장음표시 사용
71쪽
Quia civilitas est differen cia distinguens dominium lia it is o
clericorum a dominio laicorum multiqUe de OStri dominion
ignorant terminum, alii autem nituntur tam seculariter dominari ut layci propter confusionem duplicis dominii: ideo videtur expediens preter dicta capitulo X huius et infra expressius exponere, quid est civiliter dominari. Hi enim dicunt quod non est terminus iuris, et hii nimis laxant terminum, sicut sub illo fuco nimis laxantio dominium dicunt enim, quod civile dominium, civiliter dominari, sicut totum genus civilitatis a civitate trahit originem et ipsa a ciνe, ut narrat anu ensis in suo Catholicon allegans ad hoc Hugucium, Papiam et alios multo grammaticos. Cum igitur civis sit persona hominisibin unum cum aliis societatis vinculo adunata, pateti' quod civiliter bivere est vivere legaliter in communi. Unde ecclesia catholica est celestis civitas Jerusalemque est ecclesia triumphans, et civitas terrena que Stecclesia militans cum suis partibus et sic secundum duo et capita est dare duplicem civitatem scilicet civitatem Dei et civitatem dyaboli, ut patet ex processu Augustini in De Civitate Dei. Ex quo patet quod in Statu innocencie et in Stat The se of the beatitudinis est perfectissimum civile dominium; nec 'hόἡb yjφ' ab prima civitas cepit a Caym, sed ab Adam. Ista autem limitation. equivoca laxacio licet inmisceat multa, vera tamen mere decipit ex insolita et inpertinenti equivocacione super may be
Iunclamento sophistico undata et demum at Sa l Umm lose allcommi Scet, nam verum est analogice extendendo ter m*'ning
3 minum, quod quilibet spiritus racionali cum suis sub Si Stenciis, potenciis ac racionibus est quedam civitas, verum est clam quod celum est nativitas sicut spera corporalium propter inhabitacionem ecclesie militantis, ymmo totus iste mundus sensibilis nedum potest dici 3b civitas, sed tugurium vel domus domini iuxta illud Baruch III, 24 O Israhel, quam magna est domus domini
Opus supra laudatum Catholicon nominatum impressum est ΝUrenbergae apud Antonium oburger. Vide ibidem sub voce Civito, civitas, civis. Citantur ibidem Hugucius et apias.
72쪽
DE CIVILI DOMINIO. CAP. XXI. et ingens locus possessionis eius; sed insolitum et inpertinens materie poletice est vocare omnem hominem
vel angelum civitatem; inpertinens est eciam eidem Pi
materie vocare omnem societatem fidelium civitatem sic
quod quelibet domus vel da milies vel collegium vel
comitiva christianorum in Anglia sit civitas Inpertinens est clam iuxta poletice vocare omnia iura iura civilia, Omne leges vel causas civiles, cum tamen ista et quotlibet similia formaliter consecuntur; nam iuxta grammaticam allegatam omne tale est civile quod est pertinens civi lotati. Cum igitur omnis pars vel forma accidentalis mundi sit pertinens civitati, videtur quod omne ius, omnis lex vel causa sit civilis omnis enim lex est vel lex civitatis Dei vel civitatis dyaboli. Nec fiet hic hoc sophisma: Hoc ius est civile, hec lex vel causa est civilis, et tamen ibnec ius est civile nec lex aut causa civilis. Idem enim iuxta fundamentum gramaticale est lex civilis et lex 17 a pertinens civitati. Cum igitur omne ius, lex vel causa sit pertinens civitati celesti vel terrestri vel toti mundoque est civitas prima post Deum, sequitur quod omni Siso lex vel res nominalis sit res civilis, sed ista non videtur civilis opinio. Item, iuxta illud omnis doctor theologie vel iuris
canonici foret doctor iuris civilis, consequens contra leges Oxoni et per consequens j contra leges civiles. 72' Consequencia sic probatur Omnis docens ius civile est doctor iuris civilis sicut patet ex grammatica cui post cio ista innititur, omnis doctor theologie vel iuris canonici docet ius civile ergo conclusio minor patet ex grammatica doctoris et ex hoc quod omne ius est ius civit eoo
statutum Oxonie, ad quorum defensionem gramaticalem
astringitur loquuntur aliter: Quid credimus si ego dixissem implicite quod omnis sutor vel artifex abiectissimus manualis ymmo omnis res mundi foret doctor iuris civilis et per consequens ipse pedagogus rudis grammatice 35 What law is foret ut sic doctor iuris civilis. Ius enim in sua communitate vel est constans et perpetua voluntas vel unicuique suum tribuere, vel ars equi vel boni que a iubere derivatur, quia iubet bonum, ideo omne iustum Secundum istam gramaticam foret ius civile, quia docet, et iubet olegem civilem, quia ars est. Nam docere competit omni homini, ymmo omni rei et per consequens omni homini
3o Cod. statutatum 32. Hic aliqua deesse videntur; ib. Cod. si eo.
