장음표시 사용
171쪽
cum X ater elapsum excidit, in iis animantibus, quae laeto aluntur, Omnis fere cibus matrum lactescere incipit, eaque, qua paulo ante nata Sunt, Sine magistro duce natura mammas appetunt earumque ubertate Saturantur. Atque ut intollogamus nihil horum osse fortuitum, et haec Omnia esse pera providae sollertisque naturae, quae multiplices fetu procreant, ut sues, ut canes, iis mammarum data est multitudo quas easdem
paucas habent eae bestiae, quae pauca gignunt. Quid dicam 129 quantus amor bestiarum sit in ducandis custodiendisquo iis, quae procrea Verunt, Sque ad sum sinet dum possint se ipsa dolandere etsi pisces, ut aiunt, ova cum genuerunt, relinquunt facit enim illa aqua et sustinuntur et ratum fundunt. Τ0studin0s autem et crocodilos dicunt, cum in terra partum 520diderint, obruere ova, deinde discedere ita et nascuntur tedueantur ipsa per sese. Iam gallinae avesque reliquae et quietum requirunt ad pariendum locum se cubilia sibi nidosque construunt eosque quam OSSunt mollissime substernunt, ut quam facillime ova serventur e quibus pullos cum X- cuderunt, ita tuentur, ut et pinnis foveant, ne frigore la0dantur, et Si est calor a sole, se opponant. Cum autem pudipinnulis uti possunt, tum volatus eorum matre proSequuntur, reliqua cura liberantur. Accedit ad non nullorum animantium 30 et earum rerum, qua terra gignit, conservationem et salutem hominum etiam soll0rtia et diliguntia Nam multa et pecudes et stirpes sunt, quae sine procuratione hominum salva esse non possunt. Magna etiam opportunitates ad cultum hominum atque abundantiam alia aliis in locis reperiuntur.
Aegyptum Nilus irrigat et, cum tota aestate obrutam oppletamque tenuit, tum r000dit mollitosqu0 et oblimatos agros
10. ad eum nem, dum bis gudem Zeitpunkte, o solange bis'. Verr. I, 16 ea man8it usque ad eum finem, dum iudices reiecti unt.
tudinem inrupulinte. gi Tne Anniat. I, 10 comparatione deterrima sibi gloriam quaesivisse se comparatione deterrimi homini8.28. tota aestate, o Mitto Juli
172쪽
D NATURA DEORUM. ad serendum relinquit Mesopotamiam fertilum meit Euphrates, in quam quot annos quasi novos agros in Vehit. Indus ero, qui os omnium fluminum maximus, non qua Olum grOSta6tificat ut mitigat, sed eos etiam conserit magnam enim vim seminum secum frumenti similium dicitur deportare. 131Multa quo alia in aliis locis commemorabilia proferre OSSum, 53 multos sortiles agros alios aliorum fructuum. Sed illa quanta benignitas naturae, quod tam multa ad vescendum, tam Variae tam iucunda gignit, neque ea uno tempore anni, ut Semper et novitat doluetemur et copia Quam tempestivos autem 10 dedit, quam salutares non modo hominum, sed etiam pecudum generi, iis denique omnibus, quae Oriuntur e terra, Ventos Et quorum flatu nimii temperantur calores ab isdum otium maritimi cursus celeres et corti deriguntur. Multa prae-132 terseunda sunt et tamen multa dicuntur . numerari enim 15 non possunt fluminum opportunitates, aestus maritimi multum accedentes et recedentes, montes Vestiti atque Silvestres, salina ab ora maritima remotissimae medieamentorum Salutarium plenissima terra se, utilitatus deniquo innumerabiles ad victum et ad vitam 11000ssaria o Iam diui noctisque vicissitudo 20 conservat animantes tribuens aliud agendi tempus, aliud qui01. Euphrates, lin. n. a. V 26: increscit autem Euphrates et ipse Nili modo statis diebus paulum diffusus ac Mesopotainiam inundat. 2 quot annos, eig. ullo Jahrohindurch, 0rithri sicli ah mitquot annis, da man O dem, RS sic allo Jahr Wi0derhois auehsagen harin dati s Walirent dieses dureli quot annis xierten ei t-
XVJ II, 12 faba solum laetificat
Stercoris vice. - mitigat' loedior aus.
