장음표시 사용
131쪽
si a mindipe investigandae veritatis huius disputationis prin-
Zon igitur naturam ita definit, ut eam dicat ignem sessu 22 artificiOSUm, L gigmendum . g-Via Censet enim artis maXum proprium esse creare et gignere quodque in operibus nostrarum artium manus meiat, id multo artificiosius naturam efficere, id est, ut dixi, ignem artificiosum, magistrum artium reliquarum Atque hac quidem ratione omnis natura artis diosa est, quod habet quasi viam quandam et Sectam, i quam Sequatur. Ipsius vero mundi, qui omnia complexu suo Scoercet et continet, natura non artificiosa solum, sed plane artifex ab eodem Zenone dicitur, consultrix et provida utilitatum opportunitatumque omnium. Atque ut cetera naturae suis seminibus quaeque gignuntur, augeSeunt, continentur,1 sic natura mundi Omnes motus habet voluntarios conatusque et appetitiones, quas os μά Graeci vocant, et his consentaneas actiones si adhibet, ut nosmet ipsi, qui animis movemur et sensibus. Talis igitur mens mundi cum sit Ob eamque causam
vel prudentia vel providentia appellari recte possit Graece 20 enim rooνοια dicitur), haec potissimum providet sit in his
princeps omnium Pansa proelii faciendi, ib. Vi I, 9 principe pecuniae sollicendae. Κap. 22, g 57-59. Die Gott-lich hei der Natur offenbari sicli nacti Zeno in threrscho pseris ch und kiinsti0riscli irhende Thaligkeit. Rohapitulation.
magistrum artium reliquarum, Sen. p. 65, 3 omni ars est imitatio
natur mundi. 9. Sectam, Synonym mit rationem. 12. utilitatum- omnium S. I, 38Z magna utilitas. 13. ut ceterae naturae Sic etc.
132쪽
DE NATURA DEORUM. maXime est Occupata, primum ut mundus quam aptissimus sit ad permanendum, deinde ut nulla re egeat, a Xum autem ut in o ximia pulchritudo sit atque omni ornatus.
u Dietum est de universo mundo, dictum etiam est de
sideribus, ut iam prope modum appareat multitudo ne ees 5 Santium deorum nec ea, quae agant, molientium cum labore operos ne molesto. Non enim venis et nervis et ossibus continentur nec iis seis aut potionibus vescuntur, ut aut nimis acres aut nimis concretos umores colligant, nec ilicorporibus sunt, ut casus aut totus extimescant aut morbos metuant ex orati 10
gatione membrorum: quae Veren Epicuru monogrammoso duos ut nihil agentes comm0ntus est. Illi autem pulcherrima forma praediti purissimaque in regione caeli collocati ita
feruntur moderanturque cursus, ut ad Omnia conservanda et tuenda consensisse videantur. 15Multa autem alia natura deorum X magnis beneficiis eorum non sine causa et a Graecia sapientissimis et a maioribus nostris constituta nominataeque sunt. Quicquid enim
magnam utilitatem generi adferret humano, id non in divina bonitate erga homines fieri arbitrabantur. Itaque tum illud 20
que omni ornatu8).3. Omnis, S II, 56 . omni ordo.
6. cum labore operoso. Diese Worte
monogrammi dicti sunt homines macie per tenues ac decolores tractum pictura, quae priu8quam coloribus corporatur, umbra fingitur. Vgl. I, 75 adumbratorum deorum liniamenta, I, i 23 liniamentis dumtaxat aetremis.
gege gu bringen. 16. naturae deorum S.I, 23 .animi natura.
hior odochisisti eae beneficiis eorum
Menschen gu fuit morden latit, ni- stande ist. S. die emerkun Z. constituti sunt ei di 62. 17. non in causa, eine on- gessio an die Volhsreligion, io 62 rite sunt habiti. gl. Einl l . Graeciae sapienti88imis, O On Persaeus und Prodihus s. g38 u. 118).
