장음표시 사용
151쪽
0st aer, Graecum illud quidem, sed perceptum iam tamen usu a nostris tritum est enim pro Latino. Hunc UrSus amplectitur immensus aether, qui constat ex altissimis ignibus. Mutuemur hoc quoque Verbum, dicaturque tam aether' Latine, quam dicitur aer, etsi interpretatur acuvius: Hoc, quod memoro, O Stri caelum, Graii 0rhi boni aethera; quasi vero non Graius hoc dicat At Latine loquitur. i.
quidem OS O quasi Graece loquentem audiamus. Docet
Uium alio loco: 10 Graiugena: de istoc aperit ipsa oratio. Sed ad maiora redeamus. Ex aether igitur innumerabiles 2 flammae siderum exsistunt, quorum est princeps sol Omnia clarissima luce collustrans multis partibus maior atque amplior quam terra universa, deinde reliqua sidera magnitudinibus 15 immensis. Atque hi tanti ignos tamque multi non modo nihil nocent terris rebusque terrestribus, sed ita prosunt, ut, si
o in gia falliges usam men-sto Ben de Ato me ent standen
Gebrauch u ige gemachi d. i. 'eingebiirgert'. se n. III, 5 rhetorica dialectica, grammatica, quamquam Latine ea dici poterant, tamen, quoniam 8 percepta unt, noStraducamus. gl. I, 36 usitata sercepta8que notiones. De rein latuinisch Ausdruch fit aer si caelum s. I, 22 0der spiritus Plin. n. h. II, 5 spiritus, quem Graeci nostrique eodem vocabulo aera appellant. Cat. I, 15 huius caeli Firitus. 5. Pacuviu8 geb. u Brundisium 220, de Schwestersoh de Ennius.
Si quidem fithri die Uideri egungein 'gan recht, enn gl. p. Mil. 48 occurrit illud igitur ne Clodius quidem de insidiis cogitavit, quoniam fuit in Albano man8uru8. Si quidem eaeiturus ad caedem fili non fui88et. 8 quasi Graece loquentem. Sprichtor aucti Lateinisch, da es inlatoinisches Stilo ist, o horen mi doch in ungerer Vorstellungden risechen reden Pacuvius Aelbffgdigi mi dum folgende Verse, das si dis rodendo ergo ais Griechen aulaesast Wisse Will.
10. Graiugena se. 8t. - aperit
de Wie ad Her. II, 50 si de clementia, humanitate, misericordia
nostra aperiemu8.11. Eae aethere X8i8tunt, .
152쪽
D NATURA DEORUM. mota loco sint, conflagrare terra neceSS Sitis tanti ardori iata bus moderatione et temperatione sublata. Hic ego non mirer esse quemquam, qui sibi persuadeat corpora quaedam solida atque individua vi et gravitate ferri, mundumque effici ornatissimum et pulcherrimum e eorum corporum concursione fortuita Hoc qui existimat fieri potuisse, non intellego, cur non idem putet, si innumerabiles unius et viginti forma litterarum vel aurea vel qualeslibos aliquo coiciantur, posse e iis in terram Xeussis annales
Ennii, ut deinceps legi possint, effici quod nescio an ne in 10
s uno quidem versu possit tantum alere fortuna. Isti autem quom ad modum adseverant e corpuSculis non colore, non qualitat aliqua, quam ποιοτητα Graeci Vocant, non Sen Su praeditis, sed concurrentibus temere atque ea si mundum SSe perlaetum, vel innumerabiles potius in omni unet temporis 15 alios nasci, alios interire Quodsi mundum efficer potest concursu utomorum, cur porticum, cur templum, cur domum, cur urbem non potest quae sunt minus operosa et multo
quidem faciliora. Certe ita temere de mundo ossutiunt, ut mihi quidem numquam hunc admirabilem caeli ornatum, qui 20
s. annale Ennii, S. . I, 97. 10 quod tantun valere fortuna, A. II, 24 2. Quod quanta vis insit. 12. quem ad modum ad8everant,
153쪽
locus est proximus, suspexisse videantur. iraeclare ergo 95 Aristot0los: Si essent', inquit, qui sub terra Semper habitavissent bonis ot inlustribus domiciliis, quae essent ornata signis atque picturis instructaque rebus iis omnibus, quibus abundant ii, qui beati putantur,
nec tamen XiSSent umquam Supra terram, Recepi S-sent autem fama et auditione esse quoddam numen
