Q. Sept. Florent. Tertulliani Apologeticum: In usum scholarum edidit atque ...

111쪽

deliquerit, ut a conmunicatione Orationis et conventus et omnis sancti conmercii relegetur. ii)Praesident probati quique λη seniores, honorem istum non pretio, Sed testimonio adepti, neque enim pretio ulla res dei constat. Etiam si quod arcae λδ genus . est, non de honoraria λε summa quasi redemptae religionis congregatur Modicam unusquisque tipem menstrua die, Vel cum velit et si modo velit et si modo possit, adponit. Nam nemo conpellitur, sed sponte confert. Haec quasi deposita pietatis sunt. Nam inde non epulis δ' nec potaculis nec ingratiis νὴ voratrinis dispensatur, sed egenis alendis humandisque et pueris ac puelli re ac parentibus destitutis iamque domesticis senibus, i item Daufragi si' et si qui in metallis et si qui in insulis vel in custodiis, dumtaxat ex causa dei sectae,i')alumni confessionis suae fiunt. Sed eiusmodi vel . maxime dilectionis operatio notam nobis inurit' penes quosdam. Vide μ, inquiunt, ut invicem sediligant ipsi enim invicem oderunt Get ut 'i)pro alterutro mori sint parati' - ipsi enim ad

occidendum alterutrum paratiores erunt. Sed et quod fratres nos vocamus, δ' non alias, Opinor, insaniunt quam quod apud ipsos imite sanguinis D Etsi plurimi et optimi codices religetur scribi iubent,

Frelegetur scribendum esse liquet in codicibus religare et ,relegare saepissime confunduntur. U Paris.4. quinque. ' Leid. 2. arte. Ita aris. 1., 2. Leid. 2. sed aris. L, Goth. Fuld., Oxon. Ers de Oneraria Vat. n. de ordinaria. Fuid. Quippe non epulis inde potaculis. ' Ita Paris. 16Goth. Vindob. Erlari. at Erlang. in garotis Paris. 2. ingratus Fuld. ingratis. ' uid addit: iam otiosis. V Paris. 1. Fuid. naufragiis. Fuid adiungit,conflictatur. V Paris. 4. notam meruitc Erlang. et Vindob. non tam irruit. Erlang. etiam ut proq; Paris. 4. Goth. et Pro.s V Fuld. fratrum appellatione censemur.

112쪽

nomen de adfectione ' simulatum est. Fratres autem etiam Vestri sumus iure naturae, matris unius, etsi vos parum homines, quia mali atres. At quant dignius fratres et dicuntur et habentur, qui unum patrem deum agnoVerunt, qui unum spiritum biberunt sanctitatis, qui de uno uter ignorantiae eiusdem ad unam lucem expaverunt'' Veritatis 2 Sed e fortasse minus legitimi existimamur, δ' quia nulla de nostra fraternitate tragoedia exclamat, Vel quia ex substantia familiari fratres sumus, quae penes vos fere ' dirimit fraternitatem. Itaque qui '')animo animaque miscemur, nihil de rei conmunicatione dubitamus. Omnia indiscreta sunt apud nos praeter uxores. In isto loco ' consortium solvimus, in quo solo ceteri homines consortium exercent, qui non amicorum solummodo matrimonia usurpant, sed

et sua amicis patientissime subministrant; ex illa, credo, maiorum et sapientissimorum η' disciplina, Graeci Socratis et Romani Catonis, qui uxores uas amicis conmunicaVerunt, quas in matrimonium duxerant liberorum causa et alibi creandorum. Nescio quidem an inritas quid enim de castitate curarent, quam mariti tam facile donaverant O sapientiae Atticae, o Romanae gravitatis exemplum leno est δ'

V Goth. Ersuri. Oxon. affectatione. Omnes deum agnoverunt Paris. 1., 2. Vindob. biberint , eid. 2. biberent , reliqui biberunt plurimi expaverint , solus Fuid. x expaverunt. Nobis Indicativus praeserendus videtur; quominus vero nunc Indicativo, nunc Coniunctivo utaris, ut 0ehiems, qui agnoverunt, biberint expaverint typis mandavit, prohibitum iudicamus. ' Erlang. Vindob. existimantur. ' Erlang. facito dirimitc Vindob. sacere dirimit Leid. 2. facito dirimitur. δ' Loid. 2. et aliquot Pamoli libri quia. δ' Leid. 2. iusto loco ld. in isto solo. vid. sapientiorum suorum. δ' Ita plurimi et optimi codices Goth et esuri. lenon est quare lenones emendare ausi non sumus.

