sicut igitur in faciendo opus misericordi vel elemosine tribuendo debet caveri pocrisis, bsic in faciendo opus misericordi vel elemosine auferendo debet caveri fastus, gelus vindicte atque cupiditas et intendendi caritative misericors relevacio proximi, quoad intellectum speculativum per doctrinam, quoad intellectum
S. Hic locus corruptus est Fortasse sicut estes . . . sic . . 3. Cod. r
dilixenter suprascriptum misericorditer 22. Cod. quod.3. l. oh. IV, 2O.
109쪽
CAΡ. XXII. LIBER TERTIUS. 463 practicum per consilium, quoad assectum deponendo tristiciam per consolacionem, quoad peracionem iniustam in quantum procedit ab inordinata voluntate per Supernam correpcionem, in quantum Secundum talem iusticiam respectatur in proximum per debit dimissionem, quoad gravamen conveniencium preter peccantis intencionem per prudentem supportacionem iuxta illud Rom. XV, I Debemus nos riniores in sirmitates aliorum portare, iuxta illud Gall. VI, et Alter alterius onerai 87 portate quod consistit non in assensu ad facinus sed in continua et solida medit acione, sufferendo recalcitrantis iniurias, sicut medicus ligat amicum et scindit vel cauterigat eciam exprobrantem. Sed quia offendimus in Deum, cuius offense inpertinensi best nobis remissio, nec superest pertinencius suffragium mortuo quam devota racio, ideo debemus pro singulisper devotam oracionem petere auxilium a Domino, ut ipse iniciet auxilium suppleat defectus reciprocos
et Ex istis alias: Si Deus voluerit, diffuse fundabitur It is ron to
quod iniustum est aut ferre a regibus et piis patronis ait bii i .
ius presentandi Sacerdotes doneos ad curam et prepo righ
situram spiritualem suo domin 1O tenentur enim person to
reddere racionem. Igitur iniquum est ineptos ipsis in-25 vitis inducere. Unde iura limitant eis ius presentandi ydoneos, ut patet VI questione VII Decernimus et ca- pitulo Monasterium cum multis similibus. Consideret igitur rex et quicunque Secularis repositu quomodo durissimum iudicium iis qui presunt et in die iudicii.3 specialiter de doctrina vite verbi et operis consideret secundo quam faciliter et tute debet et sufficit subtrahere suam elemosinam vel defensionem a clerico iniuriante 87' pauperibus, ne peccatis eius consen ciens lis regravetur crimine alieno. Et credo quod exasperabitur ad abusas 3 elemosinas subtrahendum. Nam nec vetati sacerdotis dignitas nec excommunicacio nec aliqua ecclesiastica cenSura, cum non ligat in casu isto quoad Deum, debet retrahere alieni execucione huius et legali sic enim David ampliavit cultum sacerdotum quem Saul eXtinxerat,
26. Cap. XXXII et XXXIII. I9. Sap. VI, 6.
110쪽
DE CIVILI DOMINIO. CAP. XXII. Example rom ut patet . Paralipom. XXIII et infra, sic Salomon de-ψ b. dio, ii 'ε posuit ad stabilimentum regni sui Abiathar summum pri*βῖ pontificem, ut patet II Reg. II; sic Ezechias I Reg. XVIII, sic osias IV Reg. XXII destruxerunt errata a
suis progenitoribus et rectificarunt in sacerdotibus cultum Dei. Et demum Christus omnium illorum filius destruxit blassem os presbitero Judeorum XLII anno post ascensionem 'per Titum et Vespesianum principe Romanorum, dicente Gregorio Omelia I. ubi supra: Post domini ascensionem et post necem Iacobi, qui I Stumes appellatus, io suscitavit Dominus adversum Iudeos Romanorum principes Vespesianum et Tytum, patrem et lium iusto Dei iudicio agentes ut qui patrem et lium necaverit a patre et filo necarentur. inde historia horum legitur devotus Tytus dixisse cum vidisset cadaveribus mortuorum valles ibrepletas et totam patriam ex eorum fetore t corruptam: 88'Flens, inquit historia, levavit manus ad celum dicens: Domine Deus, tu scis, quod ego hec non facio. Et sic post dolacionem ecclesie legitur multos devotos imperatores rectificasse Romanos pontifices, et sorte si in Iograta irreligiositas nostrorum pontificum, secUndUm quam The QR J declinant a Christo, vergentes ad seculum, foret cum
endowment irreligiositate predictorum pontificum inposita, equestratu lo hesi V libere ex Opposito pena oblacionis vel detencionis tem
poralium iuxta posita pene quam predicti pontifices ab
sustulerunt non in minima arena maris, hec pena sua
culpa iravior appareret Considerarent rigitur reges, principes. ymo milites ut sunt tales quod ex voto
tenentur defendere matrem suam gladio corporali. Considerent secundo quod maius periculum matris sue stat oin sacerdotibus abalienatis retrorsum, qui bona pauperum, ymmo ecclesie, tanquam alieni filii ecclesie malignanctum rapiunt et disperdunt, ut dictum est capitulo XIV huius V. Et ex illis concludant gelo prosperitatis vi et patri debitum sui officii in effectum. 35N wron Sed contra istud arguitur ercio obiecti promisso i 'hrimund of Superius XXXVII capitulo III huius. Videtur enim quod domini seculares superstites iniuriarentur progenitoribus suis fundantibus illas ecclesias spoliatas et hoc in bonis
Q. Cod. ubi deest. Non est Homilia IX sed XXXIX; sed et hic locus ibi deest 30. Cod. spoliare.