5. frumenti similium Alinlicli sagi Strabo XV, p. 94, das in Indien
Liv. V, 34 2 Gallia frugum hominumque fertilis. Sall. Iug. XVII, 5: reger frugum fertilis.
19 utilitates, in Verbusserun Ist
173쪽
scondi. Sic undique omni ratione concluditur mento consilioque divino omnia in hoc mundo ad salutem omnium conservationemque admirabiliter administrari. Hic quaeret quispiam, cuiusnam causa tantarum rerum 133 molitio facta sit arborumno et herbarum quae quamquam Sine Sensu Sunt, tamen a natura sustinentur. 7 At id qui domabsurdum est. An bustiarum Nihilo probabilius duos mutarum et nihil intollegentium causa tantum ab Ora SSe. QUO-rum igitur causa quis dixerit fractum osse mundum Eorum a scilicet animantium, qua ration utuntur. Hi sunt di et homines, quibus profecto nihil est melius ratio est nim, quae praestet omnibus. Ita fit rudibilo oorum ut hominum causa laetum esse mundum quaeque in eo mundo sint omnia Faciliusque in folleg0tur a dis immortalibus hominibus 1 a esse provisum, si erit tota hominis fabricatio perspecta omnisque humanae naturae figura atque perlaetio. Nam cum fri-13ιbus rebus animantium vita teneatur, cibo, potione Spiritu, ad haec omnia percipienda os st aptissimum, quod adiunctis naribus spiritu augetur sentibus autem in ore constructis 2 manditur: atqu0 xt0nuatur ab iis et molitur cibus. Eorum adversi acuti morsu dividunt seas, intimi autem eonficiunt, qui genuini Vocantur, quae confectio etiam a lingua adiuvari
VML I, 22 II, 5 uri III, 2 dicere
soletis nihil e8se, quod deus spicere non possit et quidem sine labore ullo. 39 di, die eit, diu G0stirno und diu personisgierten Aulierungende gotilichon rast
12 omnibus, omnibus retus, Wie II, 36. deorum et hominum cau8a, in ali gemein verbr0itetur stois cher Lehrsaig. I. g 154. 15. fabricatio organismus in demselbe Sinne Acad. II, 86 con
structio. 17. teneatur, retineatur, OnSer
vetur, Wi II, 31. 19. augetur Wir rei lilich ver-
mecum praetore me. gl. 143 somno coniventibu8. 21. adversi se dentes. Das gu
wi III, 22 vetus brevi et acuta conclusio. TuSe V, 1 fulcherrimo textili stragulo Ver IV, 81 hominibus novis industriis.
174쪽
DE NATURA DEORUM.135 videtur Linguam autem ad radices ius haerens Xcinit. Astomachus, quo primum inlabuntur ea, quae accepta sunt ore. Is utraque e parte tosillas attingens palato extromo atque intimo terminatur. tquo is agitation ut motibus lingua cum depulsum et quasi dotrusum cibum accepit, item depellit. Ipsius auiam partes eae, quae sunt infra quam id, quod devoratur, dilatantur, quae autem Supra , contrahuntur. a 36 Sed cum Vera artoria sic enim a medicis appellatur ustium hab0at adiunctum sugua radicibus paulo Supra, quam ad linguam stomachus adnectitur, eaque ad pulmone HS que per 10finseat excipiatque animam, eam quae ducta est spiritu,
eandemque a pulmonibus respiret et reddat, tegitur qu0dam qua Si perculo, quod ob eam causam datum est, ne, si quid in am ibi fors incidisset, spiritus impediretur. Sed cum
alvi natura subioeta stomacho cibi ut potionis sit Hoeptaeulum, 15 pulmones autem et cor Xtrinsecus spiritum adducant, in alvo multa sunt mirabilitor Geta, qua constat fere e nervis.