113쪽

philosophus et censor. Quid ergo mirum, si tanta caritas conviolatur Nam et coenulas nostra pra terquam sceleris infames ut prodigas quoque Suggillatis. De nobis scilicet Diogenis dictum est: , Megarenses δ' obsonant quasi crastina die morituri, δ' aedificant vero quasi numquam morituri. Sed stipulam qui in alieno oculo facilius perspicit quam in suo trabem Tot tribubus et curiis et decuriis ructantibus ) acescitδ' aer Saliisδ' coenaturis creditor erit necessarius Herculanarum decimanarum δ' et polluctorum δ' sumptus tabularii) putabunt Apaturiis, Dionysiis, mysteriis Atticis coquorum dilectus indicitur ad fumum coenae Serapiacae ' sparteoli excitabuntur. De solo triclinio 7. Christianorum retractatur. Coena nostra de nominerationem sui ' ostendit id vocatur quod dilectio penes Graecos. Quantiscumque sumptibus constet, lucrum est, pietatis nomine facere sumptum, siquidem inopes quosque refrigeri isto iuVamus, non qua penes Vos parasiti adfectant ad gloriam sam landae Hibertatis sub auctoramento ventris inter

Leid. . et Goth. memenses ς; Erlang. et Vindob.,in egrenses. δ' Leid. 2. moriturus est. yy Idem ruptantibus in aris. 4. deest δ' Erigri Leid. 2. Vindb. accessit. β Licet omnes libri scripti Si aliis exhibeant, Saliis scribendum esse liquet '' Ita Paris. 1. 2. 4. Goth. OXOn., Erlart. Leid. 2. demanarum s quae do decima Herculis intellegere non Possum, cum noster c. 14, 1. nimiam parsimOniam, qua in danda decima ista utebantur Romani, vituper verit. δ' Nullus codex hanc vocem recte scriptam exhibet: Oxon et Vindob. et pollinctorums Paris. 1. 2. L, Gothia, Ersuri. et pollinctorums Erlang. et polliticorums Leid. 2.,ot polintorumc Fuid , et polincto lucitorum. Paris. 1.,2., , Goth. Leid. . Oxon vitiose scriptum habent: sumptu stabularii. δ' Varia scriptio Paris. 1. Goth. Ersuri., Pameli libri Sarapiacae Paris. 2. Leid. 2. Serapiacae ;Paris. 4. Erlang. Serapicaec; vid. Serapiae. Paris. 4.

114쪽

contumelias saginandi, sed qua penes deum maior est contemplatio mediocrium. Si honesta causa est convivii, reliquum ordinem disciplinae de causa aestimate. Quod sit ' Me religionis issicio, mihil 8. vilitatis, nihil inmodestiae admittit. Non prius discumbitur quam oratio ad deum praegustetur editur quantum esurientes capiunt; bibitur quantum pudicis utile est. Ita saturantur, ut qui meminerint etiam per noctem adorandum deum sibi esse ita fabulantur, ' ut qui sciant dominum ' audire. Post aquam manualem et lumina, ut quisque de scripturis sanctis Vel de proprio ingeni potest, provocatur in medium, deo canere hinc probatur quomodo biberit. Aeque ' oratio convivium dirimit. Inde disceditur non in caterva caesionum nec in classes discursationum nec in aeruptiones clasciviarum, sed ad 9 eandem curam modestiae et pudicitiae, ut qui non tam coenam coenaverint si quam disciplinam. Haec coitio Christianorum merito sane inlicita, si inlicitis par merit damnanda, ' si quis de ea queritur eo titulo, quo de factionibus querela est. In cuius perniciem aliquando convenimus Hoc sumus com gregati quod et dispersi hoc universi quod et singuli, neminem laedentes, neminem contristantes. Cum probi, cum boni coeunt cum pii, cum casti congregantur, non est factio dicenda, sed curia.