73쪽
competit, ut doceat ius civile. Ad quid ergo laboraret scolasticus pro hoc gradu, vel quis timeret deponere pro habilitate doctoris civilis, cum omnis homo sit humili . . . Item, fundamentum videtur claudicares ex ruditate e must not
i et grammatice putans si ali l cui competit et hi mologia et ij i6 6hios
derivacio, tunc et Specie derivati. Et cum constat quod diffinici ac descrip cio diri erunt a specie derivacionis ac et hi mologie et in natura multa originantur a pluribus cum quibus non coincidunt in natura aliter enim quotio libet esset dominus), non igitur sequitur: lapis dicitur et hi mologice quasi ledens pedem Petrus cespitans edit pedem ergo Petrus est lapis, tunc enim omnis scandalis an se vel alium foret lapis, nec sequitur homo dicitur ab humo, omnia terre nascencia ymmo mixta procedunti, ab humo, ergo omnia illa sunt homines nec sequitur: lex dicitur a ligando ergo omnes errores lecti Sunt leges
et sic in quotlibet exemplis similibus in quibus gramaticaliter et inerte innitens confunderet omne lingua S, ymmo ex inercia verborum confunderet policias utensa termini cum quibus . . . tractatus ad sensus equiVoco Sex rudi interpretacione 'thi mologica vel derivacionet Unc preter Sensum communiter usitatum. Item, ex isto
fundamento sequuntur quotlibet conclusiones insolite, ut puta Sicut nemo potest dampnari nisi doctor iuris civilis, hich may
et sic nemo potest Salvari nisi preSbiter eculariS Prima conclusions.
pars patet ex hoc, quod doctrina quandoque sonat in I 72 malum, ut Deuterono m. XX, 18 precipitur me breis occidere sex civitates, ne, inquit, doceant o cuncta ab hominaciones quas ipsi operati Sunt et Apoc. II, 4 HabeS 3 illic tenentes doctrinam Balaam qui docebat Balac mittere scandalum coram liis Israhel. Nec solum doctor extenditur ad homines, sed principaliter ad Deum et con- Sequenter ad quamlibet creaturam. Sic enim loquitur sanctus Job XII, 7 Nimirum interroga iumenta et do-3 cebunt te. Nam docere non est aliud nisi movere naturam disciplinabilem ad noticiam veritatis, qualiter dicitur Prov. VI, 6 Vade ad formicam, o piger, et considera vias eius et disce Sapienciam.
Ex istis colligitur quod nemo potest dampnari nisi faciat malum et per consequens nisi doceat implicite vel explicite hic vel in inferno ius civitatis dyaboli.
3. Cod. humilis te is sive centis . 2 pedem in cod. I. quibus Sequitur lacuna trium vel quatuor literarum. 23 usitatum hic verbum deest i. Cod. illuc.