Ι,41 in ea vite paulo infr quam
15 alvi natura, S. I, 23 g. anminatura alvus se alvus superior
175쪽
Est autum multiplex et tortuosa arcetque et continet, sive illud aridum est sive umidum, quod recepit, ut id mutari hconcoqui possit, eaque tum Stringitur, tum relaxatur atqu0 omne, quod accepit, cogit et confundit, ut facit ut calore, quom multum habet, et ferendo cibo et pra0terua spiritu omnia cocta atque confecta in reliquum corpus dividantur. In pulmonibus autem inest raritas qua0dam os adsimilis 55sp0n isti mollitudo ad auri essisum spiritum aptissima, qui iam se contrahunt aspirautes, tum in respiratu dilatant, ut
sequonter ducatur cibus animalis, quo maXime aluntur animantes. X intestinis autem secretus a reliquo cibo sueus 137
is, quo alimur permanat ad iecur per quasdam a m0dio in-isattius usque ad porta iecoris sic enim appellantur ductas et dere etas Vias, quae pertinent ad iecur eique adhaerent. Atquo indo alia alio pertinentes sunt, per quas cadit cibus a seeor dilapsus. Ab eo cibo cum est secreta bilis i quo
umores, qui e renibus profunduntur, reliqua se in sanguinem vertunt ad easdemque portas iecoris confluunt, ad quas Omnes
1 multipleae et tortuosa gilt metirvo de Fortselgun des agens, dem intestinum tenue, de diinnen
11. 8ucu is, quo alimur, derMilchsast, chylus, de aus en
176쪽
DE NATUR DEORUM. eius viae pertinent per qua lapsus cibus in hoc ipso loco
in eam Venam, quae nVa appellatur, confunditur perque eam ad cor confectus iam coetusque perlabitur, a corde autem in totum corpus distribuitur per venas admodum multas in om-138 ne parte corpori pertinentes. Quem ad modum autemroli quia cibi opsellantur tum astringentibus se intestinis, tum relaxantibus, haud sano difficii dictu est, sud amon praetereundum est, ne quid habeat iniucunditatis oratio. Illa potius xplie0tur incredibilis fabrica naturae: nam quae spiritu in pulmones anima ducitur, ea calescit primum ipso ab spiritu, deinde contagione pulmonum, ex eaque pars redditur respirando, par concipitur Ordi parte quadam, quem Ventriculum cordis appellant, cui similis alter adiunctus est, in quem sanguis a iecore per venam illam cavam influit; eoque modo ex his partibus et sanguis per venas in Omne corpus diffunditur ut spiritus per arterias. Utraeque autem crebrae multaeque toto corpore inteXta vim quandam in-189 crodibilum artificiosi puris diviniquo testantur. Quid dicam do ossibus qua subiecta corpori mirabiles commissuras habon o ad stabilitatum aptas se ad artus finiendos ae-eommodatas et ad motum et ad omnem corporis aetionem. Huc adde nervos, a quibus artus continentur, eorumque im
Omne viae pertinent, nichi diti Lobur, i die Allon einen, sonder das Hur is das entral- organ hi das Ven0nblut in hoc ipso loco. In de Nahuderisoria iecoris bufindet si dii id
10. ipso ab spiritu, eget ipse S. I, 25 . ipsa mens, egeri ab D92
16 spiritus per arterias. Die Alfen glaubton das in de Venen Blut da gegon in de Arterien Lusi
nisi levi inniteretur, aut cum carne. Nervi8que coniungi, nisi ea media, quo eda in m ateria committere f.
177쪽
LIB. II CAP. 55 56. g 137-141.
plicationem corpore toto pertinentem, qui Sicut vena et ar fortas a corde tractae et profectae in Orsu omne ducuntur
Ad hanc providentiam natura tam diligentem tamque sollerto adiungi multa possunt, e quibus intellegatur, quantae ros hominibus a dis quamque eximia tributa sint. Qua0
primum eos humo Xcitatos celsos et rectos constituit, ut duorum cognitionem caelum intuentes capere possent. Sunt uni in terra homines, non ut incola atque habitatores, sed quasi pectatore Superarum rerum atque caeleStium, quarum et spectaculum ad nullum aliud genus animantium pertinet. Sensus autem interpretes ac nuntii rerum in capite tamquam in re mirifico ad usus 11000ssarios et facti et collocati sunt. Nam oculi tamquam speculatores altissimum locum Obtinent, ex quo pharima conspiciente fungantur suo munere et aures 111 et cum Onum percipere debeant, qui natura sublime fertur, ruet in altis corporum partibus collocata sunt itemque nares et, quod Omnis odor ad supera fertur, re et SurSum sunt et, quod cibi et potionis iudicium magnum earum St, non in causa vicinitatem oris secuta sunt. Iam guStatus,1 corpore toto, S. 954. toto caelo. 2. a corde tractae. Dem ent-
der eruen. gl g 149. - tractaeis attrahi eri an arteriae, mi de
oly I, 80 ut mill aliud nisi suae
quaesita esse videatur Brut 262: omni ornatu orationis tamquam veste
3. Ad hane providentiam, hur hirod haec, quae de providentia dixi. Vgl. iv. I, 7, 2 adiciun miracula huic pugnae d. i. dem Bericlito libur dies Schlaelit.