Ra Paris. 1.,2., 4. Goth. Leid. V Vindob. Exsum; at Erlang. quod si deq; xon. quid sitis Goth. Ersurti, Oxon verba meminerint etiam per noctem adorandum deum sibi esse ita fabulantur non exhibent tota linea intercidissovidetur. ' Erlang. Fuid. Oxon. deum. Erlang. et Vindob. Et quae oratio. ' Leid. 2. coenaverunt Erim Fconarint. 'avid addit: si non dissimilis damnandis.

115쪽

At e contrari illis nomen actionis adcommo 1. dandum' est, qui in odium bonorum et proborum conspirant, qui adversum Sanguinem innocentium conclamant, ' praetexentes sane ad odii defensionem illam quoque Vanitatem, quod existiment omnis publicae cladis, omnis popularis incommodi Christianos esse in causam.' Si Deris ascendit in moenia, si Nilus non ascendit in arva, si caelum stetit, si terra movit,' si fames, si lues, statim: ἡ Christianos ad Leonem l adclamatur. antos ad . unum Oro Vos, ante iberium, id est ante Christi adventum, quantae clades orbem et urbes'

ceciderunt Legimus Hieran, Anaphensi et Delon et Rhodon et Co ' insulas multis cum milibus hominum pessum abisse. Memorat et lato maiorem

Asiae vel' Africae terram Atlantico mari ereptam. Sed et mare Corinthium terrae motus ebibit et Vis undarum Lucaniam abscisam' in Siciliae nomen relegavit. λ maec utique non sine iniuria

Oxon. accommodatum. ' Leid. . concordantiq' Ita aris. 1. 2. 4. quare eo magis retinui, cum grammatici,in causam saepius ap. eri inveniri doceant, ubi γin causas exspectaveris. )Paris. 4. vomit. β)Paris. 2., 4. Leud. 2. urbem.

β Vario scripta haec nomina in codicibus prostant; quia Plinius Hist. Nat. II. 87. et Amm. arc. XVII. 7. Hieran et Anaphen insulas, item Dolon et Rhodon ex mari erupisse narrant, hanc scriptionem genuinam esse censeo. ' Plurimis optimi codices Chos pro Coέ, quae est Attica forma Accusativi, exhibent Paris. 4. Choons Vatio. n. Coon.έη Ita soro omnes libri scripti soli Goth et Ersuri. eiq; hanc scripturam locus in latonis imaeo, illam Tertulliani ad Nationes I, 9. maiorem Asia aut Africa in Atlantico mari mersam probat. ' Ita omnes solus Erlang. Italiae abscisam. ' Leid. 2. religavit.

116쪽

3 incolentium accidere potuerunt. Ubi ero tunc, non dicam deorum vestrorum contemptores Christiani, sed ipsi de Vestri, cum totum Orbem cataclysmus abolerit Vel, ut lato putaVit, campestre solummodo Posteriores enim illos clade diluvii contestantur ipsae urbes, in quibus nati mortuique i sunt, etiam quas condiderunt; neque enim alias hodiernum i manerent, nisi et ipsae posthumae eladis illius. Nondum Iudaeum ab Aegypto Xamen Palaestina susceperat nec iam illic Christianae Sectae origo consederat, cum regiones adfines δ' eius Sodoma et Gomorrai' igneus imber exussit. i β)Olet adhuc incendi terra, et si qua illic arborum

poma conantur iβy oculis tenus, ceterum contacta

4 cinerescunt. λ' Sed nec huscia iam tunc atque Campania de Christianis querebantur, cum Vulsiniosi' de caelo, Pompeios de suo monte perfudit ignis. Nemo adhuc Romae deum Verum adorabat, cum Hannibal apud Cannas per Romanos anulos caedes suas modio metiebatur. Omnes dei vestri ab omnibusi' colebantur, cum ipsum Capitolium Senones occupaverant. Et bene quod, si quid adversi urbibus accidit, eaedem clades templorum quae et moenium fuerunt, ut iam hoc revincam, 'q)5. non ab eis i evenire, quia et ipsis Venit Semper humana gens male de deo meruit; primo quidem

xcernantur Paris. 4. et Ambros. oriantur. ' Fuldens. γ cineres sunt. ' Nomen varie scriptum in codicibus pro

stat Tert de oppido Vulsiniorum loqui, o Plin. Hist. Nat. II. 52. intellegere poteris Erlang. et ieid is ab hominibus. δ' Fuld et hoc revincam i ieid. 2. ut hoc aevincat.