74쪽
DE CIVILI DOMINIO. CAP. XXI. Secunda pars patet ex hoc, quod presbiter dicitur a prebere et iter, cum ergo oportet omnem salvandum prebere iter aliis vel saltem sibi, ut incedat in viis Domini, patet iuxta dictam grammaticalem quod oportet Omnem SalvandUm esse presbiterum, et secularem oportet Omnem rem esse quia de hoc seculo vel futuro, sequitur eciam quod nemo nisi secularis dominus, ut puta rex vel imperator in hoc quod prosequitur secularia est i 72deria est salvandus oportet enim omnem talem dominari appetitui sensitivo et per consequenS regere vire SV a Ioimperando ipsis ut serviant racioni. E cum oportet omnem salvandum habere Spem et per con Sequen desiderium bonorum futuri seculi, patet secundum dictam gramaticalem stulticiam quod nemo nisi prosequatur secularia desideria est salvandus istam autem nescivit id conclusionem Apostolus, cum Thit. II, 2 docet secularia desideria abnegare, I Cor. VI, 4 Secularia iudicia respuere, nullum militem Christi se in secularibus implicare. Et ad istum sensum inhibetur in fine tercii decretalium omnibus clericis negociis secularibus intendere monachis et oinhibetur sub pena amissionis temporalium seculariter Vivere et tamen iste doctor procreator monachorum dicit quod oportet omnes vivere seculariter. Hoc enim est consonancius monachis viventibus in deserto vel sub divo, quam vivere civiliter quid ergo valet dicere, quod et omnis latomus faciens pontem sit pontifex, omnis histrio vel homo mirabilis sit papa, omnis christianus Salvans se ipsum sit dominus Jesus Christus, omni natura racionalis videns sit Deus, et sic de multis que stultum 73 foret discutere. o Civilisule is no Dimittendo igitur illas verbales instancias fundatur
' i. mu simul modus loquendi de dominari civiliter, ut probatur
i ζζζββ r error dicencium quod est terminus iuris sicut aliorum
dicencium, Si aliquid est, tunc ipsum est 1V1liter, Sicut
si aliquid est, tunc ipsum est legaliter. 35 Pro cuius declaracione necesse est notare distinc cionem iuris positam in principio decretorum, quod iurium ali-
2Ο. Recti Us Decreti Sec pars causa XXXIII, qu III, dist. VII gotium; sed et videas Dec. III, pari. De Consecr. di St. V, cap. XXXIII. 37. Decreti Prima pars dist. I, cap. VI. Archidiaconus, i. e. Guido de Baisio, Rosarium ed. Venet. 577 Comm.
75쪽
quod est ius naturale, aliquod ius civile, et capitur illa divisio ab sidoro, tymologiarum capitulo IV non autem intelligenda est illa divisio ac si quis diceret
animalium quoddam est homo, quoddam animal cum , dyro pertinens, ergo est in suas specie oppositas et percon Sequens non omne ius est ius civile et ideo dicit Archidiaconus quod iste sunt tres specie iuris et conformiter intelligitur de divisione legis quam decretum distinc cione prima recitat sub auctoritate si dori sero Etymologiarum V capitulo: omnes, inquit, leges aut matural rdivine sunt aut humane divine natura et humane moribu divin. ho conStant, non quod membra ista ex eqUo coincidunt sed V*ὸ ' ex opposito distinguuntur, cum ius nature quod et tu. The law of evangelicum vel divinum sit ius pure in StinctUm natu Te o unde oni, non constitu cione humana causatum vel habitum quod tui alba an d
ius ne dum est commune civiliter nacioni, sed civiliter natura and Viventi et civilibus nature cuius species sunt secundum 'in δ' 'Specie creaturarum, ut ius evangelicum est ius naturale specie humane, quod Archidiaconus vocat ius racionale, et quia ut dicit naturalis racio suadet quicquid in evangelio continetur, supte de lege morali, ut dile ccione Dei et
proximi et sic est species iuris naturalis Ius vero gencium est ius positivum in mediate ex iure nature pro neceS-sariis natures lapses humanitui adinventum secundo et est proximum post ius nature medians inter ipsum et ius civile, cum non sit secundum Archidiaconum nisi conclusio elaborata ex iure nature tanquam principio et necessitate nature lapse ut minori, cuiusmodi sunt iuri humani circa empcionem 4 vendicionem 3 et talia que oportet quasi omne genus hominum excercere Notandum tamen quod ius gencium quandoque accipitur tanquam genus iuri civilis, et per conseqUen Ssuperius ad quotlibet ius civile, ut videtur Christum loqui Luce XXII, 26: exes encium dominaritur eorum,3 et consonat signacio terminorum quandoqU Vero accipitur pro specie iuris humani iuri civili opposita cum 3 sit in mediate ex iure nature t elicita ad ius civile fundabiliter requisita et conformem distinc cionem oportet
2 Cod. Ethicorum Correxi. Sic et infra p. 44o. 3 5. Fro sic).IQ. Cod. racionabile. 24. Cod. ad iumenturn. 37, 38. Cod. fun-aabitur requisita.
