Institutiones theologicae quas in usum auditorum suorum composuit Franciscus Iavarone in Regio Archigymnasio Neapolitano theologiae dogmaticae professor, Academiae Herculanensis archaeologiae socius ordinarius, Herculanensium voluminum interpres. Tom

101쪽

componunt, hominisque carum Principis crea tionem solius Dei ossicacissimo verbo factam axponunt a)l Quam bene ac praeclare nativa hominis excellentia ; miseranda , atque in P steros omnes derivata ob primi parentis cuI-Pam ruina ; rem odium denique tam gravi,

α) Si ceIebratissimos Platonis , divini nempe Phi-Iosophi, diab)gos de Mundi origine cum primo Geneseos capite, ubi de rerum creatione loquitur Mo-Ses, ComParare VeIis, quanta nempe est differentiat IniIlis acilicet confusa permixtaque disputatio, longus et obscurus Verborum circuitus , non paucae rationi repugnantes Sententiae occurrunt; in hoc vero mira Marrationis perspicuitas, praeclara sententiarum brevitas , Omnia rationi congrua. Subliinem Vero, aeque ac simplicem dioendi modum , qua Mundi creationem Daerrat Moses, .non potuit non admirari

Dionysius ipse Longinus , Ellinicus scriptor, qui de Sublimilia e ceIebratissimum commentarium scripsit. Ius Iudaeorum Legislator, en ei is verba vir minime νυ garis, po squam Potentiam Mumi nis , pro Eignitate eius , menu concuti s etiam declaraxit, statim in princi o Iemum scribens tDixit Deus, inquit. Quid Z Sit lux , et suit; sit terra, ex suit. De sublimitate ςap. IX.

102쪽

et communi malo a Dco ipso exhibitum de scribitur lPRosos ITIO IV.

Revelatae doctrinas peritatona ostendit e-itisdem doctrinas ad optimos mores conformandos disina aocommodatio. Prob. I. cx praemii , et poenae firmitate. Nam circa animorum immortalitatem , s turamque aeternam Vitam , quae optimo rum moram Conformandorum est basis , ac

sundamentum 1) ; et quam Philosophorum

1) Si enim una cum corpore anima quoque moritur, nullus certo quidcm erit bonis moribus locus ; siquidem tunc quidquid praesentem hanc vitam et Iongiorem, et commodiorem reddere poteSt, etiamsi probis moribus adversetur , bonum reputabitur ; quidquid vero vitam hanc ipsam vel breviorem , vel minus commodam , ac delectabilemessicere valet , etiamsi bonIs moribus consonum suerit , malum censebitur. Itaque nullum erit amplius inter virtutem , et vitium discrimen , immo

103쪽

virtutis Iocum vItium occupabit, et vice versa vitti Iocum tenebit virtus ; quod sane morum disciplinam non modo perturbat, ae confundit, sed a sundamentis evertit , ac destruit.

i) Inter hos nimirum recensendi Epἴcuret, quos olim Sadducaei, et nostra aetate sequuti sunt salii nominis Philosoplis.

α) Quinam Platorio , qui Philosophi divini nomen obtinuit, et Socrate , quem Plato ipse maximi fecit, magis in Philosophia ecIcbres Attamen Socratem de animorum immortalitate, atque alterius vitae veritate dubitantem inducit Plato : Goc sciatis, Fem. mihi esse Uentiarum me ad Uima bonos, quod tramen mora nimium in maserim. . . Si enim menta sunt , quae inco, PuIchrum est ea credere. Si sero mortuo nia I ave St, hoci. Iamen te ore , quod mortem antecedit, minus torquebor Praes- ibias: stic aruiem meus error non manebit id enim malum foretὶ, sed Aaulo Aost interibit. In Phaedone. pag. 63. et seqq. Edit. Serrant. Idcm dc Socrate confirmat Tullius, qui liaea vcrba eum morti proximum

104쪽

gendi locum relinquit revelata doctri na , quae homini virtutibus exercendis dedito pleuae aeternaeque solicitatis in Dei visiono Positae Praemium nobilissimum sino ulla haesitationo