117쪽

ut inossiciosa eius, quem cum*η intellegeret ex parte, non requisivit, δ' sed et alios insuper sibi ' conmentata, δ' quos coleret dehinc quod non inquirendo

innocentiae magistrum et nocentiae iudicem et exactorem omnibus vitiis et criminibus inolevit. Ceterum si requisisset, sequebatur, ut cognosceret' requisitum et recognitum observaret et observatum propitium magis experiretur quam iratum. Eundem . igitur nunc quoque scire debet iratum, quem et retro semper, priusquam Christiani nominarentur. Cuius bonis utebatur ante editis quam sibi deos fingeret, cur non ab eo etiam mala intellegat evenire, cuius bona esse non sensit Illius reapy est, cuius et ingrata. Et tamen ' si pristina clade conparemus, teriora nunc accidunt, ex quo Christianos a deo orbis accepit. Ex eo η' enim et innocentia saeculi iniquitates δ' temperavit et deprecatores dei δ' Se coeperunt. Denique cum ab imbribus aestiva 7. hiberna suspendunt et annus in cura est, Vos quidem

quotidie pasti statimque pransuri, balneis et cauponiis δ' et lupanaribus operantibus, aquilicia Iovi inmolatis, nudipedalia populo denuntiatis, caelum apud Capitolium quaeritis, nubila de laquearibus

exspectatis, aversi ab ipso et deo et caelo. Nos vero ieiuniis aridi et omni continentia expressi, ab omni vitae fruge dilati. in sacco et cinere Volu-ra Leid. 2. in officiosa eius quaecunque. V Fuld. non solum non requisivit timendum. Ita omnes praeter Fuld. in quo alios sibi citius habetur. δ' Fuldensisy commenta. δ' Erlang. Leid. 2 et Vindob. recognosceret Propter sequens recognitum. yy In Erlang. et Vindob. rea est desunt aris. 4. Goth. OXon. Erlari. Etiam tamen. Fuld. Christianos adso orbis accepit. Exinde enim. Erlang. et Vindob. iniquitatem. - In iisdem, deis intercidit. Paris. 4. Goth. Erlarti cauponeissa Leid. 2. cauponis.

118쪽

tantes δ' invidia caelum tundimus, δ' deum tangimus et cum misericordiam extorserimus, Iupiter honoratur. ββ)Cap. XLI. 1. Vos igitur inportuni rebus humanis, Vos rei i)publicorum incommodorum, vos malorum inlices'

semper, apud quos deus spernitur, statuae adorantur.

Etenim' credibilius haberi debet eum irasci, qui neglegatur quam qui coluntur aut nae illi iniquissimi, si propter Christianos etiam cultores SuOSi edunt, quos' separare deberent a meritis Christi-2. Π0rum. Hoc, inquitis, et in deum VeStrum repercutere est, si quod et ipse patiatur, propter profanOS etiam cultores suos laedi. Admittite prius dispositione eius, et non retorquebitis. Qui enim semel aeternum iudicium destinavit post saeculi finem, non praecipitat discretionem, quae est conditio iudicii, ante saeculi finem. Aequalis est interim

super omne hominum genus et indulgens et increpans conmunia Voluit esse et commoda profanis et incommoda suis, ut pari consortio omnes et leni-3. tatem eius et severitatem experiremur. Quia haec

ita didicimus 'pus ipsum, diligimus lenitatem,

'' aris. 2. et Leid. 2. voluntatesc Paris. 1. volvitantes. Μ Erlang. membra caelum tundimus. δ' Fuid addit: γ a vobis, deus negligitur quae glossatoris esse patet. Leid. 2. regis Fuld. rei omisit. Paris.L Fillicet. Fuld. Utique enim ceteri omnes Etenim. Fuldens. νSed nes Paris. 4. Gotb. Ersuri. Oxon. an ne. ' Paris. 4.3quo superare. Erlang. Quia hoc ita didicimus Loid. 2.γQuia aequitatem didicimus.