Io Cap. I. 26. Archidiaconus ad capit. Ius autem naturale. Loosely quoted.
76쪽
DE CIVILI DOMINIO. CAP. XXI ponere de iure nature Natura enim prius ordinat quot libet ius humanum. Unde oportet volentes distinguere ista iura cognoscere legem status innocencie et legem superadditam nature lapse, et secundo notare que lex humana primo et immediate elicitur ut leges hominum generales, et que mediate ut leges private vel particu- Civil la is a lares. Unde ius civile est ius particulare positum ex iure
founde on the nature et Iure genCIUm, a Stabiliendum proprietatemati Dor zi6, POSSeSSὶOm humanitu conStitutum unde secundum Archi-ior maintaining diaconum dicitur civile, quia a duabus civitatibus scilicet io' opopeely Atheniensium et Lacedemoniorum duxit originem, et illud iugitivied in est magi remotum a iure nature quam ius medium, It is appotiate quod est eius principium sicut ius nature est primum
separate state principi Um omni Um allorum. Ipsum autem Ius civile' ςj y intendit proprietati preter ius nature quamVi gencium. I, Et iste videtur sensus sidori et decreti quando dicunt quod ius civile est ius quod quilibet populus vel
civitas sibi proprium divina humanaque causa constituit; et propter hoc quod ipse populus vel civitas constituit differt a iure nature quod sola natura constituit, et per Ohoc quod populus i constituit sibi proprium distinguitur
a iure gencium, quod est communes cuilibet viventipolitice, et per terciam differen clam quod divina humanaque causa constituit lex civilis, tangitur eius causa finalis, quia secundum Archidiaconum si a lege nature ab n aliquo discordet non erit lex sed legis corrupcio, et per consequens oportet quod omnis legis civilis consti- tucio sit ad reverenciam Dei et utilitatem hominum. Si inquit Archidiaconus, aliquid contineat contra Deum vel homine est repellendum. Isti doctores iuris civilis et o canonici nescierunt istam subtilitatem grammatices aliquod est ius civitatis, tunc ipsum est ius civile, vel quod aliquale aut humana potestas dispensat in aliquo contra Deum. Unde distinc cione II decretum epilogat omnes, inquit, hee Species secularium lexum partes sunt. Nam ius humanum 35 quod sidorus vocat constitucionem et legem Secularem habet quolibet sensus, ut patet distinc cione II secundum distinc cionem parcium civitatis, de quibus VII Politicor.
Ib quam ius Cod. quamvis. 7. quod Cod. qui. 8. Od.: divina t.
Io Super Decr. I, dist. I, cap. Ius autem naturale. 7. Decreti Prima pars dist. I, cap. VIII ab Archidiaconus ad capit. Ius autem naturale Gratianus ad dist. III.
77쪽
et secundum distinc cionem policiarum, de quibus III 'Politicorum, ut declarat Archidiaconus. Et conformiter ad istam divisionem legis loquitur Aristoteles primo Rethoricorum XI 0 Lex, inquit, hec propria, hec autem, communis, dico autem propriam Secundum quam Scriptam
civiliter vivunt, communem autem UecUnqUe non Scripta
aput omnes videatur. Unde infra capitulo XV dicit, i 74 quod lex propria est Singulis determinata ad se ipsos,
sive scripta sive nou scripta, communem autem Ueio Secundum naturam quod probat ex hoc quod illam amant omnes consen cientes in ipsam. Unde V Ethic. capitulo XII ponit duplicem differenciam harum legum: prima quod lex nature est ubique eadem apud omnes, lex vero positiva artatur secunda quia lex nature peri se videtur ut principium demonstrandi, lex vero positiva elicitur opinative ex lege nature viri circumstanciis particularibus racione quarum capit multiplicem arietatem; et sequitur opinionem ad istum sensum exponit Aristotelem sanctus Thom RS.