et vim deorum, deinde aliquo tempore patefactis terra faucibus ex illis abditis sedibus vadere in haec 10 loca, quae o incolimus, atque exire potuissent cum repente terram et maria caelumque vidissent, nubium magnitudinem Ventorumque vim cogno Vissent Spe XiSsentque Solem eiusque cum magnitudinem pulchritudinem quo, tum etiam 4 fficientiam cognovissent, 1 uiuod is diem efficeret toto caelo luc diffusa cum
autem terras O Opacasset, tum caelum totum cernerent astris distinctum et ornatum lunaeque luminum arietatem tum crescentis, tum senescenti Seorumque omnium Ortus et occasus atque in omnis aeternitate ratos immutabilesque cur Sus quae cum viderent, profecto et esse deos et haec tanta opera sdeorum esse arbitrarentur. Atque haec quidem ille. Nos gautem tenebras cogitemus tantas, quantae quondam eruptione Aetnaeorum ignium finitimas regiones obscuravisse dicuntur,2 ut per biduum nemo hominem homo agnosceret, eum autem torti di sol in hixisset, tum ut revixisse sibi viderentur. Quodsi hoc idem ex aeternis tenebris contingeret, ut subito
2. Aristoteles, ahrscheinlici inde schon I, 33 citi0rten Schrin
3. bonis domiciliis Abiat. loci. gl. Verr. II, 136 omnibus oppidis regnasse und denbei Cicorohaufigereniocativus orbi terrarum Verr. IV, 2, p. est 66, de dom. 24); da et III, 37 solstitiali orbi.
19. in omni aeternitate, . . 51. 20. quae cum viderent, mn ΘΓ-
men er die Periodebegonnen hatte: fingamu esse homine8, qui te. 23. eruptione Aetnaeorum ignium. SerV. . Verg. Georg. 472 Tanta flammiante mortem Caesaris eae Aetnα monte defluxit, ut non tantum vicinae urbes sed etiam Rhegi civitas af α-
154쪽
DE NATURA DEORUM. lucem Spiceremus , quaenam species caeli vidersetur Sod ad- sidui at cotidiana et consuetudine oculorum adsuescunt animi neque admirantur neque requirunt ratione earum rerum, qURSsemper ident, proinde quasi novita nos magis quam ma-s gnitudo rerum obeat ad Xquirendas causas exeitare. Quis senim hune homin0m diiserit, qui cum tam certos caeli motus, tam ratos astrorum ordines tamque inter se omnia conexa tapta viderit 110go in his ullam inesse rationem eaque casu fieri dicat, qua quanto consilio gerantur, nudo consilio adsequi possumus An, cum machinatione quadam mov0ri aliquid videmus, ut sphaeram, Ut horas, ut alia permulta, non dubitamus, quin illa opera sint rationis cum auto impetum
otioli cum admirabili celeritate moveri vertique videamus conmstantissimo conficientem vicissitudines anni VerSurias cum summa saluto et conservatione rerum omnium, dubitamus, quin ea non solum ratione sant, sed etiam excollonii divinaquos ration0 Lioset ni iam romota subtilitat disputandi oeulis quodam modo contemplari pulchritudinem rerum earum, qua Sdivina providontia dicimus constitutas. 39 principio torra univorsa cernatur, locata in media sed mundi, solida et globosa et undiquo ipsa in sese nutibus1 adsiduitate cotidiana, gum Ge-danhen gi Sen. nai quaest VII, 1: ita compositi sumus, ut no8 cotidiana, etiam si admiratione digna unt, tran8eant contra minimarum quoque rerum, i insolitae prodierunt, spectaculum dulce fiat. Hic itaque coetu aStrorum, quibus immensi
corporis pulchritudo distinguitur,
populum non convocat at cum aliquid eae more mutatum 8t, omnium in caelo vultus est. Sol Spectatorem nisi defecit, non habet. - Adeo naturale est magis nova quam magna
hora se horologium. Brut. 200: fide iudicem mittentem ad hora8, d. h. iam nach de Zoit ehen gulasse an ine dor aus ostenilichon Plutgen aulaestetite Uhren. 12 impetum de Umschwunc 13. moveri vertique ii das in-
dos Verbums. gl. 104 distinctionem discribere. 123 societatem coire, II, 22, III, 23 rationem concludere, II, 44 motus ferri. Part. Orat. 110: sartitionem distribuere. r. 122:serorationem concludere facere'.