119쪽

metuimus severitatem Vos contra utramque despicitis: et ' equitur, ut omnes saeculi plagae nobis, si forte, in admonitionem, Vobis in castigationem a deo obveniant.' Atquin' nos nullo modo laedimur inprimis quia nihil nostra refert in hoc

aevo, nisii' de eo quam celeriter excedere dehinc,

quia si quid adversi infligitur, vestrisii meritis

deputatur. Sed etsi aliqua nos quoque praestringunt . ut vobis cohaerentes, laetamur magis recognitione divinarum praedicationum, confirmantium scilicet fiduciam et fidem spei nostrae. Sinis vero ab eis, quos colitis, Omnia vobis mala eveniunt nostri causa, quid colerei' perseverati tam ingratos, tam iniustos, qui magis vos in dolore i Christianorum iuvare et adserere debuerant, quos separare deberent a meritis

Christianorum 2 'Cap. XLII. Sed ali quoque iniuriarum titulo postulamur 1. et infructuosi in negotiis' dicimur. Quo pacto homines Vobiscum degentes, eiusdem Victus, habitus, instructus, eiusdem ad vitam necessitati. Neque enim Brachmanae' aut Indorum gymnosophistaesumus, silvicolae et exules vitae. eminimus gratiam nos debere deo. domino, creatori P nullum

' Paris. 4. Goth. Ersuri. etiam. ' Oxon. eveniant.έ' Erlang. Atqui. ' Erlang. et Vindob. iussi. Fuld.,vestris id meritis. V Paris. 4. Goth. Oxon. Erfurti Si.c y Fuld. cur colere eos perseveratis. Solus Paris. 4. in dolorem. ' In vid. quos, Christianorum desiderantur. Leid. 2. Oxon. in negotio. Varie scriptum hoc nomen in codicibus prostat Goth et Ersuri. bracmanes; Erlang. bragmanic Leid. 2. brabiant.

120쪽

Ductum operum eius repudiamus, plane temperamus, 2 ne' ultra modum aut perperam utamur.' Itaque non sine foro, non sine macello, non sine balneis, tabernis, ossicinis, stabulis nundinis vestris ceterisque conmercii cohabitamus in hoc saeculo. Navigamus et nos vobiscum et militamus et rusticamur et mercatus' proinde miscemus, artes, opera noStra publicamus usui Vestro. Quomodo infructuosi Videmur negotiis Vestris, cum quibus et de quibus 3. Virimus, non scio. Sed si caeremonias tuas non frequento, attamen et cilla die homo sum. Non lavor diluculo' Saturnalibus, ne et noctem et diem perdam; attamen lavor honesta horai' et salubri, quae mihi et caloremi' et sanguinem servet rigeret 'et pallere post lavacrum mortuus possum. Non in

publico Liberalibus discumbo, quod bestiariis supremam ' coenantibus mos est; attamen ubiubii de copiis tuis coeno. Non emo capiti coronam. Quid tua interest, emptis nihilominus floribus quomodo utar Puto gratius esse liberisi' et solutis et undique agis. Sed etsi in coronam coactis, nos coronam naribus novimus viderint qui per capillum 4 odorantur. Spectaculis non cometamus quae tamen apud cillos coetum venditanturi si desideravero,' Vitios in omnibus libris scriptis nec habetur.' Paris. 1. test. Hildebr.), 2. 4. Goth. Erlari mendose mutamur. ' Erlang. et Vindob. Ita non. Ita plurimi et optimi Erlang. in hoc saeculum Fuld. hoc saeculum. 7 Paris. 4. Leid. 2. Fuid. mercamur. In Erlang. et Vindob. st deest ' vid. Non lavo sub noctem Saturnalibus. 'Id. sed lavo et debita hora. Ita omnes praetor Leid. 2. qui γcolorem logi iubet. N Fuld. Digere. Paris. 4. Goth. Ersuri. Oxon. Vatic. n. suprema. Etsi omnes libri scripti praeter Fuld., in quo ubicumque habetur, ubi praebent, ubiubi legendum esse patet. ' vid. esse omistic Erlang. liberalibusq; Vindob. xliberalis. ' Paris. 4. Erlang. Leid. 2. vendicantur.