133쪽
quod erat a deo natum, nomine ipsius dei nuncupabant, ut eum fruge Cererem appellamus, Vinum autem Liberum, ex
quo illud Torontii: Sin Coror et L 1bero friget Venus;
tum autem res ipsa, in qua vis inest maior aliqua, Sic appel- 1latur, ut ea ipsa nominetur deus, ut Fides, ut Mens quas in Capitolio dodicatas vi domus proxime a M. Aemilio Scauro; aut autem ab A. Atilio Calatino erat idos consecrata. Vidos Virtutis semplum, vides Honoris a M. Marcello renOVntum, quod no)i multis ant annis orat ullo Ligusti eo a Q. Maximo
1. Maiunt, in libertragenem Sinne,
Wi de log III, 30 non vides a te id ipsum natum deiff. II, 16 nullatam detestabilis estis est, quae non
8. A. Atilius Calatinus, Walirenddes ersten punischen Κrieges mei mal onsul, im Jahr 249 Diktator. Sein Grabs chris Cat. Mai. 61: hunc unum plurimae consentiunt gentes popli rimarium fui88e virum. 9. Virtutis templum. Virtus und nos atton in Hom mei Tempelgemelnsum De eine si der porta seni murdo ison Q. Fabius
der lingere Scipio orba ut habun
Libertatis. Et non Tempe der- Aelben au dem ventin fistuto T. Sempronius Gracchus cons. 238). Ein atrium Libertatis orbauto Asinius Polli undii findote dari di orste OGntlieh Biblioth0k. Clodius besti mite de Baupiat voti Ciceros Hausei einem Tempelier Libertas
134쪽
DE NATURA DEORUM. bortatis, Victoriae quarum omnium rerum quia Vis erat tanta, ut in deo regi non posset, ipsa res deorum nomen Obtinuit.
tu . . . QUO Cupidini et Voluptatis et Lubontina Votioris
Voca Sunt, Vitiosarum rerum neque naturalium;
quamquam Velleius aliter existimat; sed amon a ipsa vitia 6 naturam vehementius saepse pulsant. Utilitatum igitur magni
tudin constituti sunt i di, qui tilitates URS2 2.HΑtquo his quidem nominibus, qua Tisites ante dicta sunt, quae
vis sit in quoque declaratur deo. st x 24 Sus euit autum vita hominum Onsuetudoque communis, ut A so11s xeollonius viros in ea elum fama ac Voluntate tollerent. Hinc Horculos, in Castor tuo ux, in hos divi
lapius, hine Libur tiam hunc die Liberum Semela natum,
3. Voluptatis, at Gottin geWohn-lic Volusia genanni. Varro L L. V, 164 in Nona Via ad Volusiae
Lubentinae Veneris e NohniichLibitina Manirwartet stati Lubentinae Veneris nube Cupidinis undVoluptatis viselmehr Libidinis, denti nichi di Venus Lubentina urde gur Gotthei gemachi, sonder die
sonderie. . . emerk. .a 60 n. A. 11. fama ac voluntate, εν διαδυοιν imiankbaren othsglauben';dasii do sy III, 25 hominum fama beneficiorum memor. Vgi Cat. III, 2: Romulum ad deos immortiles benevolentia famaque Sustulimu8 p. Ur. 38 Hoc quanti sutas esse ad famam hominum et voluntatem fl12. Hinc Hercule8. Hor. Rrm.
135쪽
non eum, quem OStri maiore nugia Ste Sancteque eum Ceroruet Libera OΠSecraverunt, quod quale sit, ex mysteriis in- tollogi potest. Sed quod ex nobis natos liberos' appellamus, idcirco Coror nati nominati sunt Liber et Libera, quod in Libora servant, in Libero non item), hinc etiam Romulus, quem quidem eundem esse Quirinum putant; quorum eum remanerent animi atque aeternitate fruerentur, rite di sunt habiti, cum et optimi essent et aeterni. Alia quoque e ratione, et quidem physica, magna fluxit 3 multitudo deorum, qui induti speei humana fabulas po0tis suppeditaverunt, hominum autem vitam superstition omni referserunt. Atque hic locus a Zenon tractatus post a Cloantho et Chrysippo pluribus verbis explicatus est. Nam vetus haec opinio Graeciam opplevit osso Ysuetum Caselum a filio Saturno, Vinctum autem Saturnum ipsum adlio Iov0. hystea iratio non inelegans inclusa est in impias fabulas caelestem enim altissimam aetheriamque naturam, id St igneam, quae
per SeS Omnia gigneret, Vastare Voluerunt ea parte corporis, quae coniunctione alterius geret ad procreandum Saturnum 5 autem eum esse Oluerunt, qui cursum et OnVerSionem Spa
tiorum ac temporum contineret, qui deus Graeco id ipsum nomen habet; ρονος enim dicitur, qui est idem χρ0νος, id est spatium temporis Saturnus autem est appellatus, quod
saturaretur annis e Se enim natos comesse fingitur solitus,1 cum Cerere et Libera. ingemeinfame Tempei de Ceres des Liber und de Liber murd 496vo A. Postumius ac dum iugu
6. quorum cum remanerent, qui, cum eorum S. I, 12 . quae perci- serentur.