17. subtilitate disputandi dis stren philosophi sche Untersu-chuni. gl. III, 9 in hac subtilitate
oculis quodam modo. gl. 161: licet animis tamquam oculis lu8trare
155쪽
huis conglobata, Vestita floribus herbis, arboribus, frugibus, quorum omnium incredibilis multitudo insatiabili variolato distingui uir. Adde huc fontium gelidas perennitates, liquoresp0 1eidos amnium riparum Vestitu Viridis SimOS, Speluncarum
concavas amplitudines, a Xorum Speritates, impendentium montium altitudines immensitatesque camporum adde tiamr0conditas auri argentique venas infinitamque vim marmoris. Quae vero et quam varia genera bestiarum Vel cicurum vol 9
rarum inui volucrium lapsas atque cantus inui pecudum a pastus qua vita silvestrium Quid iam de hominum gutiore dicam qui quasi cultores terra constituti non patiuntur amno immanitat beluarum essurari nec stirpium asperitate Vastari, quorumque peribus agri, insulae litoraque coducunt distineta foetis ot urbibus. Nun si, ut animis, sic oculis
15 Videre possemus, nemo cunctam intuens terram de divina ration dubituros. At 0ro quanta maris est pulchritudo qua 100 species universi qua multitudo et varietas insularum quae a moenitates rarum ac litorum quot genera quamque disparia partim submersarum, partim fluitantium et innantium beluarum, 2 partim ad saxa nativis testis inhaerontium Ipsum autum mare sic terram appotens litoribus alludit ut una X duabus naturis conflata videatur. Exin mari finitumus aer di ot 101 nocte distinguitur, is quo tum fusus et extenuatus sublime
5i88et S.I, 119 g. gentemorarum ultimae.
18. Orarum ac litorum, ora diei
Grenge des Landes, litus di Grong l
21 alludιι bespilli', eig. spielendberithri Topic. 32 solebat Aquillius quaerentibus, quid esset litus, it definire 'qua fluctus alludere . una eae duabu naturi conflata, gesagi mi Rucksicht. aut diest isch Lehre o dem Ubergange de Elumente inlinander. gLII, 84 117. 22. mari finitumu8 er, gl. 6 27 66. 23. distinguitur, th Aussehenistverschi edentei Taiund ei Nachi, si orscheint telis heli telis dunkel. Ov. et XV, 189 Nec color est idem caelo, cum la88 quiete cuncta iacent media, cumque albo Lucifer
156쪽
DE NATURA DEORUM. fertur, tum autem concretus in nubes cogitur umoremque
colligens terram auget imbribus, tum effluens huc et illuc ventos efficit. Idem annua frigorum et calorum facit varietates, idemque et volatus alitum sustinet et usu ductus 40 alit et sustentat animantes. Restat ultimus t a domiciliis
nostris altissimus omnia cingens et coercen caeli compleXUS, qui idem aether vocatur, extrema ora et determinatio mundi, in quo cum admirabilitato maxima igneae formae uaesus 102 ordinatos definiunt. E quibus sol, cuius magnitudine multis partibus terra superatur, circum eam ipsam Volvitur, isque orion et occidens diem noctemque conficit et modo accedens, tum autem recedens binas in singulis annis reversiones ab eXtremo contrarias facit uvarum in intervallo tum uuasi tristitia quadam contrahit terram, tum vicissim laetificat, ut eum caelo 103 hilarata videatur Luna autem, qua est, ut ostendunt mathematici maior quam dimidia pars terrae, isdem spatiis agatur, quibus sol, sed tum congrediens cum sole, tum digrediens et eam lucem, quam a sole accepit, mittit in terras et varias ipsa lucis mutationes habet, atque etiam tum subiecta atque opposita soli radios eius et lumen obseurat, tum ipsa incidens
umbram terrae, cum est e regione Solis, interpositu interiectuque terrae repente defic1t. Isdemque spatiis eae stellae, quas Vaga dicimus, circum terram feruntur eodemque modo oriuntur et occidunt, quarum motus tum incitantur, tum re-
104 tardantur, saepe etiam insistunt. Quo spectaculo nihil potest admirabilius esse, nihil pulchrius Sequitur stellarum inerram
p. 374): οι Στωικοὶ παν πνευμα ἀερος εινία ρυσιν.