2 Ex quibus videtur quod iste sanctus theologus et iste magnus philosophus qui tam crebro inculcant civile et civiliter nescierunt fundare istam argu ciam: Ista lex est pertinens civitati ergo est lex civilis. Nam lex nature communis omni homini. maxime tertinet civitati et ab tamen uterque distinguit cum canonistis inter ipsam et legem civilem. Sicut ergo non sequitur homo creavit mundum ergo creavit ipsum humanitus, ita non sequitur iste civis celestis vivit inter homines, ergo civiliter, dicente Aristotele capitulo IX' quod solum politicus3o operativus vivit civiliter, propter quod, inquit, civiliter conversari hos solum dicunt soli enim operantur isti, super quo dicit sanctus Thomas quod solum ipsi, qui 17 subiecti sunt pruden cie politice, que t est circa singularia operabilia cuiusmodi sunt exequentes leges positivas 35 dicunt conversari civiliter. Unde X Ethicor. VIII capitulo distinguens inter felicitatem politicam vel practicam et felicitatem specula-
4. Reth. I sic). . autem Adde uico. b. Cod. principia mp'rtu I8. sensum Adde quem I. civile Adde ius.
a. l. c. dist. II. 4. Cf. Rhetorica ad Alexandrum, cap. et Rhetorices I, cap. XV. E. Arist. Eth. icom V, cap. V. ii 29. Cf. Aristot Polit. IV, cap. I et saepe alias. 36. Eth. Nic. l. X, cap. VIII oosely Uoted.
78쪽
tivam quam probat multipliciter meliorem dicit quod vita activa politici que est civiliter conversari distinguitura potentatu et honore tamquam medium a suo fine;
et ista tria dicta Aristotelis de conversari civiliter docent quod penes ipsum solum secularis activus libere subiectus legi civili vivit civiliter. Unde II Politicorum capitulo primo dicit, quod non omnec inhabitantes civitatem sunt cives simpliciter, ut patet de advenis, Servis, pueris et senibus. Civis autem simpliciter est pars civitatis, habens potestatem iudicandi in eius negociis et princi 1 opandi in eadem inde illi quibus non licet assumi ad
talia officia non sunt cives civis autem secundum Aristotelem dicitur equivoce vel analogice et non pure uni voce
propter equivocacionem et prioritatem ordinis quadruplicis poli cie, scilicet democracie, oligarchie, aristocra cie et ibmonarchie. Est autem democracia civilitas in qua plures communes vel paupere principantur; ligarchia autem in qua pauci principantur secundum divicias, aristocracia in qua pauci principantur secundum virtutes, j multitudo T 'vero non variat speciem poli cie, sed paupertas, divi cie et o atque virtu S. Monarchia autem est, in qua unicus principatur, ut dicitur es Rethoricorum VIII ' capitulo. Si igitur civis dicatur equivoce secundum gentilem philosophum quanto magis Secundum theologum, qui vocat omnes celestes spiritus cives celorum et ipsos celos tam Ilocantes quam inhabitantes civitatem iuxta illud Apoc. XXI, 2 Ego Iohannes vidi civitatem sanctam Ierusalem novam descendentem de celo a Deo paratam Sicut sponsam ornatam viro suo; et illa est triumphans ecclesia, non solum hominum, sed eciam angelorum qui sunt magis odomestici incole huius regni quam homines citra Christum, quia prius et principalius accepti a monarchia in hereditatem huius regni; homines autem diu reclusi tanquam inimici mediante ministerio angelorum accepti sunt in cives sanctorum, ideo dicit Augustinus in Enchi 3bridion quod ecclesii ne dum Si congrecacio hominum fidelium, sed eciam anhelorum; ipsi enim sunt cives fidelissimi domus Dei ex quo patet ignorancia exten Seloquencium ac inpertinaciter evocancium in dicendo, quod prima civitas sit in paradiso de Adam et Eva con ino