Proponit. Nec animos tantum bonis moribu&δxcultos, sed corpora quoque novissimo mundi die per divinam virtutem a morte re vocanda, in sempiternum aevum sere beata certo eortius

protulisse narrat: Sed tempus est, inquit, iam hino abire mct, ut moriar g νοθ uι tatam vatis. Utrum autem sit melius, dii immoriatis 3ctant, hominem quidem scire arbitror neminem. Tusculati. Iib. I. cap. XLI. Simili ratione quemdamnterrogantem inducit eitatus Ialinae Philosophiae princeps: Tvona igitur miAi, ncti molestum rat, Primum animos, si potes, meminem POει mortem; fiam ia id minus oblinebis est enim araeuum , docebis carere omni malo mortem. TuscuIan. Lib. I. cap. XII. Non aliter Philosophus moralis: Et fortasse s si modo sapientium Oenta fama eat, reci lus nos locus aliquis j, ruem Putamus PeriMe, Praemiraus est. Epist. LXIII. . Itaque non immerito de hisce veritatibus verba s ciens concludebat Iustinus Nartyr : Nisu i itur horum norunt illi PhilosoPhi, nequa enim, grates εit anima, Oalent dicere. Diat. cum Sphone. u. 5.

105쪽

Promittit. Ut autem optimis moribus Consormandis aptissimum est aeternao, beataeque vitae propositum virtuti praemium ; ita etiam

opportunissima aeternae, aC aerumnosae Vitae comminata vitio poena. Haec autem Poenae

. . Ciam minatio, aeque ac Praemii Promissio, tam aperte ac frequenter in revelata doctrina leguntur , ut nihil magis. Prob. II. cx praeceptorum excellentia , Resanctitate. Quid enim ad superbiam , vitiorum omnium radiccm altissimam, evellendam, ectaenulasque cupiditates cohibendas tam aptum et officax, quam illud Christi praeceptum : Discite a mes, quia mitis Sum, et humilis corde, et Moeniatis requiem animabus pestris. Matth. XI. 29. Si quis puti

pιens , in εimilitudinem hominum luctus , et hiabilia an pontus tit homo: numiliapit am

106쪽

metipsum factus obediens usque ad monem, mortem ratilem crucis: Philipp. II. 6. et seqq. Quid vero duplici illo praecepto, in quo revela

tae legis tota vis eonsistit, magis sanCtum , et praestans: Diliges Dominum Doum tuum ex toto cordes tuo, si ex tota anima tura , et ex Omnibus piribus tuis, et ex omni monta tua; et Proximum tuum, sicut toipsumZ Luc. X. 27. Vimirum, ut nonnulla de utroque amore Per utringamus, in priore, quod honorem Deo de intum spectat, nihil rationi adversum, immo cultus rationi maxime conveniens Occurrit. Spiritus namque purissimus est verus Deus , ideoque in spiritu, et Veritate coleudus, In n- te scilicet pura et corde sincero: persecti insimus est Deus , atque ideo prae omnibus bonis diligendus: totius hominis, animas scilicet, et corporis Auctor , ac ideo ob homine non mente tantum et corde , Sed eo

Pore quoque , eiusque Viribus honorandus. In secundo 1) autem et Iicacissima exhibetur

i) Quod sane praeceptum ut magis magisque commendaret, in extremo sermone, quem cum ouis ba

107쪽

ratio, qua nihil alteri unquam saciamus, quod

factum nobis nolimus, et omnia pro viribus praestemus aliis, quae nobis praestita velimus; nec non lilyenter acceptas a nobis iniurias aliis condonemus, sicut et ipsi illatas a nobis iniurias ab aliis condonari spiamus. At de iniuriarum venia facile concedenda , et devora ac persecta amicitia cum inimicis quoque Servanda expressius , ac illustrius iurevelata doctrina praeceptum reperimus; Siquidem his versis praescribitur Diligite inimicos Mestros , bonefacite his, qui Od runt νοε, et Orates pro peractyuentibus ', et calumniantibus sos. Atque eiusmodi dilectionis exemplar sese Deus ipse Proponit:

De sitis Ilii patris pestri , inquit , qui in

coelis est, qui solam suum oriri facit super bonos , et malos s et pluit su er iustos ,huit , Iais verbis inculcaVit: Mandaliam noviam es Oobis, ut Gligatis iuricem, sicut dilexi Oos, tiges Oos Uiligatis invicem. In hoc DO OScent omnes quod disciputi mei estis, si inlectionsm flabueriaria aἀ inoicem. Ioan . VII. 34. 35.