5. α domiciliis altissimus, ge-sag nach Analogie On remotu a.
I, 31. 12. ab extremo Von de Solstitial-punkten nus gl. Ι 87. 13. tristiti contrahit terram sieversutgt die Erde in Trauer'. egendos metaphorischen Gebrauches Oncontrahere gi ad fam. I, 1, 4 te rogo, ne contraha ac demittas animum Zur AusdruckAWeis s. g 49
16. maior quam dimidia pars In
wahrscheinlic aus osidonius, diu Κleomede Meteor. p. 98 mi Cicero tibvreinstimm und ersterer, te erAelbs sagi aus Posidonius Achopst. isdem spatiis innerhal des rer-hreises. egenies Ablat. s. g 49 g. spatiis immutabilibus.19 subiecta atque opp08ita, Wennder Mond in onjunktio mi dor Sonne triti, sicli also Wischen Sonne und Erde stelli. 21. e regione in Opposition'. Dies olbenausdritch de div. II, 17: vident eae constantissimo motu lunae, quando ill e regione solis facta
incurrat in umbram terrae, quas est meta nocti8, ut eam obscurari necesse it, quandoque eadem lunα
nostris oculis eius lumen ob8curet. 24. ineliantur in8i8tunt, . . 1.
157쪽
LIB. II CAP. 39-41 6 101 - 105.
tium maxima multitudo, quarum ita discripta distinctio
ost, ut e notarum figurarum similitudine nomina invenerint. Atque hoc loco me intuens Utar inquit, carminibus Arateis 41 quae a te admodum adulescentulo conversa ita me delectant, quia Latina sunt, ut multa ex iis memoria teneam. Ergo, ut oculis adsidue videmus, sine ulla mutatione aut varietate Cetera labuntur colori caelestia motu Cum caeloque simul noctesque diesque feruntur, quorum contemplatione nullius expleri potest animus naturae 10510 constantiam Videre cupientis. Extremusque adeo duplici de cardine vertex Dicitur esse polus Hunc circum reto duae feruntur numquam Occidentes. Ex his altor apud Graios Cyno Sur Vocatur, Altor dicitur esse Helice,
cuius quidem clarissimas stellas totis noctibus cernimus, Quas nostri Septem soliti vocitare Triones.
158쪽
DE NATURA DEORUM.106laribusquo tollis similitur distinetis und0m cauli verticem lustra parva CyΠOSurn: Hac fidunt due nocturna hoenices in alto.
Sod prior illa magis tollis distincta ro fulget
Et lato prima confossim a nocte Videtur, Hae Ver parva est, sed nautis usu in hac est; Nam cursu interiore brevi OD Vertitur Orbe
42 Et quo sit arum stellarum admirabilior Spectus, Has inter veluti rapido cum gurgite flumen,
Torvus Drae serpit Subter Suyeraque revolvens 1080s conficiensque sinus e corpore fleXOS.
107 Eius cum totius est praeclara species, tum in primis aspicienda est figura capitis atque ardor oculorum: Huic non una modo caput ornans stella relucet, Verum tempora sunt duplici fulgore notata, 15 E trucibus quo oculis duo fervida lumina flagrant, At quo uno mentum radianti id sere ludos;
-- --,- -- Ob Stipum caput a tereti cervice ro flexum
btutum in cauda Maioris figere dicas. 108 Et reliquum quidum corpus Draconis totis noctibus cernimus 20
1126 grandes viridi cum luce zmaragdi. gL I, 111 contortis Aries cum cornibus 113 Aquila
19. Maioris, des grOBen Baren.
159쪽
LIB. II CAP. 41, 42 g 106-110.