Cicero im Digend0u danti sichorlichnichi deorum sondern sui cognitionem eschrioben halto. In diesemund de nach Aten Paragraphen Wird de hunstvollo Baia de Men- schen om irhen de Natur u-geschrioben, destiat is aue litornich Qui sondern Quae das riclitige. 6. primum, dem entsprielit naeh-her Sensus autem Ugl. I, 7 II, 142. erectos constituit. v. et Ι 85:os homini sublime dedit caelumque tueri iussit et erectos ad sidera tollere vultu8. 8 in terra die Hdschr eae terra, eine Lesari, eloti sicli schwerlichvertet dige tulit. 11. nuntii rerum. De eg. I, 26:
natur homini sensu tamquam a-tellites attribuit et nuntios. gl. I, 70.
tamquam in arce. Tu se. I, 20:
animum, cuius principatum in capite sicut in arce po8uit. 17. ur8um beZ0ichnof 0w0hnticlidio Richiun nach oben, fellen te hie das Verw0ilen an inem Orte. 18. magnum me senili eli'. cibi - earum, in obj0ktivo undoin subj0ktive Genet voti inem Wori abhangig, Wie 145 quarum iudicium est oculorium 158 canum dominorum adulatio. 20. Secutae sunt hahen au*0suetis De Off. I, 132 8ermo Sequatur convivia de leg II, 3 amoenitatem et salubritatem hanc equor.
178쪽
DE NATURA DEORUM. qui sentire eorum, quibus Vescimur, genera debet, habitat in ea parte oris, qua Sculenti et potulentis iter natura pat0 eis. Tactus autem toto corpor aequabiliter fusus est, ut omnes ictus Omnesque minimos et frigoris et caloris appulsus sentire possimus. Atque ut in audis diis architueti avortiant ab oculis naribusque dominorum ea, quae profluentia necessario taetri essent aliquid habitura, sic natura res similes procul Ii amandavit a sensibus. Quis ero pila praeter naturum , ita nihil potest sesso callidius, tantam sollertiam perSequi potuisset in sensibus qua primum stulos membranis tenuis
simis vestivit et saepsit quas primum perlucidas fecit, ut
lubricos oculos Dei se mobiles, ut et declinarunt, si quid noceret, et Spectum qu Vellent, facile converterent aciesque ipsa, qua cernimus, quae pupula Vocatur, ita parva est, ut ea, quae Oeere OSSint facile itet, palpebraeque, quae
sunt tegmenta eulorum, mollissimae factu, ne laederent aciem,
aptissim facta et ad claudendas pupulas, ne quid incideret, et ad aperiendas, idque providit ut idonfido fori poss0t
143 eum maxima celeritate. Munitaeque sunt palpebrae tamquam
vallo pilorum, quibus et apertis oculis, si quid incideret,
repelleretur, et Somno coniventibus, cum oculis ad cernendum non egeremia S, tesserentur, ut qui tamquam involuti quiescerent.
Laton pra0t0r0a utilitoris sexcelsis undique partibus saepiuntur. Ρrimum enim superiora stiperciliis obducta sudorem a capite et fronto usu0ntem opellunt gena dei nil ab inferiore parte tutantur subieeta J0nit rque eminentes nasusque ita locatus144 est, ut quasi murus oeulis interiectus osso viduatur. Auditus autem Semper patet eius enim sensu etiam dormientes ge-
3. toto corpore S. 6 . toto caelo. 4. omne8que minimOS, . . I, 67.
8. amandavit, hier i libertragenen Sinne, eigentlich α relegavit. 10. quae primum oculo8, dem nt-spricht in 144 Auditus autem, wahren mi dem meiten primum dio orto sed lubricos te horre
haut cornea κερατοειδης χιτων. 12. ut continerentur e membranae. - contineri in de intransi
179쪽
LIB. II CAP. 56-58 g 141 - 145.