6. Arist. Pol. III, cap. I. 22. Rhetorices lib. I, cap. 3'. St. Augustini Opp. Om. I, pag. 2IT.
79쪽
structa, prius enim constructa est civitas angelorum, i ' cum Gen. I, 1 dicitur In principio creavit Deus ceti iri The iis ei et terram Ius vero gencium creditur originatum a Cayn 'let in ipso ius civile, it proximo sui irincipio, quod post perfectum est ab Atheniensibus, Lacedonibus et o God
Romanis. Nec sequitur cives celestes docent iura pertinencia civitati ergo vivunt civiliter, vel sunt doctores iuris civilis non enim oportet, si nomen civis aut civitatis sit tam laxum atque equi vocum, tunc per idemio quotlibet ab eo derivatum tunc enim Deus foret doctor primus iuris civilis, vivens summe civiliter sicut sentencia de proprietatibus personarum foret causa summe civilis, quia summe pertinens cuilibet civitati, cum omnem civitatem causat nec est verum, quod demo est doctori iuris civilis aut vivens civiliter, cum civitas 3 aboli non sit civitas, nec vita sua civilis cum iniusticia insicit racionalem naturam, ne Sit populus vel vivens legaliter, quod si inveniantur doctore vocare congregacionem spirituum infidelium civitatem est equivocacio in civitate 2 O vere et Solum nuncupative dicta. Unde non sequitur: iste iniustus vivit secundum legem nature ergo legaliter, sed oportet quod vivat virtuose secundum legem. Ideo secundum Aristotelem policia aristo cratica habet quandam prioritatem in aliis, sic quod alie dicuntur posterit 7, ores equivoce poli cie, sicut Augustinus XI De Civitate Dei dicit quod Romani, quando infideles fuerant, non erant populus. Et patet ex descrip cione civis ac civitatis superius posita quod infideles aut iniusti non sunt tunc cives vel civitas, cum deficit eis vinculum societatis. Sociniustus enim est inimicus Deo et cuilibet racionali creature, clam sibi ipsi. Cuius igitur est socius Relinquendo igitur illas verbales instancias et loquendo iuxta consilium Aristotelis vel plures pertinentes materie sed Civil
sapiendo ut philosophantes recti loqui, suppono quod 35 dominacii civilis si dominacio propria activi viatoris ' s. si
super bonis fortune plene secundum leges humanas ut fortune in expositum est in I huius V) Unde in signum quod iiii humati
dominacio civilis exemplata a iure principante sit dominacio proprietaria, tam sidorus quam Aristoteles ponit
80쪽
DE ClVILI DOMINIO. CAP. XXI. proprium in descrip cione legis et iuris civilis non enim fuisset talis civitas vel dominacio, nisi ex defectu caritatis, qua appropriata Sunt bona fortune, ut patet dist. VIII, nec oportet superaddere lege humanas legi nature nisi propter asseccionem huiusmodi proprietariam vel in do bminante vel in dominando nec est homo poteticus secundum Aristotelem, nisi fuerit activus plene secundum has leges. Unde distinc cione VI' dicit decretum quod ius consuetudinis quod prius vocatur ius civile habuit exordium ex 17 tempore a m ut superius allegatum est a sancto Ysidoro , o et isto modo loquitur decretum de iure civili XIV questione ' Neque, ubi sub auctoritate Augustini dicitur quod non, si aliquis iuri paterno vel iuste quesito avarus incumbat, non ideo culpanda est iuris civilis regula. Et conformiter loquitur decretum XI questione III, i Libcunque ubi Gelasius papa sic loquitur: ilicunque infra
anni pactum sive civiliter sive publice causam Suam coram sui excommunicatoribus non peregerint, ipsi sibi aditum audiencie clausisse videntur. Oportet enim sive in causa civili ut pecuniaris sive in causa criminali quod ex 2o communicatus infra annum sit sollicitus ad delendum suam excommunicacionem, vel declarando suam immunitatem quo ad Deum vel satisfaciendo pro culpa.
ia tali, i, EX HOtu Dei talibus dictis legum colligitur ne dum quod
hut at human iste terminus civiliter est terminus iuris, ut patet in by ''d, si quatuor locis superius allegatis, sed nec quod legis te
vel alii recti loqui extendunt ad verbum omnem modum sive bene sive male fuerit ideo doctores nostri quorum unus diei quod non est terminus iuris, alius autem 75' dicit contradiccionem, asserens quod implicat quemlibet o modum iuris iniiciunt modos proprios et accusant Sanctos doctores it Ysidorum, Augustinum. papas, doctore Silarium atque philosophos, qui non sic sed aliter utuntur terminis Ponitur enim in decretis distinc cione III sub auctoritate si dori, quod constituetonum alia civilis et alia becclesiastica, et ille vocantur distinc cione X constiluciones ecclesiastices et seculares Sicut enim ecclesia regitur duabus partibus ex opposito distinctis, scilicet clericis et
27. ad verbum Cod. ad uri Cod. dist. I. Recte III, Gratianus.
8. Gratianus ad cap. III, dist. VI. 2. Cap. IX. Neque enim. 16. Cap. XXXVII. 36. Gratianus ad dist. IX, cap. XI.