Hoc caput hic paulum sese subites aequore condit, Ortus ubi anu obitus parsum admiscentur in
Id autem caput Attingens defessa velut maerentis imago Vortitur,
quam quidem Graeci Engonas in vocitant, genibus quia nixa feratur. Hi illa Oximio posita est fulgore Orona. Atque haec quidem a tergo, propter caput autem Anguitenens, Quem claro perhibent Ophiuchum nomin Graii. 109Hic pressu duplici palmarum continet Anguem, Atquo ius ipse manet religatus corpore torto; Namque virum medium Serpens sub pectora cingit. Illo hamon nituns graviter vestigia ponit Atque oculos urget pedibus pectusque Nepai.
Arctophylax, vulgo qui dicitur esse Bootes, Quod quasi clomoni adiunctam ira se quatit
Pein, quae equuntur huic enim Booti 110 subter praecordia fixa videtur Stolla micans radiis, returus nomine claro,
nunquam occidente8.2. ubi am austersten origont.
Drachen ampland. 8. Corona, die ron der Ariadne, vo Bacchus utiter die Sterne Ver-Seigh. Hor carm. II, 19, 3 beatae
coniugis additum stellis honorem. 9. Anguitenens, geWOhnlic ais Ashula gedeutet, der, o Jupiter duroh ine Blit gelotet, unier
160쪽
cuius pedibus subiecta fertur Spicum inlustre tenens splendenti corpore Virgo. 43 Atquo ita dimetata signa sunt, ut in tantis discriptionibus divina sollertia apparent: Et natos Geminos invisos sub capit Arcti. Subiectus mediae est Cancer, pedibusque tenetur Magnus aso tremulam riuatiens corpore
Adversum caput huic Biat ea truculon tam 16
At Capra laevum umerum clara obtinet. Tum, quae equuntur: Verum haec est magno atque inlustri praedita signo, Contra Haedi exiguum iaciunt mortalibus ignem. Cuius sub pedibus 15 Corniger est valido coni Xus corpore nuru S. 111 Eius caput stellis conspersum est frequentibus: Has Graeci stellas Hyadas Ocitare uerunt, a pluendo; ειν enim est pluere nostri imperite Suculas, quasi a Subus essent, non ab imbribus nominatae. Minorem 202. Virgo nacti rat. 105 ik0,
3. discriptionibu8, . . I, 26. 5. Geminos, Castor und ollux. invises, videbis, mi Catull. 64, 234 ut simul haec nostros invisent lumin colleS. sub capite, die Hdschr. sub caput gege de geWOhnlichen praeh-
8. Auriga, gedeutet als Myrtilus,
Bitus obversus ist. - feretur, ferri invises. gl. Ter Phorm V, 3, 18:cognatam comperi esse nobis. Quid 'deliras. Sic erit. Sic esse intellegesδ10 truculenta tuetur, de Aecus. des Neutrum eines Adjehi stati des Adverb. Verg. Aen. VI, 467 talibus Aeneas ardentem et torva tuentem lenibat dictis.18. Hyadas. iroi. Gel J XHI, 9, 4: et cum oriuntur et cum occidunt i Mai und November), tempe8tates fluvias largosque imbre cient.19 siuendo sisere der Zusat uines Abschreibers deesum oubersiissiger orscheint, da die Wort-erklarunisoglei ch lalgi. nostri imperite Suculas Ebenso Tiro . G0ll. XIII, 9, 4 Adeo veteres Romani litteras GraecalneSciverunt, ut stellas, quae in capite Tauri Sunt, propterea iuculas appellarint, quod eas πιάδας Graeci vocant, tamquam id verbum Latinum Graeci verbi interpretamentum it, quia Graece υες, sues Latine dicantur. Sed αδες υκ πω των τῶν, ed