Bedeiatun vo inelegans gi defin. II, 26 divisit ineleganter duo enim genera quae erant, fecit tria. 20. spatiorum ac temporum, dasdrunte temporum Fatia. 21. contineret bedinge Nagelsb. Lat. St. 112.22 qui est idem χρονος Κρονος hungi viselmeli mi κραινέο Ollenden gusammen es is also derallos Vollendendo, alles Volibrin
24. quod saturaretur annis. Gegen
136쪽
quia consumit aetas temporum patia annisque praeteritis insaturabiliter expletur, Vinctus autem a Iove, ne immoderatos cursus haberet, atque ut eum sidorum vinclis alligarus. Sodipse Iuppiter, id est iuvans pater', quem conversis casibus appellamus a iuvando Iovem, a poetis pater divumquo homi 5 numque dicitur, a maioribus autem nostris Optumus a Xumus', set quidem anto optumus', id est beneficentissimus, quam maxumus', quia maius est certeque gratius prodesse omnibus quam pes magnas habere hunc igitur Ennius, ut supra dixi, nuncupat ita dicens: 10
planius quam alio loco idem: Cui quod in me est, exsecrabor hoc, quod lucet, quicquid est;
hunc etiam augures nostri, cum istunt Iove fulgente, tonanto' dicunt enim caulo fulgente tonante'. Euripides autem 15 ut multa praeclaro, si hoc breviter: Vidos sublim fusum, immoderatum aethera, Qui terram tene O circumiecti amplectitur:
iuvans pater. Dies Elymologio is quors vo Ennius aulaestetit. Varr. I. . , 5 . Das Richfige s.
conversis casibus in soliti ortur
hoc, quod lucet, caelum, ovem. quicquid est. UgL Verg. Aen. IV, 576 sequimur te, Sancte deorum, qui8quite V. Serv. g. d. St. quisqui8e8 8ecundum sontificum morem, qui 8iebrecantur Iuppiter omnipoten8, vel quo alio nomine appellari volueri8.16. breviter in napper orta, si stilistisch0 Lob. Eine Ver-gleichung Wischen de Versen des Ennius und dono de Euripides, wodurch, te inige einen das
137쪽
ΑΗ autom, ut Stoici disputant, interiectus inter mare et ea0lum Iunonis nomine consecratur, quae S Soror et coniunx Iovis, quod ei similitudo est aetheris et cum e Summa coniunctio. Esseminarunt autem eum Iunonique tribuerunt, quod nihil si eo mollius. Sed Iunonem a iuvando redo nominatam Aqua restabat et terra, ut essent ex fabulis tria rugna divisa. Datum est igitur Neptuno, alteri Iovis, ut volunt, fratri maritimum omne regnum, nomenque productum, Ut Ρortunus a portu, sic Neptunus a nando paulum primis 10 litteris immutatis. Terrena autem Vis Omnis atque natura Diti patri dedicata est, qui Dives, ut apud Graeco II λουτων, quia et recidunt omnia in terras et oriuntur e turris. Cui Ρroserpinam mistam, quod Graecorum nomen est ea enim est, quae Περσεφονη Graece nominatur, quam frugum semen 15 esse Volunt absconditamque quaeri a matro singunt Matur 7 autem est a gerendis frugibus Ceres tamquam Geres', casu
que prima littora itidem immutata, ut a Graeeis; nam ab illis qu0que σηριήτχὶ quasi Γημητηρ nominata est. Ham qui
αἰθερα καὶ γῆν περιξ εχονθ' υγραις
das urspriinglicli Digamma attu
cognominatam esse ProSerpinam. nuptam e dicunt.16. tamquam seres, ebenso Varro
138쪽
D NATURA DEORUM. magna Verteret, a VOrS, Minerva autem, qua Vel minueret 2 vol minaretur. Cumque in omnibus rebus vim haborent maxumam prima et Xtrema, principem in sacrificando Ianum esse voluerunt, quod ab eundo nomen est uetum, e quo transitiones pervia 'iani forosque in liminibus profanarum audium ' ianuae nominantur. Nam Vestae nomen a Graecis;