108쪽

et iniustos. Matth. V. 44 , et seq. nec non esticacissinia conditione talis dilectionis prac, ptum confirmat , ubi aperte Pronuntiat.: Si enim inmiseritis nominibus peccata eorum , climittet et Mobis pater vester coelestis delicta Osstra : si autem non dimiseritis hominibus , nec pater sostser dimit tot νobis peccata sostra. Matth. VI. I 4 et seq. Peculiaria vero Praecepta , quae diversis hominum ossiciis pro diverso corum flatu moderandis aptissima etiam in revelata doctrina continentur, percurrere nimis longum esset. Prεecipia a quaedam tantummodo adtuagainus. Atque in primis coniugii, per quod hominum genus, civilisque societas Pro Pagatur, aC servatur, sanctitatem tum iPsa origine sua, tum Sacramenti ratione, quam illi addidit Christus, exponit; et coniugalem amorem Sin C rum flabilemque reddit saluberrima illa lego: Viri diligito uxores Oestras, siciae et Christus di xit Ecclesiam : Ephes. V. 25. Nosarias proinde libidines iam antea inter gentes omnes Prorsus effusas non a corpore solum , sed a mente quoque arcendas iubet: meo est enim

109쪽

Ooluntas Dei sanctificatio pestra: ut absti- neatia Mos a fornicatione; ut sciat unusqui viae MeStrum Mas Suum possidsere in sancti caliOno , eι honore i non in passione desidθ-rii, sicut et gentes, quae ignorant Deum. I. Thessalon. IV. 5 , 4 , 5. Honoriabiles connubium in omnibus, et thorus immacul tus. Fornicatores enim , et adulteros iudicabit Dous. IIcbr. XIlI, 4. Fornicatio autem , et Omnis immunditia , aut avaritia nec nominetur in νObis, aiciat decot sanctos. Eplios. V. 5. Omnis qui siderit muli rem aes concuPiscendum eam am nasocha tus est eam in corde Sus. Matili. V. 28.

Eadem ratione filiorum in Parentes , ac parentum in filios ossicia clarissime explanat , ac firmissime statuit his verbis : T. lii obessite piarentibus Usstria in Domino, hoc enim - itistum est. Nonora Patmm tuum , ct -- trem etiam , guore e Si man tum Primiam in promissioue , ut bene sit tibi , ct sis longaeotis Super terram. Et vos Patres

nolito tid iracundiam provocare Flios ν alma : εed educato illos in disciFlina , et

110쪽

correptions Domini. Ephes. VI. I. et seqq. Item simulorum, dominorumque mutua O scia desinit: Seroi obedites dominis carn tibus cum timores , et Iremore, in Simplicitiais cordis Vestri, sicut Christo : no n ad Oculum serDientes , quasi hominibus placentes , Sed ut servi Christi , facientes soluntatem Dei ex animo, cum bona νο- motates Serpientes , Sicut Domino , et non hominibus : scientes, quoniam unusquisqvs

quodcumque fecerit bonum , hoc reci leι a Domino, siνe semus, sipe liber. Et sos Domini eadem facito illis, remittentes minas ,

scisentes quia et illorum , et estre Dominus est in coelis: et personarum accmtio non est

opud eum. Ibidem 5 , et seqq. Prmcipuin de-.nique , subditorumque ossicia determinat his verbis: Audite ergo, Reges, et intelligite; ἀ- scite, judices satum terrae. Praebet auressos, qui continetis multitudines, et placetiasobis in turbis nationum: quoniam Graest a Domino potestas pObis , et Mirtus ab Altissimo, qui interrogabit merci Uestra,eι cogitationes scrutabitiae. Quoniam cum