Floxuosum iter habet, ne quid intrare possit, si simplex hderectum pateret provisum etiam, ut, si qua minima ostiola conaretur irrepere, in sordibus aurium tamquam in vis eo inhaeresceret. Extra autem eminent quae appellantur auros et tegendi causa factae tutandique sensus, et ne adiectae voces laberentur atque errarent, prius quam sensus ab iis pulsus esset. Sed duros et quasi coruseolos habunt introitus multisque cum flexibus, quod his naturis rotatus amplificaturi sonus quocirca et in fidibus testudine resonatur aut cornu, set sex tortuosis locis of inclusis soni referuntur ampliores. imiliter ares, quae Semper propter ne eos sarias utilitates patent, contractiores habent introitus, ne quid in eas, quod noceat, OSSit perVadere umoremque Semper habent ad pulverem multaque ali. depellenda non inutilem. Gustatus praeclare Saeptus est ore enim continetur et ad usum apte ut ad incolumitatis custodiam. Omnisque sensus hominum multo antecellit sensibus bestiarum. Primum nim oculi in 58 iis artibus, quarum iudicium os oeulorum, in pictis, fietis 20 caelatisque Ormis, in corporum etiam motione atque gestu multa cernunt subtilius colorum etiam et figurarum pulchri iudi=ienι, tum venustatem atque ordinem et, ut ita dicam,
anulum si lateat sapiens, nihilo plus sibi licere sitiet peccare, quam si non haberet qua)n sibi licere putaret, si non haberet. 6. ne adiectas laberentur, damitnielit die Tono, elehe ihnen Zugetragen erden, abgleiten, thrgio ver&hlen. 8 pul8u8 88et, . . I, 26. qua8 corneolos, S. II, 14 . quasi
9. multi8que cum flexibus vertritidio tollo inus Attribuis. gl. II, 64 animum cum intellegentia, I, 55:
his naturis Eorpor o solcher Boschassenheit'. gl. Tuse. I, 66: nihil est in animis mistum atque concretum, nihil ne aut umidum quidem aut flabile aut igneum. His enim in naturis nihil inest, quod vim memoriae habeat.10. testudine resonαtur aut cornu.
180쪽
DE NATURA DE0RUM.d00011tiam oculi iudicarit, atque etiam alia maiora. Nam et virtutos vitia cognoscunt; iratum propitium, laetantem dolontem, fortem ignavum, audacem timidumque cognOSeunt.146 Auriumquo item si admirabit quoddam artificiosumque iudicium, quo iudicatur et in vocis et in tibiarum nervorumque eantibus varietas sonorum, intervalla distinctio et vocis onera permulta canorum fuSeum, eve asperum, grave acutum, flexibile durum, quae hominum solum auribus iudieantur. Nariumque ito gustandi et pariter tangendi magna iudicia sunt. Ad quos sensus capiendo et perfruendo plures etiam, quam vellem, artes repertae Sunt PerSpicuum est enim, quo compositiones unguentorum, quo ciborum conditiones, quo Or---- Orum enodini processerint. Iam sero animum ipsum mentemque hominis, rationem, consilium, prudentiam qui non divina cura perfecta esse per
spicit, is his ipsis rebus mihi videtur carere. D quo dum disputarom, tuam mihi dari Vellem, Cotta, loquentiam. Quo 0nim tu illa modo diceres quanta primum intellegentia, deinde
consequentium rerum cum primi coniunctio et comproli sensio esset in nobis ex quo videlicet, quid e quibusque rebus efficiatur ... idque ratione concludimus singulasque res defini-
1. decentiam se ευπρεπειαν, ine
iumentaque. cogno8cunt cognoscunt, eine
ge isse Nachlassigkei dos Stilus,dor ir udoch et Cicero guW0ilenbegegnen. S. g 165 diligunt diligunt. 4 iudicium, quo iudicatur, S. II,
75 g. ab ea ratione, quae docet. 5. tibiarum nervorumque cantibus, s II, 22 Z. canente8.
21 Hiciatur . . . Nach ahlens Vermutuniis hinter ediciatur in Wor mi cognoscimus, iudicamu8ausgefallen, da man kaiam agenhann concludere, qui emiciretur, undda das idque und War' ei concludimus unmotivier ist.