ea est nim, qua ab illis τί dicitur. Vis autum ius ad aras et focos pertinet. Itaque in ea dea, quod est rerum
2. Cumque - haberent voluerunt. Stat de Imperfectum er-Warten i das Prusens, da der
ine88ent Tusc. I. 1 cum omnium
artium ratio et disciplina studio sapientiae contineretur putavi
ep. I, 2, 4 dimidium facti qui coepit
habet. Soph. r. 15 Dind. εργου
δε παντος ην τις αρχηται καλως, καὶ τα τελευτα εἰκος σθ' υτως
bui Cato de r. r. 134 ture, viso Jano Jovi, unoni praefato. - 8acrificando S. III, 47 g. rem divinam
iani, dor infach Bogenisurde gum Symbol dos immii schen Go-wOlbes'. gh iv. II, 9 et infelici via dextro iano ortae Carmentalis profecti ad Cremeram. profanarum aedium lianuae' die l
139쪽
custos intumarum, omni et precatio et sacrificatio extruma ost. 0 long absunt ab hac vi di senat0s sive a senu 68 ducto nomino est enim omne, quo Vescuntur homineS, penus)sive ab eo, quod penitus insidunt e quo etiam ponetrales' a poetis vocantur. Iam pollinis nomen est Graecum, quem Solsem osse volunt. Dianam autem et Lunam eandem esse putant, cum Sol dictus sit, vel quia solus se omnibus sideribus est tantus vel quia, cum est Xortus, Obseuratis omnibus Solus apparet, Luna a lucendo nominata sit eadem est nima Lucina. Itaque, ut apud Graecos Dianam, eamque Luciferam, sic apud nostros Iunonem Lucinam in pariendo invocant; qua eadem Diana omnivaga dicitur, non a Venando, Sed quod in septem numeratur tamquam vagantibus. Diana dicta 69 quia noetu quasi diem meseret Adhibetur autem ad partus, a quod ii maturescunt aut septem non numquam ut, ut plerumque, OVem lunae curSibus, qui quia mensa patia conficiunt, menses nominantur. Concinneque, ut multa, imaeus, qui
Aen. I, 703 quibus ordine longo
12. Omnivaga Dieses Epitheton finde sicli sonstiirgend8, agegen
Brut 325 gener autem Asiaticae dictionis duo sunt: unum Sententiosum et argutum, ententiis non tam gravibus et everi quam concinnis et venustis qualis in historia
140쪽
DE NATURA DEORUM. cum in historia dixisset, qua nocte natus leXander esset, eadem Diana Ephesiae templum deflagravisse, adiunxit minime id ess mirandum, quod Diana, cum in partu Olympiadis adesse voluisset, afuisset domo. Quae autem dea ad resonines Veniret, Venerem Ostri Omina Verunt, utque X ea potius venustas quam Venus e venustate.
Videtisne igitur, ut a physicis rebus bene atque utilitor
inuontis tracta ratio sit ad mmonticios et fictos deos quaeris senuit falsas opiniones erroresque turbulentos et superstitiones paene aniles. Et forma enim nobis deorum et aetatus t 40 vestitus ornatusque Oti sunt, genera praeterea, OΠiugia, cognationes omniaque traducta ad similitudinem imboeillitatis humanae; nam et perturbatis animis inducuntur accepimus enim seorum cupiditates, aegritudines, iracundia S; ec Vero, ut fabula rarunt, bellis proeliisque caruerunt, nec Olum 15 ut apud Homerum, cum duo exercitus contrarios alii di ex
alia partu defenderent, sed etiam, ut cum itanis, ut eum Gigantibus, sua propria bella gesserunt. Haec o dicuntur toroduntur stultissimo et luna sunt futtilitatis summaequo 71 lovitatis ud amo his fabulis spretis ac repudiatis deus opertinens per naturam cuiuSque rei, per terra Ceres, per